Էռնստ Աբբե

Էռնստ Աբբե; գերմ.՝ Ernst Karl Abbe
Ծնվել է	հունվարի 23, 1840[…]; Այզենախ, Սաքսեն-Վեյմար-Էյզենախ, Գերմանական միություն
Մահացել է	հունվարի 14, 1905[…] (64 տարեկան); Ենա, Սաքսեն-Վեյմար-Էյզենախ, Գերմանական կայսրություն
Գերեզման	Nordfriedhof
Բնակության վայր(եր)	Գերմանիա
Քաղաքացիություն	Գերմանական կայսրություն
Մասնագիտություն	ֆիզիկոս, աստղագետ, համալսարանի դասախոս, lens designer և վիճակագրագետ
Հաստատություն(ներ)	Ենայի համալսարան
Գործունեության ոլորտ	օպտիկա
Պաշտոն(ներ)	պրոֆեսոր
Անդամակցություն	Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիա, Սաքսոնիայի գիտությունների ակադեմիա, Լեոպոլդինա, Բավարիական գիտությունների ակադեմիա, Գյոթինգենի Գիտությունների ակադեմիա և Royal Microscopical Society?
Ալմա մատեր	Գյոթինգենի համալսարան և Ենայի համալսարան
Կոչում	պրոֆեսոր
Գիտական աստիճան	փիլիսոփայության դոկտոր
Տիրապետում է լեզուներին	գերմաներեն
Գիտական ղեկավար	Վիլհելմ Էդուարդ Վեբեր
Եղել է գիտական ղեկավար	Heinrich Friedrich Weber? և Otto Julius Heinrich Knopf?
Հայտնի աշակերտներ	Գոտլոբ Ֆրեգե
Պարգևներ
Կուսակցություն	Ազատամիտ ժողովրդական կուսակցություն
Ամուսին(ներ)	Elisabeth Abbe?
	Ernst Abbe Վիքիպահեստում

Էռնստ Կարլ Աբբե (գերմ.՝ Ernst Karl Abbe, հունվարի 23, 1840(1840-01-23)^[1]^[2]^[3]^[…], Այզենախ, Սաքսեն-Վեյմար-Էյզենախ, Գերմանական միություն - հունվարի 14, 1905(1905-01-14)^[1]^[2]^[3]^[…], Ենա, Սաքսեն-Վեյմար-Էյզենախ, Գերմանական կայսրություն), գերմանացի ֆիզիկոս և հասարակական գործիչ։ Մանրադիտակում պատկերների գոյացման տեսության հեղինակն է։ Աբբեի տեսությունն այդ բնագավառի առաջին գիտական սպառիչ ամփոփումն է։ Աբբեն ազատամիտ-բարենորոգիչ էր, «լիբերալ ժողովրդական կուսակցության» անդամ։

Ծնվել է 1840 թվականի հունվարի 23-ին։ 1870 թվականից ֆիզիկայի պրոֆեսոր է Ենայի համալսարանում, 1877-1890 թվականներին՝ նույն քաղաքի աստղադիտարանի տնօրեն։

Ենայի համալսարանի մեխանիկ Կառլ Ցայսի առաջարկով Աբբեն մասնակցել է նրա օպտիկական արհեստանոցի ստեղծմանը։ Աբբեի շնորհիվ Ցայսի արհեստանոցը վերածվեց համաշխարհային հռչակ վայելող ձեռնարկության։ Ցայսի մահից հետո Աբբեն դարձավ ձեռնարկության փաստացի տերը։ Սակայն ելնելով իր սոցիալ-քաղաքական համոզմունքներից, հրաժարվեց սեփականատիրոջ իրավունքից, ձեռնարկության համար մշակեց հատուկ կանոնադրություն, ըստ որի ձեռնարկության վարչությունը պետք է կազմվեր կառավարության, Ենայի համալսարանի ու բանվորների ներկայացուցիչներից։ 1900 թվականին այնտեղ սահմանվեց ութժամյա բանվորական օր։ Գործարանի եկամտի որոշ մասը հատկացվում էր Ենայի համալսարանի թոշակառուների ֆոնդին ու լուսավորական նպատակների։

Մահացել է 1905 թվականի հունվարի 14-ին։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Аббе Эрнст // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. — Т. 1 : А — Ангоб. — С. 14.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ
↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 1, էջ 18)։

[_5a44f674fef75251-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_cd85847581d569bb-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Аббе Эрнст // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. — Т. 1 : А — Ангоб. — С. 14.

[_7e67d25accbd3032-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ

[_2abd0245d6a5d4d7-4] Mathematics Genealogy Project — 1997.

[1]

[2]

[3]

[4]