Լիզա Մեյտներ

Լիզա Մեյտներ
Ծնվել է	նոյեմբերի 7, 1878[…]; Վիեննա, Ավստրո-Հունգարիա[…]
Մահացել է	հոկտեմբերի 27, 1968[…] (89 տարեկան); Քեմբրիջ, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն
Գերեզման	St James Churchyard
Քաղաքացիություն	Ցիսլեյտանիա, Ավստրիա և Շվեդիա
Դավանանք	հուդայականություն և Evangelical Church of Augsburg Confession in Austria?
Մասնագիտություն	միջուկային ֆիզիկոս, համալսարանի դասախոս, քիմիկոս և ֆիզիկոս
Հաստատություն(ներ)	Ֆրիդրիխ-Վիլհելմի համակսարան, Թագավորական տեխնոլոգիական ինստիտուտ, Թագավորական տեխնոլոգիական ինստիտուտ, HU Berlin, Վիեննայի համալսարան և Ամերիկյան կաթոլիկ համալսարան
Գործունեության ոլորտ	ֆիզիկա
Անդամակցություն	Լոնդոնի թագավորական ընկերություն, Բեռլինի գիտությունների ակադեմիա, Շվեդիայի թագավորական գիտությունների ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Լեոպոլդինա և Ավստրիայի գիտությունների ակադեմիա
Ալմա մատեր	Վիեննայի համալսարան (փետրվարի 1, 1906) և Akademisches Gymnasium? (1901)
Տիրապետում է լեզուներին	ճապոներեն
Գիտական ղեկավար	Ֆրանց Էքսներ և Լյուդվիգ Բոլցման
Եղել է գիտական ղեկավար	Rudolf Jaeckel? և Arnold Flammersfeld?
Հայտնի աշակերտներ	Nikolaus Riehl?
Պարգևներ	Լիբենի մրցանակ Մաքս Պլանկի անվան մեդալ Էնրիկո Ֆերմի պարգև Օտօ Հանի մրցանակ Վիլհելմ Էկսների մեդալ Վիեննա քաղաքի գիտության մրցանակ Լեյբնիցի արծաթե մեդալ Ամերիկայի արվեստների և գիտությունների ակադեմիայի անդամ և Լոնդոնի թագավորական միության արտասահմանյան անդամ
Հայր	Ֆիլիպ Մեյտներ
Մայր	Hedwig Meitner?
	Ստորագրություն;
	Lise Meitner Վիքիպահեստում

Լիզա Մեյտներ (Մայտներ, գերմ.՝ Lise Meitner, նոյեմբերի 7, 1878(1878-11-07)^[1]^[2]^[3]^[…], Վիեննա, Ավստրո-Հունգարիա^[2]^[4]^[5]^[…] - հոկտեմբերի 27, 1968(1968-10-27)^[1]^[2]^[6]^[…], Քեմբրիջ, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն^[5]), ավստրիացի ֆիզիկոս և ռադիոքիմիկոս։ Հետազոտություններ է կատարել միջուկային ֆիզիկայի, միջուկային քիմիայի և ռադիոքիմիայի ոլորտներում։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լիզա Մեյտները ծնվել է Վիեննայում, հրեական ընտանիքի ութ երեխաներից երրորդն էր, նրա հայրը՝ Ֆիլիպ Մեյտները, 19-րդ դարի վերջին հայտնի շախմատիստ էր։ Ինչպես այդ ժամանակ գիտությամբ հետաքրքրվող շատ երիտասարդ կանանց հետ էր պատահում, ընտանիքը դեմ էր, որ նա սովորի համալսարանում, միայն թե Մեյտները հասավ իր ուզածին և 1901 թվականին ընդունվեց Վիեննայի համալսարան, որտեղ սկսեց սովորել ֆիզիկա Լյուդվիգ Բոլցմանի և Ֆրանց Էքսների ղեկավարությամբ։ 1905 թվականին նա համալսարանի կանանց մեջ առաջինն էր, որ ֆիզիկայի ոլորտում ստացավ PhD աստիճան։ Դրանից հետո Մեյտները գնաց Բեռլինի Կայզեր Վիլհելմի գիտական միություն, որպեսզի Մաքս Պլանկի գլխավորությամբ սովորի քիմիա և աշխատի Օտտո Հանի հետ։ Կիրառելով ֆիզիկայի իր գիտելիքները և Հանի՝ քիմիայի իմացությունը՝ նրանք աշխատակցեցին 30 տարի։

