Jump to content

Օախակա (նահանգ)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Օախակա
իսպ.՝ Estado Libre y Soberano de Oaxaca
Դրոշ Զինանշան


ԵրկիրՄեքսիկա Մեքսիկա
Կարգավիճակնահանգ
Մտնում էՄեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ
ՎարչկենտրոնՕախակա դե Խուարես
ԲԾՄ1644 մետր
Օրենսդրական մարմինCongress of Oaxaca?
Հիմնական լեզուիսպաներեն
Բնակչություն (2012)3․866․280[1]
Տարածք93757[2]  (5 տեղ)
Բարձրություն ծովի մ-ից՝
 - Բարձրագույն կետ

 3720[3] մ
Հիմնադրված է1823, դեկտեմբերի 21[4] թ.
Սահմանակցում էՉիապաս, Պուեբլա, Գեռերո և Վերակրուս
Ժամային գոտիUTC-6 −5
ISO 3166-2 կոդMX-OAX
Փոստային ինդեքսներ68–71
Ինտերնետ-դոմեն.mx
Անվանված էՕախակա
Պաշտոնական կայքը

Օախակա (իսպ.՝ Estado Libre y Soberano de Oaxaca), պաշտոնական անվանումը՝ Օախակայի ազատ և ինքնիշխան նահանգ, Մեքսիկայի 31 նահագներից մեկը։ Ունի 570 համայնք, որոնցից 418 կառավարվում են ավանդույթներով (Usos y costumbres)[5] և տեղական ինքնակառավարման կողմից ընդունված տեղական կարգերով։ Մայրաքաղաքն է Օախակա դե Խուարեսը։

Նահանգը գտնվում է Մեքսիկայի հարավարևմտյան հատվածում[6]։ Արևմուտքում սահմանակից է Գերերո նահանգին, հյուսիս-արևմուտքում՝ Պուեբլային, հյուսիսում՝ Վերակրուսին, արևելքում՝ Չյապասին։

Նահանգը հայտնի է իր մշակույթով և բնիկներով, որոնցից առավել հայտնի են սապոտեկները և միշտեկները, սակայն միայն տասնվեցն են պաշտոնապես ընդունված։ Այս մշակույթներն առավել լավ են պահպանվել՝ պայմանավորված նահանգի խորդուբորդ և կղզիացած տեղայնքով։ Մեծամասնությունը բնակվում է կենտրոնական հովտային շրջանում, որը հայտնի է որպես տուրիստական գոտի, մասնավորապես տուրիստներին գրավում են Մոնտե Ալբա, տեղական մշակույթը և արհեստները։ Տուրիստական գրավչության վայրերից են նաև ափամերձ տարածքները, մասնավորապես՝ Ուատուլկո հանգստավայրը։ Նահանգը հայտնի է նաև իր կենսաբազմազանությամբ և Չյապաս ու Վերակրուս նահագների հետ գտնվում է գլխավոր եռյակում սողունների, երկկենցաղների, կաթնասունների և բույսերի թվով[7]։

Շրջաններ և գլխավոր համայնքներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Օախակայի շրջաններն ու համայնքները

Գլխավոր քաղաքներից են՝ Ուախուապան դե Լեոն, Խուչիտան դե Զարագոսա, Օախակա դե Խուրաես, Պուերտո Էսկոնդիդո, Սալինա Կրուս, Սան Պեդրո Պոչուտլա, Սան Խուան Բոտիստա Կուիկատլան, Սան Խուան Բոտիստա Տուքսեպեկ, Սանտա Կրուս Խոխոկոտլան, Սանտա Լուսիա դել Կամինո, Տլաքսիակո, Սանտիագո Պինոտեպա Նասիոնալ և Տեուանտեպեկ։

Օախակայի շրջաններն ու համայնքներն են[8]

