Կենտրոնական Աֆրիկայի պետությունների տնտեսական համայնք

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Կենտրոնական Աֆրիկայի պետությունների տնտեսական համայնք (անգլ․՝ Economic Community of Central African States, ֆր.՝ Communauté Économique des États de l'Afrique Centrale, իսպ.՝ Comunidad Económica de los Estados de África Central), Աֆրիկյան միության տնտեսական համայնք է՝ Կենտրոնական Աֆրիկայում տարածաշրջանային տնտեսական համագործակցության խթանման համար։ Այն «նպատակ ունի հասնել կոլեկտիվ ինքնավարության, բարձրացնել իր բնակչության կենսամակարդակը և պահպանել տնտեսական կայունությունը ներդաշնակ համագործակցության միջոցով»։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կենտրոնական Աֆրիկայի մաքսային և տնտեսական միություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կենտրոնական Աֆրիկայի մաքսային և տնտեսական միությունը (ֆր․՝ Union Douanière et Économique de l’Afrique Centrale, իսպ․՝ Unión Aduanera y Económica de África Central, պորտ․՝ União Aduaneira e Económica da África Central) հիմնադրվել է 1964 թվականին Բրազավիլի պայմանագրով, ձևավորելով մաքսային միություն ՝ անդամների միջև ազատ առևտուրով և այլ երկրներից ներմուծման ընդհանուր արտաքին մաքսատուրքով[1]։ Պայմանագիրն ուժի մեջ է մտել 1966 թվականին այն ժամանակվա հինգ անդամ երկրների՝ Կամերունի, Կենտրոնաաֆրիկյան Հանրապետության, Չադի, Կոնգոյի Հանրապետության և Գաբոնի կողմից վավերացվելուց հետո։ Հասարակածային Գվինեան միացել է Միությանը 1983 թվականի դեկտեմբերի 19-ին[2][3]։ ԿԱՄՏՄ-ն պայմանագիր է ստորագրել Կենտրոնական Աֆրիկայի տնտեսական և արժութային համայնքի (ԿԱՏԱՀ) ստեղծման համար՝ նպաստելու ենթատարածաշրջանային ինտեգրման ողջ գործընթացին Կենտրոնական Աֆրիկայի CFA ֆրանկի հետ արժութային միության ձևավորման միջոցով։

Հիմնադրում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1981 թվականի դեկտեմբերին կայացած գագաթնաժողովի ժամանակ ԿԱՄՏՄ-ի ղեկավարները սկզբունքորեն համաձայնեցին ձևավորել Կենտրոնական Աֆրիկայի պետությունների ավելի լայն տնտեսական համայնք։ ԿԱՊՏՀ-ը ստեղծվել է 1983 թվականի հոկտեմբերի 18-ին ԿԱՄՏՄ-ի անդամների՝ Սան Տոմեի և Պրինսիպի և Մեծ լճերի պետությունների տնտեսական համայնքի անդամների կողմից, որը ստեղծվել է 1976 թվականին Կոնգոյի, Բուրունդիի և Ռուանդայի կողմից։ Անգոլան դիտորդ է մնացել մինչև 1999 թվականը, երբ դարձել է լիիրավ անդամ։

ԿԱՊՏՀ-ը սկսել է գործել 1985 թվականին, սակայն մի քանի տարի պասիվ էր ֆինանսական դժվարությունների (անդամ երկրների կողմից անդամավճարներ չվճարելու) և Մեծ Լճերի տարածքում կոնֆլիկտի պատճառով։ ԴՀ Կոնգոյի պատերազմը հատկապես պառակտող էր, քանի որ Ռուանդան և Անգոլան կռվում էին հակառակ կողմերում։ ԿԱՊՏՀ-ը նշանակվել է Աֆրիկյան տնտեսական համայնքի սյուն, սակայն ԱՏՀ-ի և ԿԱՊՏՀ-ի միջև պաշտոնական կապ հաստատվել է միայն 1999 թվականի հոկտեմբերին՝ 1992 թվականից ի վեր ԿԱՊՏՀ-ի անգործության պատճառով (ԿԱՊՏՀ-ը 1999 թվականի հոկտեմբերին ստորագրել է ԱՏՀ-ի և տարածաշրջանային բլոկների հարաբերությունների մասին արձանագրությունը)։ ԱՏՀ-ը կրկին հաստատել է ԿԱՊՏՀ-ի կարևորությունը որպես Կենտրոնական Աֆրիկայի հիմնական տնտեսական համայնքի իր Տնտեսական և սոցիալական խորհրդի երրորդ նախապատրաստական հանդիպմանը 1999 թվականի հունիսին։