1908 թվականին կնքվել է՝ ընդունելով լյութերականություն։

1917 թվականին Հանը և Մեյտները հայտնագործել է պրոտակտինիումի առաջին երկարակյաց իզոտոպը։

1923 թվականին Լիզա Մեյտները հայտնագործել է էլեկտրոնների ազատ արժեքների լրացման երևույթը, որն ստացել է Օժեի երևույթ անվանումը՝ ի պատիվ հետազոտող Պիեռ Վիկտոր Օժեի, որը անկախ Մեյտներից հայտնագործել է դա 1925 թվականին։

1926 թվականին Մեյտները դարձել է Բեռլինի համալսարանի պրոֆեսոր։ Նա Գերմանիայի առաջին կինն է, որ գիտության մեջ հասել է նման բարձունքի։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 ^2,7 ^2,8 ^2,9 Elise (Lise) Meitner (швед.) — 1917.
↑ ^3,0 ^3,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 ^4,6 Elise (Lise) Meitner
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 ^5,5 Gadzinski A. KALLIOPE Austria (գերմ.): Frauen in Gesellschaft, Kultur und Wissenschaft — Wien: Bundesministerium für Europa, Integration und Äußeres, 2015. — S. 218—219. — ISBN 978-3-9503655-5-9
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 FemBio database (գերմ.)
↑ Lise Meitner
↑ 1820 // birth registry of the Jewish Community of Vienna — Vol. G.
↑ baptism registry of the Lutheran City Church of Vienna — Vol. 63.
↑ https://catalogues.royalsociety.org/CalmView/Record.aspx?src=CalmView.Persons&id=NA6477&pos=1
↑ https://scopeq.cc.univie.ac.at/Query/detail.aspx?ID=209512
↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
↑ List of Royal Society Fellows 1660-2007 — Royal Society. — P. 241.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Frisch Otto Robert, ed. (1959)։ Trends in Atomic Physics: Essays Dedicated to Lise Meitner, Otto Hahn, Max von Laue on the Occasion of their 80th Birthday։ New York: Interscience
Goldberg Stanley (July 1996)։ «With friends like these ....»։ Bulletin of the Atomic Scientists։ էջեր 55–57 Contemporaneous review of Ruth Lewin Sime's biography of Meitner.
Hahn, Otto (1966). A Scientific Autobiography. Preface by Glenn T. Seaborg. Charles Scribner's sons, New York, 1966. English edition (1967)։ McGibbon & Kee, London.
Hahn, Otto (1970). My Life. Preface by Sir James Chadwick. Macdonald, London. American edition (1970)։ Herder and Herder, New York.
Hoffmann Klaus (2001)։ Otto Hahn – Achievement and Responsibility։ New York: Springer Verlag։ ISBN 0-387-95057-5
Meitner Lise (2005)։ Hahn Dietrich, ed.։ Erinnerungen an Otto Hahn [Recollections of Otto Hahn] (գերմաներեն)։ Stuttgart: S. Hirzel։ ISBN 978-3-7776-1380-2։ OCLC 180889711
Rhodes Richard (1995)։ The Making of the Atomic Bomb։ Simon & Schuster։ ISBN 9781439126226
Rife Patricia (1999)։ Lise Meitner and the Dawn of the Nuclear Age։ John Archibald Wheeler (foreword)։ Birkhäuser։ ISBN 9780817637323։ OCLC 38130718
Sime Ruth Lewin (2006)։ «Lise Meitner»։ in Byers Nina, Williams Gary։ Out of the Shadows: Contributions of 20th-Century Women to Physics։ Cambridge University Press.
Sime Ruth Lewin (1996)։ Lise Meitner: A Life in Physics։ Berkeley: University of California Press։ ISBN 0-520-08906-5։ OCLC 32893857
Sime Ruth Lewin (2005)։ «From Exceptional Prominence to Prominent Exception: Lise Meitner at the Kaiser Wilhelm Institute for Chemistry»։ Geschichte der Kaiser-Wilhelm-Gesellschaft im Nationalsozialismus։ Վերցված է 2015-11-26։ «For the first twenty years, hers is an expansive story of a woman who achieves exceptional prominence in physics; after 1933 her story gradually narrows until nothing is left for her as a person of Jewish origin in Germany.» Sime's article is the 24th publication in the series History of the Kaiser Wilhelm Institute under National Socialism.
Weston Tom (2011)։ Fission։ Boston: tom weston media։ ISBN 978-0-9819413-5-6
Yount Lisa (1996)։ Twentieth Century Women Scientists։ New York: Facts on File։ ISBN 0-8160-3173-8
Bentzen S. M. (2000)։ «Lise Meitner and Niels Bohr—a historical note»։ Acta oncologica (Stockholm, Sweden) 39 (8): 1002–1003։ PMID 11206992։ doi:10.1080/02841860050216016
Kyle R. A., Shampo M. A. (1981)։ «Lise Meitner»։ JAMA: the Journal of the American Medical Association 245 (20): 2021։ PMID 7014939։ doi:10.1001/jama.245.20.2021
Frisch O. R. (1973)։ «Distinguished Nuclear Pioneer—1973. Lise Meitner»։ Journal of nuclear medicine 14 (6): 365–371։ PMID 4573793

