Խաչալույս

Գյուղ
Խաչալույս
Վարչական տարածք	Արևմտյան Հայաստան
Վիլայեթ	Էրզրումի վիլայեթԷրզրումի վիլայեթ
Գավառ	Խնուսի գավառ
Այլ անվանումներ	Խալիլ Չայուշ. Խալիլ-Չավուշ, Խալիլ Չավուշ, Խալիլ Չաուշ, Խալչավուշ, Խալչաուշ, Կալիլ Չաուշ
Պաշտոնական լեզու	Հայերեն
Ազգային կազմ	Հայեր (մինչև Մեծ եղեռնը)
Կրոնական կազմ	Քրիստոնյա (մինչև Մեծ եղեռնը)
Ժամային գոտի	UTC+3
Խաչալույս (Աշխարհ)

Խաչալույս, գյուղ Արևմտյան Հայաստանում, Բիթլիսի վիլայեթի Խնուսի գավառում։ Գտնվում էր Արոս գետի ափին։

Պատմություն

Հանդիսացել է Խնուսի դաշտի նշանավոր գյուղերից մեկը։

Բնակիչները քաջ, ռազմասեր և արհեստավոր մարդիկ էին։ 1890-ական թվականներին ակտիվ մասնակցություն են ունեցել թուրքերի դեմ մղված ազատագրական պայքարներում։ Բնակիչները բռնությամբ տեղահանվել են 1915 թվականի Մեծ եղեռնի ժամանակ։ Նրանց մեծ մասը զոհվել է բռնագաղթի ճանապարհին։

Բնակչություն

1909 թվականին ուներ 85 տուն հայ և 30 տուն քուրդ բնակիչ։ 1915 թվականին ուներ մոտ 200 տուն հայ բնակիչ։

Տնտեսություն

Զբաղվում էին երկրագործությամբ, անասնապահությամբ, ջուլհակությամբ և գորգագործությամբ։

Պատմամշակութային կառույցներ

Խաչալույսն ուներ Ս. Սարգիս Զորավար անունով քարակերտ եկեղեցի։

Կրթություն

Գյուղում գործում էր վարժարան։

Անվանի մարդիկ

Խաչալույսում է ծնվել մանկավարժական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Ա. Մովսիսյանը։

Տես նաև

• Էրզրումի նահանգի հայաբնակ բնակավայրեր

Աղբյուրներ

• «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան» (5 հատորով), 1986-2001 թթ., Երևանի Համալսարանի հրատարակչություն
• Արեւմտահայաստանի եւ Արեւմտահայութեան Հարցերու Ուսումնասիրութեան Կեդրոն

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 4, էջ 706)։