Jump to content

Թոմաշ Մասարիկ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Թոմաշ Մասարիկ
չեխ․՝ Tomáš Garrigue Masaryk
Դիմանկար
Ծնվել էմարտի 7, 1850(1850-03-07)[1][2][3][…]
ԾննդավայրՀոդոնին, Margraviate of Moravia, Ավստրիական կայսրություն[4][5][6][…]
Մահացել էսեպտեմբերի 14, 1937(1937-09-14)[4][1][2][…] (87 տարեկան)
Մահվան վայրLány, Չեխոսլովակիա[7][6][8]
ԳերեզմանGrave of Masaryk family
Քաղաքացիություն Ցիսլեյտանիա և  Չեխոսլովակիա
Մայրենի լեզուչեխերեն
ԿրոնԱվետարանական եկեղեցի Ավստրիայում (1781–1918)[9] և Evangelical Church of Czech Brethren?[10]
ԿրթությունՎիեննայի համալսարան (1876)[11] և Վիեննայի ակադեմիական գիմնազիա (1872)[12]
Գիտական աստիճանփիլիսոփայության դոկտոր
ԵրկերThe Spirit of Russia?, The New Europe (The Slav Standpoint)?, Světová revoluce: za války a ve válce 1914-1918?, Czechoslovak declaration of independence?, Česká otázka? և Masaryk's First Presidential Message?
Մասնագիտությունքաղաքական գործիչ, փիլիսոփա, մանկավարժ, գրող, սոցիոլոգ, համալսարանի դասախոս, լրագրող, ուսուցիչ և խմբագիր
ԱշխատատուՎիեննայի համալսարան, Պրահայի Կարլի համալսարան և Լոնդոնի թագավորական քոլեջ
ԱմուսինՇարլոտտա Գառիգ[13][14][15]
Ծնողներհայր՝ Յոզեֆ Մասարիկ[16], մայր՝ Տերեզիե Մասարիկովա[16]
Զբաղեցրած պաշտոններՉեխոսլովակիայի նախագահ, Աբգեորդնեթենհաուսի անդամ և Աբգեորդնեթենհաուսի անդամ
ԿուսակցությունԵրիսաչեխերի կուսակցություն
Պարգևներ և
մրցանակներ
Նիդերլանդական արյուծի շքանշան Սբ. Միքայելի և Սբ. Գևորգի շքանշան Կառլոս III-ի շքանշանի Մեծ խաչի ասպետ[20] Կարագեորգիի Աստղ սրերով շքանշան[20] Կառլոս III շքանշան Փրկիչի շքանշան Պատվո լեգեոնի Մեծ խաչի ասպետ[20][25] Քրիզանտեմի վերին օրդեն Արծվի խաչի շքանշան Երեք աստղերի շքանշան Երեք աստղի շքանշան, 1-ին կարգ[20] Ֆինլանդական Սպիտակ Վարդի շքանշան Ֆինլանդիայի Սպիտակ վարդի շքանշանի Մեծ խաչ շղթայով[30] Փղի շքանշան[27][28][29] Սպիտակ Արծվի շքանշան[20] Սրբեր Մավրիկիոսի և Ղազարի շքանշան «Ավստրիայի Հանրապետությանը մատուցած ծառայությունների համար» պատվո նշան Փրկչի շքանշանի Մեծ խաչ[20] Սանտյագոյի շքանշան Սանտիագոյի թուր շքանշանի Մեծ խաչ[31] Սպիտակ փղի շքանշան Եգիպտոսի Մուհամեդ Ալիի շքանշան

honorary citizen of Strakonice?

[17][18]

Տրշեբիչի պատվավոր քաղաքացիություն

[19]

Ստրասբուրգի համալսարանի պատվավոր դոկտոր

[21][22]

doctor honoris causa from the University of Paris?

[23][24]

Պրահայի պատվավոր քաղաքացի

honorary doctor of Protestant Theological Faculty – Charles University?

