Վեյխայ
| Վեյխայ | ||
| չինարեն՝ 威海市 | ||
 | ||
| Երկիր |  Չինաստան | |
|---|---|---|
| Համայնք | Շանդուն | |
| Ներքին բաժանում | Huancui District?, Wendeng District?, Rongcheng? և Rushan? | |
| Մակերես | 5796,98 կմ² | |
| Բնակչություն | ▲2 906 548 մարդ (2020)[1] | |
| Ժամային գոտի | UTC+8 | |
| Հեռախոսային կոդ | 631 | |
| Փոստային դասիչ | 264200 | |
| Ավտոմոբիլային կոդ | 鲁K | |
| Պաշտոնական կայք | weihai.gov.cn | |
| ||
Վեյխայ (չին.՝ 威海, փինյին՝ Wēihǎi), պրեֆեկտուրայի մակարդակի քաղաք Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության Շանդուն նահանգի իրավասության ներքո։ Այն գտնվում է Շանդուն նահանգի ամենաարևելյան մասում և հայտնի է նաև Վեյխայվեյ անունով։ Բացի արևմուտքում Յանթայ քաղաքին սահմանակից լինելուն՝ քաղաքը սահմանակից է նաև Դեղին ծովին երեք կողմերից՝ հյուսիսից, հարավից և արևելքից, Լիաոդունի թերակղզուն՝ հյուսիսից, իսկ Կորեական թերակղզուն՝ արևելքից։ Այն գտնվում է Շանդուն թերակղզու ամենաարևելյան ծայրում՝ Լուտոն լեռնային շրջանի արևելյան հատվածում։ Տեղանքում գերակշռում են ցածր լեռները և բլուրները։ Տարածքի ներսում գտնվող գետերը պատկանում են Շանդունի ափամերձ գետային համակարգերին։ Հյուսիսում դեպի ծով ելք ունեցող գետերն են՝ Չուցուն գետը, Յանթին գետը, Վուճու գետը և այլն, իսկ հարավում՝ Կու գետը, Մուճու գետը, Խուանլեյ գետը, Ռուշան գետը և այլն։ Ափամերձ գիծը ոլորապտույտ է, և կան բազմաթիվ կղզիներ և խութեր, այդ թվում՝ Լյոկոն կղզին, Ծիմին կղզին, Մոյե կղզին և այլ կղզիներ։ Ափի երկայնքով կան բազմաթիվ ծովածոցեր։ Քաղաքային ժողովրդական կառավարությունը գտնվում է Խուանցուեյցու շրջանի Սինվեյ ճանապարհի թիվ 1 հասցեում։
2021 թվականին Վեյխայ քաղաքը հասել է տարածաշրջանային ՀՆԱ-ի 346,393 միլիարդ յուանի․ նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ՝ աճել է 7,5%-ով։
Պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Վեյխայ քաղաքը երկար պատմություն ունի։ Տոնյիիի ժողովուրդը շատ վաղուց ապրել է այդ տարածքում։ Նեոլիթյան դարաշրջանի կեսերին այդ տարածքում եղել են մարդկանց բնակավայրեր։ Սյա, Շան և Ճոու Եռաթագավորությունների գահակալման ժամանակ ներկայիս քաղաքը Տոնյիի երկիրն էր, որը պատկանում էր Ցինճոուին, և այնտեղ ապրում էր Լայի ժողովուրդը։ Արևմտյան Հան դինաստիայում ստեղծվել էր Պույե շրջանը, որը պատկանում էր Տոնլայ պրեֆեկտուրային։ Հյուսիսային Ցի դինաստիայի Թիենթոնի չորրորդ տարում (568 թ․) տարածքում ստեղծվեց Վենտըն շրջանը, և ներկայիս քաղաքը պատկանում էր այդ շրջանին։ Այդ ժամանակվանից ի վեր դինաստիաները փոխարինել են մեկը մյուսին, սակայն քաղաքի պատկանելությունը Վենտըն շրջանին մնացել է անփոփոխ։
Մին դինաստիայի Հոնվու կայսեր գահակալման 31-րդ տարում (1398), ճապոնական ծովահենների ներխուժումումներն ու հալածանքները կանխելու համար ստեղծվեց Վեյխայվեյը, որը նշանակում է «հզոր ծովային տարածք», և «Վեյխայ» անվանումը գալիս է հենց այստեղից։ Վեյխայ քաղաքը Չինաստանի առաջին ժամանակակից նավատորմի օրրանն է և Պեյանի ռազմածովային նավատորմի կարևոր ռազմաբազան 1894-1895 թվականների չին-ճապոնական պատերազմի ժամանակ։ 1895 թվականին ճապոնական բանակը կանգ առավ Ռոնչընում և գրավեց Վեյխայվեյը։ 1898 թվականի հուլիսի 1-ին (կայսեր Կուանսյուի գահակալման 24-րդ տարում) Անգլիան և Ցին դինաստիայի կառավարությունը ստորագրեցին «ՎեյԽայվեի վարձակալության հատուկ պայմանագիր»-ը, որը համաձայն Վեյխայվեյը դարձավ բրիտանական վարձակալություն։ Ստեղծվեց Վեյխայվեյի Հուայոն ռազմական ճամբարը, որը պատասխանատու էր Վեյխայվեյի պաշտպանության և անվտանգության համար։ 1900 