Բուրունդիի նախագահ Պիեռ Բոյոյայի նախագահությամբ գագաթնաժողովը տեղի է ունեցել Լիբրևիլում՝ 1998 թվականի փետրվարի 6-ին։ Գագաթնաժողովին ներկա պետությունների և կառավարությունների ղեկավարները պարտավորվել են վերականգնել կազմակերպությունը։ Անգոլայի վարչապետը նաև նշել է, որ իր երկիրը կդառնա լիարժեք անդամ։ Գագաթնաժողովը հաստատել է 1998 թվականի համար 10 միլիոն ֆրանսիական ֆրանկ բյուջեն և Քարտուղարությանը խնդրել է.

  • Ստանալ աջակցություն ՄԱԿԱՏՀ-ից՝ գնահատելու քարտուղարության գործառնական գործունեությունը. գնահատել անդամ երկրների կողմից վճարվող ներդրումները. և քարտուղարության աշխատողների աշխատավարձերի կառուցվածքները
  • Հնարավորինս շուտ հրավիրել Նախարարների խորհրդի արտահերթ նիստ՝ գնահատելու ՄԱԿԱՏՀ-ի առաջարկությունները. Այնուհետև խորհուրդը պետք է առաջարկներ մշակի քարտուղարության նոր վարչական կառուցվածքի և յուրաքանչյուր անդամ պետության կողմից վճարվող ներդրումների վերանայման համար։

Գագաթնաժողովը նաև խնդրել է տարածաշրջանի երկրներին գտնել իրենց քաղաքական խնդիրների կայուն և խաղաղ լուծումներ։ Նախագահը նաև կոչ է արել անդամ երկրներին աջակցել իր երկրի նկատմամբ դրված էմբարգոյի ամբողջական վերացմանը։ 1999 թվականի հունվարի 21-ին Գաբոնի Նախագահ Բոնգոյի երդմնակալության ժամանակ տեղի ունեցավ ԿԱՊՏՀ-ի ղեկավարների մինի գագաթնաժողովը։ Ղեկավարները քննարկել են ԿԱՊՏՀ-ի գործունեության և Անգոլայի համար նշանակված Գլխավոր քարտուղարի երրորդ տեղակալի պաշտոնի ստեղծման հետ կապված խնդիրները։ Անգոլան պաշտոնապես միացել է Համայնքին այս գագաթնաժողովի ընթացքում[4]։

Վերջին իրադարձությունները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2002 թվականի հունիսին Մալաբոյում տեղի է ունեցել պետությունների և կառավարությունների ղեկավարների 10-րդ սովորական նստաշրջանը։ Այս գագաթնաժողովում որոշվել է ընդունել Կենտրոնական Աֆրիկայի խորհրդարանականների ցանցի (ԿԱԽՀ) ստեղծման մասին արձանագրություն և ընդունել Կենտրոնական Աֆրիկայում խաղաղության և անվտանգության խորհրդի (ԿԱԽԱԽ), ներառյալ Պաշտպանության և անվտանգության հանձնաժողովի (ՊԱՀ) մշտական կարգադրությունները, ներառյալ Կենտրոնական Աֆրիկայի բազմազգ ուժերը (ԿԱԲՈՒ) և Կենտրոնական Աֆրիկայի վաղ նախազգուշացման մեխանիզմը (ԿԱՎՆՀ)։ Ռուանդան նույնպես պաշտոնապես ողջունվել է որպես ԿԱՊՏՀ-ի լիիրավ անդամ վերադառնալուց հետո։

