Գոթա
| Բնակավայր | |||
|---|---|---|---|
| գերմ.՝ Gotha | |||
| |||
 | |||
| Երկիր |  Գերմանիա | ||
| Մակերես | 69,58 կմ² | ||
| ԲԾՄ | 300 մետր | ||
| Բնակչություն | ▼45 099 մարդ (դեկտեմբերի 31, 2021)[1] | ||
| Ժամային գոտի | UTC+1 և UTC+2 | ||
| Հեռախոսային կոդ | 03621 | ||
| Փոստային դասիչ | 99867 | ||
| Ավտոմոբիլային կոդ | GTH | ||
| Պաշտոնական կայք | gotha.de(գերմ.) | ||
| |||
Գոթա (գերմ.՝ Gotha), քաղաք Գերմանիայում։ Մտնում է Գոթայի շրջանի կազմի մեջ։
Քաղաքի բնակչությունը՝ 45 733 մարդ (2019 թվականի սեպտեմբերի 30-ի դրությամբ)։ Զբաղեցնում է 69,52 կմ² տարածք։ Քաղաքը բաժանված է 7 քաղաքային շրջանների։ Պաշտոնական կոդ՝ 16 0 67 029:
Գոթան Գերմանիայի ամենահին քաղաքներից է, հանդիսանում է Թյուրինգիայի մշակութային և պատմական կենտրոնը։ Քաղաքի խորհրդանիշը Ֆրիդենշտայն ամրոցն է, որը կառուցվել է 1567 թվականին բարոկկո ոճով։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Այս քաղաքի մասին առաջին գրավոր հիշատակումը թվագրված է 775 թվականի հոկտեմբերով հայտնի Թյուրինգյան անտառի մոտ։ Հենց այդ ժամանակ էր, որ Կարլ Մեծ կայսրը Հերսֆելդի վանքին նվիրեց անտառապատ տարածքներ և դաշտեր Gothaha վիլլայի մոտ։ Քաղաքը հիմնված է երկու ճանապարհների հատման կետում, ինչի շնորհիվ երկար ժամանակ առևտրային կարևոր կենտրոն է եղել։ Տեղական առևտրականներին պատկառելի շահույթ բերող գլխավոր ապրանքը գինին էր։
Քաղաքի պատմական տեսարժան վայրերից մեկը 1369 թվականին անցկացված Լեյնի 12 կիլոմետրանոց ջրանցքն է։ Այն կառուցվել է կոմս Բալթազարի կարգադրությամբ՝ Գոթային ջուր մատակարարելու համար, և օգտագործվում է այդ նպատակով մինչ օրս։
XVII դարում քաղաքը դարձել է բողոքական Սաքսեն-Կոբուրգ-Գոթայի դքսության նստավայրը։ Այդ կարգավիճակում է մնացել մինչև 1918 թվականը։ Ինչպես նշում են պատմաբանները, հերցոգները Գոթան վերածել են օրինակելի, ցուցադրական քաղաքի՝ ինչպես վարչական, այնպես էլ ֆինանսատնտեսական առումով։
Լուսավորյալ կառավարիչները ոչ պակաս ուշադրություն են դարձրել գիտության և մշակույթի զարգացմանը։ Այդ իսկ պատճառով քաղաքը դարձել է քարտեզագրական և հրատարակչական գործի կենտրոն։ 1826 թվականին Գոթայում Իոսիֆ Մեյերը կազմակերպել է հրատարակչական Մատենագիտական ինստիտուտը։ Բացի այդ, հենց այստեղ է, որ առաջին անգամ Գերմանիայում ներդրվել է պարտադիր դպրոցական ուսուցում տղաների և աղջիկների համար։ Քաղաքային դղյակում ստեղծվել է պալատական թատրոն՝ առաջին մշտական թատերախմբով։ Այսօր գերմանական առաջին թատրոնը կրում է Կոնրադ Էքհոֆի անունը՝ ի պատիվ նրա հիմնադիրներից մեկի։
Դուքս Էռնստ Երկրորդը կարգադրել է քանդել քաղաքային ամրոցները և դրանց տեղում անգլիական այգի հիմնել։ Այստեղ էլ նրա հրամանով կանգնեցվել է աստղադիտարան, որի՝ որպես հուշարձանի հսկումը կարգադրել էր կտակով։
Գոթան համարվում է Գերմանիայի ժամանակակից ապահովագրական բիզնեսի ծննդավայրը։ 1820-ին Էռնստ-Վիլհելմ Առնոլդին այս քաղաքում ստեղծել է փոխադարձության սկզբունքի վրա հիմնված ապահովագրական Gothaer Feuerversicherungsbank բանկը, այժմ` Gothaer՝ Քյոլնում գտնվող գլխամասային գրասենյակով։
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ավարտին քաղաքը փաստացի չի տուժել, քանի որ գերմանացի պարետն այն ժամանակին հանձնել է ամերիկյան զորքերին։ Ավելի ուշ այն դարձել է Խորհրդային օկուպացիոն գոտու մի մասը և, համապատասխանաբար, հայտնվել ԳԴՀ-ի տարածքում։
Քաղաքում էր գտնվում Gothaer Waggonfabrik գործարանը՝ նաև տրամվայներ արտադրող, որոնք շահագործվում էին ԽՍՀՄ որոշ քաղաքներում (մասնավորապես՝ Եվպատորիայում, Լվովում)։
Հայտնի մարդիկ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Աննա Ֆրանտիշկա Բենդա (1728—1781)՝ չեխ երգչուհի (սոպրանո)
- Ադոլֆ Բուբե (1802—1873) — գերմանացի բանաստեղծ և արխիվագետ, ծնվել և մահացել է Գոթայում։
- Լյուդվիգ Լյուդվիգի Բոնշտեդտ (1822—1885)՝ ճարտարապետ, մահացել է Գոթայում 1885 թվականի հունվարի 3-ին։
- Քրիստիան Վերմուտ (1661—1739)՝ բարոկկոյի դարաշրջանի գերմանացի հայտնի մեդալագործ և դրամահատ
- Ռիխարդ Ալեքսանդր Հես (1835—1916)՝ գերմանացի անտառագետ գիտնական
- Կարլ Էռնստ Ադոլֆ ֆոն Գոֆֆ (1771—1837)՝ գերմանացի երկրաբան և աշխարհագրագետ
- Ֆրիդրիխ Միկոնիուս (1491—1546)՝ գերմանացի լյութերական աստվածաբան, ֆրանցիսկյան վանական, Ռեֆորմացիայի գործիչ
- Տե՛ս List of people associated with the town (German Wikipedia)
Քույր քաղաքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գոթայի քույր քաղաքներն են[2].
Եթովպիա. Ադուա
ԱՄՆ. Գաստոնիա
Լեհաստան. Կելցե
Սլովակիա. Մարտին
Ֆրանսիա. Րօմիյի-սյուր-Սեն (1960 թվականից)
Գերմանիա. Զալցգիտեր
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- «Գոթա»։ Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ)։ Սանկտ Պետերբուրգ։ 1890–1907
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ register of German municipalities (4th quarter 2022) (գերմ.) — DESTATIS, 2023.
- ↑ «Städtepartnerschaften»։ gotha.de (գերմաներեն)։ Gotha։ Արխիվացված է օրիգինալից 2020-07-13-ին։ Վերցված է 2019-12-02
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
| ||||||||||||||||
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 3, էջ 144)։ 
|