Գամբիայի տնտեսություն
| Ենթակատեգորիա | • Համաշխարհային տնտեսություն • Աֆրիկայի տնտեսություն  | |
|---|---|---|
| Երկիր | Գամբիա | |
| Վայր | Գամբիա | |
| Անվանական ՀՆԱ | 1 014 621 519,85866 ԱՄՆ դոլար | |
| Մեկ շնչի հաշվով անվանական ՀՆԱ | 709 ԱՄՆ դոլար | |
| ՀՆԱ (ԳՀ) | 3 569 105 918 միջազգային դոլար | |
| Մեկ շնչի հաշվով ՀՆԱ ԳՀ | 1699,115 միջազգային դոլար | |
| Իրական ՀՆԱ-ի աճի տեմպ | 2,5±0,1 տոկոս | |
| Ընդհանուր պահուստներ | 169 969 976 ԱՄՆ դոլար | |
| Գնաճի մակարդակ | 7,9 տոկոս | |
Գամբիայի տնտեսություն, մեծապես գյուղատնտեսությունից կախված ազգային տնտեսույթուն է[1]: Գամբիան չունի նշանակալի հանքային կամ այլ բնական պաշարներ և ունի սահմանափակ գյուղատնտեսական բազա: Բնակչության մոտ 75%-ն իր ապրուստի համար կախված է մշակաբույսերից և անասուններից։ Փոքրածավալ արտադրական գործունեությունն առանձնանում է գետնանուշի, ձկների և կենդանիների կաշվի վերամշակմամբ:
Կարճաժամկետ տնտեսական առաջընթացը շարունակում է մեծապես կախված լինել արտաքին օգնությունից և կառավարության պատասխանատու տնտեսական կառավարումից՝ Արժույթի միջազգային հիմնադրամի տեխնիկական օգնության և խորհրդատվության միջոցով:
Տնտեսության պատմություն
Ընթացիկ մեկ շնչին ընկնող ՀՆԱ-ն Գամբիայում գրանցել է գագաթնակետային աճ՝ 23,3% 1970-ական թվականներին: Տնտեսական աճը դանդաղել է 8,30%-ով 1980-ականներին և ևս 5,20%-ով 1990-ական թվականներինCurrent GDP per capita Արխիվացված 2012-05-04 Wayback Machine ։
Արտահանման առևտուրը սովորաբար կազմում է տնտեսական գործունեության հիմնական հատվածը, սակայն 1994 թվականի հունվարին CFA ֆրանկի 50% արժեզրկումը սենեգալյան ապրանքներն ավելի մրցունակ դարձրեց և վնասեց վերաարտահանման առևտուրը: Գամբիայի տնտեսությունը շահել է զբոսաշրջության վերականգնումից հետո, երբ անկում էր ապրել՝ 1994 թվականի հուլիսին զինվորականների կողմից իշխանության գրավման ընթացքում:
Տնտեսական ոլորտներ
Գյուղատնտեսություն
Գյուղատնտեսությունը կազմում է համախառն ներքին արդյունքի 23%-ը և աշխատուժի 75%-ը: Գյուղատնտեսության ոլորտում գետնանուշի արտադրությունը կազմում է ՀՆԱ-ի 5,3%-ը, այլ մշակաբույսերը՝ 8,3%-ը, անասնաբուծությունը՝ 4,4%, ձկնորսությունը՝ 1,8%-ը, անտառային տնտեսությունը՝ 0,5%-ը։
Արդյունաբերություն
Արդյունաբերությանը բաժին է ընկնում ՀՆԱ-ի 12%-ը։ Արտադրությունը կազմում է ՀՆԱ-ի 6%-ը: Արտադրության սահմանափակ քանակությունը հիմնականում հիմնված է գյուղատնտեսության վրա (օրինակ՝ գետնանուշի վերամշակում, հացաբուլկեղեն, գարեջրի գործարան և կաշեգործարան): Այլ արտադրական գործունեությունը ներառում է օճառ, զովացուցիչ ըմպելիքներ և հագուստ: Ծառայությունները կազմում են ՀՆԱ-ի 19%-ը։
Զբոսաշրջություն
Գամբիայում զբոսաշրջությունն ունի երեք հիմնական ուղղություն։ Այնտեղ ավանդական է զբոսաշրջությունը, նախընտրելի վայր արձակուրդը անցկացնել՝ օգտվելով տաք կլիմայից և հիանալի լողափերից: Գամբիան նաև սովորաբար առաջին աֆրիկյան ուղղությունն է շատ եվրոպացի թռչունների համար՝ շնորհիվ իր հեշտությամբ հասանելի և տպավորիչ թռչնաֆաունայի: Կան նաև զգալի թվով աֆրոամերիկացիներ, որոնք իրենց արմատներն են փնտրում այս երկրում, որտեղից շատ աֆրիկացիներ հեռացվել են ստրկավաճառության ժամանակ: Թեև շատ ամերիկացի ստրուկներ չէին եկել Գամբիայից, այն հանրաճանաչ դարձրեց Ալեքս Հեյլիի պատմական վեպը և «Արմատներ. Ամերիկյան ընտանիքի սագա» հեռուստասերիալը[2][3]:
Զբոսաշրջության սեզոնը չոր սեզոնն է, երբ հյուսիսային կիսագնդում ձմեռ է:
Առևտուր
2020 թվականին Գամբիայի հիմնական արտահանման շուկաներն էին Սենեգալը, Մալին, Գվինեա-Բիսաուն, Հնդկաստանը և Չինաստանը, որոնք կազմում էին ամբողջ արտահանման 84%-ը: Արտահանման 50,5%-ը բաժին է ընկել հարեւան Սենեգալին։ Սա հակադրվում էր 1999 թվականին, երբ Մեծ Բրիտանիան և ԵՄ մյուս երկրները Գամբիայի հիմնական ներքին արտահանման շուկաներն էին, որոնք կազմում էին ամբողջ արտահանման 86%-ը[4]։
2020 թվականին Նորվեգիան, Չինաստանը, Կոտ դ'Իվուարը, Բրազիլիան և Թուրքիան ներմուծման հիմնական աղբյուրներն են եղել՝ կազմելով ընդհանուրի 49%-ը։ Սա հակադրվում էր 1999 թվականին, երբ Միացյալ Թագավորությունը և ԵՄ այլ երկրներ ներմուծման հիմնական աղբյուրներն էին, որոնք կազմում էին ամբողջ ներմուծման 60%-ը[4]։
Վիճակագրություն
ՀՆԱ
- գնողունակության համարժեքություն 2,264 միլիարդ դոլար (2008)
- իրական աճի տեմպ՝ 5,5% (2019 թ.)[17]
մ*եկ շնչի հաշվով՝ գնողունակության համարժեքություն՝ 1300 դոլար (2008 թ)
==== կազմը՝ ըստ ոլորտների ====.
