Գուստավ Շտրեսեման
Գուստավ Շտրեսեման | |
Կուսակցություն՝ | Ազգային Լիբերալներ կուսակցություն, Գերմանական դեմոկրատական կուսակցություն, Գերմանական ժողովրդական կուսակցություն և Ազգային-սոցիալական ասոցիացիա |
---|---|
Կրթություն՝ | Լայպցիգի համալսարան, Ֆրիդրիխ-Վիլհելմի համակսարան, HU Berlin և Andreas-Gymnasium Berlin? |
Գիտական աստիճան՝ | դոկտորի աստիճան[1] |
Մասնագիտություն՝ | քաղաքական գործիչ և դիվանագետ |
Ծննդյան օր | մայիսի 10, 1878[2][3][4][…] |
Ծննդավայր | Բեռլին, Գերմանական կայսրություն[5] |
Վախճանի օր | հոկտեմբերի 3, 1929[5][2][3][…] (51 տարեկան) |
Վախճանի վայր | Բեռլին, Պրուսիայի ազատ պետություն[5] |
Թաղված | Luisenstadt Cemetery |
Քաղաքացիություն | Գերմանիա |
Ամուսին | Käte Stresemann? |
Զավակներ | Wolfgang Stresemann? |
Պարգևներ | |
Գուստավ Էռնստ Շտրեսեման (գերմ.՝ Gustav Ernst Stresemann, մայիսի 10, 1878[2][3][4][…], Բեռլին, Գերմանական կայսրություն[5] - հոկտեմբերի 3, 1929[5][2][3][…], Բեռլին, Պրուսիայի ազատ պետություն[5]), գերմանացի քաղաքական գործիչ (Գերմանիայի ժողովրդական կուսակցություն), Ռայխսկանցլեր և Վայմարյան Հանրապետության արտաքին գործերի նախարար։
1926 թվականին Խաղաղության Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր (Արիստիդ Բրիանի հետ), Արևմտյան Եվրոպայում հետպատերազմյան սահմանները երաշխավորող Լոկարնյան համաձայնագրերի կնքման համար։
Կենսագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Գուստավ Շտրեսեմանը ծնվել է Բեռլինի գարեջրի առևտրական և գարեջրի սեփականատեր Էռնստ Օգուստ Շտրեսեմանի և նրա կնոջ՝ Մաթիլդայի ընտանիքում։ Ընտանիքում հինգ երեխաներից Գուստավը միակն է եղել, որը հաճախել է գիմնազիա, որտեղ Գուստավը առանձնակի հետաքրքրություն է ցուցաբերել հայտնի պատմական դեմքերի՝ Նապոլեոնի և Գյոթեի պատմության և կենսագրության մեջ։ 1897 թվականին դպրոցն ավարտելուց հետո, 1898-1901 թվականներին սովորել է Լայպցիգում՝ նախ գրականություն և պատմություն, ապա՝ տնտեսագիտություն։
1901 թվականին Շտրեսեմանն ավարտել է ուսումը «Բեռլինում շշալցված գարեջրի առևտրի զարգացումը» թեմայով թեզով։ 1901-1904 թվականներին Շտրեսեմանը աշխատել է որպես Գերմանիայի շոկոլադե արտադրողների միության ներկայացուցիչ։
1903 թվականին Շտրեսեմանն ամուսնացել է Քիթ Քլեֆելդի դստեր հետ, նրանք ունեցել են երկու որդի՝ Վոլֆգանգը, որը հետագայում դարձել է կոմպոզիտոր և դիրիժոր, և Իօահիմը։
Քաղաքական գործունեություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Շտրեսեմանը սկսել է իր քաղաքական կարիերան 1903 թվականին՝ անդամագրվելով Գերմանիայի Ազգային ազատական կուսակցությանը։ Կուսակցությունում նրան նշանակել են որպես կրոնպրինց։ 1906 թվականին Շտրեսեմանը ընտրվել է Դրեզդենի քաղաքային խորհրդի անդամ, իսկ 1907 թվականին դարձել է Ռայխստագի ամենաերիտասարդ անդամը։ 1910 թվականին Գուստավ Շտրեսեմանը միացել է Գերմանիայի արդյունաբերողների միության վարչությանը։
Շտրեսեմանը, որը պաշտպանել է սոցիալական քաղաքականությունը, հաճախ հայտնվել է հակասության մեջ իր ազգային ազատական կուսակցության աջ թևի հետ, որտեղ գերակշռել են սաքսոնական ներկայացուցիչները։ Այս թևը կանխել է Շտրեսեմանի վերընտրությունը կուսակցության խորհրդի կազմում։ 1912 թվականին կորցնելով Ռայխստագի պատգամավորի մանդատը՝ Շտրեսեմանը, տնտեսական փորձագետների խմբի կազմում ճանաչողական այցով մեկնել է ԱՄՆ և Կանադա։ Շտրեսեմանը եղել է Գերմանիայի գաղութային հասարակությունների միության և բազմաթիվ այլ հասարակական կազմակերպությունների ու միավորումների, այդ թվում՝ գերմանա-ամերիկյան առևտրային ընկերության անդամ։
1914 թվականին Արևելյան Ֆրիզիայի լրացուցիչ ընտրություններում Գուստավ Շտրեսեմանը կրկին դարձել է Ռայխստագի անդամ, 1919 թվականին ղեկավարել է Ռայխստագի Ազգային ազատական խմբակցությունը և դարձել կուսակցության փոխնախագահը։