2003 թվականի հունվարի 24-ին Եվրոպական միությունը (ԵՄ) կնքել է ֆինանսական համաձայնագիր ԿԱՊՏՀ-ի և ԿԱՏԱՀ-ի հետ՝ պայմանով, որ ԿԱՊՏՀ-ը և ԿԱՏԱՀ-ը միավորվեն մեկ կազմակերպության մեջ, ընդ որում ԿԱՊՏՀ-ը պատասխանատվություն է ստանձնել ենթատարածաշրջանի խաղաղության և անվտանգության համար՝ իր ԿԱԽԱԽ անվտանգության պայմանագրի միջոցով։ ԿԱՏԱՀ-ը Աֆրիկյան տնտեսական համայնքի հիմնասյուներից չէ, սակայն նրա անդամները կապված են դրա հետ Կենտրոնական Աֆրիկայի պետությունների տնտեսական համայնքի միջոցով։ ԵՄ-ն ունեցել է բազմաթիվ խաղաղապահ առաքելություններ ԴՀ Կոնգոյում՝ «Արտեմիս» օպերացիա (2003թ. հունիս-սեպտեմբեր), EUPOL Kinshasa (2003թ. հոկտեմբերից) և EUSEC DR Congo (2005թ. մայիսից)։

2004 թվականի հունվարին Բրազավիլում կայացած պետությունների և կառավարությունների ղեկավարների 11-րդ սովորական նստաշրջանը ողջունել է այն փաստը, որ Կենտրոնական Աֆրիկայում խաղաղության և անվտանգության խորհրդի ստեղծմանը վերաբերող արձանագրությունը (ԿԱԽԱԽ) ստացել է անհրաժեշտ թվով վավերացումներ՝ ուժի մեջ մտնելու համար։ Գագաթնաժողովը նաև ընդունել է հռչակագիր Կենտրոնական Աֆրիկայում «Նոր գործընկերություն Աֆրիկայի զարգացման համար»–ի իրականացման, ինչպես նաև գենդերային հավասարության մասին հռչակագիր։

2009 թվականի սեպտեմբերի 23-ին, համաձայն Նախագահական 2009-26 որոշման և ինչպես հրապարակված է Դաշնային ռեգիստրում / հատ. 74, Ոչ. 183 (Նախագահական փաստաթղթեր 48363) ԿԱՊՏՀ-ը իրավասու է դարձել ԱՄՆ Զենքի արտահանման վերահսկման օրենքի համաձայն՝ պաշտպանական ապրանքների և պաշտպանական ծառայությունների տրամադրման համար[5]։ Սա ԿԱՊՏՀ կազմակերպությանը և (տեսականորեն) նրանց կանոնադրության ներքո գտնվող երկրներին իրավասու է դարձնում ԱՄՆ արտաքին ռազմական վաճառքի ծրագրին (այսինքն՝ կառավարությունն առևտուր և օգնություն տրամադրում է կառավարությանը)՝ համաձայն Զենքի արտահանման վերահսկման ակտի և ԱՄՆ-ի նման այլ աջակցության համար, որը նախատեսված է ԱՄՆ կառավարության պայմանագրով ԱՄՆ արդյունաբերության հետ ՝ նման աջակցություն ցուցաբերելու համար [1]։

2007 թվականին Ռուանդան որոշել է լքել կազմակերպությունը[6] որպեսզի վերացնի տարածաշրջանային առևտրային բլոկներում իր անդամակցության համընկնումը և որպեսզի կարողանա ավելի լավ կենտրոնանալ ԱԱՀ-ին ու Արևելյան և Հարավային Աֆրիկայի ընդհանուր շուկայում իր անդամակցության վրա։ Ռուանդան կազմակերպության հիմնադիր անդամ էր և նրա մաս էր կազմում 1981 թվականի հոկտեմբերի 18-ից։ Այն հետագայում կրկին միացել է ԿԱՊՏՀ-ին 2016 թվականին[7]։

Ի պատասխան 2023 թվականի Գաբոնի պետական հեղաշրջման ՝ ԿԱՊՏՀ-ը դատապարտել է ռազմական ուժի կիրառումը և խնդրել վերականգնել սահմանադրական կարգը[8]։ Այն նաև դադարեցրել է Գաբոնի անդամակցությունը դաշինքին սեպտեմբերի 5-ին և նրա կենտրոնակայանը Լիբրևիլից տեղափոխել Մալաբո, Հասարակածային Գվինեա[9]։

