Դորոտի Կրոուֆուտ-Հոջքին

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Jump to navigation Jump to search
Դորոտի Կրոուֆուտ-Հոջքին
Ծնվել էմայիսի 12, 1910(1910-05-12)[1][2][3][4]
Կահիրե, Եգիպտոս[5]
Մահացել էհուլիսի 29, 1999(1999-07-29)[1][2][3][4] (89 տարեկանում)
Ilmington, Stratford-on-Avon, Ուորիքշիր, Արևմտյան Միդլենդս, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն
ՔաղաքացիությունFlag of the United Kingdom.svg Միացյալ Թագավորություն
Մասնագիտությունկենսաբան, քիմիկոս, ֆիզիկոս, կենսաքիմիկոս, բյուրեղագիր և կենսաֆիզիկոս
Հաստատություն(ներ)Քեմբրիջի համալսարան
Գործունեության ոլորտՌենտգենյան ճառագայթների դիֆրակցիա և Կենսաքիմիա
ԱնդամակցությունԼոնդոնի թագավորական ընկերություն[6], Լեոպոլդինա, ԽՍՀՄ գիտությունների ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա[6], Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա և Նիդեռլանդական արվեստների և գիտությունների թագավորական ակադեմիա
Ալմա մատերՍոմերվիլ Քոլեջ[6], Նյունհեմի քոլեջ և Քեմբրիջի համալսարան
Տիրապետում է լեզուներինանգլերեն[1]
Գիտական ղեկավարՋոն Դեսմոնդ Բեռնալ
Եղել է գիտական ղեկավարՅուդիթ Հովարդ, Թոմ Բլանդել
ՊարգևներԼոնդոնի թագավորական ընկերության անդամ Քիմիայի Նոբելյան մրցանակ[7][8] Վաստակի շքանշան Կոպլիի մեդալ[9][10] Մ. Վ. Լոմոնոսովի անվան մեծ ոսկե մեդալ Թագավորական մեդալ Միջազգային Լենինի խաղաղության մրցանակ Honorary doctor of the University of Zagreb Բեյքերյան լեկցիա Fellow of the Royal Institute of Chemistry Banting Medal Fellow of the American Academy of Arts and Sciences Honorary Fellow of the Royal Society of Chemistry Austrian Decoration for Science and Art և Baly Medal
Ամուսին(ներ)Թոմաս Լիոնել Հոջքին
ՀայրJohn Winter Crowfoot[6]
ՄայրGrace Mary Crowfoot[6]
Dorothy Hodgkin Վիքիպահեստում

Դորոտի Կրոուֆուտ-Հոջքին (անգլ.՝ Dorothy Crowfoot Hodgkin, Dorothy Mary Hodgkin, մայիսի 12, 1910(1910-05-12)[1][2][3][4], Կահիրե, Եգիպտոս[5] - հուլիսի 29, 1999(1999-07-29)[1][2][3][4], Ilmington, Stratford-on-Avon, Ուորիքշիր, Արևմտյան Միդլենդս, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն), անգլիացի քիմիկոս, կենսաքիմիկոս, Լոնդոնի Թագավորական ընկերության անդամ (1947 թ.), Քիմիայի Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր (1964 թ.)[11][12][13][14][15][16]։ ԽՍՀՄ Գիտությունների (1976 թ.)[17], ԱՄՆ Գիտությունների ակադեմիաների անդամ (1971 թ.)։

Դորոտի Կրոուֆուտ-Հոջքինի հայտնաբերած Վիտամին B12 մոլեկուլյար կառուցվածքը

Մշակել, զարգացրել է ռենտգենակառուցվածքային անալիզը. մեթոդ, որի միջոցով որոշվում է բիոմոլեկուլների եռաչափ կառուցվածքը։ Նրա ամենահայտնի բացահայտումներից են պենիցիլինի կառուցվածքի հաստատումը, որը նախկինում ենթադրվում էր Բորիս Էրնստ Չեյնի և Էդվարդ Աբրահամի կողմից, այնուհետև վիտամին B12 կառուցվածքը, որի համար նա դարձավ երրորդ կինը, ով արժանացավ Քիմիայի Նոբելյան մրցանակի։

1969 թվականին, որպես 35-ամյա գործունեության արդյունք և 5 տարի Նոբելյան մրցանակի արժանանալուց հետո Կրոուֆուտ-Հոջքին վերծանել է ինսուլինի կառուցվածքը։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դորոտի Մարի Կրոուֆուտը ծնվել է Կահիրեում հնագետ, գիտնական Ջոն Ուինթեր Կրոուֆուտի (1873-1959 թթ.) և հնագետ, հին եգիպտական մանածագործվածքների փորձագետ Գրեյս Մարի Կրոուֆուտի (1877-1957 թթ.) ընտանիքում։

Ապրել է Եգիպտոսի անգլիական հայրենադարձների համայնքում, Անգլիայում է անցկացրել տարվա մի քանի ամիսները։ Այցերից մեկի ժամանակ, երբ նա 4 տարեկան էր, ծագեց Առաջին համաշխարհային պատերազմը և նրա չորս մորեղբայրները զոհվեցին պատերազմում[18]: Մինչև պատերազմի ավարտ Կրոուֆուտը մնաց Անգլիայում ազգականների և ընկերների մոտ։

