Վիլհելմ Էդուարդ Վեբեր

Վիլհելմ Էդուարդ Վեբեր; գերմ.՝ Wilhelm Eduard Weber
Ծնվել է	հոկտեմբերի 24, 1804; Վիտենբերգ, Սրբազան Հռոմեական կայսրություն
Մահացել է	հունիսի 23, 1891[…] (86 տարեկան); Գյոթինգեն, Գերմանական կայսրություն
Գերեզման	Գյոտինգենի քաղաքի գերեզմանատուն
Բնակության վայր(եր)	Պրուսիայի թագավորություն
Քաղաքացիություն	Պրուսիայի թագավորություն
Մասնագիտություն	ֆիզիկոս, համալսարանի դասախոս և փիլիսոփա
Հաստատություն(ներ)	Լայպցիգի համալսարան, Գյոթինգենի համալսարան և Հալլե-Վիտենբերգի համալսարան
Գործունեության ոլորտ	ֆիզիկա
Պաշտոն(ներ)	պրոֆեսոր
Անդամակցություն	Լոնդոնի թագավորական ընկերություն, Սաքսոնիայի գիտությունների ակադեմիա, Շվեդիայի թագավորական գիտությունների ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա, Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիա, Լեոպոլդինա, Սաքսոնիայի գիտությունների ակադեմիա, Բավարիական գիտությունների ակադեմիա, Նիդերլանդական արվեստների և գիտությունների թագավորական ակադեմիա և Թուրինի գիտությունների ակադեմիա
Ալմա մատեր	Հալլե-Վիտենբերգի համալսարան և Գյոթինգենի համալսարան
Գիտական աստիճան	դոկտոր
Տիրապետում է լեզուներին	գերմաներեն
Գիտական ղեկավար	Johann Schweigger?
Եղել է գիտական ղեկավար	Eduard Riecke?, Ֆրիդրիխ Կոլրաուշ, Էռնստ Աբբե և Theodor Reye?
Հայտնի աշակերտներ	Գոտլոբ Ֆրեգե
Պարգևներ	; ; Քոթենիուսի մեդալ Մատեուչի մեդալ Լոնդոնի թագավորական միության արտասահմանյան անդամ և Քյոնիգսբերգի համալսարանի պատվավոր դոկտոր
	Wilhelm Eduard Weber Վիքիպահեստում

Վիլհելմ Էդուարդ Վեբեր (գերմ.՝ Wilhelm Eduard Weber, հոկտեմբերի 24, 1804(1804-10-24)^[1]^[2]^[3], Վիտենբերգ, Սրբազան Հռոմեական կայսրություն^[4]^[2] - հունիսի 23, 1891(1891-06-23)^[1]^[5]^[6]^[…], Գյոթինգեն, Գերմանական կայսրություն^[4]^[2]), գերմանացի ֆիզիկոս։

Կենսագրություն

Վեբերը 1826 թվականին ավարտել է Հալլեի համալսարանը և նույն տարում ստացել է դոցենտի աստիճան, 1827 թվականին դասավանդել է այդ համալսարանում։

1828 թվականից դարձել է պրոֆեսոր։ 1831-1837 թվերին և 1849 թվականին Վեբերը եղել է Գյոթինգենի, 1843-1849 թվականներին՝ Լայպցիգի համալսարանների պրոֆեսոր։

Վեբերի առաջին ուսումնասիրությունները նվիրված էին ձայնագիտությանը և էլեկտրամագնիսական հեռագրին։ Հայտնագործել և պատրաստել է էլեկտրամագնիսական առաջին հեռագիրը, որով Գյոթինգենի համալսարանը կապվել է աստղադիտարանի հետ։ Նրա հիմնական հետազոտությունները վերաբերում են մագնիսական երևույթներին ու էլեկտրականությանը։ Վեբերի գլխավոր գործը, որը նրա անունը հռչակել է գիտության պատմության մեջ, Կ. Գաուսի հետ էլեկտրական միավորների բացարձակ համակարգի ստեղծումն է։ Նա առաջինն է որոշել էլեկտրամագնիսական ինդուկցիայի տարածման արագությունն օդում։ Գերմանացի ֆիզիկոս Կոլրաուշի հետ Վեբերը որոշել է կոնդենսատորի լիցքի՝ էլեկտրաստատիկ և մագնիսական միավորներով արտահայտված արժեքների հարաբերությունը և առաջինը բացահայտել, որ այն թվապես հավասար է լույսի արագությանը։

Նա էլեկտրական լիցքի և նյութի էլեկտրական կառուցվածքի ընդհատության վարկածի հեղինակն է։ Մասնակցել է երկրամագնիսական չափումների համար անհրաժեշտ մեթոդների և սարքերի մշակմանը, ստեղծել մի շարք ֆիզիկական սարքեր, մասնավորապես՝ էլեկտրադինամոմետրը։

Միավորների միջազգային համակարգում մագնիսական ինդուկցիայի հոսքի միավորը կոչվել է Վեբեր (Վբ)։ 1 Վեբերը (Վբ) այն մագնիսական հոսքն է, որի մինչև 0 նվազման դեպքում նրա հետ շաղկապված 1 Օհմ դիմադրության շղթայով անցնում է 1 Կուլոն էլեկտրականության քանակ։

1970 թվականին Վիլհելմ Վեբերի հիշատակին նրա անունով անվանվեց Լուսնի հակառակ կողմում գտնվող խառնարանը։

Մատենագրություն

Werke, Bd 1—6, В., 1892—94.

Գրականություն

«Вебер, Вильгельм Эдуард». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 ^2,7 ^2,8 www.accademiadellescienze.it (իտալ.)
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 https://www.bbaw.de/die-akademie/akademie-historische-aspekte/mitglieder-historisch/historisches-mitglied-wilhelm-weber-2938
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Вебер Вильгельм Эдуард // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ — 1994.
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 Biografisch Portaal — 2009.
↑ Find A Grave — 1996.
↑ ^8,0 ^8,1 https://catalogues.royalsociety.org/CalmView/Record.aspx?src=CalmView.Persons&id=NA2617&pos=3
↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
↑ Award winners : Copley Medal — Royal Society.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վիլհելմ Էդուարդ Վեբեր» հոդվածին։

[_6180740c82ed3808-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_d858c1781dd2fd09-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 ^2,7 ^2,8 www.accademiadellescienze.it (իտալ.)

[_4ac0ab12a22247c5-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 https://www.bbaw.de/die-akademie/akademie-historische-aspekte/mitglieder-historisch/historisches-mitglied-wilhelm-weber-2938

[_d0e1e2fc22344c51-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Вебер Вильгельм Эдуард // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[_fdc131a93d23f1dc-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ — 1994.

[_ef98259fb3f20589-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 Biografisch Portaal — 2009.

[_7c9e445aa0f2cc51-7] Find A Grave — 1996.

[_70a67c4800f4985b-8] 8,0 ^8,1 https://catalogues.royalsociety.org/CalmView/Record.aspx?src=CalmView.Persons&id=NA2617&pos=3

[_d278d5f883f8ae1c-9] Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_a9c7dc1db155efb0-10] Mathematics Genealogy Project — 1997.

[_5024ad2648f36760-11] Award winners : Copley Medal — Royal Society.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]