Կուրտ Հան

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Կուրտ Հան
Դիմանկար
Ծնվել էհունիսի 5, 1886(1886-06-05)[1][2][3]
ԾննդավայրԲեռլին, Գերմանական կայսրություն
Մահացել էդեկտեմբերի 14, 1974(1974-12-14)[1][4][3] (88 տարեկան)
Մահվան վայրՀայլիգենբերգ
ԳերեզմանSchule Schloss Salem
Քաղաքացիություն Գերմանիա
ԿրթությունՔրայսթ Չյորչ, Հայդելբերգի համալսարան, Օքսֆորդի համալսարան, Ֆրայբուրգի համալսարան և Գյոթինգենի համալսարան
Մասնագիտությունմանկավարժ, Դասղեկ և ուսուցիչ
Ծնողներհայր՝ Օսկար Հան, մայր՝ Շառլոթ Հան
Պարգևներ և
մրցանակներ
Բրիտանական կայսրության շքանշանի կոմանդոր և «Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետությանը մատուցած ծառայությունների համար» շքանշանի հրամանատարական խաչ
 Kurt Hahn Վիքիպահեստում

Կուրտ Հան (գերմ.՝ Kurt Matthias Robert Martin Hahn, հունիսի 5, 1886(1886-06-05)[1][2][3], Բեռլին, Գերմանական կայսրություն - դեկտեմբերի 14, 1974(1974-12-14)[1][4][3], Հայլիգենբերգ), հրեական ծագմամբ գերմանացի քաղաքական գործիչ և մանկավարժ։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մանկություն և պատանեկություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է Բեռլինում՝ հրեա արդյունաբերող Օսկար Հանի (մայիսի 1 1860 - հոկտեմբերի 28 1907) և Շարլոտա Հանի ընտանիքում, ովքեր ծագմամբ Լանդաուից էին (1865-1934)։ Ընտանիքում եղել է երկրորդ երեխան (ունի 3 եղբայր)։ Մանկությունն անցել է Բեռլինի Վանցե լճի ձախ ափին գտնվող առանձնատանը։ Ավարտել է Բեռլինի ֆրանսիական վարժարանը, 1904-1906 թվականներին Օքսֆորդի Քրայսթ-Չերչ քոլեջում սովորել է փիլիսոփայություն, դասական պատմություն, հոգեբանություն, մանկավարժություն և տնտեսագիտություն ։ 1906-1910 թվականներին ուսումը շարունակել է Բեռլինում, Հեյդելբերգում, Ֆրայբուրգում և Գետինգենում, ինչպես նաև եղել է Վիլհելմ Վինդելբանդի, Ուլրիխ ֆոն Վիլամովից-Մելլենդորֆի[5], Էդմունդ Հուսերլի, Լեոնարդ Նելսոնի աշակերտը։ 1911-1914 թվականներին կրկին սովորել է Օքսֆորդում[6]։ Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ վերադարձել մոր տուն՝ Գերմանիա, որը նախապատերազմական Բեռլինում հայտնի էր որպես մշակութային սրահ։ Շարլոտա Հանի սրահ են այցելել նաև պատանի Արթուր Ռուբինշտեյնը և Վալտեր Ռատենաուն։

Մասնագիտական գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Առաջին համաշխարհային պատերազմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1914-1919 թվականներին ՝ Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Հանը աշխատել է Բեռլինի արտաքին գործերի նախարարությունում, սկզբում որպես հրապարակախոս Պաուլ Ռորբախի խմբագիր։ Եղել է արքայազն Մաքսիմիլիան Բադենսկու քարտուղարը, մտերիմ ընկերը և վստահված անձը, որը նշանակվել էր 1918 թվականի հոկտեմբերի 3-ին Գերմանական կայսրության կանցլերի[7] կողմից։ 1918 թվականի փետրվարին Քուրթ Հանն այլ ազդեցիկ անձանց հետ, ինչպիսիք են Ռոբերտ Բոշը, Ալֆրեդ Վեբերը, Ֆրիդրիխ Նաումանը, Ռուդոլֆ Շտեյները՝ հուշագիր է ներկայացրել է արքայազն Բադենսկուն, որում քաղաքական գործիչները կոչ են արել անհապաղ խաղաղ բանակցություններ և երկրի հետագա սոցիալական վերակազմակերպման։

