Էքսետեր

Էքսետեր
Քաղաք
	Էքսետեր
	անգլ.՝ Exeter
	Կոորդինատներ: 50°43′0″ հս․ լ. 3°32′0″ ամ. ե. / 50.71667° հս․. լ. 3.53333° ավ. ե.
Երկիր	Մեծ Բրիտանիա
Կոմսություն	Դևոն
Քաղաքապետ	Ռեյչել Լայոնս
Առաջին հիշատակում	1974
Մակերես	47 կմ²
Խոսվող լեզուներ	անգլերեն
Բնակչություն	117 773 մարդ (2011)
Խտություն	2504 մարդ/կմ²
Ժամային գոտի	UTC+0, ամառը UTC+1
Հեռախոսային կոդ	01392
Փոստային ինդեքս	EX1-6
Փոստային ինդեքսներ	EX1-EX6
Պաշտոնական կայք	exeter.gov.uk
	Էքսետեր Վիքիպահեստում

Էքսետեր ( անգլ.՝ Exeter), անգլիական Դևոն կոմսության գլխավոր քաղաք, Էքս նավարկելի գետի մոտ։ Բնակչության թիվը՝ 119 600 մարդ (2010) ։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Առաջ շատ ամուր էր և բաղկացած էր նեղ ու ծուռ փողոցներից, որոնք մինչև հիմա էլ պահպանվելեն քաղաքի հին մասում։ Նոր մասում ավելի լավ փողոցներ են, մեծ հրապարակներ, մեծ և փառահեղ շենքեր։ Քաղաքի գլխավոր տեսարժան վայրը՝ մայր տաճարը, որը հիմնվել է դեռ 1050 թվականին։ Տաճարը սկզբում կառուցվել է նորմանական ոճով ( 1112 թվական) , բայց հետո հասցրվել է իր վերջնական տեսքին գոթական ոճով ( մոտավորապես 1280 և 1370 թվականներին) ։ Այն ունեցել է 124 մ երկարություն և 23 մ լայնություն, երկու գմբեթ՝ յուրաքանչյուրը 50 մ բարձրությամբ, մի քանի մատուռ, պատուհաններ, ժամացույցներ ( XIV դար), եպիսկոպոսի գահ ( 1470) , հարուստ գրադարան, եպիսկոպոսների հուշարձաններ և այսպես կոչված Minstrels Gallery, որի որմնախորշերում տեղավորված են երաժշտական գործիքների վրա նվագող հրեշտակներ՝ քանդակագործության յուրօրինակ նմուշներ։ Տաճարի արևմտյան ճակատը զարդարված է քանդակներով։ Դատարանի շենքը, 1593 թվականին կառուցված ռատուշան (քաղաքապետարան) (Guildhall), թատրոնը։ Արվեստի կենտրոնը, որն ունի գրադարան և թանգարան։

XVIII դարում Էքսետերը խոշոր արդյունաբերական քաղաք էր և նույնիսկ հանդիսանում էր բրդե մանուֆակտուրայի գլխավոր կենտրոն, հիմա այն ավելի շատ առևտրային քաղաքի բնույթ է ստանում։ Արտադրում են ձեռնոցներ, գյուղատնտեսական մեքենաներ և ժանյակներ (Honiton lace) ։ Հռոմեացիները Էքսետերը անվանում էին լատ.՝ Isca Dumnoniorum, անգլոսաքսերը՝ Exanceaster, միջին լատիներենով՝ Exonia և այլն։

1922 թվականին քաղաքում հիմնադրվեց քոլեջ, որը 1955 թվականին վերանվանվեց Էքսետերյան համալսարան։ 2006 թվականին համալսարանի կանցլեր ընտրվեց հեռուստահաղորդավարուհի և դերասանուհի Ֆլոէլլա Բենջամինը։

2008 թվականի մայիսի 22-ին քաղաքի կենտրոնում՝ առևտրական կենտրոնի կողքին գտնվող սրճարանում, տեղի ունեցավ մեծ պայթյուն^[1]: