Իվան Գունդուլիչ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Իվան Գունդուլիչ
խորվ.՝ Ivan Gundulić
իտալերեն՝ Giovanni Gondola
անգլ.՝ Ivan Gundulich[1]
De Gondola.jpg
Ծնվել էհունվարի 8, 1589(1589-01-08)[2] կամ 1588[3]
ԾննդավայրԴուբրովնիկ, Republic of Ragusa
Վախճանվել էդեկտեմբերի 8, 1638(1638-12-08)[2][4][5][…] կամ 1638[3]
Վախճանի վայրԴուբրովնիկ, Republic of Ragusa
Գրական անունDžívo Gundulić[6]
Մասնագիտությունբանաստեղծ, գրող, դատավոր և դրամատուրգ
ՔաղաքացիությունSt. Blaise - National Flag of the Ragusan Republic.png Republic of Ragusa
Ուշագրավ աշխատանքներՕսման (պոեմ)
ԶավակներFran Đivo Gundulić? և Šišmundo Gundulić?
Commons-logo.svg Ivan Franov Gundulić Վիքիպահեստում

Իվան Գունդուլիչ (սերբախորվաթ․՝ Иван (Џиво) Гундулић, իտալերեն՝ Giovanni Gondola, հունվարի 8, 1589(1589-01-08)[2] կամ 1588[3], Դուբրովնիկ, Republic of Ragusa - դեկտեմբերի 8, 1638(1638-12-08)[2][4][5][…] կամ 1638[3], Դուբրովնիկ, Republic of Ragusa), բարոկկոյի դարաշրջանի դուբրովնիկցի (Դուբրովնիկի հանրապետություն) բանաստեղծ։ Դասվում է հարավսլավոնական գրականության դասականների շարքին։ Ժամանակակից Սերբիայում և Խորվաթիայում վեճ կա Գունդուլիչի ազգային պատկանելության վերաբերյալ[7][8][9][9][10][11][12]։

Կենսագրություն և ստեղծագործություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Իվան Գունդուլիչի արձանը Դուբրովնիկում

Գունդուլիչը սերում է ազնվականական Գունդուլիչների տոհմից։ Ստացել է փայլուն կրթություն։ Նա իր գրական գործունեությունը սկսել է Տորկվատո Տասսոյի «Երուսաղեմի ազատագրություն» ստեղծագործության թարգմանությամբ։ Նրա գրչին պատկանող ամենանշանվոր գործը «Օսման»ն է, որը հերոսական պոեմ է, որ ներկայացնում է լեհերի և թուրքերի պայքարը 1621 թվականին Խոտինում։ Չնայած էպիկական ու քնարական տարրերի միաձուլմանը՝ պոեմը նշանավոր տեղ է զբաղեցնում սերբական ու հարավսլավոնական գրականության մեջ։ Ստեղծագործության գլխավոր հերոսը օսմանյան կայսրության սուլթան Օսման II-ը չէ, այլ Լեհաստանի թագավոր և Լիտվայի մեծ իշխան Վլադիսլավ IV-ը։ «Օսման» պոեմի գրական նշանակությունը այն խորը ու հուզիչ քնարականությունն է, որով Գունդուլիչը խոսում է Վլադիսլավ IV-ի մասին, նրա հայրենիքի դրությունը և թուրքերի նկատմամբ վերաբերմունքը։ Այս առումով Գունդուլիչն ընդհանրապես չի կիսել իր հայրենակից առևտրականության կարծիքը և իրերին նայել է քրիստոնյա ասպետի աչքերով։ 1844 թվականին ստեղծագործության նոր հրատարակությունն են պատրաստել Իվան և Անտուն Մաժուրանիչները։ Նրանք պոեմը լրացրել են բառարանով, իսկ կրտսեր եղբայրը՝ Իվանը, ավելացրել է 14-րդ և 15-րդ գլուխների պակասող հատվածները։ Այս հրատարակության համար նախաբան է գրել Վեկոսլավ Բաբուկիչը։ Հետագայում հաջորդել են Արմին Պավիչի (1877, լույս են տեսել «Stari pisci hrvatski» մատենաշարով), Իվան Բրոզի (1887) և մի քանի այլ հրատարակություններ։

Ստեղծագործություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • «Անառակ որդու արցունքները» — պոեմ (1622)
  • «Դուբրավկա» — դրամա (1628)
  • «Օսման» — բարոկկո ոճի պոեմ

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ group of authors Encyclopædia Britannica: a dictionary of arts, sciences, literature and general information / H. Chisholm — 11 — New York, Cambridge, England: University Press, 1911.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Encyclopædia Britannica
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Library of the World's Best Literature / C. D. Warner — 1897.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Hrvatski biografski leksikon (хорв.) — 1983.
  6. ↑ Czech National Authority Database
  7. ↑ Група аутора, 100 најзнаменитијих Срба, Београд,1993. г.
  8. ↑ Српске новине (1892)(չաշխատող հղում) Приступљено 20. 10. 2014.
  9. ↑ 9,0 9,1 «Mirko Vuksanović: Gundulić i Držić pripadaju i srpskoj baštini»։ seebiz.eu (սերբերեն)։ 2011-04-27։ Արխիվացված է օրիգինալից 2014-08-21-ին։ Վերցված է 2014-08-20 
  10. ↑ Tomić, Franić Viktoria Starijoj hrvatskoj književnosti nije mjesto u srpskom književnom kanonu(խորվ.). — Matica hrvatska, 2011. — Т. 448.
  11. ↑ Grčević, Mario Dubrovačka književnost ni u kojem smislu nije sastavni dio srpske književnosti(խորվ.). — Matica hrvatska, 2013. — Т. 516—517.
  12. ↑ Denis Derk (2014-06-13)։ «Ivana Gundulića uvrstili u antologiju srpske književnosti»։ Večernji list (խորվաթերեն)։ Վերցված է 2014-08-20 

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Брандт Р. Ф. Историко-литературный разбор поэмы Ивана Гундулича «Осман». Киев: В Университетской типографии,1879
  • Зайцев В. К. Между Львом и Драконом. Дубровницкое Возрождение и эпическая поэма Ивана Гундулича «Осман». Минск: Наука и техника, 1969
  • «Իվան Գունդուլիչ»։ Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ)։ Սանկտ Պետերբուրգ։ 1890–1907 
Վիիքպահեստ
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Իվան_Գունդուլիչ&oldid=8419696» էջից