Տնտեսական ինտեգրում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կենտրոնական Աֆրիկայի տնտեսական և դրամավարկային համայնք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կենտրոնական Աֆրիկայի տնտեսական և դրամավարկային համայնքը (կամ ԿԱՏԱՀ իր ֆրանսերեն անվանումից ՝ Communauté ÉcoՈչmique et Monétaire de l'Afrique Centrale, իսպաներեն ՝ Comunidad Económica y Monetaria de África Central, և պորտուգալերեն ՝ Comunidade Económica e Monetária ) Կենտրոնական Աֆրիկայի պետությունների կազմակերպություն է, որը ստեղծվել է Կամերունի, Կենտրոնական Աֆրիկայի Հանրապետության, Չադի, Կոնգոյի Հանրապետության, Հասարակածային Գվինեայի և Գաբոնի կողմից՝ ընդհանուր արժույթով կիսող երկրների միջև տնտեսական ինտեգրումը խթանելու համար[10]։ ԿԱՄՏՄ-ը ստորագրել է ԿԱՏԱՀ-ի ստեղծման պայմանագիր՝ նպաստելու ենթատարածաշրջանային ինտեգրման ողջ գործընթացին Կենտրոնական Աֆրիկայի CFA ֆրանկի հետ արժութային միության ձևավորման միջոցով՝ որպես ընդհանուր արժույթ։ Այն պաշտոնապես փոխարինվեց ԿԱՏԱՀ-ի կողմից 1999 թվականի հունիսին (1994թ. համաձայնագրի միջոցով)[11]։

ԿԱՏԱՀ-ի նպատակներն են առևտրի խթանումը, իսկական ընդհանուր շուկայի հաստատումը և ավելի մեծ համերաշխությունը ժողովուրդների միջև և անապահով երկրների և տարածաշրջանների նկատմամբ[12]։ 1994 թվականին նրան հաջողվել է սահմանել քվոտային սահմանափակումներ և կրճատումներ սակագների միջակայքի և չափի մեջ։ Ներկայումս ԿԱՏԱՀ-ի երկրները կիսում են ընդհանուր ֆինանսական, կարգավորող և իրավական կառուցվածքը և պահպանում են միասնական արտաքին մաքսատուրք ոչ ԿԱՏԱՀ երկրներից ներմուծման համար։ Տեսականորեն, ԿԱՏԱՀ-ի շրջանակներում առևտրի համար մաքսատուրքերը վերացվել են, սակայն դրա ամբողջական իրականացումը հետաձգվել է։ ԿԱՏԱՀ-ում կապիտալի տեղաշարժն անվճար է[13]։

Տարածաշրջանային համայնքների անդամակցություն
Պետություն ԿԱՊՏՀ ԿԱՏԱՀ ՀԱԶՀ ԱԱՀ
{{{2}}} Անգոլա Այո Ոչ Այո Ոչ
{{{2}}} Բուրունդի Այո Ոչ Ոչ Այո
{{{2}}} Կամերուն Այո Այո Ոչ Ոչ
{{{2}}} Կենտրոնաաֆրիկյան Հանրապետություն Այո Այո Ոչ Ոչ
{{{2}}} Չադ Այո Այո Ոչ Ոչ
{{{2}}} Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետություն Այո Ոչ Այո Այո
{{{2}}} Հասարակածային Գվինեա Այո Այո Ոչ Ոչ
{{{2}}} Գաբոն Այո Այո Ոչ Ոչ
{{{2}}} Կոնգոյի Հանրապետություն Այո Այո Ոչ Ոչ
 Ռուանդա[7][14] Այո Ոչ Ոչ Այո
{{{2}}} Սան Տոմե և Պրինսիպի Այո Ոչ Ոչ Ոչ

Նպատակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վերջնական նպատակը Կենտրոնական Աֆրիկայի ընդհանուր շուկայի ստեղծումն է։ 1999 թվականին Մալաբոյի պետությունների և կառավարությունների ղեկավարների համաժողովում կազմակերպության համար առանձնացվել են չորս առաջնահերթ ոլորտներ.

