Պյառնու

Պյառնու
Քաղաք
	Պյառնու
	էստ․՝ Pärnu
style="background: 6699FF;font-weight:bold"\|Դրոշ;	style="background: 6699FF;font-weight:bold"\|Զինանշան;
Երկիր	Էստոնիա
Նահանգ	Պյարնումաա
Շրջան	Պյառնու
Հիմնադրված է	1251 թ.
Առաջին հիշատակում	1241
Մակերես	32,22 կմ²
Բնակչություն	40401 մարդ (2012)
Ժամային գոտի	UTC+2, ամառը UTC+3
Ավտոմոբիլային կոդ	F
Պաշտոնական կայք	parnu.ee
	Պյառնու Վիքիպահեստում

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Պյառնու (այլ կիրառումներ)

Պյառնու (էստ․՝ Pärnu, գերմ.՝ Pernau), Էստոնիայի չորրորդ ամենամեծ քաղաքը, գտնվում է Էստոնիայի հարավ-արևմտյան մասում՝ Պյառնու ծոցի ափին, Բալթիկ ծովի Ռիգայի ծոցի մոտ։ Առավել հայտնի է որպես ամառային հանգստի քաղաք իր հյուրանոցներով, ռեստորաններով և խոշոր ծովափերով։ Քաղաքի միջով հոսում է Պյառնու գետը՝ թաափվելով Ռիգայի ծոց։ Քաղաքից 4 կմ հեռավորության վրա է գտնվում Պյառնու օդանավակայանը։

2012 թվականի տվյալներով քաղաքում բնակվում էր 40401^[1] մարդ։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պյառնու, 1554 թվական

Քաղաքն այն ժամանակ հայտնի էր գերմանական Պերնաու անունով, հանդիսացել է Հանզայական միության անդամ և Լիվոնիայի համար կարևոր նավահանգիստ։ 1560–1617 թվականներին քաղաքը գտնվել է Լեհական թագավորության հսկողության ներքո։ 16-րդ դարում Լիվոնյան պատերազմի ընթացքում Շվեդիան իր ձեռքն է վերցրել քաղաքի հսկողությունը որպես Շվեդական Լիվոնյայի մաս։

Քաղաքը անկախ Էստոնիայի մաս է դարձել 1918-ին՝ Առաջին համաշխարհային պատերազմից հետո։

Խորհրդային Կարմիր բանակը գրավել է քաղաքը 1940-ին՝ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ, և գերմանացի բնակչությունը լքել է քաղաքը։

1941-ից 1944 Գերմանիան գրավել է քաղաքը։ Այնուհետև, 1944-1991 թվականներին, այն գրավվել է Խորհրդային Միության կողմից՝ որպես Էստոնիայի Խորհրդային Սոցիալիստական հանրապետության մաս։

Հյուսիսային պատերազմի ժամանակ Տարտուի համալսարանը 1699–1710-ին տեղափոխվել է Պերնաու։ Համալսարանն այսօր Պյառնու քաղաքում ունի իր մասնաճյուղը (2004/2005 ուսումնական տարվա ընթացքում 1000 ուսանող)^[2]։

2002-ին Պյառնույում պատերազմին նվիրված հուշահամալիր է տեղադրվել, որն իրենից ներկայացնում է Waffen SS կազմակերպության համազգեստով զինվորի, ինչպես նաև հետևյալ տողերը.

«Բոլոր էստոնացի զինվորներին, ովքեր 1941-1945 թվականներին զոհվել են իրենց երկրի և ազատ Եվրոպայի համար ազատագրման պատերազմում»^[3]։

Ժողովրդագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պյառնու քաղաքի կենտրոն

Բնակչության փոփոխություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տարի	1881	1897	1922	1934	1959	1970	1979	1989	2000	2011	2012	2017
Բնակչություն	12,966	12,898	18,499	20,334	22,367	50,224	54,051	53,885	45,500	39,728	40,401	40,700

Էթնիկ խմբեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

**Բնակչությունն ըստ ազգության**
Ազգություն	2000 մարդահամար		2011 մարդահամար^[4]
Ազգություն	Թվաքանակ	%	Թվաքանակ	%
Էստոնացիներ	36,112	79.37	33,000	83.07
Ռուսներ	6,951	15.28	5,076	12.78
Ուկրաինացիներ	966	2.12	671	1.69
Ֆիններ	331	0.73	254	0.64
Բելառուսներ	297	0.65	179	0.45
Ընդհանուր	45,500		39,728

**Բնակչությունն ընս առաջին լեզվի**
Լեզու	2000 ^[5]		2011 ^[4]
Լեզու	Թվաքանակ	%	Թվաքանակ	%
Էստոներեն	35,928	78.96	32,762	82.47
Ռուսերեն	8,360	18.37	6,263	15.77
Ուկրաիներեն	426	0.94	245	0.62
Ֆիններեն	163	0.36	129	0.33
Բելառուսերեն	100	0.22	32	0.08
Ընդհանուր	45,500		39,728

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էստոնիայի վարչական բաժանում

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 Էստոնիայի բնակավայրերի բնակչության վիճակագրական տվյալները, վերցված Էստոնիայի վիճակագրություն պետական գործակալության կայքից։ (անգլ.)
↑ University of Tartu Pärnu College
↑ Daniel Lazare: Timothy Snyder’s Lies. Jacobin magazine, 9 September 2014.
↑ ^4,0 ^4,1 http://pub.stat.ee/px-web.2001/I_Databas/Population_census/PHC2011/01Demographic_and_ethno_cultural_characteristics/04Ethnic_nationality_Languages_Dialects/04Ethnic_nationality_Languages_Dialects.asp
↑ http://pub.stat.ee/px-web.2001/I_Databas/Population_census/PHC2000/08Ethnic_nationality._Mother_tongue._Command_of_foreign_languages/08Ethnic_nationality._Mother_tongue._Command_of_foreign_languages.asp

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էստոնիայի բնակավայրերի անվանումները (հետխորհրդային շրջանի անվանափոխումներից հետո), http://www.eki.ee կայքում։ (անգլ.) և (էստոներեն)
Էստոնիայի բնակչության վիճակագրությունը Էստոնիայի վիճակագրություն պետական գործակալության կայքում։ (էստոներեն)

[census-1] 1,0 ^1,1 Էստոնիայի բնակավայրերի բնակչության վիճակագրական տվյալները, վերցված Էստոնիայի վիճակագրություն պետական գործակալության կայքից։ (անգլ.)

[2] University of Tartu Pärnu College

[3] Daniel Lazare: Timothy Snyder’s Lies. Jacobin magazine, 9 September 2014.

[pub.stat.ee-4] 4,0 ^4,1 http://pub.stat.ee/px-web.2001/I_Databas/Population_census/PHC2011/01Demographic_and_ethno_cultural_characteristics/04Ethnic_nationality_Languages_Dialects/04Ethnic_nationality_Languages_Dialects.asp

[5] ttp://pub.stat.ee/px-web.2001/I_Databas/Population_census/PHC2000/08Ethnic_nationality._Mother_tongue._Command_of_foreign_languages/08Ethnic_nationality._Mother_tongue._Command_of_foreign_languages.asp

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]