Ցեզիումի կարբոնատ

Ցեզիումի կարբոնատ
Ընդհանուր տեղեկություններ
Դասական անվանակարգում	ցեզիումի կարբոնատ
Ավանդական անվանում	ցեզիումի ածխաթթու
Քիմիական բանաձև	CCs₂O₃
Մոլային զանգված	5,4E−25 կիլոգրամ գ/մոլ
Խտություն	4,072 գ/սմ³ գ/սմ³
Ջերմային հատկություններ
Հալման ջերմաստիճան	793 °C °C
Մոլյար ջերմատարողություն	123,9 Ջ/(մոլ•Կ)
Գոյացան էնթալպիա	−1134,9 կՋ/մոլ կՋ/մոլ
Քիմիական հատկություններ
Լուծելիությունը ջրում	308,320; 34740 գ/100 մլ
Լուծելիությունը էթանոլ-ում	1119 գ/100 մլ
Դասակարգում
CAS համար	534-17-8
PubChem	10796
EINECS համար	208-591-9
SMILES	C(=O)([O-])[O-].[Cs+].[Cs+]
ЕС	208-591-9
RTECS	FK9400000
ChEBI	10339
Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա)

Ցեզիումի կարբոնատ, ալկալիական մետաղ ցեզիումի և ածխաթթվի աղը՝ Cs₂CO₃ քիմիական բանաձևով։ Անգույն հիդրոսկոպիկ բյուրեղներ։

Ստացում

• Ստացվում է ցեզիումի օքսիդի և ածխաթթու գազի փոխազդեցությունից․

${\mathsf {Cs_{2}O+CO_{2}\ {\xrightarrow {\ }}\ Cs_{2}CO_{3}}}$

• Ստացվում է ցեզիումի կարբոնատի և ածխաթթու գազի փոխազդեցությունից․

${\mathsf {2CsOH+CO_{2}\ {\xrightarrow {\ }}\ Cs_{2}CO_{3}+H_{2}O}}$

• Արդյունաբերության մեջ ցեզիումի կարբոնատը ստանում են բնական հումքի քայքայումից․

${\mathsf {2CsC_{4}O_{8}H_{3}\cdot H_{2}O\ {\xrightarrow {\tau ^{o}C}}\ Cs_{2}CO_{3}+3CO_{2}\uparrow +4CO\uparrow +5H_{2}O}}$

Ֆիզիկական հատկություններ

Ցեզիումի կարբոնատը իրենից ներկայացնում է անգույն հիդրոսկոպիկ բյուրեղներ, որոնք հալվում են ոչ թե քայքայման միջոցով, այլ CO₂ ավելցուկից։ Իր բաղադրության մեջ ցեզիումի կարբոնատը պարունակում է քվարց, ապակի և այլ խեցեգործական նյութեր (Al₂O₃, ZrO₂, BeO և այլն)։

Շատ լավ է լուծվում ջրում՝ առաջացնելով հիմնաաղային ռեակցիա։

Ցածր ջերմաստիճաններում առաջացնում է բյուրեղահիդրատներ․ Cs₂CO₃•8H₂O (-32°С), Cs₂CO₃•5H₂O (-18°С), Cs₂CO₃•3H₂O (-15,6°С)։ Կարող է առաջացնել կրկնակի բյուրեղահիդրատներ․ 2Cs₂CO₃•7H₂O, Cs₂CO₃•1,5H₂O, 3Cs₂CO₃•10H₂O, ինչպես նաև սոլավատներ Cs₂CO₃•nCH₃OH, Cs₂CO₃•H₂O₂։

Քիմիական հատկություններ

• Տաքացման պայմաններում ցեզիումի կարբոնատը քայքայվում է․

${\mathsf {2Cs_{2}CO_{3}\ {\xrightarrow {1000^{o}C}}\ 2Cs_{2}O+CO_{2}\uparrow }}$

• Փոխազդում է թթուների հետ․

${\mathsf {Cs_{2}CO_{3}+2HCl\ {\xrightarrow {\ }}\ 2CsCl+CO_{2}\uparrow +H_{2}O}}$

• Խոնավ օդում կամաց-կամաց փոխազդում է ածխաթթու գազի հետ․

${\mathsf {Cs_{2}CO_{3}+H_{2}O+CO_{2}\ {\stackrel {\xrightarrow {20^{o}C}}{\xleftarrow[{170^{o}C}]{}}}\ 2CsHCO_{3}}}$

Գրականություն

• Лидин Р.А. и др. Химические свойства неорганических веществ: Учеб. пособие для вузов. — 3-е изд., испр. — М.: Химия, 2000. — 480 с. — ISBN 5-7245-1163-0
• Справочник химика / Редкол.: Никольский Б.П. и др.. — 3-е изд., испр. — Л.: Химия, 1971. — Т. 2. — 1168 с.
• Химическая энциклопедия / Редкол.: Кнунянц И.Л. и др.. — М.: Советская энциклопедия, 1995. — Т. 4. — 639 с. — ISBN 5-82270-092-4
• Плющев В. Е., Степин Б. Д. Химия и технология соединений лития, цезия и цезия. — М.: «Химия», 1970. — 408 с.