Ջրացատկն ամառային օլիմպիական խաղերում

մարզական կրկնվող իրադարձություն
Ենթակատեգորիա	օլիմպիական սպորտային մարզաձև
Մասն է	Ամառային օլիմպիական խաղեր
Մարզաձև	Ջրացատկ
Կազմակերպիչ	Միջազգային օլիմպիական կոմիտե
Պաշտոնական կայք	www.olympic.org/diving

Ջրացատկն ամառային օլիմպիական խաղերում առաջին անգամ ներդրվել է 1904 թվականին` Սենթ Լուիսում անցկացված խաղերում և այդ ժամանակվանից դարձել է օլիմպիական մարզաձև։ Ջրացատկը հայտնի էր որպես «շքեղ դայվինգ»^[1]՝ սուզվելու ժամանակ սուզվողների կողմից կատարվող ակրոբատիկ հնարքների համար (օրինակ՝ սալտո և շրջադարձ)։

Ջրային սպորտի այս կարգը, լողի, գեղալողի և ջրագնդակի հետ մեկտեղ, կարգավորվում և վերահսկվում է Լողի միջազգային ֆեդերացիայի (FINA) կողմից, որը հանդիսանում է ջրային սպորտի միջազգային ֆեդերացիա (IF):

Ընդհանուր տվյալներ

Խաղեր	Տարի	Իրադարձություն	Լավագույն պետություն
1
2
3	1904	2	ԱՄՆ
4	1908	2	Գերմանիա Շվեդիա
5	1912	4	Շվեդիա
6
7	1920	5	ԱՄՆ
8	1924	5	ԱՄՆ
9	1928	4	ԱՄՆ
10	1932	4	ԱՄՆ
11	1936	4	ԱՄՆ
12
13
14	1948	4	ԱՄՆ
15	1952	4	ԱՄՆ
16	1956	4	ԱՄՆ

Խաղեր	Տարի	Իրադարձություն	Լավագույն պետություն
17	1960	4	ԱՄՆ
18	1964	4	ԱՄՆ
19	1968	4	ԱՄՆ
20	1972	4	Իտալիա ԱՄՆ
21	1976	4	ԱՄՆ
22	1980	4	ԽՍՀՄ
23	1984	4	ԱՄՆ
24	1988	4	Չինաստան
25	1992	4	Չինաստան
26	1996	4	Չինաստան
27	2000	8	Չինաստան
28	2004	8	Չինաստան
29	2008	8	Չինաստան
30	2012	8	Չինաստան
31	2016	8	Չինաստան
32	2020	8	Չինաստան

Պատմություն

Օլիմպիական ջրացատկի առաջին միջոցառումները վիճարկվել են տղամարդկանց կողմից և բաղկացած են հարթակում սուզվելու միջոցառումից («ֆանտաստիկ բարձր սուզում») և նաև հեռավորության վրա սուզվող միջոցառումից, որն ազդարարում է սուզվողի հաղթանակը։ Վերջինս կարող էր հասնել ամենահեռավոր ստորջրյա հատվածը՝ ցատկից հետո մնալով անշարժ՝ զրոյական մակարդակից սուզվելով։ 1908 թվականի ամառային օլիմպիական խաղերում տղամարդկանց ցատկահարթակ սուզումը ավելացվեց ծրագրին, որը փոխարինեց սուզումը հեռավորության վրա, քանի որ համարվում էր անհետաքրքիր^[2]։ Կանանց ջրացատկի դեբյուտը տեղի է ունեցել 1912 թվականի ամառային օլիմպիական խաղերում հարթակում և ընդլայնվել է 1920 թվականի ամառային օլիմպիական խաղերում ցատկահարթակով սուզվելու համար։ V օլիմպիադայի խաղերում ներկայացվել է զուգահեռ հարթակի սուզման միջոցառում տղամարդկանց համար, որը կոչվում է «պարզ բարձր սուզում»։ Ոչ մի ակրոբատիկ շարժում չի թույլատրվում, միայն հարթակից ուղիղ ուղիղ ցատկ^[3]։ Այն վերջին անգամ վիճարկվել է 1924 թվականի ամառային օլիմպիական խաղերում, որից հետո այն միաձուլվել է «շքեղ սուզվելու» հետ մեկ մրցույթի մեջ, որը վերանվանվել է «հայբորդ սուզում» (կամ պարզապես «բարձր սուզում»)^[4]։

