Ծայրահեղ աջերը ժամանակակից Գերմանիայում
.svg)
Ծայրահեղ աջերը ժամանակակից Գերմանիայում, նրանք Գերմանիայի Դաշնային Հանրապետության ժամանակակից ծայրահեղ աջ արմատական և նեոնացիստական կուսակցությունների անդամներ են։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հետպատերազմյան առաջին տարիներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Չնայած Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո ապազգայնացմանը, արդեն 1945 թվականի վերջին և 1946 թվականի սկզբին Արևմտյան Գերմանիայում սկսեցին ձևավորվել ռևանշիստական նացիստական կազմակերպություններ, որոնք ցանկանում էին իշխանության գալ և ռևանշ վերցնել Երկրորդ համաշխարհային պատերազմում կրած պարտության համար։ 1946 թվականին հիմնադրվել է Գերմանական Պահպանողական կուսակցությունը՝ գերմանական աջ կուսակցությունը (առաջնորդներ՝ Ֆրանց Յոզեֆ Զոնթագ, Վիլհելմ Եգեր, Ադոլֆ Ֆոն Թադդեն), որը 1950 թվականին լուծարվել է, իսկ դրա փոխարեն հայտնվել է գերմանական ռայխսպարտիան։ Հետագայում հայտնվեցին Սոցիալիստական ռեյխսպուսկուսը (Օտտո-Էռնստ Ռյոմեր), Գերմանական սոցիալական միությունը, Գերմանական Ազատության կուսակցությունը (Հայնրիխ Կունստման, Օսկար Լուց)։ Ընդունված է ծայրահեղ աջերի շարքին դասել նաև Գերմանական երիտասարդության միությունը (Պաուլ Լյութ)՝ չնայած նեոնացիզմից հեռու մնալուն և նեոնացիստական կազմակերպությունների քննադատությանը։
Արևմտյան Գերմանիայի կուսակցություններ և ժամանակակից Գերմանիայի կուսակցություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1970-ականներին սկսեցին հայտնվել աջ արմատական հայացքներ ունեցող այլ կուսակցություններ։ Ակտիվ էին Ազգային սոցիալիստների գործողությունների ճակատը/Միխայել Կյունենի ազգային ակտիվիստները (արգելված է 1983 թվականից), Գերմանիայի Ժողովրդական սոցիալիստական շարժումը/Աշխատանքի կուսակցությունը (արգելված է 1982 թվականից) և Ֆրիդելմ Բուսսեի ազատ գերմանական աշխատավորական կուսակցությունը, Մայնոլֆ Շոնբորնի Ազգայնական ճակատը (արգելված է 1992 թվականից)։ 1980-ականների վերջին և 1990-ականների սկզբին նեոնացիստական կուսակցությունների թիվը կտրուկ բարձրացավ. այն ժամանակ գոյություն ունեցող Գյունթեր Դեկկերտի Ազգային դեմոկրատական կուսակցությունը և Ֆրանց Շենհուբերի Հանրապետական կուսակցությունը միացան Գերհարդ Ֆրայի գերմանական ժողովրդական միությանը (1987)։
Գերմանիայի նացիոնալ-դեմոկրատական կուսակցություն և Գերմանիայի ժողովրդական միություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ամենահաջողակ կուսակցությունը Գերմանիայի նացիոնալ-դեմոկրատական կուսակցությունն էր, որը 2004 թվականին Սաքսոնիայում հավաքել էր ընտրողների ձայների 9,2 %-ը, իսկ 2005 թվականի ընտրություններում ամբողջ Գերմանիայում հավաքել էր 1,6 %։ 2006 թվականին ԱԺԿ-ն հավաքեց ձայների 7,3 %-ը Մեքլենբուրգի և Արևմտյան Պոմերանիայի ընտրություններում և ստացավ լանդտագում ներկայացվածության իրավունք[1]։ 2004 թվականին կուսակցությունում ընդգրկված էր 5300 մարդ, իսկ 2006 թվականին թիվը հասել է 7000-ի։ Գերմանիայի ժողովրդական միությունը բաղկացած էր 8 ու կես հազար մարդուց։ 2011 թվականի հունվարի 1-ից Գերմանիայի ժողովրդական միությունը միավորվեց Գերմանիայի նացիոնալ-դեմոկրատական կուսակցության հետ։