թվականին ստեղծվեց Վեյխայվեյի գլխավոր գործադիր գրասենյակը։ 1930 թվականի հոկտեմբերին Չինաստանը ազատագրեց Վեյխայվեյը, բացի Լյոկոն կղզուց, և ստեղծեց Վեյհայվեյ վարչական շրջանը, որն ուղղակիորեն գտնվում էր Ազգային կառավարության գործադիր Յուանի ենթակայության ներքո։ Լյոկոն կղզին Անգլիան Չինաստանին վերադարձրեց 1940 թվականին։ Հակաճապոնական պատերազմի ժամանակ Վան Ծինվեյի վարչակարգի Հյուսիսային Չինաստանի վարչական կոմիտեն Վեյխայվեյը վերածեց կոմսության մակարդակի հատուկ տարածքի, որը գտնվում էր Յանթայի իրավասության ներքո:
Հակաճապոնական պատերազմի հաղթանակից հետո քաղաքն անցավ Չինաստանի կոմունիստական կուսակցության վերահսկողության տակ և վերանվանվեց Վեյխայվեյ քաղաք՝ Շանդուն նահանգի Ծյաոտոն վարչական գրասենյակի իրավասության ներքո։ Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության հիմնադրումից հետո այն ի սկզբանե եղել է շրջանի մակարդակի քաղաք՝ Յանթայի շրջանի ենթակայության ներքո։ 1950 թվականի մայիսին ստեղծվել է Վընտըն պրեֆեկտուրան՝ իր ենթակայությունն ունենալով 8 շրջանների վրա՝ Վեյխայ, Ռոնչըն, Վընտըն, Քունյու, Ռուշան, Հայյան, Մուփին և Ֆուշան։ 1956 թվականի փետրվարին Վընտըն պրեֆեկտուրան վերացվեց, իսկ այսօրվա Վեյխայի շրջանը փոխվեց Լայյան պրեֆեկտուրայի։ 1958 թվականի հոկտեմբերին Լայյան պրեֆեկտուրան փոխվեց Յանթայի պրեֆեկտուրայի։ 1967 թվականի փետրվարին Յանթայի պրեֆեկտուրան վերանվանվեց Յանթայի շրջան, որն այժմ պատկանում է Վեյխայ շրջանին։
1983 թվականի օգոստոսին Յանթայի տարածքում ստեղծվեց Յանթայ քաղաքը (պրեֆեկտուրայի մակարդակով)։ Միաժամանակ Վեյխայ քաղաքը փոխվեց գավառի իրավասության տակ գտնվող շրջանային քաղաքի և կառավարվեց Յանթայի պրեֆեկտուրայի մակարդակի քաղաքի կողմից։ Վընտըն, Ռոնչըն և Ռուշանի շրջանները գտնվում էին Յանթայ քաղաքի իրավասության ներքո։
1987 թվականի հունիսի 15-ին Վեյխայ քաղաքը վերածվեց պրեֆեկտուրայի մակարդակի քաղաքի, իսկ նախկին շրջանի մակարդակի Վեյխայ քաղաքը դարձավ Խուանքու շրջան։ Երեք շրջանները՝ Ռոնչընը, Վընտընը և Ռուշանը գտնվում էին Վեյխայ քաղաքի իրավասության ներքո։ 1988 թվականի հոկտեմբերի 24-ին Վընտըն շրջանը փոխվեց գավառի իրավասության տակ գտնվող շրջանային քաղաքի, և այն կառավարվում էր Վեյխայ քաղաքի կողմից։ Նոյեմբերին Ռոնչըն շրջանը փոխվեց գավառի իրավասության տակ գտնվող շրջանի մակարդակի քաղաքի և կառավարվում էր Վեյխայ քաղաքի կողմից։ 1993 թվականի հուլիսին Ռուշան շրջանը փոխվեց շրջանի մակարդակի քաղաքի և նույնպես կառավարվում էր Վեյխայ քաղաքի կողմից։
2014 թվականի սկզբին Վընտըն քաղաքը դարձավ Վեյխայ քաղաքի շրջանային մակարդակի վարչական միավոր։ Մարտի 18-ին Շանդուն նահանգի Վեյխայ քաղաքում պաշտոնապես ստեղծվեց Վընտըն շրջանը։ Համաձայն Պետական խորհրդի «հավանության» և նահանգային կառավարության «ծանուցման»՝ Վեյխայ քաղաքի մասնակի գոտիավորման ճշգրտման հիմնական բովանդակությունը հետևյալն էր. «Չեղարկել Վընտըն քաղաքը և ստեղծել Վեյխայ քաղաքի Վընտըն շրջանը և ընդունել նախկին Վընտըն քաղաքի վարչական տարածքը (բացառությամբ Վանթուան և Աշան քաղաքների)՝ որպես Վընտըն շրջանի վարչական տարածք։ Միևնույն ժամանակ, Վանթուան և Ճըշան քաղաքները, որոնք ի սկզբանե գտնվում էին Վընտըն քաղաքում, վարչականորեն նշանակվում են Վեյխայ քաղաքի Խուանցուեյ շրջանին և դեռ գտնվում են Լինկան շրջանի իրավասության ներքո։
Աշխարհագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Վեյխայ քաղաքը գտնվում է 36°41′ - 37°35′ հյուսիսային լայնության և 121°11′ - 122°42′ արևելյան երկայնության վրա։ Այն Շանդուն թերակղզու ամենաարևելյան կետն է։ Երեք կողմերից՝ հյուսիսից, հարավից, արևելքից սահմանակից է Դեղին ծովին, հյուսիսից՝ Լիաոդուն թերակղզուն, արևելքից և հարավ-արևելքից բաժանված է Կորեական թերակղզուց և Ռյուկյու կղզիներից։ Արևմուտքում սահմանակից է Յանթայ քաղաքին։ Արևելքի և արևմուտքի միջև առավելագույն հորիզոնական հեռավորությունը 135 կմ է, իսկ հյուսիսի և հարավի միջև առավելագույն ուղղահայաց հեռավորությունը 81 կմ է։ Ընդհանուր մակերեսը կազմում է 5698 քառակուսի կմ, որից 769 քառակուսի կմ տարածքը քաղաքային տարածքներ են։ Ցածր լեռները կազմում են ընդհանուր ցամաքի 15,77%, բլուրները՝ 52,38%, հարթավայրերը՝ 27,56%, կղզիները՝ 0,28%, սելավները՝ 4,01%։ Ափամերձ գծի երկարությունը 985,9 կմ է, իսկ ափերի տեսակը պատկանում է նավահանգիստային ափերին՝ հրվանդաններով ու ծովածոցներով ընդմիջվող ոլորուն ափերով, բազմաթիվ նավահանգիստներով ու կղզիներով[2]։
Կլիմա
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Վեյխայ քաղաքն ունի հյուսիսային բարեխառն մուսսոնային մայրցամաքային կլիմա՝ չորս եղանակների ակնհայտ փոփոխություններով և մուսսոնների առաջխաղացումով և նահանջով։ Ջերմաստիճանի տատանումները չափավոր են, իսկ տեղումները՝ համեմատաբար բավարար։ Կլիմայի կարգավորումները կապված են օվկիանոսով և բնութագրվում են օվկիանոսային կլիմայական առանձնահատկություններով, ինչպիսիք են՝ ցուրտ գարունը, զով ամառը, տաք աշունը, տաք ձմեռը, ցերեկվա և գիշերվա ջերմաստիճանների փոքր տարբերությունը, երկարատև ցրտահարության շրջանը, ուժեղ քամիները և բարձր խոնավությունը։ Տարեկան միջին ջերմաստիճանը մոտ 12,2 °C է, իսկ ջերմաստիճանը սովորաբար տատանվում է -4 °C-ից մինչև 29 °C, հազվադեպ՝ -8 °C-ից ցածր կամ 33 °C-ից բարձր։ Հունվարն ամենացուրտն է՝ −1,4 °C միջին ջերմաստիճանով, ամենաշոգը օգոստոսն է՝ 25,1 °C միջին ջերմաստիճանով։ Տարեկան միջին տեղումների քանակը 687 մմ է․ հիմնականում կենտրոնացած է ամռանը՝ հատկապես հուլիս և օգոստոս ամիսներին։ Տարեկան միջին արևային ժամերը կազմում են 2538 ժամ[3]։
Մարտից մինչև մայիս գարուն է։ Համեմատած նույն լայնության վրա գտնվող ներքին տարածքների հետ՝ ջերմաստիճանը 2-3 °C ցածր է և դանդաղ բարձրանում է մոտ կես ամիս հետո։ Ավելի շատ քամիներ և ավելի քիչ տեղումներ են լինում գարնանը, ինչը կազմում է մոտ 14%։ Տարվա ընդհանուր տեղումներով պայմանավորված՝ քաղաքին բնորոշ է գարնանային երաշտը։
Հունիսից մինչև օգոստոս ամառ է։ Օվկիանոսի ազդեցության տակ՝ նույն լայնության վրա ջերմաստիճանը 1-4 °C-ով ցածր է, քան ցամաքում։ Ամռանը հարավ-արևելյան մուսսոնների պատճառով լինում են շատ տեղումներ և բարձր խոնավություն։ Տեղումներն ամռանը կազմում են ամբողջ տարվա տեղումների 59%-ը։
Սեպտեմբերից մինչև նոյեմբեր աշուն է։ Այս ամիսներին ջերմաստիճանը 1-2 °C-ով բարձր է, քան ջերմաստիճանը ցամաքի նույն լայնության վրա։ Աշնանային տեղումների ընդհանուր քանակը կազմում է ամբողջ տարվա 23%-ը՝ կենտրոնացված հիմնականում սեպտեմբերին։ Հոկտեմբերից սկսած՝ շատ են պարզկա ու արևոտ օրերը։ Նոյեմբերի կեսերից սառը օդը սկսում է ուժգնանալ․ ջերմաստիճանն արագ նվազում է։
Դեկտեմբերից մինչև փետրվար ձմեռ է։ Մոնղոլական բարձր ճնշման և հյուսիս-արևմտյան մուսսոնների ազդեցության տակ ձմռանը կլիման չոր և ցուրտ է։ Ձմեռային ջերմաստիճանը մոտավորապես 2 °C-ով բարձր է, քան ջերմաստիճանը ցամաքի նույն լայնության վրա, իսկ ցերեկվա և գիշերվա ջերմաստիճանների տարբերությունը փոքր է։ Դեկտեմբերի վերջից սկսած՝ օվկիանոսի ազդեցության պատճառով ավելանում են ամպամած օրերն ու ձյան տեղումները։ Ձյան և անձրևի քանակը երեք անգամ ավելի է, քան ցամաքում նույն լայնության վրա[4]։
