Իվան Գունդուլիչ
![]() | |
Ծնվել է | հունվարի 8, 1589[2] |
Ծննդավայր | Դուբրովնիկ, Դուբրովնիկի Հանրապետությաուն |
Վախճանվել է | դեկտեմբերի 8, 1638[2][3][4][…] (49 տարեկան) |
Վախճանի վայր | Դուբրովնիկ, Դուբրովնիկի Հանրապետությաուն |
Գրական անուն | Džívo Gundulić[5] |
Մասնագիտություն | բանաստեղծ, գրող, դատավոր և դրամատուրգ |
Քաղաքացիություն | ![]() |
Ուշագրավ աշխատանքներ | Օսման (պոեմ)[6], Arijadna?[6], Prozerpina ugrabljena?[6], Dijana?[6], Armida?[6], Ljubovnik sramežljiv?[7], Pjesni pokorne kralja Davida?[6], Tears of the Prodigal Son?[6] և Dubravka?[6] |
Զավակներ | Fran Đivo Gundulić?[4] և Šišmundo Gundulić? |
![]() |
Իվան Գունդուլիչ (սերբախորվաթ․՝ Иван (Џиво) Гундулић, իտալ.՝ Giovanni Gondola, հունվարի 8, 1589[2], Դուբրովնիկ, Դուբրովնիկի Հանրապետությաուն - դեկտեմբերի 8, 1638[2][3][4][…], Դուբրովնիկ, Դուբրովնիկի Հանրապետությաուն), բարոկկոյի դարաշրջանի դուբրովնիկցի (Դուբրովնիկի հանրապետություն) բանաստեղծ։ Դասվում է հարավսլավոնական գրականության դասականների շարքին։ Ժամանակակից Սերբիայում և Խորվաթիայում վեճ կա Գունդուլիչի ազգային պատկանելության վերաբերյալ[8][9][10][10][11][12][13]։
Կենսագրություն և ստեղծագործություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Գունդուլիչը սերում է ազնվականական Գունդուլիչների տոհմից։ Ստացել է փայլուն կրթություն։ Նա իր գրական գործունեությունը սկսել է Տորկվատո Տասսոյի «Երուսաղեմի ազատագրություն» ստեղծագործության թարգմանությամբ։ Նրա գրչին պատկանող ամենանշանվոր գործը «Օսման»ն է, որը հերոսական պոեմ է, որ ներկայացնում է լեհերի և թուրքերի պայքարը 1621 թվականին Խոտինում։ Չնայած էպիկական ու քնարական տարրերի միաձուլմանը՝ պոեմը նշանավոր տեղ է զբաղեցնում սերբական ու հարավսլավոնական գրականության մեջ։ Ստեղծագործության գլխավոր հերոսը օսմանյան կայսրության սուլթան Օսման II-ը չէ, այլ Լեհաստանի թագավոր և Լիտվայի մեծ իշխան Վլադիսլավ IV-ը։ «Օսման» պոեմի գրական նշանակությունը այն խորը ու հուզիչ քնարականությունն է, որով Գունդուլիչը խոսում է Վլադիսլավ IV-ի մասին, նրա հայրենիքի դրությունը և թուրքերի նկատմամբ վերաբերմունքը։ Այս առումով Գունդուլիչն ընդհանրապես չի կիսել իր հայրենակից առևտրականության կարծիքը և իրերին նայել է քրիստոնյա ասպետի աչքերով։ 1844 թվականին ստեղծագործության նոր հրատարակությունն են պատրաստել Իվան և Անտուն Մաժուրանիչները։ Նրանք պոեմը լրացրել են բառարանով, իսկ կրտսեր եղբայրը՝ Իվանը, ավելացրել է 14-րդ և 15-րդ գլուխների պակասող հատվածները։ Այս հրատարակության համար նախաբան է գրել Վեկոսլավ Բաբուկիչը։ Հետագայում հաջորդել են Արմին Պավիչի (1877, լույս են տեսել «Stari pisci hrvatski» մատենաշարով), Իվան Բրոզի (1887) և մի քանի այլ հրատարակություններ։
Ստեղծագործություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Encyclopædia Britannica: a dictionary of arts, sciences, literature and general information / H. Chisholm — 11 — New York, Cambridge, England: University Press, 1911.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Crnković G. P. Encyclopædia Britannica
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Hrvatski biografski leksikon (хорв.) — 1983.
- ↑ Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 6,6 6,7 Brozović D., Ladan T. Hrvatska enciklopedija (хорв.) — LZMK, 1999. — 9272 p.
- ↑ Hrvatski biografski leksikon (хорв.) — 1983.
- ↑ Група аутора, 100 најзнаменитијих Срба, Београд,1993. г.
- ↑ Српске новине (1892)(չաշխատող հղում) Приступљено 20. 10. 2014.
- ↑ 10,0 10,1 «Mirko Vuksanović: Gundulić i Držić pripadaju i srpskoj baštini». seebiz.eu (սերբերեն). 2011 թ․ ապրիլի 27. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ օգոստոսի 21-ին. Վերցված է 2014 թ․ օգոստոսի 20-ին.
- ↑ Tomić, Franić Viktoria Starijoj hrvatskoj književnosti nije mjesto u srpskom književnom kanonu(խորվ.). — Matica hrvatska, 2011. — Т. 448. Архивировано из первоисточника 27 հունիսի 2017.
- ↑ Grčević, Mario Dubrovačka književnost ni u kojem smislu nije sastavni dio srpske književnosti(խորվ.). — Matica hrvatska, 2013. — Т. 516—517. Архивировано из первоисточника 27 ապրիլի 2017.
- ↑ Denis Derk (2014 թ․ հունիսի 13). «Ivana Gundulića uvrstili u antologiju srpske književnosti». Večernji list (խորվաթերեն). Վերցված է 2014 թ․ օգոստոսի 20-ին.
Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Брандт Р. Ф. Историко-литературный разбор поэмы Ивана Гундулича «Осман». Киев: В Университетской типографии,1879
- Зайцев В. К. Между Львом и Драконом. Дубровницкое Возрождение и эпическая поэма Ивана Гундулича «Осман». Минск: Наука и техника, 1969
- «Իվան Գունդուլիչ». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.
{{cite book}}
: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
![]() | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Իվան Գունդուլիչ» հոդվածին։ |
|