Jump to content

Իվան Գունդուլիչ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Իվան Գունդուլիչ
խորվ.՝ Ivan Gundulić
իտալ.՝ Giovanni Gondola
անգլ.՝ Ivan Gundulich[1]
Ծնվել էհունվարի 8, 1589(1589-01-08)[2]
ԾննդավայրԴուբրովնիկ, Դուբրովնիկի Հանրապետությաուն
Վախճանվել էդեկտեմբերի 8, 1638(1638-12-08)[2][3][4][…] (49 տարեկան)
Վախճանի վայրԴուբրովնիկ, Դուբրովնիկի Հանրապետությաուն
Գրական անունDžívo Gundulić[5]
Մասնագիտությունբանաստեղծ, գրող, դատավոր և դրամատուրգ
Քաղաքացիություն Դուբրովնիկի Հանրապետությաուն
Ուշագրավ աշխատանքներՕսման (պոեմ)[6], Arijadna?[6], Prozerpina ugrabljena?[6], Dijana?[6], Armida?[6], Ljubovnik sramežljiv?[7], Pjesni pokorne kralja Davida?[6], Tears of the Prodigal Son?[6] և Dubravka?[6]
ԶավակներFran Đivo Gundulić?[4] և Šišmundo Gundulić?
 Ivan Franov Gundulić Վիքիպահեստում

Իվան Գունդուլիչ (սերբախորվաթ․՝ Иван (Џиво) Гундулић, իտալ.՝ Giovanni Gondola, հունվարի 8, 1589(1589-01-08)[2], Դուբրովնիկ, Դուբրովնիկի Հանրապետությաուն - դեկտեմբերի 8, 1638(1638-12-08)[2][3][4][…], Դուբրովնիկ, Դուբրովնիկի Հանրապետությաուն), բարոկկոյի դարաշրջանի դուբրովնիկցի (Դուբրովնիկի հանրապետություն) բանաստեղծ։ Դասվում է հարավսլավոնական գրականության դասականների շարքին։ Ժամանակակից Սերբիայում և Խորվաթիայում վեճ կա Գունդուլիչի ազգային պատկանելության վերաբերյալ[8][9][10][10][11][12][13]։

Կենսագրություն և ստեղծագործություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Իվան Գունդուլիչի արձանը Դուբրովնիկում

Գունդուլիչը սերում է ազնվականական Գունդուլիչների տոհմից։ Ստացել է փայլուն կրթություն։ Նա իր գրական գործունեությունը սկսել է Տորկվատո Տասսոյի «Երուսաղեմի ազատագրություն» ստեղծագործության թարգմանությամբ։ Նրա գրչին պատկանող ամենանշանվոր գործը «Օսման»ն է, որը հերոսական պոեմ է, որ ներկայացնում է լեհերի և թուրքերի պայքարը 1621 թվականին Խոտինում։ Չնայած էպիկական ու քնարական տարրերի միաձուլմանը՝ պոեմը նշանավոր տեղ է զբաղեցնում սերբական ու հարավսլավոնական գրականության մեջ։ Ստեղծագործության գլխավոր հերոսը օսմանյան կայսրության սուլթան Օսման II-ը չէ, այլ Լեհաստանի թագավոր և Լիտվայի մեծ իշխան Վլադիսլավ IV-ը։ «Օսման» պոեմի գրական նշանակությունը այն խորը ու հուզիչ քնարականությունն է, որով Գունդուլիչը խոսում է Վլադիսլավ IV-ի մասին, նրա հայրենիքի դրությունը և թուրքերի նկատմամբ վերաբերմունքը։ Այս առումով Գունդուլիչն ընդհանրապես չի կիսել իր հայրենակից առևտրականության կարծիքը և իրերին նայել է քրիստոնյա ասպետի աչքերով։ 1844 թվականին ստեղծագործության նոր հրատարակությունն են պատրաստել Իվան և Անտուն Մաժուրանիչները։ Նրանք պոեմը լրացրել են բառարանով, իսկ կրտսեր եղբայրը՝ Իվանը, ավելացրել է 14-րդ և 15-րդ գլուխների պակասող հատվածները։ Այս հրատարակության համար նախաբան է գրել Վեկոսլավ Բաբուկիչը։ Հետագայում հաջորդել են Արմին Պավիչի (1877, լույս են տեսել «Stari pisci hrvatski» մատենաշարով), Իվան Բրոզի (1887) և մի քանի այլ հրատարակություններ։

Ստեղծագործություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • «Անառակ որդու արցունքները» — պոեմ (1622)
  • «Դուբրավկա» — դրամա (1628)
  • «Օսման» — բարոկկո ոճի պոեմ

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ Encyclopædia Britannica: a dictionary of arts, sciences, literature and general information / H. Chisholm — 11 — New York, Cambridge, England: University Press, 1911.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Crnković G. P. Encyclopædia Britannica
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Hrvatski biografski leksikon (хорв.) — 1983.
  5. ↑ Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 6,6 6,7 Brozović D., Ladan T. Hrvatska enciklopedija (хорв.) — LZMK, 1999. — 9272 p.
  7. ↑ Hrvatski biografski leksikon (хорв.) — 1983.
  8. ↑ Група аутора, 100 најзнаменитијих Срба, Београд,1993. г.
  9. ↑ Српске новине (1892)(չաշխատող հղում) Приступљено 20. 10. 2014.
  10. ↑ 10,0 10,1 «Mirko Vuksanović: Gundulić i Držić pripadaju i srpskoj baštini». seebiz.eu (սերբերեն). 2011 թ․ ապրիլի 27. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ օգոստոսի 21-ին. Վերցված է 2014 թ․ օգոստոսի 20-ին.
  11. ↑ Tomić, Franić Viktoria Starijoj hrvatskoj književnosti nije mjesto u srpskom književnom kanonu(խորվ.). — Matica hrvatska, 2011. — Т. 448. Архивировано из первоисточника 27 հունիսի 2017.
  12. ↑ Grčević, Mario Dubrovačka književnost ni u kojem smislu nije sastavni dio srpske književnosti(խորվ.). — Matica hrvatska, 2013. — Т. 516—517. Архивировано из первоисточника 27 ապրիլի 2017.
  13. ↑ Denis Derk (2014 թ․ հունիսի 13). «Ivana Gundulića uvrstili u antologiju srpske književnosti». Večernji list (խորվաթերեն). Վերցված է 2014 թ․ օգոստոսի 20-ին.

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Брандт Р. Ф. Историко-литературный разбор поэмы Ивана Гундулича «Осман». Киев: В Университетской типографии,1879
  • Зайцев В. К. Между Львом и Драконом. Дубровницкое Возрождение и эпическая поэма Ивана Гундулича «Осман». Минск: Наука и техника, 1969
  • «Իվան Գունդուլիչ». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Իվան Գունդուլիչ» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Իվան_Գունդուլիչ&oldid=9997067» էջից