Քաղաքական համակարգ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ներկայիս կառավարությունը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]| Կազմակերպություն |  |
.svg) Կոնգրես Մշտական կոմիտե |
Ժողովրդական Կառավարություն |
_logo.svg){kind=logo} կոմիտե |
|---|---|---|---|---|
| Դիրք | Քարտուղար | Տնօրեն | Քաղաքապետ | Նախագահ |
| Անուն, ազգանուն | Յան Ծիենպո[5] | Ծյա Ռուեյա (կին）[6] | Քոն Ֆանփին（կին）[7] | Կաո Սյուկուան[8] |
| Ազգություն | Չինացի | Չինացի | Չինացի | Չինացի |
| Ծննդավայր | Չժուչեն քաղաք, Շանդուն նահանգ | Լայյան քաղաք, Շանդուն նահանգ | Լայվու քաղաք, Շանդուն նահանգ | Ռուշան քաղաք, Շանդուն նահանգ |
| Ծննդյան ամսաթիվ | Դեկտեմբերի 1971 (52–53 տարեկան) | Դեկտեմբերի 1967 (56–57 տարեկան) | Հունվարի 1969 (55 տարեկան) | Փետրվարի 1965 (59 տարեկան) |
| Պաշտոնավարման ամսաթիվ | Հունիս, 2022 | Փետրվար, 2022 | Հունիս, 2022 | Մարտ, 2017 |
Ղեկավարների հաջորդականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]|
Կուսակցության քարտուղար
|
Քաղաքապետ
|
Վարչական բաժանում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ներկայումս Վեյխայ քաղաքի ենթակայության ներքո են 2 մունիցիպալ շրջաններ և 2 շրջանային մակարդակի քաղաքներ։
- Մունիցիպալ շրջաններ՝ Խուանցուեյ շրջան, Վընտըն շրջան
- Շրջանային մակարդակի քաղաքներ՝ Ռոնչըն քաղաք, Ռուշան քաղաք
Պաշտոնական վարչական բաժանումներից բացի՝ Վեյխայ քաղաքը ստեղծել է նաև հետևյալ տնտեսական ֆունկցիոնալ գոտիները՝ Վեյխայ քաղաքի Ազգային մակարդակի տնտեսական և տեխնոլոգիական զարգացման գոտի, Վեյխայ քաղաքի Ազգային մակարդակի բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերական զարգացման գոտի, Շըտաո կղզու կառավարման գոտի (գտնվում է Ռոնչըն քաղաքում)։
| Վեյխայ քաղաքի վարչական բաժանման քարտեզ | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Գոտիավորման ծածկագիր[9] | Գոտիավորման անվանում |
Չինարեն փինյին | [10]
（Քառակուսի կիլոմետր） |
}[11]
（2020 թվականի մարդահամար） |
Կառավարական նստավայր |
Փոստային կոդ | Քաղաքի մակարդակով վարչական բաժանումներ[12] | ||
| Փողոց | Քաղաք | ||||||||
| 371000 | Վեյխայ | Wēihǎi Shì | 5,796.98 | 2,906,548 | Խուանցուեյ | 264200 | 23 | 48 | |
| 371002 | Խուանցուեյ | Huáncuì Qū | 991.28 | 1,164,730 | Խուանցուեյ փողոց | 264400 | 9 | 10 | |
| 371003 | Վընտըն | Wéndēng Qū | 1,614.62 | 563,529 | Թիենֆուլոու փողոց | 264400 | 3 | 12 | |
| 371082 | Ռոնչըն | Róngchéng Shì | 1,526.20 | 714,211 | Յաթոու փողոց | 264300 | 10 | 12 | |
| 371083 | Ռուշան | Rǔshān Shì | 1,664.88 | 464,078 | Չընցու փողոց | 264500 | 1 | 14 | |
| Նշում՝ Խուանցուեյ շրջանի ցուցանիշը ներառում է 3 փողոց և 3 քաղաք՝ Վեյխայի Տնտեսական և տեխնոլոգիական զարգացման գոտու իրավասության ներքո (տարածքը՝ 277,62 քառակուսի կիլոմետր), 2 փողոց և 1 քաղաք (տարածքը՝ 122,40 քառակուսի կիլոմետր)՝ Վեյխայ քաղաքի Բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերական զարգացման գոտու իրավասության ներքո, Լինկանի Տնտեսական և տեխնոլոգիական զարգացման գոտու իրավասության տակ գտնվող 3 քաղաք կա (տարածքը կազմում է 297,14 քառակուսի կիլոմետր); Վընտըն շրջանի ցուցանիշը ներառում է Վեյխայ Նանխայ նոր զարգացած շրջանը, Ռոնչըն քաղաքի ցուցանիշը ներառում է 6 փողոց՝ Շըտաո կղզու կառավարման գոտու իրավասության ներքո (270,75 քառակուսի կիլոմետր տարածք)։ | |||||||||
Բնակչություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]2022 թվականի վերջին քաղաքի բնակչությունը կազմել է 2 917 800[13]։ Դրանցից քաղաքային բնակչությունը կազմել է 2,0938 մլն՝ նախորդ տարվա վերջի համեմատ ավելանալով 12200-ով, իսկ մշտական բնակչության ուրբանիզացման ցուցանիշը կազմել է 71,76%՝ նախորդ տարվա համեմատ ավելանալով 0,34%-ով։ Քաղաքի գրանցված բնակչությունը տարեվերջին կազմել է 2,5528 մլն, իսկ գրանցված բնակչության ուրբանիզացման ցուցանիշը կազմել է 61,60%՝ նախորդ տարվա համեմատ աճելով 0,59%-ով։
Համաձայն 2020 թվականի յոթերորդ ազգային մարդահամարի՝ քաղաքի մշտական բնակչությունը կազմում է 2,906,548[14]։ Վեցերորդ համապետական մարդահամարի 2,804,771 բնակչի համեմատ՝ տասը տարվա ընթացքում գրանցվել է 101,777 մարդ ընդհանուր աճ՝ 3,63%-ով, իսկ միջին տարեկան աճը կազմել է 0,36%։ Այդ թվում արական սեռի բնակչությունը կազմում է 1 467 079, որը կազմում է ընդհանուր բնակչության 50,47%-ը, իգական սեռի բնակչությունը՝ 1 439 469՝ ընդհանուր բնակչության 49,53%-ը։ Ընդհանուր բնակչության սեռերի հարաբերակցությունը (100 կին) կազմում է 101,92։ 0-14 տարեկան բնակչությունը՝ 343,483, որը կազմում է ընդհանուր բնակչության 11,82%-ը, 15-59 տարեկան բնակչությունը՝ 1,769,649՝ ընդհանուր բնակչության 60,88%-ը։ 60 և բարձր տարիքի բնակչությունը կազմում է 793 416, որը կազմում է ընդհանուր բնակչության 27,3%-ը, որից 559.847-ը 65 և բարձր տարիքի մարդիկ են, ինչը կազմում է ընդհանուր բնակչության 19,26%-ը։ Քաղաքներում և ավաններում բնակվող բնակչությունը կազմել է 2 040 910, որը կազմում է ընդհանուր բնակչության 70,22%-ը, գյուղական բնակչությունը՝ 865 638՝ ընդհանուր բնակչության 29,78%-ը։
Ազգեր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Քաղաքի մշտական բնակչության շրջանում չինացի (խան) բնակչությունը կազմում է 2,875,752, որը կազմում է ընդհանուր բնակչության 98,94%, փոքրամասնությունը կազմում է 30,796, որը կազմում է ընդհանուր բնակչության 1,06%։ 2010 թվականի վեցերորդ ազգային մարդահամարի համեմատ՝ ազգությամբ չինացի (խան) բնակչությունն ավելացել է 95427-ով՝ աճելով 3,43%-ով, իսկ ընդհանուր բնակչության մասնաբաժինը նվազել է 0,19%-ով։ Տարբեր էթնիկ փոքրամասնությունների բնակչությունն աճել է 6350-ով՝ աճելով 3,43%-ով և կազմում է 25.98%, իսկ ընդհանուր բնակչության մասնաբաժինը աճել է 0.19%-ով։
Հանրային անվտանգության և գրանցված մշտական բնակության հաշվառման բաժինների իրականացրած բնակչության տվյալների վերլուծությունը և համեմատությունը վերջին տարիներին ցույց են տվել, որ իրականում կա մոտ 20,000 էթնիկ փոքրամասնությունների ժամանակավոր բնակիչներ, իսկ ազգային փոքրամասնությունների ընդհանուր բնակչությունը կազմում է մոտ 45,000, որը քաղաքի ընդհանուր բնակչության 1,6%-ն է։
Տրանսպորտ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Ավիացիա՝ Վեյխայի Տաշուեյպո միջազգային օդանավակայան
- Երկաթուղի՝ Վընտըն կայարան, Վընտընի արևելյան կայարան, Վընտընի հարավային կայարան, Ռոնչըն կայարան, Վեյխայ կայարան, Վեյխայի հյուսիսային կայարան, Վեյխայի Նանխայ կայարան, Ռուշան կայարան, Ռուշանի հարավային կայարան。
- Ջրային փոխադրումներ՝ Վեյխայ նավահանգիստ
Կրթություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Բարձրագույն ուսումնական հաստատություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Շանդուն համալսարանի Վեյխայ կամպուս（Անմիջականորեն ենթակա է կրթության նախարարությանը, 985 նախագիծ, 211 նախագիծ）
- Հարբինի տեխնոլոգիական համալսարան (Վեյխայ) (անմիջականորեն ենթակա է Արդյունաբերության և տեղեկատվական տեխնոլոգիաների նախարարությանը, 985 նախագիծ、211 նախագիծ、C9 միություն）
- Պեկինի տրանսպորտային համալսարանի Վեյխայ կամպուս (անմիջականորեն ենթակա է Կրթության նախարարությանը, 211 նախագիծ）