1996 թվականի ամառային օլիմպիական խաղերի ժամանակ ջրացատկի միջոցառումները ճիշտ նույնն էին, ինչ 1928 թվականի խաղերի ժամանակ (2 տղամարդկանց և 2 կանանց մրցումներում)։ Այնուամենայնիվ, չորս տարի անց Սիդնեյում՝ 2000 թվականի խաղերի ժամանակ, ցատկահարթակի և հարթակի միջոցառումների համար սուզվելու համաժամեցված տարբերակի ընդգրկումը ցուցակը բարձրացրեց մինչև ութ իրադարձություն (4 տղամարդկանց և 4 կանանց իրադարձություններ)։

Սպորտի մեկ այլ կարևոր փոփոխություն տեղի ունեցավ 1984 թվականի ամառային օլիմպիական խաղերում, երբ Չինաստանն առաջին անգամ մասնակցեց մրցումների՝ նախորդ խաղերը բոյկոտելուց հետո՝ Թայվանի քաղաքական կարգավիճակի պատճառով^[5]։ Չինաստանը դարձել է ջրացատկի գերիշխող ուժը և 1984 թվականից ի վեր կուտակել է 47 ոսկե մեդալ։

Մեդալների աղյուսակ

Մեդալների ընդհանուր հաշվարկ 1904-2020 թվականներին^[6]


Դիրք	Երկիր	Ոսկի	Արծաթ	Բրոնզ	Ընդամենը
1	ԱՄՆ (USA)	49	46	46	141
2	Չինաստան (CHN)	47	24	10	81
3	Շվեդիա (SWE)	6	8	7	21
4	Ռուսաստան (RUS)	4	8	6	18
5	ԽՍՀՄ (URS)	4	4	6	14
6	Իտալիա (ITA)	3	5	3	11
7	Ավստրալիա (AUS)	3	3	8	14
8	Գերմանիայի միացյալ հավաքական (EUA)	3	1	0	4
9	Գերմանիա (GER)	2	8	12	22
10	Մեծ Բրիտանիա (GBR)	2	3	8	13
11	Արևելյան Գերմանիա (GDR)	2	2	3	7
12	Մեքսիկա (MEX)	1	7	7	15
13	Կանադա (CAN)	1	5	8	14
14	Չեխոսլովակիա (TCH)	1	1	0	2
15	Դանիա (DEN)	1	0	1	2
16	Հունաստան (GRE)	1	0	0	1
17	Միասնական թիմ (EUN)	0	2	1	3
18	Եգիպտոս (EGY)	0	1	1	2
18	Մալայզիա (MAS)	0	1	1	2
20	Ֆրանսիա (FRA)	0	1	0	1
21	Ուկրաինա (UKR)	0	0	2	2
22	Թայվան (ROC)	0	0	1	1
Ընդամենը՝ 22 երկիր		130	130	131	391

Իրադարձություններ

Տղամարդկանց

Իրադարձություն	04	08	12	20	24	28	32	36	48	52	56	60	64	68	72	76	80	84	88	92	96	00	04	08	12	16	20	24	Խաղեր
Ցատկ հեռավորության վրա	X	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	-	1
Պարզ բարձր ցատկ	–	–	X	X	X	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	-	3
3 մետրանոց ցատկահարթակ	–	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	27
10 մետրանոց հարթակ	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	28
գեղալող 3 մետրանոց ցատկահարթակ	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	X	X	X	X	X	X	X	7
գեղալող 10 մետրանոց հարթակ	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	X	X	X	X	X	X	X	7

Իրադարձություններ	2	2	3	3	3	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	4	4	4	4	4	4	4

Կանանց

Իրադարություն	04	08	12	20	24	28	32	36	48	52	56	60	64	68	72	76	80	84	88	92	96	00	04	08	12	16	20	24	Խաղեր
3 մետրանոց ցատկահարթակ	–	–	–	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	25
10 մետրանոց հարթակ	–	–	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	X	26
գեղալող 3 մետրանոց ցատկահարթակ	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	X	X	X	X	X	X	X	7
գեղալող 10 մետրանոց հարթակ	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	–	X	X	X	X	X	X	X	7

Իրադարձություններ	–	–	1	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	2	4	4	4	4	4	4	4

Պետություններ

Յուրաքանչյուր համար ցույց է տալիս այդ պետության կողմից Խաղերին ուղարկված ջրացատկորդների թիվը։