Վեյմարի Հանրապետություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1919 թվականին Կուրտ Հանը արքայազն Մաքսիմիլիան Բադենսկու հետ Զալեմում հիմնադրել է մասնավոր գիշերօթիկ դպրոց (Schule Schloss Salem), որը ղեկավարել է 1920-1933 թվականներին։ 1932 թվականին Հինտերցարտենում հիմնադրվել էSchule Schloss Salem - Birklehof քույր դպրոց։

Երրորդ ռեյխ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նա նացիստական ռեժիմի մոլի հակառակորդն էր և Ադոլֆ Հիտլերի իշխանության գալով պարբերաբար հանդես է եկել աշակերտների, ուսուցիչների և շրջանավարտների առջև քաղաքական կոչերով, իր «կործանարար գործունեության» համար ձերբակալվել է (մարտի 11-16, 1933 թվական)։

Նրան հաջողվել է ազատ արձակվել Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ Ռամսեյ Մաքդոնալդի և արքայազն Բերտոլդ Բադենսկու անմիջական միջամտությամբ, իսկ Կուրտին Գերմանիայում մնալ համառորեն խորհուրդ չի տրվել։ Այդ պատճառով 1933 թվականին ստիպված լքել է երկիրը և տեղափոխվել Շոտլանդիա, որտեղ 1934 թվականին Զալեմի դպրոցի համանման սկզբունքների հիման վրա հիմնել է gordonstoun School գիշերօթիկ դպրոցը։

Հետպատերազմյան շրջան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1356 թվականին Քուրթ Հանը հրավիրվել էր ՆԱՏՕ-ի պաշտպանական քոլեջ, որտեղ տեսել էր Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ թշնամի երկրների համագործակցությունն ու բարեկամությունը, ինչից ծնվել է երիտասարդներին միավորելու գաղափարը, որպեսզի այդ ձևով հաղթահարեր Սառը պատերազմի արդյունքում ծագած թշնամանքը։ Արդյունքը դարձել է «Միացյալ աշխարհի քոլեջներ» (United World Colleges (UWC)) հայեցակարգը (միջազգային դպրոցների խմբեր), որտեղ աշխարհի գրեթե յուրաքանչյուր երկրի 16-18 տարեկան երիտասարդները միասին ապրում, սովորում և մասնակցում են տարբեր հասարակական գործերի։ Այս տեսակի առաջին դպրոցը՝ Atlantic college է որը տեղակայված էր Llantwit Major Wales-ի տարածքում ու բացվել է 1962 թվականին, այն The Times ամսագրում նկարագրվել է որպես «Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակաշրջանի հետաքրքիր կրթական փորձ։ Էդինբուրգի դուքս արքայազն Ֆիլիպի հետ ստեղծել է «Էդինբուրգի դուքս» մրցանակը։

Նա հիմնադրել է մի քանի նոր գիշերօթիկ դպրոցներ, որոնք հիմնված են Schule Schloss Salem-ի և Gordonstoun School-ի սկզբունքների վրա։ Anavryta Experimental Lyceum, Հունաստան (1949), Stiftung Louisenlund, Գերմանիա (1949), Battisborough, Անգլիա (1955), Rannoch School, Շոտլանդիա (1959), Box Hill School, Անգլիա (1959); International School Ibadan, Նիգերիա (1963), The Athenian School, ԱՄՆ (1965)։ Քուրթ Հանը մահացել է 1974 թվականի դեկտեմբերի 14-ին։