- Հարբինի տեխնոլոգիական համալսարանի Ռոնչըն կամպուս
- Շանդունի տրանսպորտային ինստիտուտի Վեյխայ կամոպուս
- Շանդունի արտաքին գործերի մասնագիտական համալսարան
- Վեյխայի արհեստագործական և տեխնիկական ինստիտուտ
- Շանդունի դեղագործական և սննդի մասնագիտական ինստիտուտ
- Վեյխայի օվկիանոսային մասնագիտական ինստիտուտ
Ազգային կարևորագույն միավորներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Լյոկոն կղզու չին-ճապոնական պատերազմի հուշահամալիր
- Աստվածաշնչյան լեռնային ժայռ
- Լյոցուն քարե դամբարաններ
- Վեյխայի բրիտանական ոճի ճարտարապետություն
Տուրիզմ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վեյխայ պրեֆեկտուրայի մակարդակի քաղաքը հարուստ է զբոսաշրջային ռեսուրսներով՝ ներառյալ ավելի քան 10 տեսակի կղզիներ, ափեր, այգիներ, պատմական հուշահամալիրներ։ Այն ունի 1 ազգային մակարդակի գեղատեսիլ վայր, 4 տուրիստական հանգստավայր, 18 արդյունաբերական և գյուղատնտեսական զբոսաշրջության վայրեր և զբոսաշրջային ավելի քան 80 վայր ( միավոր)։ Տարածքի ներսում՝ մոտ 1000 կիլոմետր ափամերձ գծում, կան այնպիսի գեղատելիս վայրեր, ինչպիսիք են՝ Լյոկոն կղզին, որը Չինաստանի առաջին նավատորմի ծննդավայրն է, Աստվածաշնչի լեռը։ Կան բազմաթիվ բնական և մշակութային լանդշաֆտներ, ինչպիսիք են Չըշան Ֆախուայուեն, Ասիայի կարապների ամենամեծ բնակավայրը՝ Կարապի լիճը, Սուրբ ջրի պալատը, Խանլըֆան, որը Չինաստանի առաջին կորեական թեմատիկ այգին է և այլն։
Տուրիստական հանգստավայր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Վեյխայի միջմայրցամաքային ժամանցի տուրիստական հանգստավայր
- Սիսյաքոու տուրիստական հանգստավայր
- Թիենմու գարնանային հանգստավայր
- Yubo գարնանային հանգստավայր
- Վընտընի Ցինլոն էկոլոգիական տուրիզմի հանգստավայր
- Մեծ Ռուշանի ափամերձ տուրիստական հանգստավայր
- Ռուշանի Արծաթե լողափ տուրիստական հանգստավայր
- Հայլուովանի ժամանցի գոտի（Ներսում կա մի փոքրիկ երկաթուղային գնացք)[15]
Գեղատեսիլ վայրեր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Լյոկոն կղզու ազգային անտառային պարկ
- Լիքոուշանի ազգային անտառային պարկ
- Կունյու լեռան ազգային անտառային պարկ
- Չըշան լեռան գեղատեսիլ վայր
- Չընշանթոու գեղատեսիլ վայր
- Կարապի լիճ - (Ասիա աշխարհամասի կարապների ամենամեծ բնակավայր)
- Սուրբ ջուր գեղատեսիլ վայր
- Աստվածաշնչյան լեռան գեղատեսիլ վայր
- Արծաթե լողափ - (աշխարհի լավագույն լողափ)
- Մեծ Ռուշան
- Հայլու կղզի
- Սիենկուդին գեղատեսիլ վայր
Տեսարժան վայրեր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Մին դինաստիայի Մեծ պատի ավերակներ
- Ցիսիա փողոց
- Չըշան Ֆախուայուեն - (Հազարամյա տաճար, Չինաստանի, Ճապոնիայի և Հարավային Կորեայի բարեկամության խորհրդանիշ)
- Շըն Ցինկուան
- Վուրան տաճար - (առաջին հնագույն տաճարը Ծյաոտոնում)
- Սուրբ ջրի պալատ
- Ժայռերի փորագրությունների խումբ
- Պեյան նավատորմ
- Տըն Շըչանի նախկին նստավայր
- Ցոնի նախնիների սրահ
- Վեյհայվեյի հուշահամալիր
- Ցոն Հըշընի նախկին նստավայր
- Տին Ռուչանի նստավայր
- Յույան կայսեր նախկին նստավայր
Թեմատիկ տեսարժան վայրեր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Հուենցուեյի այգի
- Վեյխայի այգի
- Վեյհայ կինոյի և հեռուստատեսության քաղաք
- Վեյխայի միջազգային լողափ
- Վեյխայի ծովային այգի
- Տինյուեն նավի գեղատեսիլ վայր
- Խուասիա քաղաքի հանգստի գոտի
- Խանլըֆան - (Չինաստանի առաջին կորեական թեմատիկ այգին)
- Սիսյաքոու վայրի կենդանիների այգի
Թանգարան
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Չինաստանի չին-ճապոնական պատերազմի թանգարան
- Վեյխայի բրիտանական վարձակալության պատմության թանգարան
