Jump to content

Մեկ գրքի հեղինակ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Մեկ գրքի հեղինակ, գրող, որի ողջ գրական ժառանգությունից հայտնի է դարձել մեկ ստեղծագործություն, որը ստվերում է տվյալ գրողի մնացած ստեղծագործությունները[1]։

Հիմք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ջ. Դ. Սելինջերը օրինակ է, թե ինչպես է մեկ գրքի հեղինակի համբավը վերագրվում բազմաթիվ աշխատությունների հեղինակին

Մեկ գրքի գրողը հեղինակ է մի շարք ստեղծագործությունների, որոնցից միայն մեկն է լայն ճանաչում ստացել։ Այս հասկացությունը չպետք է շփոթել մեկ գրքի հեղինակության հետ՝ որպես գործերի փաստացի վիճակ (գրողը այլ գործեր չի գրել). նման դեպքեր ևս հայտնի են գրականության պատմության մեջ (օրինակ, Հարփըր Լին իր «Ծաղրասարյակ սպանելը» (անգլ.՝ To Kill a Mockingbird) վեպով կամ Մարգարետ Միտչելը, որը գրել է միայն «Քամուց քշվածները» վեպը, եթե չհաշվենք դեռահասության տարիներին գրված «Lost Laysen» պատմվածքը, որը լույս է տեսել նրա մահից միայն կես դար անց)։

Ռուսական գրաքննադատական ​​ավանդույթում մեկ գրքի հեղինակ ամենից հաճախ անվանում են Ալեքսանդր Գրիբոյեդովին իր «Խելքից պատուհաս» կատակերգությամբ (բացի դրանից` Գրիբոեդովը գրել է մի քանի պիեսներ ևս, համահեղինակությամբ և բանաստեղծություններ, բայց գեղարվեստական մակարդակով դրանք անհամեմատելի են «Խելքից պատուհաս»-ի հետ)[2][3]։

Լեոնիդ Պինսկին Էրազմ Ռոտերդամցուն իր «Գովք հիմարության» գրքով բնութագրում է որպես մեկ գրքի հեղինակ[4], Բորիս Գիլենսոնը` Ջերոմ Դ. Սելինջերին` իր «Տարեկանի արտում՝ անդունդի եզրին» վեպով[5], Անդրեյ Միխայլովը` Էդմոն Ռոստանին` իր «Սիրանո դը Բերժըրակ» պիեսով[6]. Ռոստանին են պատկանում նաև մի շարք բավականին հայտնի պիեսներ՝ «Անուրջների արքայադուստրը», «Արծվիկը», «Շանտեկլեր»։ Էդուարդ Լիմոնովը մեկ գրքի հեղինակ է համարում նույնիսկ նույնիսկ Վլադիմիր Նաբոկովին՝ «Լոլիտա» վեպի հեղինակին՝ բանավիճելով հայտարարելով, որ Նաբոկովի նախորդ ինը գրքերը «սովորական էմիգրանտական վեպեր» են[7]։

Հաճախ մեկ գրքի հեղինակի համբավը մեծահասակ ընթերցողների համար վերապահվում է բազմաթիվ ստեղծագործությունների հեղինակին, որը բացառիկ հաջողությունների է հասել մանկական գրականության մեջ. մասնավորապես, խոսքը կարող է վերաբերել Լազար Լագինին («Ծերունի Խոտտաբիչը» հեքիաթի հետ կապված), Ալան Միլնին (Վինի Թուխի հեղինակ) և Պյոտր Երշովին («Կուզիկ ձիուկը» չափածո հեքիաթի հեղինակ)[8], ինչպես նաև Անդրեյ Նեկրասովին («Կապիտան Վրունգելի արկածները»)[9], Ռուվիմ Ֆրաերմանին («Վայրի շուն Դինգո…»)[10] և Ալեքսեյ Սվիրսկիին («Ռիժիկ»)[11]։

Գեղարվեստական ​​գրականությունից դուրս մեկ գրքի հեղինակ են անվանում այնպիսի գիտնականների, ինչպիսիք են, օրինակ, Էվկլիդեսը («Սկզբունքներ») և Լեոնտի Մագնիցկին («Թվաբանություն»)[12]։

Գնահատականներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ժամանակակից քննադատության մեջ «մեկ գրքի հեղինակ» հասկացությունը երբեմն վերաիմաստավորվում է` կիրառվելով երիտասարդ կամ սկսնակ հեղինակի համար, որն ունի բավականաչափ անձնական փորձ և ստեղծագործական էներգիա միայն մեկ գրքի համար՝ հիմնված սեփական փորձառության վրա, անկախ նրանից, թե արդյոք ուրիշները հետևել են այդ գրքին. քննադատ Յուլիա Կաչալկինայի խոսքերով.

Հասունության շեմին գտնվող մարդը գրում է իր երիտասարդ կյանքի մասին հաշվետվություն (թմրանյութեր, հասունացում, առաջին սեռական փորձ) և կանգ է առնում այդտեղ։ Նման գիրքը հետաքրքիր է որպես մարդկային փաստաթուղթ, և այն տպագրվում է հսկայական տպաքանակներով։ Ավագ սերնդի մարդիկ այն օգտագործում են դա այնպես, ինչպես, կներեք, կախարդներն օգտագործում են կույսերի արյունը երիտասարդացման համար` մեկ անգամ ևս վերապրելով ընդմիշտ հեռացած թվացող հույզերը։ Բենջամին Լեբերտն իր առաջին (և միակ) վեպը գրել է 16 տարեկանում, Անն-Սոֆի Բրասմը՝ 17-ում, մեր Իրինա Դենեժկինան՝ 18 տարեկանում։ Նրանք բոլորն շոշափում են կոնկրետ երիտասարդական թեմաներ, այսինքն՝ գրում են իրենց մասին[13]։

Ալֆրեդ Բյոմը մոտ իմաստով է օգտագործել «մեկ գրքի հեղինակ» արտահայտությունը՝ նշելով, որ բանաստեղծ Նիկոլայ Գրոնսկու առաջին գրքի հրապարակումից հետո ինքը.

