Գաբոնի տնտեսություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Արժույթ1 Կենտրոնական Աֆրիկյան ֆրանկ (XAF) = 100 սանտիմ
Ֆիսկալ տարիօրացուցային տարի
Առևտրային կազմակերպություններ
Վիճակագրություն
ՀՆԱ
  • $16.875 billion (nominal, 2018)[3]
  • $37.840 billion (PPP, 2018)[3]
ՀՆԱ-ի աճ2,3 ± 0,1 տոկոս[4]
ՀՆԱ-ն մեկ շնչի հաշվով
  • $8,220 (nominal, 2018 est.)[3]
  • $18,434 (PPP, 2018 est.)[3]
ՀՆԱ֊ն ըստ սեկտորիգյուղատնտեսություն՝ 4.5%, արդյունաբերություն՝ 62.7%, ծառայություններ՝ 32.8% (2010 թ. դրությամբ)
Գնաճ (ՍԳԻ)
  • 2.1% (2016) 0.5% (2017)
  • 0.8% (2018e) 2.8% (2019f)[5]
Աղքատության շեմից ցածր բնակչություն
  • negative increase 33.4% (2017)[6]
  • positive decrease 32.2% on less than $5.50/day (2017)[7]
Աշխատուժ712,000 (2010 թ. դրությամբ)
Գործազրկություն27% (2012 թ. դրությամբ)
Հիմնական արտադրություններգյուղատնտեսություն՝ 60%, արդյունաբերություն՝ 15%, ծառայություններ՝ 25% (2000 թ. դրությամբ)
Արտաքին
Արտահանում$6.803 միլիարդ (2010 թ. դրությամբ)
Արտահանվող ապրանքներնավթ / հում նավթ 70%, փայտանյութ, մանգան, ուրան
Արտանհանման հիմնական գործընկերներ
  • Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետություն 63%
  • Սինգապուր 5%
  • (2019 թ. դրությամբ)[8]
Ներկրում$2.973 միլիարդ (2015 թ. դրությամբ)
Ներկրվող ապրանքներմեքենաներ և սարքավորում, սննդամթերք, քիմիական նյութեր, շինանյութեր
Ներկրման հիմնական գործընկերներ
  • Ֆրանսիա 22%
  • Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետություն 17%
  • Բելգիա 6%
  • Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ 6%
  • ԱՄԷ 5% (2019 est.)[9]
Համախառն արտաքին պարտք$2.374 միլիարդ (2010 թվականի դեկտեմբերի 31-ի դրությամբ)
Պետական ֆինանսներ
Պետական պարտքՀՆԱ-ի 25.8% (2010 թվականի դրությամբ)
Եկամուտ$4.057 միլիարդ (2015 թ. դրությամբ)
Ծախսեր$3.645 միլիարդ (2015 թ. դրությամբ)
Տնտեսական օգնություն$331 միլիոն (1995)

Գաբոնի տնտեսությունը բնութագրվում է Ֆրանսիայի հետ ամուր կապերով, օտարերկրյա խոշոր ներդրումներով, օտարերկրյա հմուտ աշխատուժից կախվածությամբ և գյուղատնտեսության անկմամբ[10]։ Գաբոնում մեկ շնչի հաշվով եկամուտը չորս անգամ ավելի բարձր է, քան Աֆրիկայի շատ երկրներում, բայց արդյունահանող արդյունաբերությունից նրա կախվածությունը թույլ չի տալիս բնակչության զգալի մասին ազատագրվել ծայրահեղ աղքատությունից, քանի որ բնակչության մոտ 30%-ը (շատ օտարերկրյա ներգաղթյալներ) ապրում է աղքատության շեմից ցածր մակարդակում։

Ռեսուրսներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երկիրը հարուստ է բնական պաշարներով, ինչպիսիք են փայտը, մանգանը և նավթը։ Աֆրիկայի հինգերորդ խոշորագույն նավթարդյունահանող ուժն է, որը նպաստել է 20-րդ դարի վերջին նրա արագ աճին[11]։

Նավթային սեկտորին ներկայումս բաժին է ընկնում ՀՆԱ-ի 50%-ը և արտահանման 80%-ը։ Չնայած վերջերս հայտնաբերվել են օֆշորային հանքավայրեր[12][13], նավթի արդյունահանումը ներկայումս նվազում է՝ 1997 թվականի օրական 370000 բարել (59,000 խմ/օր) գագաթնակետային ցուցանիշի համեմատ, իսկ նավթի ցածր գների ժամանակահատվածները բացասաբար են անդրադառնում պետական եկամուտների և տնտեսության վրա։ 2012 թվականին Գաբոնում գործել է վեց նավթահանք[14]։

2023 թվականի դրությամբ Գաբոնը օրական արդյունահանում է մոտ 200000 բարել հում նավթ[15]։