- Տիենֆուշանի հեղափոխական ապստամբության հուշահամալիր
- Վեյխայի թանգարան
- Վեյխայի արվեստի թանգարան
Մշակույթ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Վեյխայը գոլֆի ծննդավայրն է Չինաստանում։ Չինաստանում առաջին գոլֆի դաշտը ստեղծվել է Լյոկոն կղզում 1902 թվականին։
- Չինաստանում ժամանակակից ֆուտբոլի ծագումը Վեյխային ներկայացվել է բրիտանացի գաղութարարների միջոցով։
- Վեյխայն ունի լավագույն բնական միջավայրը Չինաստանում:1990 թվականին Վեյխայն արժանացել է «Ազգային սանիտարական քաղաք» մրցանակին։ Չինաստանի առաջին քաղաքն է, որն արժանացել է այս պատվին։
- Վեյխայը երկրի՝ տաք աղբյուրներով հարուստ ամենահայտնի քաղաքն է։ Լողալու մշակույթը տարածված է եղել հին ժամանակներից։ Վեյխայն ունի Շանդուն նահանգի 18 բնական աղբյուրներից 9-ը։
- Չինաստանի առաջին ժամանակակից նավատորմը ստեղծվել է Վեյխայի Լյոկոն կղզում։
- Քունյու լեռը դաոսիզմի Ցուենճըն աղանդի ծննդավայրն է։ Վան Սուենֆուն, Վան Չոնյանը, Ցուենճընի յոթ վարպետները և անցյալ դինաստիաների այլ մեծ իմաստուններ այստեղ են գործել։
- Չընշանթոուն համարվում է այն վայրը, որտեղ հին ժամանակներում ապրել է Արևի աստվածը։ Ծիան Ծըյան, Ցին Շըհուանը, Խան դինաստիայի կայսր Վուն, Կանսին, Խուա Կուոֆընը, Խու Յաոպանը, Խու Ծինթաոն և շատ այլ հին ու ժամանակակից չինացի և օտարերկրյա հայտնի մեծեր այցելել են այստեղ՝ տեսարժան վայրերը դիտելու և երկրպագություն անելու համար։ Այստեղ է գտնվում Չինաստանում գոյություն ունեցող միակ Շըխուան տաճարը։
- Սա Հարավային Կորեային ամենամոտ քաղաքն է՝ չինական ափի երկայնքով։ 1990 թվականին Վեյխայը գլխավորեց Չինաստանից Հարավային Կորեա առաջին ծովային ճանապարհի բացումը։
Պարգևներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Վեյխայ քաղաքը գնահատվել է որպես Չինաստանի հիանալի ներդրումային դժվար միջավայր ունեցող լավագույն 40 քաղաքներից մեկը և երկրի համապարփակ տնտեսական հզորությամբ 50 լավագույն քաղաքներից մեկը։ 1984 թվականին այն դարձավ Չինաստանի ափամերձ բաց քաղաքների առաջին խմբաքանակից մեկը։ 1996 թվականին Շինարարության նախարարության կողմից այն գնահատվել է որպես «Ազգային այգի» քաղաք։ 1997 թվականի հոկտեմբերի 13-ին Շրջակա միջավայրի պահպանության նախարարության կողմից արժանացել է «Շրջակա միջավայրի պաշտպանության ազգային մոդել» քաղաքին։ 1999 թվականի հունվարին այն դարձավ Չինաստանի ականավոր զբոսաշրջային քաղաքների առաջին խմբաքանակը։ 2003 թվականի հոկտեմբերի 6-ին այն դարձավ Չինաստանի տասնմեկերորդ քաղաքը, որը շահեց ՄԱԿ-ի Հաբիթաթի մրցանակը (առաջինը 1990 թվականին Տանգշանի մունիցիպալ ժողովրդական կառավարության հետերկրաշարժից վերակառուցման նախագիծն էր)։ Այն ընտրվել է որպես «Ազգային անտառային քաղաք» 2009 թվականի մայիսի 7-ին։ 2015 թվականի փետրվարի 28-ին այն դարձավ «Չորրորդ ազգային քաղաքակիրթ քաղաք»։
Միջոցառումներ և ցուցահանդեսներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Համաշխարհային օվկիանոսի կոնֆերանս
- Հյուսիսարևելյան Ասիայի տնտեսական ֆորում
- Չինաստան-Կորեա առևտրային ֆորում
- Չինաստան-Կորեա FTA Տեղական տնտեսական համագործակցության ֆորում
- Չինաստան-Կորեա մշակութային և ստեղծագործական արդյունաբերության և առևտրային ցուցահանդես
- Չինաստանի Շանդունի ներքին և արտասահմանյան բարձրակարգ տաղանդների փոխանակման համաժողով
- Վեյխայի առևտրային կոնֆերանս
- Վեյհայի քաղաքապետի միջազգային տնտեսական խորհրդատվական կոմիտեի տարեկան ժողով
- Չինաստանի Վեյխայի միջազգային ճարտարապետական դիզայնի Գրան պրի
- Միջազգային եռամարտ
- Միջազգային առագաստանավային առաջնություն