Ժամանակակից ծայրահեղ աջերը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ուլտրաաջերի ժամանակակից գործունեությունը մասամբ համընկնում է NSDAP-ի անդամների գործունեության հետ, որոնք վարում էին Հանս Գյունթերի ռասայական տեսության տեսանկյունից հետամնաց համարվող ազգերի նպատակային ոչնչացման քաղաքականություն։ Այսպիսով, նեոնացիստները կռվում են Արևելյան Եվրոպայի, Ասիայի և Աֆրիկայի մարդկանց հետ՝ մասսայական անկարգություններ կազմակերպելով։ 1991 թվականին նեոնացիստները մարտեր են մղել ներգաղթյալների հետ Լեհաստանի հետ սահմանի մոտ գտնվող քաղաքներում՝ Հոյերվերդա, Շվեդ ան դեր Օդեր, Էբերսվալդե, Էյզենհուտենշտադտ, Էլստերվերդա։ 1992-ին ՆՍ-ի սափրագլուխները հարձակում կազմակերպեցին Ռոստոկում, իսկ հետո բռնաբարեցին և սպանեցին երեք թուրք աղջիկների Մյոլնում, վիրավորելով ևս ինը անցորդների։ Ամենամեծ նեոնացիստական հանցագործությունը 1993 թվականին Սոլինգենում տան հրկիզումն էր, երբ թուրք ընտանիքից երկու կին և երեք աղջիկ սպանվեցին, ևս յոթը վիրավորվեցին[2]։ Սակայն Սոլինգենում հրկիզումից հետո նացիստական սափրագլուխների՝ ներգաղթյալներին զզվանք պատճառելու փորձը ձախողվեց —Ի պատասխան՝ Գերմանիայի քաղաքացիների խմբերը կազմակերպեցին մի քանի խոշոր ակցիաներ՝ ուղղված նեոնացիզմի և ռասիզմի դեմ պայքարին աջակցելուն։ Միգրանտների դեմ զայրույթի հաջորդ փուլը տեղի ունեցավ 2015 թվականին, երբ Մերձավոր Արևելքից փախստականները ժամանեցին Եվրոպա. դաշնային կառավարությունը ծայրահեղ աջերին մեղադրեց էսկալացիաների և սադրանքների մեջ, թեև նրանք հերքում էին նման բոլոր մեղադրանքները[3]։
2000-ականների սկզբին նեոնացիստները սկսեցին ամենամյա ցույցեր անցկացնել փետրվարի 13-ին՝ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմում Դրեզդենի ռմբակոծման օրը։ 2009 թվականին 6000 ՆՍ սափրագլուխներ հավաքվել էին ցույցի` ի հիշատակ զոհված խաղաղ բնակիչների։ Ոստիկանները չհամարձակվեցին բերման ենթարկել ցուցարարներից որևէ մեկին։ Միևնույն ժամանակ, Դրեզդենում 15000 մարդ իր ցույցն է անցկացրել նեոնացիզմի դեմ՝ բոլորովին այլ կերպ հարգելով զոհված խաղաղ բնակիչների հիշատակը[4]։ Ազգային դեմոկրատական կուսակցության հետ մեկտեղ Գերմանիայում ուլտրաաջ շարժման հիմնական կառույցը Ազատ գործընկերությունն է, որի առանցքային դեմքերն են Քրիստիան Վորչը, Շտեֆեն Հուպկան, Թոմաս Վուլֆը։
Գաղափարախոսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծայրահեղ աջերի հիմնական գաղափարներն են պաշտպանել էթնիկ գերմանացիների իրավունքները և պայքարել Գերմանիայի իսլամացման դեմ ցանկացած ձևով. սկսած աֆրիկյան և ասիական երկրներից դեպի Գերմանիա միգրացիայի սահմանափակումից մինչև ամբողջական արտաքսում և այդ երկրների հետ առևտրի կրճատում։ Ծայրահեղ աջերը քննադատում են գերմանական տնտեսության բազմաթիվ դրույթներ՝ չնայած Եվրոպայում ՀՆԱ-ի առումով Գերմանիայի 3-րդ տեղում լինելուն. Նրանք, մասնավորապես, դատապարտում են միգրանտների կողմից ակտիվորեն կիրառվող և գերմանացիների համար չափազանց անշահավետ «վարձու աշխատողներ» (գերմ.՝ Leiharbeiter) վարձելու սկզբունքը, բարձրացնելով կենսաթոշակային տարիքը և մեծ գումարներ հատկացնելով փախստականների պահպանմանը[5]։
Արտաքին քաղաքականության առումով ծայրահեղ աջերը չեն աջակցում Գերմանիայի անդամակցությանը Եվրամիությանն ու ՆԱՏՕ-ին, քանի որ կարծում են, որ Գերմանիան չպետք է պայքարի հանուն ԱՄՆ-ի շահերի։ Ուլտրաաջերի առանցքային պահանջներից է Արևելյան Եվրոպայից գերմանացիների վտարումը որպես ցեղասպանություն ճանաչելը, ինչպես նաև բռնագրավված ողջ ունեցվածքը վտարված գերմանացիներին և նրանց ժառանգներին անհապաղ վերադարձնելը։ Ուլտրաաջերը նաև հանդես է գալիս Ռուսաստանի հետ հարաբերությունների հետագա զարգացման օգտին՝ որպես Գերմանիայի կարևորագույն ռազմավարական գործընկերոջ և նրան անվանում են շատ ավելի եվրոպական երկիր, քան Իսրայելը կամ Թուրքիան[6]։
Հանցագործություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ըստ վիճակագրության` 1991 թվականին ռասայական կամ ազգային ատելության դրդապատճառներով 849 հանցագործություն է եղել, իսկ 1992 թվականին՝ 1488 նման հանցագործություն, և գրեթե բոլորը կատարվել են Գերմանիայի արևելյան հատվածում։ 1992 թվականից ի վեր նման հանցագործությունների թիվը նվազել է, սակայն վերջին տարիներին նեոնացիստների ակտիվությունը կրկին կտրուկ աճել է։ Վերջին 4 տասնամյակում նեոնացիստների զոհ է դարձել առնվազն 17 մարդ[7]։ Բացի սպանությունից և մարմնական վնասվածք հասցնելուց, նեոնացիստները նաև մի տեսակ խուլիգանական քարոզչություն են իրականացնում՝ 2008 թվականին Լյոկնիցում նրանք սվաստիկայով ներկել են Լեհաստանի քաղաքացիներին պատկանող ինը մեքենա[8]։
2007 թվականի դրությամբ Գերմանիայում, ըստ Սահմանադրության պաշտպանության դաշնային ծառայության տվյալների, կային 31000 աջ արմատական և նացիստամետ կուսակցությունների անդամներ, որոնցից 10000-ը քրեական հետապնդման են ենթարկվել և համարվում են վտանգավոր հասարակության համար[9]։ 2011թ. Գերմանիայում 6 հազարով պակաս է (25 հազար ծայրահեղական), որից 5600 հոգին նեոնացիստ է ճանաչվել[10]։ Զեկույցում ասվում է նաև, որ 2010-ին կրոնական, ռասայական կամ էթնիկական թշնամանքի դրդապատճառներով տեղի է ունեցել 15905 հանցագործություն, իսկ 2009-ին՝ այդ հանցագործությունները 18750-ն էին։ Ասվում է նաև, որ 2009 թվականին ծայրահեղ աջերի կողմից կատարվել է 891 վանդալիզմ, իսկ 2010 թվականին՝ ընդամենը 762[10]։ Թեև 2009-ի համեմատ, 2010-ին նկատվում էր ծայրահեղ աջերի գործունեության հետ կապված հանցագործությունների թվի նվազման միտում, Սահմանադրության պաշտպանության դաշնային ծառայությունը վստահեցնում է, որ նեոնացիստների թիվն աճել է այսպես կոչված «անկախ ազգայնականների» մեծ թվի պատճառով[10]։
Վերաբերմունքը Գերմանիայում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պայքար ծայրահեղ աջերի դեմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նացիզմի քարոզչությունն արգելված է Գերմանիայի քրեական օրենսգրքի 86ա կետով[11]. Նացիստական խորհրդանիշների տարածումը պատժվում է տուգանքով կամ ազատազրկմամբ՝ առավելագույնը երեք տարի ժամկետով։ Սակայն ժամանակակից Գերմանիայում այս օրենքը գրեթե չի հարգվում և խախտվում է։ Այսպիսով, միայն 2003 թվականին արգելվեց հանցավոր կազմակերպություն ճանաչված Landser նեոնացիստական ռոք խմբի գործունեությունը։ Սակայն նրանց ձայնասկավառակները դեռ վաճառվում են ԱՄՆ-ում և ԵՄ երկրներում, իսկ տեսահոլովակները ներբեռնվում են համացանցից։ Նեոնացիզմը քարոզող կայքերը չի հաջողվում փակել. բոլոր սերվերները գտնվում են ԱՄՆ-ում և Կանադայում, որտեղ ծայրահեղ աջ կազմակերպությունների մասին օրենքներն այնքան էլ ուժեղ չեն։
Ներքին գործերի նախարար Վոլֆգանգ Շոյբլեն մի անգամ անձամբ բանավեճի մեջ մտավ «Բնիկ և հավատարիմ գերմանացի երիտասարդություն» շարժման առաջնորդների հետ, որը զբաղվում էր երեխաներին և դեռահասներին նեոնացիստական ոգով դաստիարակելով՝ նրանց սովորեցնելով հակասեմիտիզմ և ռասիզմ։ Շոյբլեն դատապարտեց այս շարժումը և առաջնորդներին մեղադրեց երեխաների նկատմամբ դաժան վերաբերմունքի և սխալ դաստիարակության մեջ։ Ի պատասխան սրան՝ կազմակերպության ղեկավարները սկսեցին համոզել, որ իրենք երեխաներին միայն սովորեցնում են սիրել շրջակա միջավայրը, հասարակությունը և հայրենի երկիրը։ Բանը հասավ նրան, որ հակասություններին միջամտեց Ազգային դեմոկրատական կուսակցությունը[12]։ Մեկ այլ սկանդալ էր NPD-ի առաջնորդ Ուդո Ֆոյգթի խոսքերը, ով վիրավորական արտահայտություններ է արել մոր կողմից նիգերիացի, հոր կողմից գերմանացի ֆուտբոլիստ Պատրիկ Օվումելի հասցեին։ 2008 թվականի մարտի 13-ին Ֆոյգթը ձերբակալվել է, իսկ 2009 թվականին դատարանը նրան դատապարտել է 7 ամսվա պայմանական ազատազրկման և 2000 եվրո տուգանքի[13]։
