Էսպերանտոյի ակադեմիա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Էսպերանտոյի ակադեմիայի պաշտոնական պատկերանշանը

Էսպերանտոյի ակադեմիա (էսպերանտո՝ Akademio de Esperanto, akadeˈmio de espeˈranto), լեզվաբանների անկախ կազմակերպություն, որն զբաղվում է էսպերանտոյի նորմավորմամբ։ Նրա հիմնական խնդիրը էսպերանտո լեզվի պահպանումը և պաշտպանումն է՝ հաշվի առնելով դրա հիմնական սկզբունքները և լեզվի զարգացման հետազոտումը[1]։ Բացի այդ, գործառույթների մեջ մտնում է նաև զարգացման ընթացքում առավել կայունացած լեզվական փոփոխությունների արձանագրումը և պաշտոնականացումը[2]։ Ակադեմիան լույս է ընծայում փաստաթղթեր, որոնք համարվում են «Էսպերանտոյի կառուցվածքի» լրացումներ՝ հավաստագրելով լեզվակիրների նորամուծությունները, նաև տալիս է վիճելի հարցերի եզրակացությունները։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էսպերանտոյի ակադեմիան հիմնադրվել է 1905 թվականին էսպերանտոյի առաջին համաշխարհային համաժողովի ժամանակ լեզվի ստեղծող Լազար Զամենհոֆի առաջարկով Académie française նմանությամբ։ Այդ ժամանակ կառույցը կոչվում էր «Լեզվի կոմիտե» (էսպերանտո՝ Lingva komitato), իսկ «ակադեմիա» անվանումն օգտագործվում էր կոմիտեի բարձրագույն ղեկավար մարմինների համար։ Լեզվի կոմիտեի և ակադեմիայի առաջին ղեկավարը դարձավ ֆրանսիացի փիլիսոփա Էմիլ Բվարակը։ Լեզվի կոմիտեի կազմում ընդգրկվեցին մոտ 30 ազգություն ներկայացնող էսպերանտոյի մոտ հարյուր մասնագետներ։

1948 թվականին որոշում ընդունվեց միավորելու լեզվի կոմիտեն և Ակադեմիան մեկ ընդհանուրի մեջ՝ կոչելով «Էսպերանտոյի ակադեմիա»[3]։

Անդամներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տարբեր ժամանակ Ակադեմիայի կազմում եղել են էսպերանտոյով գրողներ ու մասնագետներ, ինչպիսիք են Անտոնի Գրաբովսկին, Կալման Կալոչային, Դյուլա Բագին, Ուիլյամ Օլդը (նախագահել է Ակադեմիան 1979-1983 թվականներին), Գաստոն Վարենհեյնը, Կարել Պիկը և ուրիշներ։

Ակադեմիայի այժմյան կազմը ձևավորվել է վերջին ընտրությունների արդյունքում, որը կայացել է 2013 թվականի ապրիլին[4]։ Ցանկում առաջինը գրված է ծննդյան երկիրը։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. էսպերանտո՝ La Akademio de Esperanto estas sendependa lingva institucio, kies tasko estas konservi kaj protekti la fundamentajn principojn de la lingvo Esperanto kaj kontroli ĝian evoluon, (Ակադեմիայի պաշտոնական կայք)
  2. (ռուս.) Նորություններ էսպերանտոյի մասին Արխիվացված 2011-05-14 Wayback Machine՝ տեղեկությունը Էսպերանտոյի համաշխարհային միության կայքից
  3. Информация об основных эсперанто-организациях Արխիվացված 2011-01-22 Wayback Machine на учебном сайте lernu.net (ռուս.)
  4. Oficialaj informoj de la Akademio — 2013-04-27 (Ստուգված է 5 Մայիսի 2013) (էսպ.)

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]