[10][26]

honorary citizen of Moravské Budějovice?

[32][33] Օռլինի խաչի առաջին դասի շքանշան[34]

honorary citizen of Strakonice?

[35][18]

Բռնոյի պատվավոր քաղաքացի

[36]

Կլադնոյի պատվավոր քաղաքացի

[37]

honorary citizen of Nové Město na Moravě?

[38]

Չեսկե Բուդյովիցեի պատվավոր քաղաքացիություն

Կոպրշիվնիցեի պատվավոր քաղաքացի

[39]

honorary citizen of Nové Město nad Metují?

[40]

Պոլնայի պատվավոր քաղաքացիություն

honorary citizen of Žamberk?

 և

պատվավոր քաղաքացիություն

[41]
ԱնդամությունԱմերիկական փիլիսոփայական ընկերություն[42]
ԵրեխաներԱլիս Մասարիկովա, Հերբերտ Մասարիկ, Յան Մասարիկ և Օլգա Մասարիկովա
Ստորագրություն
Изображение автографа
 Tomáš Garrigue Masaryk Վիքիպահեստում

Թոմաշ Գարիգ Մասարիկ (չեխ.՝ Tomáš Garrigue Masaryk, մարտի 7, 1850(1850-03-07)[1][2][3][…], Հոդոնին, Margraviate of Moravia, Ավստրիական կայսրություն[4][5][6][…] - սեպտեմբերի 14, 1937(1937-09-14)[4][1][2][…], Lány, Չեխոսլովակիա[7][6][8]), չեխոսլովակյան քաղաքական գործիչ, փիլիսոփա։ 1882-1914 թթ.-ին՝ Պրահայի համալսարանի փիլիսոփայության պրոֆեսոր։

«Ռեալիստների», որոնք ձգտում էին Չեխիայի ինքնավարությանը Ավստրո-Հունգարիայի կազմում, լիբերալ-քաղաքական խմբի հիմնադիրներից (1889)։ 1914-1918 թվականների Առաջին համաշխարհային պատերազմի նախօրեին ավստրիական ռեակցիայի, հակասեմականության դեմ և այլ ելույթներով ձեռք է բերել ժողովրդականություն, քանիցս ընտրվել է ավստրիական պառլամենտի պատգամավոր։ 1887, 1889, 1910 թվականներին այցելել է Ռուսաստան, հանդիպել Լև Տոլստոյի հետ։ 1913 թվականին հրատարակել է «Ռուսաստանը և Եվրոպան» գիրքը (հ. 1-2)։ 1914 թվականից վտարանդվել է։ 1917-1918 թվականներին եղել է Ռուսաստանում, խրախուսել է ժամանակավոր կառավարության քաղաքականությունը։ Դեմ է արտահայտվել Հոկտեմբերյան հեղափոխությանը դիմավորել է թշնամաբար։

1918 թվականին եղել է Չեխոսլովակյան կորպուսի հակախորհրդային, ազատագրական ապստամբության կազմակերպիչներից։ 1918 թվականին վերադարձել է Պրահա, ընտրվել է Չեխոսլովակիայի Հանրապետության նախագահ։

