Jump to content

Գեռերո

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Գեռերո
իսպ.՝ Guerrero
Դրոշ Զինանշան


ԵրկիրՄեքսիկա Մեքսիկա
Կարգավիճակնահանգ
Մտնում էՄեքսիկայի Միացյալ Նահանգներ
ՎարչկենտրոնՉիլպասինգո դե լոս Բրավո
ԲԾՄ1161 մետր
Օրենսդրական մարմինCongress of Guerrero?
Բնակչություն (2012)3․442․564[1]
Տարածք63596[2]
Բարձրություն ծովի մ-ից՝
 - Բարձրագույն կետ

 3550 մ
Հիմնադրված է1849, հոկտեմբերի 27[3] թ.
Սահմանակցում էՄեխիկո, Մորելոս, Պուեբլա, Օախակա և Միչոական
Ժամային գոտիUTC-6
ISO 3166-2 կոդMX-GRO
Փոստային ինդեքսներ39-41
Ինտերնետ-դոմեն.mx
Անվանված էՎիսենտե Գերերո
Պաշտոնական կայք

Գեռերո, (իսպ.՝ Guerrero, (Իսպաներեն արտասանություն՝ [ɡeˈreɾo]), պաշտոնական անվանումը՝ Գեռերոյի ազատ և ինքնիշխան նահանգ (իսպ.՝ Estado Libre y Soberano de Guerrero), Մեքսիկայի 31 նահանգներից մեկն է, Դաշնային օկրուգի հետ միասին համալրում են Մեքսիկայի վարչական կազմը։ Նահանգն ունի 81 համայնք, մայրաքաղաքն է Չիլպասինգոն, ամենամեծ քաղաքը՝ Ակապուլկոն։

Գեռերո նահանգը գտնվում է հարավարևմտյան Մեքսիկայում։ Հյուսիսում և արևմուտքում սահմանակից է Միչոական, հյուսիսում՝ Մեքսիկա և Մորելոս, հյուսիս-արևելքում՝ Պուեբլա և արևելքում՝ Օախակա նահանգներին։

Նահանգն անվանվել է ի պատիվ Վինսենտ Գեռերոյի, ով Մեքսիկայի անկախության պատերազմի ամենաակնառու դեմքերից է և եղել է Մեքսիկայի երկրորդ նախագահը[4]։ Սա Մեքսիկայի միակ նահանգն է, որ անվանվել է ի պատիվ Մեքսիկայի որևէ նախագահի։

Բացի մայրաքաղաք Չիլպասինգոյից մեծ քաղաքների շարքին են դասվում Ակապուլկոն, Պետատլան, Ալտամիրանո քաղաքը, Տասկո դե Ալարկոն, Իգուալան, Իքստապան, Սիուատանեխոն և Սանտո Դոմինգոն։

Աշխարհագրական առումով նահանգը լեռնային է և խորդուբորդ։ Հարթ տարածքները սահմանափակ են, հիմնականում ափամերձ հատվածներն են, որոնք կարևոր են նահանգի տնտեսության համար. գաղութային, ապա հետ-անկախացման տարիներին մեծ կարևորություն ուներ և ունի Ակապուլկո նավահանգիստը։ Ներկայումս տուրիզմը նահանգի տնտեսության ամենակարևոր ճյուղն է։ Տուրիստական վայրերից են Ակապուլկոն, Սիուատանեխոն, Իքստապան։

Նահանգում առկա է աշխատանքի պակաս, որն էլ հանգեցնում է դեպի ԱՄՆ արտագաղթի։

Մեծ համայնքներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Acapulco
Ակապուլկո

Չիլպասինգո
հ/հ Քաղաք Համայնք Բնակչություն հ/հ Քաղաք Համայնք Բնակչություն Iguala
Իգուալա

Zihuatanejo
Սիուատանեխո

1 Ակապուլկո Ակապուլկո 673 479 8 Ալտամիրանո քաղաք Պունգարաբատո 25 168
2 Չիլպանսինգո Չիլպանսինգո 187 251 9 Սումպանգո Էդուարդո Ների 24 719
3 Իգուալա Իգուալա 118 468 10 Օմետեպեկ Օմետեպեկ 24 120
4 Սիուատանեխո Սիուատանեխո դե Ասուետա 67 408 11 Տելոլոապան Տելոլոապան 23 549
5 Տասկո Տասկո 52 217 12 Տիստլա Տիստլա 22 826
6 Տլապա Տլապա 46 975 13 Պետատին Պետատին համայնք 21 659
7 Չիլապա Չիլապա 31 157 14 Ատոյակ դե Ալվարես Ատոյակ դե Ալվարես 21 407

Բնակչություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2010 թվականի տվյալների համաձայն Գեռերոյի բնակչությունը կազմել է 3 388 768մարդ։ Գեռերոն շուրջ 390 000 հնդկացիների բնօրրան է, որոնց մեծ մասն ապրում էլեռնային շրջաններում։ Շրջանի առավել տարածված հնդկացիական լեզուներն են՝ ացտեկական լեզուներ (38,9 %), միշտեկսկական լեզուներ (27 %) և տլապանեկ (21,9 %)։ Հնդկացիական բնակչության մեծամասնությունը իսպաներենին չի տիրապետում։

Բնակչության թվաքանակի դինամիկան

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • 1940 — 732 910 մարդ
  • 1950 — 919 386 մարդ
  • 1960 — 1 186 716 մարդ
  • 1970 — 1 597 360 մարդ
  • 1980 — 2 109 513 մարդ
  • 1990 — 2 620 637 մարդ
  • 2000 — 3 079 6493 մարդ
  • 2010 — 3 388 768 մարդ

Գեռերոյի բուսական և կենդանական աշխարհ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գեռերոյի բուսական և կենդանական աշխարհ
Cuniculus paca Iguana Eretmochelys imbricata Canis latrans Armadillo
Panthera onca Pelican Tayassu pecari Leopardus pardalis Boa constrictor
Ceiba pentandra Abies religiosa Echinocactus grusonii Taxodium mucronatum Agave potatorium

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. «ENOE». Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 24-ին.
  2. «Resumen». Cuentame INEGI. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ սեպտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 12-ին.
  3. «Erección del Estado de Guerrero» (Spanish). Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ հոկտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2015 թ․ օգոստոսի 16-ին.{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  4. «Estado de Guerrero Nomenclatura» [State of Guerrero Nomenclature]. Enciclopedia de los Municipios de México (Spanish). Mexico: Instituto Nacional para el Federalismo y el Desarrollo Municipal. 2005. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 6-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 24-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գեռերո» հոդվածին։