Կառավարությունը նախատեսում է դիվերսիֆիկացնել իր տնտեսությունը՝ ազատվելով նավթի սպառվող պաշարներից[11]։ 2012 թվականին կառավարությունը հայտարարեց, որ Բելինգայի հանքավայրում երկաթի հանքաքարի ճշգրիտ գնահատում կկատարի, նախքան հանքարդյունաբերական ընկերությանը՝ ամենայն հավանականությամբ, չինական CMEC-ին, զիջելը, որը 2007 թվականին ժամանակավորապես ձեռք է բերել հանքավայրի շահագործման իրավունքը[16]։

Գաբոնի բնակիչների մոտ 80%-ը ապրում է քաղաքներում։ Մայրաքաղաք Լիբրևիլում բնակվում է երկրի ընդհանուր բնակչության 59%-ը։ Երկրի մնացած մասը դեռևս քիչ բնակեցված է, քանի որ այդ տարածքները ծածկված են խիտ անտառներով[11]։

Վիճակագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ՀՆԱ-ի կառուցվածքն ըստ ոլորտների՝

Գյուղատնտեսություն՝ 5.7%

Արդյունաբերություն՝ 57.2%

Ծառայություններ՝ 37% (2008 թ. դրությամբ)

Աղքատության շեմից ցածր Բնակչություն՝ NA%

Տնային տնտեսությունների եկամուտը կամ սպառումը ըստ տոկոսների՝

ստորին շեմ՝ 10%

վերին շեմ՝ 10%

Գնաճի մակարդակը (սպառողական գները)՝ 5% (2008 թ. դրությամբ)

Աշխատուժ՝ 592,000 (2008 թ.-ից մինչ օրս)

Աշխատուժը՝ ըստ զբաղմունքի՝ գյուղատնտեսություն՝ 60%, ծառայությունների մատուցում և կառավարում՝ 25%, արդյունաբերություն և առևտուր՝ 15% (2000 թ. դրությամբ)

Գործազրկության մակարդակ՝ 21% (2006 թ. դրությամբ)

Բյուջե՝

մուտքեր՝ $4.46 միլիարդ

ծախսեր՝ $2.75 միլիարդ (2008 թ.դրությամբ)

Արդյունաբերություն՝ սննդամթերք և խմիչքներ, տեքստիլ, անտառահատում և նրբատախտակի արտադրություն, ցեմենտ, նավթի արդյունահանում և վերամշակում, մանգանի, ուրանի և ոսկու արդյունահանում, քիմիական արտադրություն, նավերի վերանորոգում։

Արդյունաբերական արտադրության աճի տեմպը՝ 1.5% (2008 թ. դրությամբ)

Նավթի արդյունահանում՝ 244,000 բարել/օր (38,800 մ3/օր) (2007 թ. դրությամբ)

Նավթի սպառում՝ 13,170 բարել/օր (2,094 մ3/օր) (2007 թ. դրությամբ)

Նավթի արտահանում՝ 255,000 բարել/օր (40,500 մ3/օր) (2005 թ. դրությամբ)

Նավթի ներմուծում՝ 2,485 բարել/օր (395.1 մ3/օր) (2005 թ. դրությամբ)

Հում նավթի պաշարներ՝ 2 միլիարդ բարել (320×106 մ3) (2008 թ. հունվարի 1-ի դրությամբ)

Բնական գազի արդյունահանում՝ 100 միլիոն խորանարդ մետր (2006 թ. դրությամբ)

Բնական գազի սպառում՝ 100 միլիոն խորանարդ մետր (2006 թ. դրությամբ)

Բնական գազի արտահանում՝ 0 խորանարդ մետր (2007 թ. դրությամբ)

Բնական գազի ներմուծում՝ 0 խորանարդ մետր (2007 թ. դրությամբ)

Բնական գազի սկզբնական պաշարներ՝ 28.32 միլիարդ խորանարդ մետր (2008 թվականի հունվարի 1-ի դրությամբ)

Էլեկտրաէներգիայի Արտադրություն՝ 1.671 Տվտ (2006 թ. դրությամբ)

Էլեկտրաէներգիայի արտադրությունն ըստ աղբյուրների՝

հանածո վառելիք՝ 27.8%

հիդրո՝ 72.2%

միջուկային՝ 0%

այլ՝ 0% (1998)

Էլեկտրաէներգիայի սպառում՝ 1.365 ԳՎտժ (2006 թ. դրությամբ)

Էլեկտրաէներգիայի արտահանում՝ 0 կՎտժ(2006 թ. դրությամբ)

Էլեկտրաէներգիայի ներմուծում՝ 0 կՎտժ(1998 թ. դրությամբ)

Գյուղատնտեսական արտադրանք՝ կակաո, սուրճ, շաքար, արմավենու յուղ, ռետին, խոշոր եղջերավոր անասուններ, արևադարձային կարծր փայտանյութ, ձուկ

Ընթացիկ հաշիվ-մնացորդ՝ $591 միլիոն (2010 թ. դրությամբ)

