Չելթնհեմ
| Բնակավայր | ||
|---|---|---|
 | ||
| Երկիր |  Մեծ Բրիտանիա | |
| Հիմնադրված է | 1226 թ. | |
| Մակերես | 46,61 կմ² | |
| Բնակչություն | 116 447 մարդ (2011)[1] | |
| Ժամային գոտի | UTC+0 | |
| Հեռախոսային կոդ | 1242 | |
| Պաշտոնական կայք | cheltenham.gov.uk | |
| ||
Չելթնհեմ (Առողջարանային Չելթնհեմ, անգլ.՝ Cheltenham, Cheltenham Spa), խոշոր հանգստավայր և թաղամաս Անգլիայի Գլոստերշիր քաղաքում՝ Գլոստերի և Սիրենստերի մոտակայքում։ Բնակչությունը կազմում է՝ 115 600 (2011)։ Քաղաքի կարգախոսն է՝ Salubritas et Eruditio («Առողջություն և կրթություն»)։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Չելթնհեմը գտնվում է Քոթսուոլդի եզրին։ Քաղաքի միջով հոսում է Չելթ փոքր գետը և ջրհեղեղի ժամանակ երբեմն տաքացնում է քաղաքը։
Չելթնհեմն այն վայրն է, որտեղ անցկացվում է Մեծ Բրիտանիայի Սթիպլ չեզ ոսկե գավաթի գլխավոր խաղարկությունը։ Սա Չելթնհեմյան փառատոնի գլխավոր իրադարձությունն է, որը տեղի է ունենում յուրաքանչյուր մարտ։
Քաղաքին առևտրային արտոնություն է տրվել 1226 թվականին, և դա այն է, ինչ քիչ է հայտնի Չելթնհեմի մասին նախքան առողջարանային քաղաք դառնալը։
Չելթնհեմը դարձել է առողջարանային քաղաք 1716 թվականին, երբ մոտակայքում հայտնաբերվել են հանքային ջրերի աղբյուրներ։ Չելթնհեմի հաջողությունը, որպես առողջարանային քաղաք, արտացոլվում է քաղաքի երկաթուղային կայարանի անվանումով, որը մինչ այժմ կոչվում է «Չելթնհեմ առողջարան», և այլ քաղաքների առողջարանային շենքերում, որոնք ոգեշնչվել են և կոչվել Չելթնհեմի անունով։
Ձիարշավը Չելթնհեմում սկսվել է 1815 թվականին և դարձել է երկրի զբոսաշրջային լավագույն վայրերից մեկը 1902 թվականին փառատոնի հիմնադրումից ի վեր։ Այժմ հանգստավայր այցելող զբոսաշրջիկների քանակը նվազել է, բայց ամեն տարի մրցավազքերը ներգրավում են փառատոնի տասնյակ հազարավոր այցելուների։ Այցելուների նման մեծ թիվը էական ազդեցություն ունի քաղաքի վրա։
1974 թվականի ապրիլի 1-ին, տեղական ինքնակառավարման մասին օրենքի համաձայն, Չելթնհեմը միացել է Չարլթոն Քինգսին և ստեղծել Չելթնհեմի մունիցիպալ շրջանը։ 1991 թվականին Թուքբերի քաղաքից Չելթնհեմ քաղաքին կցվել է ևս 4 շրջան։
Մշակութային առանձնահատկություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Քաղաքը հայտնի է իր ռեգենտության ժամանակաշրջանի ճարտարապետությամբ և ասում են, որ դա Անգլիայի ամենա «ռեգենտ» քաղաքն է։ Շատ շենքեր, ներառյալ Չելթնհեմի սինագոգը, Նիկոլոս Պենսների կողմից գնահատվում են որպես Մեծ Բրիտանիայի ոչ անգլիկան եկեղեցական ամենալավ շենքեր։
Թանգարաններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
«Չելթնհեմի արվեստի պատկերասրահը և թանգարանը» ունի դեկորատիվ արվեստի հայտնի հավաքածու՝ Արվեստի և արհեստների շարժման դարաշրջանից։ «Գուստավ Հոլսթի հայրենիքի թանգարանը» պարունակում է այս կոմպոզիտորի անձնական իրերը, ներառյալ նրա դաշնամուրը։ Ցուցահանդեսը ներառում է նաև Վիկտորյական խոհանոց և լվացքատուն, ռեգենտության դարաշրջանի հյուրասենյակ և Էդվարդյան դարաշրջանի մանկական սենյակ։
Հուշատախտակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Չելթնհեմի քաղաքացիական հասարակությունը[2] քաղաքում 1982 թվականից սկսել է հիշատակի հուշատախտակների տեղադրումը՝ կապույտ հուշատախտակներ, շենքերի հիշատակի համար, որտեղ ապրում էին հայտնի մարդիկ, և կանաչ հուշատախտակներ՝ հիշելու համար այն պատմական վայրերը, որտեղ տեղի են ունեցել իրադարձությունները[3]։
Փառատոններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Չելթնհեմը ամեն տարի քաղաքում կազմակերպում է երաժշտության, ջազի, գրականության և գիտության փառատոններ` հրավիրելով Բրիտանիայի հայտնի մարդկանց և նույնիսկ ամբողջ աշխարհի։ Փառատոնները տեղի են ունենում քաղաքապետարանում, քաղաքացիական թատրոնում, դրամատիկական թատրոնում և Pittville Pump Room-ում՝ Չելթնհեմի ամենամեծ և ամենահին առողջարանային շենքում։
Չելթնհեմի ֆոլկոր փառատոնը մասնակիցներ է գրավում ամբողջ աշխարհից։ Չելթնհեմի կատարողական արվեստի փառատոնը միջազգային մակարդակով այդքան էլ տարածված չէ, սակայն այն 1926 թվականից ի վեր հանդիսանում է ավելի քան 300 կատարողների վայր և Չելթնհեմի արվեստի փառատոններից ամենահինը։
Կրթություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Չելթնհեմի ամենահին դպրոցը Պեյթի ավագ դպրոցն է (հիմնադրվել է 1574 թվականին)։ Չելթնհեմ քոլեջը, որը հիմնադրվել է 1841 թվականին, Վիկտորյական շրջանի խոշորագույն անկախ կրթական հաստատություններից մեկն էր։ 1968 թվականին այս քոլեջը նկարահանման հարթակ է եղել Լինդսեյ Անդերսոնի «Եթե» ֆիլմի համար։ Քոլեջում ամեն տարի անցկացվում է նաև Չելթնհեմի կրիկետի փառատոնը, որն առաջին անգամ կազմակերպվել է 1872 թվականին՝ այն դարձնելով կրիկետի աշխարհի ամենահին փառատոնը։
Քաղաքի ամենահայտնի դպրոցը, ըստ Good School Guide-ի, Չելթնհեմի կանանց քոլեջն է (հիմնադրվել է 1853 թվականին)։ Դին Քլոզ դպրոցը հիմնադրվել է 1886 թվականին՝ ի հիշատակ Չելթնհեմի նախկին ռեկտոր սրբազան Ֆրենսիս Քլոուսի (1797-1882)։ Քաղաքը ներառում է նաև Գլոսթերշիրի մի քանի համալսարաններ, մեկ հանրակրթական և վեց այլ հանրակրթական դպրոցներ, և շարունակական կրթության հաստատություններ։
Սպորտ և ժամանց[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Չելթնհեմում գործում է պրոֆեսիոնալ ֆուտբոլային ակումբ՝ «Չելթնհեմ Թաուն», որը խաղում է Անգլիայի առաջնության երկրորդ ֆուտբոլային լիգայում։
Չելթնհեմի ձիարշավարանում, հարևան Պրեսթբերի գյուղում, Միացյալ Թագավորությունների ազգային որսորդության մրցավայրն է։ Հանդիպումներն անցկացվում են հոկտեմբեր-ապրիլ ամիսներին։ Սեզոնի հիմնական իրադարձությունը Չելթնհեմի ոսկե գավաթն է, որը սովորաբար անցկացվում է մարտի կեսերին Չելթնհեմ փառատոնի ժամանակ։ Դրա համընկնումը Սուրբ Պատրիկի օրվա հետ երաշխավորում է իռլանդական ձիարշավի սիրահարների հսկայական հոսքը։
Քույր քաղաքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Անսի (ֆր․՝ Annecy), Ֆրանսիա
Չելթնհեմ, ԱՄՆ
Գյոթինգեն (գերմ․՝ Göttingen), Գերմանիա
Սոչի, Ռուսաստան
Վեյհայ (չին․՝ 威海, փինյին՝ Wēihǎi), Չինաստան
Քաղաքը նաև բարեկամական կապեր է պահպանում հետևյալի հետ.
Ստամպերսգատ, Նիդեռլանդներ
Կիսումու (անգլ․՝ Kisumu), Քենիա
Հայտնի բնակիչներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Ինգլֆիլդ, Էդուարդ Օգուստ (1820-1894), բրիտանացի փոխծովակալ
- Գուստավ, Թեոդոր Հոլստ (1874-1934), կոմպոզիտոր
- Բրայան Ջոնս (1942-1969), անգլիացի ռոք երաժիշտ, կիթառահար, բազմագործիքավորող, բրիտանական բլյուզի պիոներ, The Rolling Stones..-ի հիմնադիր
- Քեյթ Թորնթոն (ծնվ. 1973), ամերիկացի լրագրող և նորաձևության մոդել։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ http://www.citypopulation.de/UK-Cities.html
- ↑ Челтнемское Гражданское Общество
- ↑ Cheltenham Civic Society Plaques List Archived 2010-12-09 at the Wayback Machine.