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

"Lise Meitner", "Contributions of 20th-Century Women to Physics" (CWP), University of California, Los Angeles
Annotated bibliography for Lise Meitner from the Alsos Digital Library for Nuclear Issues Archived 2019-03-12 at the Wayback Machine.
Wired.com: "February 11, 1939: Lise Meitner, 'Our Madame Curie'"
"Lise Meitner," B. Weintraub, Chemistry in Israel, no. 21, May 2006, p. 35.
Լիզա Մեյտներին նվիրված կայք Archived 2007-01-01 at the Wayback Machine.
«Леонид Мининберг: «Биографии известных евреев, именами которых названы улицы города»»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2011-08-21-ին։ Վերցված է 23 марта 2009
Լիզա Մեյտներ
Լիզա Մեյտներ Archived 2016-03-05 at the Wayback Machine.
URSS Физики продолжают шутить. Изд.6. М.:, 2011, с. 89 (ռուս.)

[_c887e2a1f475433e-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_798528bd046e3b69-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 ^2,7 ^2,8 ^2,9 Elise (Lise) Meitner (швед.) — 1917.

[_ff5bd3f658295725-3] 3,0 ^3,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag

[_f7912b1311de2af9-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 ^4,6 Elise (Lise) Meitner

[_8b45a9a6b05f0cd7-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 ^5,5 Gadzinski A. KALLIOPE Austria (գերմ.): Frauen in Gesellschaft, Kultur und Wissenschaft — Wien: Bundesministerium für Europa, Integration und Äußeres, 2015. — S. 218—219. — ISBN 978-3-9503655-5-9

[_65142d5fb325005d-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 FemBio database (գերմ.)

[_203cfe3cdad557ca-7] Lise Meitner

[_744422e646ba820c-8] 1820 // birth registry of the Jewish Community of Vienna — Vol. G.

[_85ad8cf0186760e2-9] tism registry of the Lutheran City Church of Vienna — Vol. 63.

[_ff86821950d04d07-10] ttps://catalogues.royalsociety.org/CalmView/Record.aspx?src=CalmView.Persons&id=NA6477&pos=1

[_8a46005296ce27c3-11] ttps://scopeq.cc.univie.ac.at/Query/detail.aspx?ID=209512

[_dac5ef87505adfd3-12] Mathematics Genealogy Project — 1997.

[_35f226af0e3ba8cf-13] Mathematics Genealogy Project — 1997.

[_c4137792afe199e1-14] List of Royal Society Fellows 1660-2007 — Royal Society. — P. 241.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]