Ուսուցման սկզբունքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Schule Schloss Salem-ի յոթ օրենքներում Հանը ձևակերպել է իր ամբողջական կրթության հայեցակարգը, որ իր հիմնադրած ուսումնական հաստատությունը պետք է տա սովորողներին շատ ավելին, քան պարզապես ակադեմիական գիտելիքներ։ Այս օր այդ պատվիրանները կրթության հիմք են կազմում Schule Schloss Salem ու Gordonstoun դպրոցներում, ինչպես նաև Միացյալ աշխարհի քոլեջներում (UWC):

  1. Հնարավորություն տալ երիտասարդներին ճանաչելու իրենց։
  2. Հասնել հաջողության, ինչպես նաև վերապրել պարտությունները։
  3. Մոռանալ քո մասին, մասնակցել հանրային գործերին։
  4. Ժամանակ տալ լռության ու տեղ մտորումների համար։
  5. Մշակել երևակայությունը, նպատակները և պլանավորել ունակությունները։
  6. Հասկանալ սպորտի, մրցակցության ոգու և խաղի կարևորությունը, բայց չտալ նրանց իր վրա իշխել։
  7. Հարուստ ու հզոր ծնողների երեխաներին ազատել ընտրյալ լինելու գիտակցումից։

Փիլիսոփայություն և մանկավարժություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Խանի կրթական տեսությունները հիմնված էին դեռահասների հանդեպ հարգանքի վրա։ Կուրտը նրանց վերագրում էր բնածին պարկեշտությունն ու բարոյական զգացողությունը։

Խանը կարծում էր, որ հասարակության միայն վատ ազդեցությունն է ի սկզբանե անարգում անմեղ երիտասարդներին, և միայն արժանապատիվ կրթությունն է ի վիճակի չեզոքացնել այդ վատ ազդեցությունը։ Կուրտը հատուկ ուշադրություն է դարձրել բացօթյա ակտիվությանը. աշակերտները հնարավորություն են ստանում ֆիզիկապես զարգանալու, թիմային գործունեության հմտություններ մշակել ու պատասխանել սեփական արարքների համար։ Առաջին համաշխարհային պատերազմի իրադարձությունները միայն ամրապնդել են Խանի վստահությունը իր սեփական ճշմարտացիության մեջ՝ մեծ սոցիալական կատակլիզմը նրան երևում էր հասարակության ընդհանուր փչացման ապացույց։ Կուրտը կարծում էր, որ եվրոպացիները պետք է համապատասխան հետևություններ անեն ու փորձեն փոխվել, այլապես հաջորդ նման ցնցումը քաղաքակիրթ աշխարհը կարող է չանհանգստանալ։

Իր դպրոցներում Կուրտը դասավանդել է պատմություն, քաղաքականություն, հին հունարեն, Շեքսպիրի և Շիլլերի ստեղծագործություններ։ Իր կարևորագույն շոտլանդական գործը - Gordonstoun School այն հիմնականում ստեղծվել է Schule Schloss Salem-ի պատկերով և նմանությամբ, իր աշակերտների, Նա կրթել կարեկցանք, ձգտում է հոգ տանել մերձավորների, պատասխանատվությունը և սերի ճշմարտության. Նույնիսկ ամենածանր դեպքերում Կուրտը ձգտում էր մինչև վերջին պահը խուսափել մարմնական պատիժներից։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  2. ↑ 2,0 2,1 Store norske leksikon(նորվ.) — 1978. — ISSN 2464-1480
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Munzinger Personen (գերմ.)
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  5. ↑ HAHN, Kurt (Matthias Robert Martin), Who Was Who, A & C Black, 1920—2015; online edn, Oxford University Press, 2014
  6. ↑ х фон|Ульриха фон Виламовиц-Мёллендорфа]], Эдмунда Гуссерля, Леонарда Нельсона«Kurt-Hahn-Biografie im leo-bw».
  7. ↑ «Kurt Hahn and the roots of Expeditionary Learning | American RadioWorks» Արխիվացված 2020-05-14 Wayback Machine. www.americanradioworks.org. Проверено 11 января 2018.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գերմաներեն