  • զարգացնել խաղաղությունը, անվտանգությունը և կայունությունը պահպանելու կարողությունները՝ որպես տնտեսական և սոցիալական զարգացման կարևոր նախադրյալներ
  • զարգացնել ֆիզիկական, տնտեսական և դրամավարկային ինտեգրումը
  • զարգացնել մարդկային ինտեգրման մշակույթը
  • ստեղծել ԿԱՊՏՀ-ի ֆինանսավորման ինքնավար մեխանիզմ

Կառուցվածք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Պետությունների և կառավարությունների ղեկավարների համաժողով
  • Նախարարների խորհուրդ
  • Գլխավոր քարտուղարություն (մեկ գլխավոր քարտուղար ընտրվում է չորս տարով և երեք գլխավոր քարտուղարի օգնական)
  • Արդարադատության դատարան
  • Խորհրդատվական հանձնաժողով

Պայմանագրեր և արձանագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Կենտրոնական Աֆրիկայի պետությունների տնտեսական համայնքի ստեղծման պայմանագիր (ԿԱՊՏՀ)
  • ԿԱՊՏՀ-ի խորհրդարանականների ցանցի ստեղծման արձանագրություն (ԿԱԽՀ)
  • ԿԱՊՏՀ-ի անդամ պետությունների միջև փոխադարձ օգնության պայմանագիր
  • Արձանագրություն, որը վերաբերում է Կենտրոնական Աֆրիկայում փոխադարձ անվտանգության պայմանագրի հաստատմանը (ԿԱԽԱԽ)

ԿԱՊՏՀ պայմանագրի հավելվածներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • ԿԱՊՏՀ-ի անդամ երկրների միջև առևտրի ենթակա ապրանքների ծագման կանոնների մասին արձանագրություն
  • Առևտրի ոչ սակագնային խոչընդոտների մասին արձանագրություն
  • ԿԱՊՏՀ-ի շրջանակներում ապրանքների վերաարտահանման մասին արձանագրություն
  • Արձանագրություն տարանցման և տարանցման օբյեկտների մասին
  • ԿԱՊՏՀ-ի շրջանակներում մաքսային համագործակցության մասին արձանագրություն
  • Եկամուտների կորստի փոխհատուցման հիմնադրամի մասին արձանագրություն
  • ԿԱՊՏՀ-ի շրջանակներում անդամ պետությունների քաղաքացիների տեղաշարժի ազատության և հաստատման իրավունքների մասին արձանագրություն.
  • Արձանագրություն ԿԱՊՏՀ-ի քլիրինգային պալատի մասին
  • ԿԱՊՏՀ-ի անդամ պետությունների միջև գյուղատնտեսության զարգացման ոլորտում համագործակցության մասին արձանագրություն
  • Արձանագրություն Արդյունաբերական զարգացման ոլորտում համագործակցության մասին ԿԱՊՏՀ անդամ պետությունների միջև
  • ԿԱՊՏՀ-ի անդամ պետությունների միջև տրանսպորտի և կապի ոլորտում համագործակցության մասին արձանագրություն
  • ԿԱՊՏՀ-ի անդամ երկրների միջև գիտության և տեխնոլոգիաների ոլորտում համագործակցության մասին արձանագրություն
  • ԿԱՊՏՀ-ի անդամ երկրների միջև էներգետիկ համագործակցության մասին արձանագրություն
  • ԿԱՊՏՀ-ի անդամ պետությունների միջև բնական ռեսուրսների ոլորտում համագործակցության մասին արձանագրություն
  • ԿԱՊՏՀ-ի անդամ երկրների միջև մարդկային ռեսուրսների, կրթության, ուսուցման և մշակույթի զարգացման ոլորտում համագործակցության մասին արձանագրություն
  • ԿԱՊՏՀ-ի անդամ երկրների միջև զբոսաշրջության ոլորտում համագործակցության մասին արձանագրություն
  • ԿԱՊՏՀ-ի շրջանակներում առևտրային փաստաթղթերի և ընթացակարգերի պարզեցման և ներդաշնակեցման մասին արձանագրություն
  • Արձանագրություն դեպի ծով ելք չունեցող, կիսափակ, կղզի, մաս կղզի և/կամ ամենաքիչ զարգացած երկրների իրավիճակի մասին