1920 թվականի ընտրություններում Շտրեսեմանի կուսակցությունը հաջողության է հասել և մասնակցել է Ֆերենբախի կառավարության ձևավորմանը։ Շտրեզեմանը գլխավորել է Ռեյխստագի կուսակցության խմբակցությունը և ղեկավարել է Ռեյխստագի արտաքին գործերի կոմիտեն։ 1923 թվականի օգոստոսից մինչև նոյեմբեր Ռուրիի հակամարտության ժամանակ, Գուստավ Շտրեսեմանը զբաղեցրել է ռեյխսկանցլերի և ԱԳ նախարարի պաշտոնն Գերմանական ժողովրդական կուսակցության, Գերմանիայի սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցության, Գերմանական Դեմոկրատական կուսակցության և Կենտրոնի կուսակցության կոալիցիոն կառավարությունում, այնուհետև մինչ իր մահը ծառայել է որպես Գերմանիայի արտաքին գործերի նախարար։
1926 թվականին, Լոկառնոյի համաձայնագրերը կնքելով խաղաղությունը ամրապնդելու գործում ունեցած ավանդի համար, Գուստավ Շտրեսեմանը արժանացել է Խաղաղության Նոբելյան մրցանակի իսկ 1928 թվականին դարձել է Հայդելբերգի համալսարանի պատվավոր դոկտոր։
Մահ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Շտրեսեմանի առողջությունը լրջորեն խաթարվել է գերբեռնվածությունից, մահացել է 1929 թվականի հոկտեմբերի 3-ին կաթվածի հետևանքից, թաղվել է Բեռլինի Կրուզբերգ շրջանի Լուիսենշտադտ գերեզմանատանը։
-
Շտրեսեմանը 1923 թվականին լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ
-
Գուստավ Շտրեսեմանը կնոջ՝ Քեթեի և որդու՝ Վոլֆգանգի հետ, սեպտեմբեր 1929 թվական
Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Akten zur Auswärtigen Politik 1918—1945 (ADAP). Serie A 1918—1924, Bd. A Iff., Vandenhoeck & Ruprecht, Göttingen 1982ff.; Serie B 1925—1933, Bd. B Iff., Vandenhoeck & Ruprecht, Göttingen 1966ff.
- Akten der Reichskanzlei Weimarer Republik, hrsg. von Karl Dietrich Erdmann im Auftrag der Historischen Kommission bei der Bayerischen Akademie der Wissenschaften. Die Kabinette Stresemann I und II, 2 Bde., Harald Boldt Verlag, Boppard am Rhein 1978.
- Gustav Stresemann, Reden und Schriften. Politik — Geschichte — Literatur 1987 bis 1926, 2 Bd., Carl Reissner Verlag, Dresden 1926.
- Gustav Stresemann, Reichstagsreden, hrsg. von Gerhard Zwoch, Verlag AZ Studio Pfattheicher & Reichardt, Bonn 1972.
- Gustav Stresemann, Schriften, hrsg. von Arnold Harttung, Berlin Verlag, Berlin 1976.
- Gustav Stresemann,Vermächtnis. Der Nachlaß in drei Bänden, hrsg. von Henry Bernhard, Verlag Ullstein, Berlin 1932/33.
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 Deutsche Nationalbibliothek Record #118619268 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Morsey R. Encyclopædia Britannica
- ↑ 4,0 4,1 Discogs — 2000.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 5,8 Штреземан Густав // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/1926/
- ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գուստավ Շտրեսեման» հոդվածին։ |
|
- Լայպցիգի համալսարանի շրջանավարտներ
- Հումբոլդտի համալսարանի շրջանավարտներ
- Մայիսի 10 ծնունդներ
- 1878 ծնունդներ
- Բեռլին քաղաքում ծնվածներ
- Հոկտեմբերի 3 մահեր
- 1929 մահեր
- Բեռլին քաղաքում մահացածներ
- Խաղաղության Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրներ
- Անձինք այբբենական կարգով
- Գերմանիայի կանցլերներ
- Գերմանացի նոբելյան մրցանակակիրներ
- Գերմանիայի նախարարներ
- 20-րդ դարի քաղաքական գործիչներ
- Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրներ
- Գերմանիայի քաղաքական գործիչներ
- Գերմանացի դիվանագետներ
- Գերմանացի պետական գործիչներ
- Կաթվածից մահացածներ