  • Lothar Machtan: Prinz Max von Baden. Der letzte Kanzler des Kaisers, Suhrkamp Verlag, Berlin, 2013, ISBN 978-3-518-42407-0. Das Buch enthält ein zwölfseitiges biographisches Kapitel über Kurt Hahn unter der Überschrift: Spin Doctor Kurt Hahn
  • Hellmut Becker: Kurt Hahn, der Erzieher. In: Neue Sammlung. Jg. 1975, S. 109-113; wieder abgedruckt in: Hellmut Becker: Auf dem Weg zur lernenden Gesellschaft. Personen, Analysen, Vorschläge für die Zukunft. Stuttgart 1980, S. 89-94.
  • Peter Friese: Kurt Hahn. Leben und Werk eines umstrittenen Pädagogen. Dorum 2000.
  • Wilhelm Henze (Hrsg.): Bernhard Zimmermann - Hermann Nohl - Kurt Hahn. Ein Beitrag zur Reformpädagogik. 1991. ISBN 978-3-932423-95-6 (= Schriftenreihe Niedersächsisches Institut für Sportgeschichte Bd. 9).
  • Michael Knoll (Hrsg.): Kurt Hahn: Reform mit Augenmaß. Ausgewählte Schriften eines Politikers und Pädagogen. Mit einem Vorwort von Hartmut von Hentig. Stuttgart: Klett-Cotta 1998.
  • Michael Knoll: Schulreform durch Erlebnispädagogik. Kurt Hahn -ein wirkungsmächtiger Pädagoge. In: Pädagogisches Handeln. Wissenschaft und Praxis im Dialog 5 (2001), 2, pp. 65–76.
  • Michael Lausberg: Kinder sollen sich selbst entdecken. Die Erlebnispädagogik Kurt Hahns. Marburg 2007.
  • Elly von Reventlow (Hrsg.): Albrecht Bernstorff zum Gedächtnis. Eigenverlag, Düsseldorf 1952.
  • Hermann Röhrs (Hrsg.): Bildung als Wagnis und Bewährung. Eine Darstellung des Lebenswerkes von Kurt Hahn. Heidelberg 1966.
  • Sandra Roscher: Erziehung durch Erlebnisse. Der Reformpädagoge Kurt Hahn im Licht von Zeitzeugen. Augsburg 2005.
  • Hildegard Thiesen: Kurt Hahn. Pädagogische Umwelten zwischen Konstruktion und Anknüpfung. Jena 2006.
  • Michael Birnthaler: Kurt Hahn und Rudolf Steiner.(չաշխատող հղում) In: Zeitschrift für Erlebnispädagogik. Lüneburg, 2008

Անգլերեն

  • Knoll, Michael (2011). School reform through experiential therapy: Kurt Hahn - an efficious educator.
  • Knoll, Michael, ed. (1998). Kurt Hahn: Reform mit Augenmaß. Ausgewählte Schriften eines Politikers und Pädagogen. Stuttgart: Klett-Cotta.
  • Veevers, Nick; Pete, Allison (2011). Kurt Hahn: Inspirational, Visionary, Outdoor and Experiential Educator. Rotterdam: Sense Publishers.
  • Wilhelm Henze, ed (1991): Bernhard Zimmermann - Hermann Nohl - Kurt Hahn. Ein Beitrag zur Reformpädagogik. 1991. ISBN 978-3-923453-16-0
  • David Sutcliffe, Kurt Hahn and the United World Colleges with other Founding Figures. 2012. ISBN 978-0-9576458-0-6
  • David Sutcliffe: «Kurt Hahn and the United World Colleges with other Founding Figures». 2012. ISBN 978-0-9576458-0-6

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Կուրտ_Հան&oldid=8465547» էջից