Յուրի Երզնկյան

Յուրի Երզնկյան
Ծնվել է	հունվարի 26, 1922(1922-01-26)
Ծննդավայր	Թիֆլիս, Թիֆլիսի գավառ
Մահացել է	դեկտեմբերի 19, 1996(1996-12-19) (74 տարեկան)
Մահվան վայր	Մոսկվա, Ռուսաստան
Կրթություն	Մոսկվայի Գերասիմովի անվան կինեմատոգրաֆիայի ինստիտուտ
Քաղաքացիություն	Հայաստան և  ԽՍՀՄ
Ազգություն	հայ
Մասնագիտացում	կինոռեժիսոր սցենարիստ նկարիչ
Պարգևներ
IMDb	ID ID 0947711

Յուրի Արամայիսի Երզնկյան (հունվարի 26, 1922(1922-01-26), Թիֆլիս, Թիֆլիսի գավառ - դեկտեմբերի 19, 1996(1996-12-19), Մոսկվա, Ռուսաստան), խորհրդային հայ կինոռեժիսոր, սցենարիստ, նկարիչ, ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստ (1975)։ Ղեկավարել է Երևանի Խ․ Աբովյանի անվան մանկավարժական ինստիտուտի մշակույթի ֆակուլտետի ռեժիսուրայի արվեստանոցը, պրոֆեսոր (1982)։

Կենսագրություն

Ծնվել է Թբիլիսիում։ 1934-1942 թվականներին Երևանի պետական թատրոնում եղել է նկարիչ։ 1940-1941 թվականներին փորձաշրջան է անցել Մոսկվայի Վախթանգովի դրամատիկական թատրոնում։ 1941-1943 թվականներին եղել է Երևանի «Սատիրայի պատուհանի» ռեժիսորը։ 1943 թվականից աշխատել է «Հայֆիլմ» կինոստուդիայում նախ՝ որպես նկարիչ, ապա՝ ռեժիսոր։ 1946-1947 թվականներին սովորել է Մոսկվայի ռեժիսորական դասընթացում (Ռ. Սիմոնովի արվեստանոց)։ 1948-1949 թվականներին ավարտել է Մոսկվայի կինոինստիտուտի (ՎԳԻԿ) բարձրագույն ռեժիսորական դասընթացը (Միխայիլ Ռոմի արվեստանոց)։ 1952 թվականին ավարտել է Երևանի գեղարվեստա-թատերական ինստիտուտը։ Ռեժիսորական աշխատանքը սկսել է 1953 թվականից՝ նկարահանելով վավերագրական ֆիլմեր։ Յուրի Երզնկյանի վերջին աշխատանքներից են «Հայկական որմնանկարներ» (1972 թվական, որի առանցքը կազմում է Էդգար Հովհաննիսյանի բալետային երաժշտությունը, նրա «Դավիթ և Խանդութ», «Անտունի», «Հավերժական կուռք» բալետների պարային սյուիտները), Ակսել Բակունցի «Միրհավը» պատմվածքի հիման վրա նկարահանված «Այս կանաչ-կարմիր աշխարհը» (1975) և «Սգավոր ձյունը» (1978 թվականին ըստ Անրի Թրուայայի համանուն վիպակի) կինոնկարները։ 1979 թվականին «Սգավոր ձյունը» կինոնկարի համար Յուրի Երզնկյանին շնորհվել է ՀԽՍՀ պետական մրցանակ։

Մահացել է Մոսկվայում, թաղված է Երևանում։

Մրցանակներ և պարգևներ

• ՀԽՍՀ պետական մրցանակի դափնեկիր (1979)

Յուրի Երզնկյանի հուշատախտակը Երևանի Թումանյան փողոցում

Ֆիլմագրություն

• Սոցիալիստական Երևանի ճարտարապետությունը (1952)
• Անասնաբույծների նվաճումները (1952)
• Հասցեատիրոջ որոնումները (1955)
• Հովազաձորի գերիները (1956)
• Առաջին սիրո երգը (1958)
• Իմ ընկերոջ մասին (1958)
• Մեր թաղի ձայները (1960)
• Փառքի օղակներ (1962)
• Դժվար անցում (1964)
• Եթե գաք մեզ մոտ՝ Հաղպատ (1964)
• Ապրում էր մի մարդ (1968)
• Երգում է Ռոզի Արմենը (1968)
• Կամուրջներ մոռացության վրայով (1969)
• Խաթաբալա (1971)
• Անլռելի գույներ (1973)
• Երկուսից մինչև ութը (1972)
• Այս կանաչ-կարմիր աշխարհը (1975)
• Դմիտրի Նալբանդյան. նկարիչ, քաղաքացի (1977)
• Սգավոր ձյունը (1978)
• Գոտեմարտ (1982)
• Ու՞ր ես գնում, զինվոր (1985)
• Հրաժեշտի հինգ նամակ (1987)

Արտաքին հղումներ

• Ժամանակները չեն ընտրում, ժամանակներում ապրում են ու մահանում (Յուրի Երզնկյանի 90-ամյակի առիթով)

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 3, էջ 586)։