Ռեգիոն Շրջան Համայնքներ Տարածք (կմ) Շրջան
բնակչություն (2005)
Միքստեկա Խուքստլաուակա Սանտիագո Խուքստլաուակա 1,848 72,176
Սիլակայոապամ 1,822 30,300
Ուախուապան Ուախուապան դե Լեոն 3,270 122,760
Կուաքստլաուակա 1,666 9,018
Տեպոսկոլուլա 1,547 31,127
Տլաքսիակո 2,711 105,775
Նոչիքստլան 2,799 55,821
Իստմո դե Տեուանտեպեկ Խուչիտան Խուչիտան դե Զարագսա 14,392 339,445
Տեուանտեպեկ Սալինա Կրուս
Տեուանտեպեկ]
6,305 222,710
Կանյադա Տեոտիտլան Ուաուտլա դե Խիմենես 2,212 144,534
Կուիկատլան 2,187 51,724
Պապալոապան Տուքստեպեկ Սան Խուան Բոտիստա Տուքստեպեկ 5,496 393,595
Չոապամ 2,987 44,346
Սիեռա նորտե դե Օախակա Իքստլան 2,864 36,870
Վիլա Ալտա 1,156 29,009
Սիեռա Միքստե Սան Խուան Կոտզոկոն 4,930 96,920
Վալես Սենտրալես դե Օախակա Էտլա 2,221 117,207
Սենտրո Օախակա Օախակա
Սանտա Կրուս Խոխոկոտլան
Սանտա Լուսիա դել Կամինո
Սանտա Մարիա Ատզոմպա
539 515,440
Զաաչիլա Վիլա դե Զաաչիլա 569 41,783
Զիմատլան 988 51,738
Օկոտլան Օկոտլան դե Մորալես 858 68,840
Տլակոլուլա 3,324 107,653
Էխուտլա 963 40,985
Սիեռա սուր դե Օախակա Պուտլա Պուտլա վիլա դե Գերերո 2,627 83,303
Սոլա դե Վեգա 3,592 74,107
Միաուատլան Միաուատլան դե Պորֆիրիո Դիաս 3,938 109,302
Յաուտեպեկ 4,559 31,070
Կոստա Խամիլտեպեկ Պինոտեպա Նասիոնալ 4,293 170,249
Խուկիլա Սան Պեդրո Միքստեպեկ (Պուերտո Էսկոնդիդո) 3,531 134,365
Պոչուտլա Սան Պեդրո Պոչուտլա
Սանտա Մարվա Ուատուլկո
Սանտա Մարվա Տոնամեկա
3,773 174,649
93,967 3,506,821

Օախակայի բուսական և կենդանական աշխարհը

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Flora y fauna de Oaxaca
Tepezcuintle Iguana Tortuga carey Águila arpía Tapir
Jaguar Pelícano Coyámel Ocelote Mazacoate
Pochote Oyamel Cactus erizo Ahuehuete Maguey

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. «ENOE». Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 24-ին.
  2. «Superficie». Cuentame INEGI. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ փետրվարի 28-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 12-ին.
  3. «Relieve». Cuentame INEGI. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ նոյեմբերի 2-ին. Վերցված է 2010 թ․ հոկտեմբերի 19-ին.
  4. «La diputación provincial y el federalismo mexicano» (Spanish).{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  5. «Instituto Estatal Electoral y de Participación Ciudadana de Oaxaca - Historia». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մայիսի 20-ին. Վերցված է 2015 թ․ նոյեմբերի 21-ին.
  6. «Oaxaca». Explorando Mexico. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հոկտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2011 թ․ ապրիլի 4-ին.
  7. «Semarnat, El ambiente en números 2010» (PDF). CONABIO. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2010 թ․ մայիսի 24-ին. Վերցված է 1012 թ․ մայիսի 6-ին.
  8. «Estadistica Derivada: Tarjetas Municipales de Informacion Estadistica Basica del estado de Oaxaca». OEIDRUS Oaxaca (Spanish). Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հուլիսի 22-ին. Վերցված է 2010 թ․ սեպտեմբերի 11-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Օախակա (նահանգ)» հոդվածին։