Ռիչարդ Կարպ
Ռիչարդ Կարպ (անգլ.՝ Richard Manning Karp հունվարի 3, 1935, Բոստոն, ԱՄՆ), ամերիկացի գիտնական՝ հաշվիչ համակարգերի տեսության ոլորտում, Թյուրինգի մրցանակի դափնեկիր, ԱՄՆ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի անդամ (1980), ԱՄՆ Ազգային ինժեներական ակադեմիայի անդամ (1992)[10], Ֆրանսիայի գիտությունների ակադեմիայի օտարերկրյա անդամ (2002)[11]։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ռիչարդ Կարպը ծնվել է 1935 թվականին Մասաչուսեթս (անգլ.՝ Massachusetts) նահանգի Բոստոն քաղաքում։ Հայրը՝ Էյբրահամ Լուիս Կարպը (1908-1981), միջնակարգ դպրոցի մաթեմատիկայի ուսուցիչ և տնօրեն է եղել, մայրը՝ Ռոզա Կարպը (1912-2000), Ռուսական կայսրությունից[12] գաղթած հրեա ընտանիքից էր։ Նա ունի իրենից փոքր մեկ քույր՝ Քերոլինը և երկու եղբայր՝ Ռոբերտը և Դեյվիդը (անգլ.՝ David A. Karp): Դեյվիդը ծնվել է 1944 թվականին, մասնագիտությամբ սոցիոլոգ է։
Կրթություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Դպրոցն ավարտելուց հետո Ռիչարդն ընդունվել է Հարվարդի համալսարան, որտեղ 1955 թվականին ստացել է բակալավրի աստիճան, 1956 թվականին՝ գիտությունների մագիստրոսի աստիճան, և վերջապես, 1959 թվականին՝ կիրառական մաթեմատիկայի գծով փիլիսոփայության դոկտորի աստիճան։
Ուսումը ավարտելուց հետո Ռիչարդ Կարպը 9 տարի աշխատել է IBM (անգլ.՝ IBM (International Business Machines) հետազոտական կենտրոնում (Թոմաս Վաթսոն կրտսերի գլխավորած հետազոտական կենտրոնում անգլ.՝ Thomas J. Watson Research Center): 1968 թվականից նա Կալիֆորնիայի Բերկլիի համալսարանի ինֆորմատիկայի, մաթեմատիկայի և գործողությունների հետազոտության (գործողությունների հետազոտման մաթեմատիկական մեթոդներ) պրոֆեսոր է, որտեղ և աշխատում է մինչև հիմա։ Այդ ընթացում չորս տարի աշխատել է Սիեթլի Վաշինգտոնի համալսարանում։
Ներդրումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1971 թվականին Կարպը Ջեկ Էդմոնդսի հետ մշակել է տրանսպորտային ցանցում առավելագույն հոսքը գտնելու ալգորիթմ, որը նրանց անունով անվանվել է «Էդմոնդս-Կարպ ալգորիթմ» (Edmonds–Karp algorithm): Մեկ տարի հետո Կարպը հրատարակել է իր՝ «Կոմբինատորային խնդիրների նվազողականություն» («Reducibility Among Combinatorial Problems»)[13] աշխատանքը, որտեղ նա ապացուցել է 21 լուծելիության խնդիրների NP ամբողջականությունը (Karp's 21 NP-complete problems):
1973 թվականին Կարպը և Ջոն Հոպքրոֆտը հրատարակել են Հապքրոֆտ-Կարպ ալգորիթմը, որը երկկողմ գրաֆներում տարրերի քանակի առավելագույն համապատասխանությունը գտնելու հայտնի ամենաարագ մեթոդն է[14]։
1980 թվականին Կարպը Ջոն Լիպտոնի հետ ապացուցել է Կարպ-Լիպտոնի թեորեմը (անգլ.՝ Karp–Lipton theorem):
1987 թվականին Ռիչարդը Մայքլ Ռաբինի հետ մշակել է ինֆորմացիայի որոնման ենթատող գտնելու ալգորիթմը (String-searching algorithm), որն անվանվել է նրանց պատվին[14]։
Ռիչարդ Կարպը շատ այլ կարևոր հայտագործություններ է արել ինֆորմատիկայում, օպերացիոն հետազոտություններ է կատարել համակցված արգորիթմների ոլորտում։ Այժմ նա զբաղվում է կենսաինֆորմատիկայի ոլորտի հետազոտություններով[14]։
Ճանաչում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- 2009 թվականի վերջին Ռոբերտ Կարպը զբաղեցրել է 35-րդ տեղը CiteSeer[15] նախագծի առավել մեջբերված հեղինակների ցանկում