Խաղաղության և անվտանգության միջոցառումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կենտրոնական Աֆրիկայի երկրները չհարձակման պայմանագիր են ընդունել Կենտրոնական Աֆրիկայում անվտանգության հարցերով ՄԱԿ-ի Խորհրդատվական կոմիտեի հինգերորդ հանդիպման ավարտին, որը տեղի է ունեցել Կամերունի Յաունդե քաղաքում։ Պակտը, որն ընդունվել է 1994 թվականի սեպտեմբերի 9-ին, ձեռք է բերվել Կամերունի, Կենտրոնական Աֆրիկյան Հանրապետության, Կոնգոյի Հանրապետության, Հասարակածային Գվինեայի, Գաբոնի և Սան Տոմեի և Պրինսիպիի ռազմական փորձագետների և նախարարների միջև հնգօրյա հանդիպումից և քննարկումներից հետո։ Կենտրոնական Աֆրիկայում անվտանգության հարցերով ՄԱԿ-ի մշտական խորհրդատվական կոմիտեի գագաթնաժողովում, որը տեղի է ունեցել Յաունդեում 1999 թվականի փետրվարի 25-26-ը, անդամ երկրները որոշել են ստեղծել կազմակերպություն Կենտրոնական Աֆրիկայում խաղաղության և անվտանգության խթանման, պահպանման և ամրապնդման համար, որը կոչվել է Կենտրոնական Աֆրիկայում խաղաղության և անվտանգության խորհուրդ (ԿԱԽԱԽ)։ ԿԱԽԱԽ արձանագրությունն այժմ ուժի մեջ է մտել։

ԿԱԽԱԽ խորհրդի տեխնիկական մարմինները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Կենտրոնական Աֆրիկայի վաղ նախազգուշացման համակարգ (ԿԱՎՆՀ), որը հավաքում և վերլուծում է տվյալներ ճգնաժամերի վաղ հայտնաբերման և կանխարգելման համար։
  • Պաշտպանության և անվտանգության հանձնաժողով (ՊԱՀ), որը տարբեր անդամ երկրների ազգային բանակների շտաբների պետերի և ոստիկանության և ժանդարմերիայի ուժերի գլխավոր հրամանատարների ժողովն է։ Նրա դերն է պլանավորել, կազմակերպել և խորհրդատվություն տրամադրել համայնքի որոշումներ կայացնող մարմիններին՝ անհրաժեշտության դեպքում ռազմական գործողություններ սկսելու համար։
  • Կենտրոնական Աֆրիկայի բազմազգ ուժերը (ԿԱԲՈՒ), որը ոչ մշտական ուժ է, որը բաղկացած է անդամ երկրների ռազմական կոնտինգենտներից, որոնց նպատակն է իրականացնել խաղաղության, անվտանգության և մարդասիրական օգնության առաքելություններ։

ԿԱԽԱԽ-ի մշտական պատվերները, ներառյալ ՊԱՀ-ը, ԿԱՎՆՀ-ը և ԿԱԲՈՒ-ը, ընդունվել են 2002 թվականի հունիսին Մալաբոյում կայացած 10-րդ սովորական գագաթնաժողովում։

2000 թվականի հունվարին Գաբոնում տեղի են ունեցել «Գաբոն 2000» տարածաշրջանային խաղաղապահ զորավարժությունները՝ նպատակ ունենալով բարձրացնել ԿԱՊՏՀ պետությունների կարողությունները խաղաղապահության և հակամարտությունների կանխարգելման և կառավարման ոլորտում։ Այս զորավարժությունը ներկայացնում էր ֆրանսիական RECAMP հայեցակարգի (աֆրիկյան խաղաղապահ կարողությունների ուժեղացում) ուղղակի կիրառումը։

Ինչպես ԿԱՊՏՀ-ի, այնպես էլ ԿԱՏԱՀ-ի արտահերթ գագաթնաժողովները տեղի ունեցան Լիբրևիլում 2000 թվականի հունիսի 23-ին։ Կենտրոնական Աֆրիկայի 10 երկրների արտաքին գործերի նախարարները հանդիպել են Կոնգոյի Դեմոկրատական Հանրապետությունում 2001 թվականի օգոստոսի 16-ին և 17-ին՝ քննարկելու իրենց պատերազմից տուժած տարածաշրջանի անվտանգությունը։ Հանդիպումը հովանավորվում էր ՄԱԿ-ի կողմից, և միայն Ռուանդան է հրաժարվել մասնակցել։