Որպես փիլիսոփա հետևել է անգլիական և ֆրանսիական պոզիտիվիստներին։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Gogolák L. v. Encyclopædia Britannica
  3. ↑ 3,0 3,1 Internet Philosophy Ontology project
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Масарик Томаш Гарриг // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1974. — Т. 15 : Ломбард — Мезитол. — С. 436.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Կերպարվեստի արխիվ
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 Regional Database of the Central Bohemian Research Library in Kladno
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Encyklopedie ČSSD (չեխերեն)
  9. ↑ Nešpor Z., Vojtíšek Z., Klementová T., Beláňová A. Malý slovník českých nekatolických náboženských osobností 20. a 21. století (չեխերեն) — Kalich, 2019. — P. 230. — 466 p.
  10. ↑ 10,0 10,1 Nešpor Z., Vojtíšek Z., Klementová T., Beláňová A. Malý slovník českých nekatolických náboženských osobností 20. a 21. století (չեխերեն) — Kalich, 2019. — P. 231. — 466 p.
  11. ↑ http://tg-masaryk.cz/mapa/index.jsp?id=220
  12. ↑ http://tg-masaryk.cz/mapa/index.jsp?id=219
  13. ↑ marriage registry
  14. ↑ ČT24 — 2017.
  15. ↑ Český rozhlas Radiožurnál — 2018.
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 16,3 16,4 ծնունդների գրանցամատյան
  17. ↑ https://digi.ceskearchivy.cz/1734/8
  18. ↑ 18,0 18,1 https://www.strakonice.eu/content/prof-tomas-garrigue-masaryk
  19. ↑ Čestná občanství a Ceny města Třebíče: Třebíč
  20. ↑ 20,0 20,1 20,2 20,3 20,4 20,5 http://www.vyznamenani.net/?p=1551
  21. ↑ https://journals.openedition.org/framespa/515?lang=en#tocto2n11
  22. ↑ https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k32169328/f71
  23. ↑ Liste des docteurs honoris causa de l'Université de Paris de 1918 à 1933 inclus (ֆր.) — 1934. — Vol. 9, Iss. 1. — P. 90—95. — ISSN 0041-9176
  24. ↑ https://education.persee.fr/doc/revin_1775-6014_1923_num_77_1_7682
  25. ↑ President Masaryk vyznamenán velkokřížem řádu čestné legie (չեխերեն) — Praha: 1921. — Vol. 39, Iss. 48. — P. 5. — ISSN 1805-2444
  26. ↑ Sto let evangelické teologické fakulty v Praze (չեխերեն) / J. Roskovec, O. Halama — Praha: Evangelická teologická fakulta Univerzity Karlovy, 2019. — P. 244.
  27. ↑ https://vltava.rozhlas.cz/dansky-rad-slona-pro-prezidenta-masaryka-5094330
  28. ↑ Slavnosti na hradě pražském (չեխերեն) — Praha: 1925. — Vol. 43, Iss. 66. — P. 5. — ISSN 1805-2444
  29. ↑ Slavnosti na Hradě pražském (չեխերեն) / K. Tůma — Praha: 1925. — Vol. 65, Iss. 66. — P. 3. — ISSN 1214-1240
  30. ↑ Matikkala A. Suomen Valkoisen Ruusun ja Suomen Leijonan ritarikunnat (фин.) — Helsinki: Edita, 2017. — P. 497. — ISBN 978-951-37-7005-1
  31. ↑ Ordens Honoríficas Portuguesas
  32. ↑ Pamětní kniha II — P. 349.
  33. ↑ Seznam čestných občanů města: Moravské Budějovice
  34. ↑ https://president.ee/et/teenetemargid/teenetemarkide-kavalerid/22865-thomas-g-masaryk
  35. ↑ https://digi.ceskearchivy.cz/1734/69
  36. ↑ https://www.brno.cz/obcan/vyznamne-osoby-a-vyroci/cestni-obcane-mesta-brna-1918-1989/
  37. ↑ https://ebadatelna.soapraha.cz/a/3649/156
  38. ↑ http://www.nmnm.eu/masaryk-tomas-garrigue.html
  39. ↑ https://digi.archives.cz/da/permalink?xid=8B80305863AE11E2A73DD4BED9A45B4B&scan=3e2f30f3fbf1487083b30464bb87698b
  40. ↑ https://www.novemestonm.cz/obcan/mesto/oceneni-obcane
  41. ↑ https://digi.ceskearchivy.cz/496/59/1155/967/55/0
  42. ↑ Notable Names Database — 2002.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 7, էջ 266)։
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Թոմաշ Մասարիկ» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Թոմաշ_Մասարիկ&oldid=9495726» էջից