վախենում էի, որ Ն. Գրոնսկին մեկ գրքի գրող է։ Կարծում էի, որ «Բելադոննան» այն միակ պիեսն է, որտեղ բանաստեղծի ամբողջ բանաստեղծական ուժը սպառել է իրեն։ Բարեբախտաբար (թեև մեկ գրքի հեղինակները հաճախ շատ մեծ նշանակություն ունեն գրական զարգացման ընդհանուր ընթացքի մեջ, հիշենք Գրիբոյեդովին և նրա «Խելքից պատուհաս»-ը) իմ մտավախությունները չհաստատվեցին[14]։

Որոշ քննադատներ նույնպես անհրաժեշտ են համարել խոսել մեկ գրքի գրողի հեղինակությունից, ինչպես, մասնավորապես, դա արել է Է. Վայները՝ ուշադրություն դարձնելով այն փաստի վրա, որ Դ. Սելինջերը, օրինակ, գրել է ոչ միայն «Տարեկանի արտում՝ անդունդի եզրին» գործը[15]։

Հաճախ մեկ գրքի գրողներ են դառնում այն մարդիկ, որոնք վերապրել են պատերազմներ և իրենց հիշողությունները շարադրել են գեղարվեստական ստեղծագործությունների տեսքով, օրինակ` պարտիզան հրամանատար Պ. Պ. Վերշիգորան, որպես գրող, հայտնի է դարձել հիմնականում իր «Մաքուր խղճով մարդիկ» աշխատությամբ, իսկ ռուս-ճապոնական պատերազմի մասնակից Ալեքսեյ Նովիկով-Պրիբոյը` իր «Ցուշիմա» էպիկական վեպով։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ Jonathan Yardley. Why can’t once be enough? // The Washington Post, 25.04.1994.
  2. ↑ Дмитрий Петрович Святополк-Мирский Грибоедов // Мирский Д. История русской литературы с древнейших времен до 1925 года ([1926]) / Пер. с англ. Р. Зерновой. - Լ.: Overseas Publications Interchange Ltd, 1992. - С. 174-180.
  3. ↑ Дмитрий Дмитриевич Благой Грибоедов Արխիվացված 2009-01-30 Wayback Machine // Литературная энциклопедия: В 11 т. - [М.], 1929-1939. Т. 2. - [М.]: Изд-во Ком. Акад., 1929. - Стб. 756-768.
  4. ↑ Пинский Л. Е. Эразм и его «Похвала глупости» Արխիվացված 2008-05-16 Wayback Machine // Эразм Роттердамский. Похвала глупости. - М.: ГИХЛ, 1960.
  5. ↑ Гиленсон Б. А. История зарубежной литературы второй половины XX - начала XXI века / 2-е изд., пер. и доп. Учебник для академического бакалавриата. - М.: Юрайт, 2018. - С. 146.
  6. ↑ Михайлов А. [lib.ru/INOOLD/ROSTAN/rostan0_1.txt Драматургия Эдмона Ростана] // Эдмон Ростан. Пьесы. - Самара: АВС, 1997.
  7. ↑ Лимонов Э. Набоков: отвращение к женщине Արխիվացված 2016-03-04 Wayback Machine // Лимонов Э. Священные монстры. - М.: Ad Marginem, 2003. - С. 61.
  8. ↑ Данилейко К. Пять ложек эликсира // «Книжная витрина», 2003 թ. դեկտեմբերի 08.
  9. ↑ Окулов В. Жив курилка! Мифаго Врунгель // «Литературная Россия», № 21, 25.05.2007.
  10. ↑ Марина Балина. Воспитание чувств à la sovietique: повести о первой любви Արխիվացված 2013-03-24 Wayback Machine // «Неприкосновенный запас», вып. 58.
  11. ↑ Геннадий Красухин. Круглый год с литературой. Квартал четвёртый Արխիվացված 2022-12-28 Wayback Machine. - М.: ИП Стрельбицкий, 2018.
  12. ↑ Смирнов Сергей. В этот год различных дат Արխիվացված 2008-10-29 Wayback Machine // «Знание - сила», 2003, № 4.
  13. ↑ Валерия Пустовая, Юлия Качалкина. «Сейчас нет борьбы течений и школ, побеждает личность». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ օգոստոսի 4-ին. // «Культура», № 26 (7485), 2005 թ. հուլիսի 7-13.
  14. ↑ Бем А. Л. Поэзия Николая Гронского (Ко второй годовщине его смерти, 21-го ноября 1934 года) Արխիվացված է Հունվար 6, 2009 Wayback Machine-ի միջոցով: // «Меч», 22 ноября 1936.
  15. ↑ Вайнер Е. Сэлинджер Дж. Д. Сочинения в двух томах Արխիվացված 2011-05-25 Wayback Machine: Рецензия. // Русский журнал, 28.02.1998.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մեկ_գրքի_հեղինակ&oldid=9994030» էջից