Նմանատիպ միջադեպեր տեղի են ունենում Բունդեսվերում. տարին առնվազն 50 անգամ զինվորները օգտագործում են նացիստական ողջույնը[14]։
Ծայրահեղ աջերի պաշտպանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Չնայած նման միջոցառումներին, կան ուլտրաաջերի հայտնի պաշտպաններ։ Այսպես, պատմաբան Վալտեր Լակյորն իր «Ֆաշիզմ. անցյալ, ներկա, ապագա» գրքում գրել է, որ Գերմանիայի Ազգային դեմոկրատական կուսակցությունը չի համարվում նեոնացիստ[15]։ 2004 թվականի Սաքսոնիայի Լանդտագի ընտրությունները հաստատեցին Լակյորի խոսքերը. աջակցություն է տրամադրվել ընտրողների 9,1%-ի կողմից և օգնել են Ազգային դեմոկրատներին մտնել Լանդտագ[16]։ Մյուս կուսակցությունները որոշեցին չդիմել NPD Landtags-ից և դրա արգելքից դուրս մնալու համար։ Մեքլենբուրգում և Արևմտյան Պոմերանիայում 2 տարի անց Ազգային դեմոկրատները ընտրություններում ստացել են ձայների 7,3%-ը և վեց տեղ Լանդտագում։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Poll boost for German far right Արխիվացված 2012-05-12 Wayback Machine(անգլ.)
- ↑ «Verfassungsschutz (Federal Office for the Protection of the Constitution)». Verfassungsschutz-mv.de. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 25-ին. Վերցված է 2009 թ․ նոյեմբերի 3-ին.
- ↑ Германия обеспокоена ростом ультраправых настроений Արխիվացված 2016-03-30 Wayback Machine(ռուս.)
- ↑ Patrick Donahue. «Skinheads, Neo-Nazis Draw Fury at Dresden 1945 'Mourning March'». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ օգոստոսի 15-ին. Վերցված է 2009 02 14-ին.
- ↑ Германия: почему немцы голосуют за ультраправых? Արխիվացված 2019-02-12 Wayback Machine(ռուս.)
- ↑ Ультраправые ФРГ между реваншем и иммигрантами Արխիվացված 2016-04-02 Wayback Machine(ռուս.)
- ↑ «Faschismus rund um den Bodensee (German)». Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ հոկտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2009 թ․ հոկտեմբերի 25-ին.
- ↑ Loecknitz nie chce Polaków Արխիվացված 2011-07-25 Wayback Machine(լեհ.)
- ↑ Bundesamt für Verfassungsschutz, Verfassungsschutzbericht 2007.
- ↑ 10,0 10,1 10,2 Fischer, Sebastian (2011 թ․ հուլիսի 1). «Verfassungsschutz warnt vor getarnten Neonazis». Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ օգոստոսի 15-ին. Վերցված է 07.01.2017-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|publischer=ignored (օգնություն) - ↑ § 86a Verwenden von Kennzeichen verfassungswidriger Organisationen Արխիվացված 2021-02-12 Wayback Machine(գերմ.)
- ↑ "Germany bans 'Nazi' Youth Group: BBC News: 31.03.09
- ↑ «Far-right politician convicted over racist World Cup flyers». Deutsche Welle. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ օգոստոսի 15-ին. Վերցված է 2009 թ․ ապրիլի 24-ին.
- ↑ «"В Афганистан — с эмблемой гитлеровских генералов"» (ռուսերեն). Портал ветеранов войны в Афганистане Республики Казахстан. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ փետրվարի 27-ին. Վերցված է 14 июля 2009-ին.
- ↑ Laqueur, Walter, Fascism: Past, Present, Future, p.110
- ↑ «Statistisches Landesamt des Freistaates Sachsen – Wahlen / Volksentscheide». Statistik.sachsen.de. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ օգոստոսի 15-ին. Վերցված է 2009 թ․ նոյեմբերի 3-ին.