Երկիր	96	00	04	08	12	20	24	28	32	36	48	52	56	60	64	68	72	76	80	84	88	92	96	00	04	08	12	16	20	Տարիներ
Արգենտինա (ARG)														1						1	1	2		1						5
Հայաստան (ARM)																							2	1						2
Australasia (ANZ)				1																										1
Ավստրալիա (AUS)						1	1	1		1	1	2	10	4	2	2	3	4	3	4	5	7	7	6	7	9	10	9	7	23
Ավստրիա (AUT)					1		3	2	2	3	4	4	1	2	4	1	4	2	3	1	2	2	2	3	2	3		1		22
Ադրբեջան (AZE)																							1	1						2
Բահամյան կղզիներ (BAH)																					1									1
Բարբադոս (BAR)																					1									1
Բելառուս (BLR)																							5	2	3	4	2	2		6
Բելգիա (BEL)				1		3	2													1	1	1								6
Բերմուդյան կղզիներ (BER)											1	2													1					3
Բոլիվիա (BOL)																							1							1
Բրազիլիա (BRA)						1					3	2	2	1				1	1	1	1	1		2	4	4	3	9	4	16
Բուլղարիա (BUL)																			2			1	1							3
Կանադա (CAN)				1	2	1		1	3	3	2		2	2	3	4	8	9		7	6	8	6	7	6	10	9	6	10	23
Չիլի (CHI)											1		2																	2
Չինաստան (CHN)																				8	8	8	7	8	10	10	12	13	10	10
Չինական Թայբեյ (TPE)																							2	4						2
Կոլումբիա (COL)														1	1	3	2							2	1	3	2	4	3	10
Կոստա Ռիկա (CRC)																							1							1
Խորվաթիա (CRO)																												1		1
Կուբա (CUB)											1					2			2					6	6	5	3			7
Չեխիա (CZE)																								1						1
Չեխոսլովակիա (TCH)							2	2		3				1		1	1	1	2											8
Դանիա (DEN)						5	4	1	1	2	3	2	1	2	2				1											11
Դոմինիկյան Հանրապետություն (DOM)																1			2	3									1	4
Արևելյան Գերմանիա (GDR)																5	7	7	9		4									6
Էկվադոր (ECU)																		1			1									2
Եգիպտոս (EGY)								2		4	4	4		3	1					4								4	3	9
Ֆինլանդիա (FIN)				2	6	3	6	2		1	1	3	1	1	1	2	2			1	1			2	2	1				18
Ֆրանսիա (FRA)						1	12	4	1	2	5	4	2	4			3	2	1	1	2	2	1	6	1	2	5	3	3	22
Վրաստան (GEO)																							2	1						2
Գերմանիա (GER)			3	5	4			9	2	11		4										6	7	8	10	14	8	8	9	15
Մեծ Բրիտանիա (GBR)				16	3	5	11	7		6	11	9	5	7	6	5	8	4	6	6	5	4	5	8	7	10	12	11	12	25
Հունաստան (GRE)																						1	1	5	8	1	1			6
Գվատեմալա (GUA)																1														1
Հոնկոնգ (HKG)																				2	2		1	1						4
Հունգարիա (HUN)										2	1		2	2	2				2		3	3	2	4	3	2	2	1		16
Հնդկաստան (IND)															2															1
Ինդոնեզիա (INA)																	1							3						2
Իրան (IRI)															1															1
Իռլանդիա (IRL)											1																	1	2	3
Իսրայել (ISR)												1	1																	2
Իտալիա (ITA)				1	1	1	1	3		3		1		5	3	4	2	4	1	2	4	3	2	5	6	8	8	8	6	23
Ճամայկա (JAM)																	1											1	1	3
Ճապոնիա (JPN)						1		1	4	5		2	4	5	9	4	3	3		3	4	3	3	1	2	2	1	3	11	20
Ղազախստան (KAZ)																							5	5						2
Քուվեյթ (KUW)																		2	1	2	1		2							5
Մալայզիա (MAS)																								3	3	4	9	6	5	6
Մեքսիկա (MEX)								1	5	1	4	5	3	4	3	6	4	5	6	6	3	8	5	7	5	7	10	9	14	22
Նիդերլանդներ (NED)							4	7		1	2	2		2		2	2			1	2	2						1	2	13
Նոր Զելանդիա (NZL)																		1		3		1						1	1	5
Հյուսիսային Կորեա (PRK)																						4	3	5	3	3	3	2		7
Նորվեգիա (NOR)					3	4				3	2					1	1			2	1	1					1		1	11
Պերու (PER)										1														1						2
Ֆիլիպիններ (PHI)																								2		2				2
Լեհաստան (POL)														1		5	3		2		1	1								6
Պորտուգալիա (POR)																				1										1
Պուերտո Ռիկո (PUR)															1	2	1						2	1	1			1	1	8
Ռոդեզիա (RHO)														1	3															2
Ռումինիա (ROU)																	3		3			4	3	3	1	2				7
Ռուսաստան (RUS)																							7	7	9	10	7	8		6
Ռուսական կայսրություն (RU1)					1																									1
Սինգապուր (SGP)																													2	1
Հարավային Աֆրիկա (RSA)											1	1										1			1	1		1	2	7
Հարավային Կորեա (KOR)														1	3	2				1	2		4	4		1	2	1	5	11
ԽՍՀՄ (URS)												11	11	7	12	10	9	11	12		8									9
Իսպանիա (ESP)							3										2	3	3	2	2	3	5	5	4	2	2		2	13
Շրի Լանկա (SRI)												1											1							2
Շվեդիա (SWE)				10	34	12	11	8	1	3	3	4	2	4	2	1	2	3	2	2	2	1	3	1	1	2	2		1	25
Շվեյցարիա (SUI)						1	1	1		3	2	2		1			1				1	2	1	3	1				1	14
Սիրիա (SYR)											1									1										2
Տաջիկստան (TJK)																							2							1
Թաիլանդ (THA)																		1					2	2						3
Թուրքիա (TUR)																		1												1
Ուկրաինա (UKR)																							6	9	8	9	9	7	6	7
Միասնական թիմ (EUN)																						7								1
ԱՄՆ (USA)			7	2	2	14	10	9	9	10	7	11	9	5	12	11	8	11		7	7	7	8	7	10	12	11	10	11	26
Գերմանիայի միացյալ հավաքական (EUA)														7	9															2
Ուրուգվայ (URU)																							1							1
Վենեսուելա (VEN)												1						1		1		1	1	3	1	1	3	2	1	11
Արևմտյան Գերմանիա (FRG)																8	9	4		4	6									6
Հարավսլավիա (YUG)										1													2							2
Զիմբաբվե (ZIM)																			3	2	1	2	1	1						6