1921 թվականին ընդունվել է Սըր Ջոն Լեմանի անվան ավագ դպրոց, 1928—1932 թվականներին սովորել է Օքսֆորդի համալսարանում, որտեղ մասնագիտացել է ռենտգենակառուցվածքային անալիզի գծով։ 1932 թվականից աշխատել է Քեմբրիջի համալսարանում, համագործակցել է Ջոն Բեռնալի հետ, մշակել միաբյուրեղային սպիտակուցների ռենտգենակառուցվածքային վերլուծության մեթոդը, որոնք կան արգանդի լուծույթներում, ուսումնասիրել ստերինների, պոլիպեպտիդների, ամինաթթուների կառուցվածքը։

Աշխատանքները նվիրված են բարդ կենդանաբանական ակտիվ միացությունների ռենտգենակառուցվածքային հետազոտություններին։ Իրականացրել է ինսուլինի (1936 թ.), խոլեստերինի (1945 թ.), պենիցիլինի (1949 թ.) և B12 վիտամինի (1956 թ.) ռենտգենակառուցվածքային վերլուծությունը և պարզել նրա ազդեցության մեխանիզմը օրգանիզմում։

Պարգևներ, մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Լոնդոնի թագավորական ընկերության մեդալ, 1956 թ.[19]
  • Նոբելյան մրցանակ քիմիայից, 1964 թ.
  • Պատվո շքանշանի (Միացյալ Թագավորություն), 1965 թ.
  • Կոպլիի մեդալ, 1976 թ.
  • Լոմոնոսովի անվան մեծ ոսկե մեդալ, 1982 թ.
  • Լենինի անվան մրցանակ, 1987 թ.
  • Լենինի մեդալ[20]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 data.bnf.fr: տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 SNAC — 2010.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Find A Grave — 1995. — ed. size: 165000000
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 KNAW Past Members
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Кроуфут-Ходжкин Дороти // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1973. — Т. 13 : Конда — Кун. — С. 484.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Ogilvie M. B. The Biographical Dictionary of Women in Science: Pioneering Lives From Ancient Times to the Mid-20th Century — Routledge, 2003. — Vol. 1. — P. 606. — 798 p. — ISBN 978-1-135-96342-2
  7. ↑ http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/1964/hodgkin-bio.html
  8. ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
  9. ↑ https://docs.google.com/spreadsheets/d/1dsunM9ukGLgaW3HdG9cvJ_QKd7pWjGI0qi_fCb1ROD4/pubhtml?gid=1336391689&single=true
  10. ↑ Award winners : Copley Medal — Royal Society.
  11. ↑ Dodson Guy (2002)։ «Dorothy Mary Crowfoot Hodgkin, O.M. 12 May 1910 - 29 July 1994»։ Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society 48: 179–219։ doi:10.1098/rsbm.2002.0011 
  12. ↑ Glusker J. P. (1994)։ «Dorothy crowfoot hodgkin (1910-1994)»։ Protein Science 3 (12): 2465–2469։ PMC 2142778։ PMID 7757003։ doi:10.1002/pro.5560031233 
  13. ↑ Glusker J. P., Adams M. J. (1995)։ «Dorothy Crowfoot Hodgkin»։ Physics Today 48 (5): 80։ Bibcode:1995PhT....48e..80G։ doi:10.1063/1.2808036 
  14. ↑ Johnson L. N., Phillips D. (1994)։ «Professor Dorothy Hodgkin, OM, FRS»։ Nature Structural Biology 1 (9): 573–576։ PMID 7634095։ doi:10.1038/nsb0994-573 
  15. ↑ Perutz Max (1994)։ «Obituary: Dorothy Hodgkin (1910-94)»։ Nature 371 (6492): 20–20։ Bibcode:1994Natur.371...20P։ PMID 7980814։ doi:10.1038/371020a0 
  16. ↑ Perutz M. (2009)։ «Professor Dorothy Hodgkin»։ Quarterly Reviews of Biophysics 27 (4): 333–337։ PMID 7784539։ doi:10.1017/S0033583500003085 
  17. ↑ Ходжкин (Кроуфут-Ходжкин) Дороти Мэри на официальном сайте РАН
  18. ↑ «Dorothy Hodgkin 1910 - 1994»։ A Science Odyssey: People and Discoveries a 1997 PBS documentary and accompanying book 
  19. ↑ Royal Medal (անգլ.).
  20. ↑ «Тэтчер и Ходжкин: как химия одолела политику»

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դիտել այս կաղապարը
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Չափորոշչային վերահսկողություն
BNF: 13510697h · CONOR: 137272931 · GND: 120166259 · ISNI: 0000 0001 1462 4744 · LCCN: no99026098 · NKC: jx20081104006 · NLA: 35199520 · NSK: 000119743 · NTA: 068566379 · SUDOC: 050343874 · VIAF: 91748526 · FAST: 432108
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Դորոտի_Կրոուֆուտ-Հոջքին&oldid=5786760» էջից