2003 թվականի հոկտեմբերին Բրազավիլում տեղի է ունեցել Պաշտպանության շտաբների պետերի հանդիպումը, որի ժամանակ որոշվել է, որ բրիգադի չափով խաղաղապահ ուժեր կստեղծվեն՝ Կենտրոնական Աֆրիկայի անկայուն տարածքներում միջամտելու համար[15]։ Այնուհետև սա կարող է ձևավորել Աֆրիկյան միության հինգ պլանավորված բրիգադներից մեկը՝ յուրաքանչյուր տարածաշրջանի համար (Հյուսիսային, Արևմտյան, Կենտրոնական, Արևելյան և Հարավային Աֆրիկա)։ Հանդիպումը խորհուրդ է տվել, որ ԿԱՊՏՀ-ի յուրաքանչյուր պետության ռազմական պլանավորողներին խումբ կազմեն՝ ուժի մանրամասները մշակելու համար։ Նրանք առաջարկել են նաև ստեղծել խաղաղապահ ուժերի համատեղ ուսումնական կենտրոն և երկու տարին մեկ անգամ զորավարժություններ անցկացնել։ Դրանցից առաջինը տեղի է ունեցել Չադում։

ԿԱՀԽԱԱ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կենտրոնաաֆրիկյան Հանրապետությունում խաղաղության ամրապնդման առաքելությունը (ԿԱՀԽԱԱ) խաղաղ գործողություն է Կենտրոնաաֆրիկյան Հանրապետությունում, որը ղեկավարվում է ԿԱՊՏՀ-ի կողմից[16]։ Այն ներգրավված է Կենտրոնաաֆրիկյան Հանրապետության Բուշի պատերազմին և 2012-2013 թվականների Կենտրոնական Աֆրիկյան Հանրապետության հակամարտությանը։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ «Traité instituant une Union douanière et économique de l'Afrique centrale» (PDF) (ֆրանսերեն). CEMAC. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013 թ․ հունիսի 27-ին. Վերցված է 2012 թ․ հուլիսի 22-ին.
  2. ↑ «CEMAC EN BREF» (ֆրանսերեն). CEMAC. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մայիսի 29-ին. Վերցված է 2012 թ․ հուլիսի 22-ին.
  3. ↑ Alen Angok. «PRÉSENTATION». Ge-Infonet (ֆրանսերեն). Վերցված է 2012 թ․ հուլիսի 22-ին.
  4. ↑ NEPAD, The Africa Platform on Development Effectiveness, http://www.africa-platform.org/fr/perspectives-africaines/communautes-economiques-regionales/communaute-economique-des-etats-dafrique Արխիվացված 2018-12-02 Wayback Machine, Retrieved 2 january 2018
  5. ↑ «Federal Register, Volume 74 Issue 183 (Wednesday, September 23, 2009)».
  6. ↑ «SADC, COMESA and the EAC: Conflicting regional and trade agendas». Institute for Global Dialogue. 2008 թ․ հոկտեմբեր. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հունվարի 1-ին. Վերցված է 2011 թ․ մայիսի 7-ին.
  7. ↑ 7,0 7,1 «Rwanda back to Central Africa bloc, 10 years on». 2016 թ․ օգոստոսի 20. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 19-ին.
  8. ↑ «Central African bloc calls for return to constitutional order in Gabon». Reuters. 2023 թ․ օգոստոսի 31. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ օգոստոսի 31-ին. Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 1-ին.
  9. ↑ «Central African bloc suspends Gabon over coup». Africanews. 2023 թ․ սեպտեմբերի 5. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ սեպտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 5-ին.
  10. ↑ CEMAC website Արխիվացված 2008-12-21 Wayback Machine
  11. ↑ CEMAC Treaty (in French) Արխիվացված 29 Հունիս 2007 Wayback Machine
  12. ↑ «IZF - Investir en Zone Franc - actualité économique Afrique - zone franc CFA». Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ մայիսի 17-ին. Վերցված է 2008 թ․ մայիսի 17-ին.
  13. ↑ "National Trade Estimates Report – Cameroon" US Fed News, 31 March 2006
  14. ↑ «Etats Membres». Economic Community of Central African States. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ օգոստոսի 24-ին.
  15. ↑ UK House of Commons, House of Commons Written Answers 28 April 2004, part 37 Արխիվացված 30 Սեպտեմբեր 2011 Wayback Machine, accessed March 2009
  16. ↑ «MICOPAX». EuropeAid – European Commission. 2012 թ․ մայիսի 15. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ մայիսի 11-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիիքպահեստ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Կենտրոնական_Աֆրիկայի_պետությունների_տնտեսական_համայնք&oldid=9974132» էջից