- 1977 թվականին՝ Ֆրեդերիկ Լանչեստերի մրցանակ (անգլ.՝ Frederick W. Lanchester Prize), ORSA
- 1979 թվականին՝ Ֆալկերսոնի մրցանակ, Ամերիկայի մաթեմատիկական համայնքի մրցանակ
- 1985 թվականին՝ Թյուրինգի մրցանակ՝ ալգորիթմների տեսության մեջ շարունակական ներդրումների համար, այդ թվում նաև ցանցային հոսքերում արդյունավետ ալգորիթմների և այլ համակցված օպտիմիզացման խնդիրների մշակման համար, բազմանոմիալ բարդության հաշվարկների և արդյունավետության ինտուիտիվ հասկացության համադրման համար, և, ամենագլխավորը՝ NP ամբողջականության տեսության մեջ ներդրումների համար։
- 1987 թվականին «Ջոն ֆոն Նեյմանի լեկցիա» կիրառական մաթեմատիկայի ոլորտում ունեցած ներդրումների համար
- 1990 թվական՝ Ֆոն Նեյմանի Տեսության մրցանակ, ORSA
- 1994 թվական՝ ACM Պատվավոր անդամություն
- 1995 թվական՝ Չարլզ Բեբբիջի մրցանակ
1996 թվական՝ ԱՄՆ Ազգային գիտական մեդալ- 1998 թվական՝ Հարվի մրցանակ, Իսրայելի տեխնիկական ինստիտուտ
2004 թվական՝ Բենջամին Ֆրանկլինի մեդալ- 2008 թվական՝ Կիոտոյի մրցանակ
- 2008 թվական՝ Դիքսոնի մրցանակ
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ https://www.siam.org/prizes-recognition/fellows-program/all-siam-fellows
- ↑ Identifiants et Référentiels (ֆր.) — ABES, 2011.
- ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 3,14 3,15 3,16 3,17 3,18 3,19 3,20 3,21 3,22 3,23 3,24 3,25 3,26 3,27 3,28 3,29 3,30 3,31 3,32 3,33 3,34 3,35 Mathematics Genealogy Project — 1997.
- ↑ https://amturing.acm.org/award_winners/karp_3256708.cfm
- ↑ https://awards.acm.org/award_winners/karp_3256708#140
- ↑ https://harveypz.net.technion.ac.il/harvey-prize-laureates/
- ↑ https://awards.acm.org/award_winners/karp_3256708#158
- ↑ https://www.siam.org/prizes-recognition/fellows-program/all-siam-fellows?page=2
- ↑ https://inf.ethz.ch/de/departement/auszeichnungen-und-rankings/ehrendoktoren.html
- ↑ Dr. Richard M. Karp(անգլ.)
- ↑ Richard Karp(ֆր.)
- ↑ Ռիչարդի մոր ընտանիքը եկել էր Ռուսական կայսրության Գրոդնենսկի նահանգից
- ↑ «Reducibility Among Combinatorial Problems» Archived 2011-06-29 at the Wayback Machine., Р. Карп, 1972 год(անգլ.)
- ↑ 14,0 14,1 14,2 «Richard M. Karp» (անգլերեն)
- ↑ Statistics — Most Cited Authors in Computer Science
Հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Richard M. Karp Պաշտոնական կայք, Բերկլիի համալսարան (անգլ.)
- «A day in the life of Richard Karp», Կենսագրություն Հաշվողական տեխնիկայի միության կայքում
- «Inamori Foundation» (անգլերեն)։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-02-16-ին
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Ռիչարդ Կարպ կատեգորիայում։ |
| ||||||||||||||||
- Հունվարի 3 ծնունդներ
- 1935 ծնունդներ
- Ապրող անձինք
- Բոստոն քաղաքում ծնվածներ
- Հարվարդի համալսարանի շրջանավարտներ
- Թյուրինգի մրցանակակիրներ
- Գիտնականներ այբբենական կարգով
- Անձինք այբբենական կարգով
- ԱՄՆ-ի ինֆորմատիկայի ոլորտի գիտնականներ
- ԱՄՆ-ի գիտությունների ազգային ակադեմիայի անդամներ
- Ֆրանսիայի գիտությունների ակադեմիայի անդամներ
- Ամերիկացի ծրագրավորողներ
- Ինֆորմատիկայի տեսաբաններ
- Հրեա գիտնականներ
- Ամերիկյան փիլիսոփայական ընկերության անդամներ