Արժույթ՝ 1 Կենտրոնական Աֆրիկայի պետությունների ֆրանկ (CFAF) = 100 սանտիմ

Փոխարժեքներ՝ US$1-ի դիմաց՝ 507.71 (2010), 472.19 (2009), 447.81 (2008), 481.83 (2007), 522.89 (2006), 647.25 (January 2000), 615.70 (1999), 589.95 (1998), 583.67 (1997), 511.55 (1996), 499.15 (1995) Կենտրոնական Աֆրիկայի պետությունների ֆրանկ (CFAF)

նշում՝ 1999 թվականի հունվարի 1-ից CFAF-ը կապված է եվրոյի հետ՝ մեկ եվրոյի դիմաց 655,957 CFAF փոխարժեքով։

Վիճակագրական աղյուսակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստորև աղյուսակում ներկայացված են 1980-2017 թթ. տնտեսական գործունեության հիմնական ցուցանիշները[17]՝

Տարի ՀՆԱ

(մլրդ US$)

Մեկ շնչի հաշվով ՀՆԱ

(US$)

ՀՆԱ

(մլրդ US$ անվանական)

ՀՆԱ-ի աճ

(իրական)

ինֆլյացիա

(տոկոսներով)

Պետական պարտք

(ՀՆԱ-ի տոկոսը)

1980 6.78 9,056 4.56 ... 12.3% ...
1985 9.89 11,853 3.74 5.8% 7.3% ...
1990 12.00 12,903 6.34 5.1% 15.4% 90%
1995 15.76 14,788 5.28 5.0% 9.6% 73%
2000 17.35 14,395 5.40 −1.9% 0.5% 72%
2005 20.35 14,923 9.47 −0.8% 1.2% 49%
2006 20.58 14,720 10.16 −1.9% −1.4% 40%
2007 22.46 15,601 12.46 6.3% −1.0% 39%
2008 23.30 15,590 15.57 1.7% −5.3% 20%
2009 22.94 14,789 12.19 −2.3% 1.9% 26%
2010 24.68 15,326 14.38 6.3% 1.4% 21%
2011 26.97 16,138 18.21 7.1% 1.3% 21%
2012 28.91 16,665 17.18 5.3% 2.7% 21%
2013 31.00 17,196 17.60 5.5% 0.5% 31%
2014 32.96 18,020 18.21 4.4% 4.5% 34%
2015 34.61 18,655 14.39 3.9% −0.1% 45%
2016 35.78 19,017 14.02 2.1% 2.1% 64%
2017 36.73 19,254 14.92 0.8% 3.0% 61%
2018 40.78 20,123 16.83 0.4% 2.0% 62%

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ «World Economic Outlook Database, April 2019». IMF.org. International Monetary Fund. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.
  2. ↑ «World Bank Country and Lending Groups». datahelpdesk.worldbank.org. World Bank. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 «World Economic Outlook Database, October 2019». IMF.org. International Monetary Fund. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.
  4. ↑ http://www.imf.org/external/datamapper/NGDP_RPCH@WEO?year=2016
  5. ↑ «Global Economic Prospects, June 2019: Heightened Tensions, Subdued Investment. p. 127» (PDF). openknowledge.worldbank.org. World Bank. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2019 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.
  6. ↑ «Poverty headcount ratio at national poverty lines (% of population) - Gabon | Data». data.worldbank.org. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 14-ին.
  7. ↑ «Poverty headcount ratio at $5.50 a day (2011 PPP) (% of population) - Gabon | Data». data.worldbank.org (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 14-ին.
  8. ↑ «Export Partners of Gabon». CIA World Factbook. 2019. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 30-ին.
  9. ↑ «Import Partners of Gabon». CIA World Factbook. 2023. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 30-ին.
  10. ↑ «Gabon». Encyclopaedia Britannica. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 «Overview». World Bank (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ հունիսի 29-ին.
  12. ↑ Pura Vida Energy (2013 թ․ մարտի 6). «20.0 MM[million]BO CONTINGENT RESOURCE AT LOBA M 1 DISCOVERY OFFSHORE GABON, WEST AFRICA». AAPG Bulletin. 71 (10): 190–225. doi:10.1306/703C817D-1707-11D7-8645000102C1865D.
  13. ↑ «Gabon: FirstAfrica completes offshore EOV development drilling program». 2006 թ․ սեպտեմբերի 9.
  14. ↑ Geological Survey (2015). Minerals Yearbook - Area Reports; International Review: 2012 Africa and the Middle East (անգլերեն). Government Printing Office. ISBN 978-1411336773 – via Google Books.
  15. ↑ Bousso, Ron (2023 թ․ օգոստոսի 30). «Gabon's Assala Energy says oil production unaffected by coup». Reuters (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 4-ին.
  16. ↑ Reuters, "Gabon's Belinga iron-ore deal to be awarded as late as 2014", Mining Weekly (30 August 2012)
  17. ↑ «Report for Selected Countries and Subjects» (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ սեպտեմբերի 5-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Գաբոնի_տնտեսություն&oldid=9947298» էջից