Nations			2	9	10	14	14	18	9	21	21	21	16	24	21	23	25	22	21	29	31	30	40	42	30	29	25	28	30	82
Divers			10	39	57	53	71	61	28	69	62	72	59	74	82	83	90	82	67	80	81	95	121	157	125	136	136	135	144
Տարեթիվ	96	00	04	08	12	20	24	28	32	36	48	52	56	60	64	68	72	76	80	84	88	92	96	00	04	08	12	16	20

Տես նաև

Լողն ամառային օլիմպիական խաղերում

Ծանոթագրություններ

↑ «Aquatics – Ջրացատկ». Sports. International Olympic Committee. Վերցված է 2007 թ․ հունվարի 21-ին.
↑ Bill Bryson. «A City Under Starter's Orders». Olympics 2000 Sydney. The Sunday Times. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ ապրիլի 1-ին. Վերցված է 2007 թ․ հունվարի 22-ին.
↑ «Aquatics – Ջրացատկ». Ամառային Sports. Australian Olympic Committee. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ ապրիլի 23-ին. Վերցված է 2007 թ․ հունվարի 22-ին.
↑ «Ջրացատկ». The Sports Yellow Pages!!. ThinkQuest. Արխիվացված է օրիգինալից 2005 թ․ նոյեմբերի 4-ին. Վերցված է 2007 թ․ հունվարի 22-ին.
↑ Wren, Christopher S. (1984 թ․ հունվարի 9). «'84 Olympic Effort a Great Leap Forward for China». The New York Times.
↑ «Olympic Analytics - Medals by Countries». olympanalyt.com. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 31-ին.

Արտաքին հղումներ

«Olympic medal winners». Athletes. International Olympic Committee.
«RIO 2016 – DIVING – PARTICIPATING ATHLETES». Fina. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ օգոստոսի 7-ին. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 8-ին.
«Official Olympic Reports». Amateur Athletic Foundation. Արխիվացված է օրիգինալից 2006 թ․ հունիսի 22-ին.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջրացատկն ամառային օլիմպիական խաղերում» հոդվածին։

[1] «Aquatics – Ջրացատկ». Sports. International Olympic Committee. Վերցված է 2007 թ․ հունվարի 21-ին.

[2] Bill Bryson. «A City Under Starter's Orders». Olympics 2000 Sydney. The Sunday Times. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ ապրիլի 1-ին. Վերցված է 2007 թ․ հունվարի 22-ին.

[3] «Aquatics – Ջրացատկ». Ամառային Sports. Australian Olympic Committee. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ ապրիլի 23-ին. Վերցված է 2007 թ․ հունվարի 22-ին.

[4] «Ջրացատկ». The Sports Yellow Pages!!. ThinkQuest. Արխիվացված է օրիգինալից 2005 թ․ նոյեմբերի 4-ին. Վերցված է 2007 թ․ հունվարի 22-ին.

[5] Wren, Christopher S. (1984 թ․ հունվարի 9). «'84 Olympic Effort a Great Leap Forward for China». The New York Times.

[6] «Olympic Analytics - Medals by Countries». olympanalyt.com. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 31-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]