- Ասիական HOBIE դասի առագաստանավային առաջնություն
- Ասիայի լողափնյա հենդբոլի առաջնություն
- Բեյսբոլի ազգային պատանեկան առաջնություն
Բարեկամական հարաբերություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Քույր քաղաքներ
Բելգիա, Գենտ քաղաք[16]
Հյուսիսային Կորեա, Նանփու քաղաք
Ռուսաստան, Սոչի
Հարավային Կորեա, Յոսու քաղաք
ԱՄՆ, Ակրոն քաղաք
Ճապոնիա, Ուբե քաղաք
Թունիս, Սուսը քաղաք
Նոր Զելանդիա, Տիմարու քաղաք
Իտալիա, Բիելլա քաղաք
Միացյալ Թագավորություն, Չելթնհեմ- ԱՄՆ, Սանտա Բարբարա
.svg){kind=small}
Քույր և գործընկեր քաղաքներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Հարավային Կորեա, Գունսան քաղաք[17]
- Հարավային Կորեա, Յոնսան շրջան, Սեուլ
- Հարավային Կորեա, Բուչոն քաղաք
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 国务院第七次全国人口普查领导小组办公室 中国人口普查分县资料—2020 (չին.) — 北京市: 中国统计出版社, 2022. — 983 p. — ISBN 978-7-5037-9772-9
- ↑ «威海市气候特点». 中国天气网山东站. Արխիվացված օրիգինալից 2020年9月24日-ին. Վերցված է 2019年1月22日-ին.
- ↑ «气候 威海». Վերցված է 2019年1月23日-ին.
- ↑ «威海的平均天气». Weather Spark. Արխիվացված օրիգինալից 2019年5月2日-ին. Վերցված է 2019年1月23日-ին.
- ↑ «闫剑波 简历». 人民网地方领导资料库. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ մարտի 10-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 21-ին.
- ↑ «威海新一届市人大常委会主任、副主任、秘书长名单 贾瑞霭当选主任». 中国经济网. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հուլիսի 14-ին. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 1-ին.
- ↑ «孔凡萍 简历». 人民网地方领导资料库. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հուլիսի 24-ին. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 1-ին.
- ↑ «威海市十三届政协主席、副主席、秘书长名单(主席高旭光)». 中国经济网. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ օգոստոսի 10-ին. Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 10-ին.
- ↑ «中华人民共和国县以上行政区划代码». 中华人民共和国民政部. 2019-11. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 21-ին.
- ↑ «《威海市土地利用总体规划（2006-2020年）调整完善方案》». 威海市国土资源局. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ մարտի 6-ին. Վերցված է 2018 թ․ մարտի 5-ին.
- ↑ «威海市第七次全国人口普查公报». 威海市人民政府. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 20-ին. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 8-ին.
- ↑ 中华人民共和国民政部 (2018年10月). 《中华人民共和国乡镇行政区划简册2018》. 中国社会出版社. ISBN 978-7-5087-5594-6.
- ↑ «威海市人民政府 国民经济和社会发展统计信息 2022年威海市国民经济和社会发展统计公报». www.weihai.gov.cn. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ օգոստոսի 19-ին. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 19-ին.
- ↑ 威海市统计局、威海市第七次全国人口普查领导小组办公室. «威海市第七次全国人口普查公报». Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 20-ին. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 8-ին.
- ↑ «奇遇小螺号门票58元/人（1米以上同成人）». 逸伴. 2020 թ․ հոկտեմբերի 30. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ մարտի 10-ին. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
- ↑ «友好城市». 威海市人民政府外事侨务办公室. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ սեպտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 26-ին.
- ↑ «友好關係城市». 威海市人民政府外事侨务办公室. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հունվարի 10-ին. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 26-ին.
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- 李恩涵：〈中英收交威海衛租借地的交涉(1921-1930)Արխիվացված 2021-01-18 Wayback Machine〉
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վեյխայ» հոդվածին։ |
| ||||||||||