- գյուղատնտեսություն՝ 33%
- արդյունաբերություն՝ 8.7%
- ծառայություններ՝ 58.3% (2008 թ.)
- Գնաճի մակարդակ (սպառողական գներ)՝ 6.5% (2019 )[5]։
- Աշխատուժ՝ 400000
Աշխատուժ՝ ըստ մասնագիտության՝
- գյուղատնտեսություն 75%,
- արդյունաբերություն,
- առևտուր և ծառայություններ 19%,
- կառավարություն 6%
Բյուջե
- եկամուտ՝ 88,6 մլն դոլար
- ծախսեր՝ $98,2 մլն, ներառյալ $ կապիտալ ծախսերը (առկա չէ) (FY96/97 գնահատ.)
- Արդյունաբերություն՝
- գետնանուշի,
- ձկան և կաշվի վերամշակում;
- զբոսաշրջություն; ըմպելիքներ;
- գյուղատնտեսական մեքենաների հավաքում,
- փայտամշակում, մետաղագործություն; հագուստ
Էլեկտրականություն
- արտադրությունը՝ 75 ԳՎտժ, ամբողջությամբ հանածո վառելիքից (1998)
- սպառումը` 70 ԳՎտժ (1998)
Գամբիայից էլեկտրաէներգիա չի ներմուծվում կամ արտահանվում։
- Գյուղատնտեսություն, ապրանքներ՝ գետնանուշ, մարգարիտ կորեկ, սորգո, բրինձ, եգիպտացորեն, կասավա (տապիոկա), արմավենու միջուկներ; խոշոր եղջերավոր անասուններ, ոչխարներ, այծեր; անտառային և ձկնաբուծական ռեսուրսները ամբողջությամբ չեն շահագործվում:
Արտահանում
Արտահանումը` 132 մլն ԱՄՆ դոլար (1998)
- ապրանքներ՝ գետնանուշ և գետնանուշի արտադրանք, ձուկ, բամբակյա շղարշ, արմավենու միջուկներ:
Գործընկերներ՝ Բենիլյուքս 78%, Ճապոնիա, Միացյալ Թագավորություն, Հոնկոնգ, Ֆրանսիա, Իսպանիա (1997)
Ներմուծում
Ներմուծումը՝ 201 մլն ԱՄՆ դոլար (1998)
- ապրանքներ՝ սննդամթերք, արտադրություն, վառելիք, մեքենաներ և տրանսպորտային սարքավորումներ:
Գործընկերներ՝ Հոնկոնգ, Միացյալ Թագավորություն, Նիդեռլանդներ, Փղոսկրի Ափ, Ֆրանսիա, Սենեգալ, Բելգիա (1997) Պարտք՝ արտաքին՝ 430 միլիոն դոլար (1997)
Տնտեսական օգնություն՝ $45,400 միլիոն (1995)
Արժույթ-ը՝ Դալասի (D)
Փոխարժեքներ՝ դալասի (D) ԱՄՆ դոլարի դիմաց 1 – 43,860 (հունվար 2017), 11,626 (նոյեմբեր 1999), 10,643 (1998), 10,200 (1997), 9,789 (1996), 9,546 (19)
Ֆինանսական տարի՝ հուլիսի 1 - հունիսի 30
Գրականություն
- Sternfeldt, Ann-Britt. (2000). The Good Tourist in the Gambia: Travelguide for Conscious Tourists. Translated from Swedish by Rolli Fölsch. TheGoodTourist. Sexdrega, Sweden. 91-974010-4-8.
Արտաքին հղումներ
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գամբիայի տնտեսություն» հոդվածին։ |
Ծանոթագրություններ
- ↑ «The Gambia». Encyclopaedia Britannica. Վերցված է 29 October 2019-ին.
- ↑ Roots: The Saga of an American Family, ISBN 0-440-17464-3
- ↑ https://deadline.com/2013/11/roots-ramake-history-channel-miniseries-627397/, History To Remake Iconic ‘Roots’ Miniseries
- ↑ 4,0 4,1 «Gambia, The Trade». WITS. World Bank. 6 March 2023. Վերցված է 7 March 2023-ին.
- ↑ «The Gambia and the IMF». IMF (անգլերեն). Վերցված է 2019-09-14-ին.