Չելթնհեմ

Բնակավայր
Չելթնհեմ
Երկիր	Միացյալ Թագավորություն
Համայնք	Cheltenham?
Հիմնադրված է	1226 թ.
Մակերես	46,61 կմ²
Բնակչություն	116 447 մարդ (2011)
Ժամային գոտի	UTC+0
Հեռախոսային կոդ	1242
Պաշտոնական կայք	cheltenham.gov.uk
Չելթնհեմ (Միացյալ Թագավորություն)
Չելթնհեմ Վիքիպահեստում

Չելթնհեմ (Առողջարանային Չելթնհեմ, անգլ.՝ Cheltenham, Cheltenham Spa), խոշոր հանգստավայր և թաղամաս Անգլիայի Գլոստերշիր քաղաքում՝ Գլոստերի և Սիրենստերի մոտակայքում։ Բնակչությունը կազմում է՝ 115 600 (2011)։ Քաղաքի կարգախոսն է՝ Salubritas et Eruditio («Առողջություն և կրթություն»)։

Պատմություն

Չելթնհեմը գտնվում է Քոթսուոլդի եզրին։ Քաղաքի միջով հոսում է Չելթ փոքր գետը և ջրհեղեղի ժամանակ երբեմն տաքացնում է քաղաքը։

Չելթնհեմն այն վայրն է, որտեղ անցկացվում է Մեծ Բրիտանիայի Սթիպլ չեզ ոսկե գավաթի գլխավոր խաղարկությունը։ Սա Չելթնհեմյան փառատոնի գլխավոր իրադարձությունն է, որը տեղի է ունենում յուրաքանչյուր մարտ։

Քաղաքին առևտրային արտոնություն է տրվել 1226 թվականին, և դա այն է, ինչ քիչ է հայտնի Չելթնհեմի մասին նախքան առողջարանային քաղաք դառնալը։

Չելթնհեմը դարձել է առողջարանային քաղաք 1716 թվականին, երբ մոտակայքում հայտնաբերվել են հանքային ջրերի աղբյուրներ։ Չելթնհեմի հաջողությունը, որպես առողջարանային քաղաք, արտացոլվում է քաղաքի երկաթուղային կայարանի անվանումով, որը մինչ այժմ կոչվում է «Չելթնհեմ առողջարան», և այլ քաղաքների առողջարանային շենքերում, որոնք ոգեշնչվել են և կոչվել Չելթնհեմի անունով։

Ձիարշավը Չելթնհեմում սկսվել է 1815 թվականին և դարձել է երկրի զբոսաշրջային լավագույն վայրերից մեկը 1902 թվականին փառատոնի հիմնադրումից ի վեր։ Այժմ հանգստավայր այցելող զբոսաշրջիկների քանակը նվազել է, բայց ամեն տարի մրցավազքերը ներգրավում են փառատոնի տասնյակ հազարավոր այցելուների։ Այցելուների նման մեծ թիվը էական ազդեցություն ունի քաղաքի վրա։

1974 թվականի ապրիլի 1-ին, տեղական ինքնակառավարման մասին օրենքի համաձայն, Չելթնհեմը միացել է Չարլթոն Քինգսին և ստեղծել Չելթնհեմի մունիցիպալ շրջանը։ 1991 թվականին Թուքբերի քաղաքից Չելթնհեմ քաղաքին կցվել է ևս 4 շրջան։

Մշակութային առանձնահատկություններ

Չելթնհեմը Գլոսթերշիրի քարտեզի վրա

Քաղաքը հայտնի է իր ռեգենտության ժամանակաշրջանի ճարտարապետությամբ և ասում են, որ դա Անգլիայի ամենա «ռեգենտ» քաղաքն է։ Շատ շենքեր, ներառյալ Չելթնհեմի սինագոգը, Նիկոլոս Պենսների կողմից գնահատվում են որպես Մեծ Բրիտանիայի ոչ անգլիկան եկեղեցական ամենալավ շենքեր։

Թանգարաններ

«Չելթնհեմի արվեստի պատկերասրահը և թանգարանը» ունի դեկորատիվ արվեստի հայտնի հավաքածու՝ Արվեստի և արհեստների շարժման դարաշրջանից։ «Գուստավ Հոլսթի հայրենիքի թանգարանը» պարունակում է այս կոմպոզիտորի անձնական իրերը, ներառյալ նրա դաշնամուրը։ Ցուցահանդեսը ներառում է նաև Վիկտորյական խոհանոց և լվացքատուն, ռեգենտության դարաշրջանի հյուրասենյակ և Էդվարդյան դարաշրջանի մանկական սենյակ։

Հուշատախտակներ

Չելթնհեմի քաղաքացիական հասարակությունը քաղաքում 1982 թվականից սկսել է հիշատակի հուշատախտակների տեղադրումը՝ կապույտ հուշատախտակներ, շենքերի հիշատակի համար, որտեղ ապրում էին հայտնի մարդիկ, և կանաչ հուշատախտակներ՝ հիշելու համար այն պատմական վայրերը, որտեղ տեղի են ունեցել իրադարձությունները։

Փառատոններ

Չելթնհեմը ամեն տարի քաղաքում կազմակերպում է երաժշտության, ջազի, գրականության և գիտության փառատոններ` հրավիրելով Բրիտանիայի հայտնի մարդկանց և նույնիսկ ամբողջ աշխարհի։ Փառատոնները տեղի են ունենում քաղաքապետարանում, քաղաքացիական թատրոնում, դրամատիկական թատրոնում և Pittville Pump Room-ում՝ Չելթնհեմի ամենամեծ և ամենահին առողջարանային շենքում։

Չելթնհեմի ֆոլկոր փառատոնը մասնակիցներ է գրավում ամբողջ աշխարհից։ Չելթնհեմի կատարողական արվեստի փառատոնը միջազգային մակարդակով այդքան էլ տարածված չէ, սակայն այն 1926 թվականից ի վեր հանդիսանում է ավելի քան 300 կատարողների վայր և Չելթնհեմի արվեստի փառատոններից ամենահինը։

Կրթություն

Չելթնհեմի ամենահին դպրոցը Պեյթի ավագ դպրոցն է (հիմնադրվել է 1574 թվականին)։ Չելթնհեմ քոլեջը, որը հիմնադրվել է 1841 թվականին, Վիկտորյական շրջանի խոշորագույն անկախ կրթական հաստատություններից մեկն էր։ 1968 թվականին այս քոլեջը նկարահանման հարթակ է եղել Լինդսեյ Անդերսոնի «Եթե» ֆիլմի համար։ Քոլեջում ամեն տարի անցկացվում է նաև Չելթնհեմի կրիկետի փառատոնը, որն առաջին անգամ կազմակերպվել է 1872 թվականին՝ այն դարձնելով կրիկետի աշխարհի ամենահին փառատոնը։

Քաղաքի ամենահայտնի դպրոցը, ըստ Good School Guide-ի, Չելթնհեմի կանանց քոլեջն է (հիմնադրվել է 1853 թվականին)։ Դին Քլոզ դպրոցը հիմնադրվել է 1886 թվականին՝ ի հիշատակ Չելթնհեմի նախկին ռեկտոր սրբազան Ֆրենսիս Քլոուսի (1797-1882)։ Քաղաքը ներառում է նաև Գլոսթերշիրի մի քանի համալսարաններ, մեկ հանրակրթական և վեց այլ հանրակրթական դպրոցներ, և շարունակական կրթության հաստատություններ։

Սպորտ և ժամանց

Չելթնհեմում գործում է պրոֆեսիոնալ ֆուտբոլային ակումբ՝ «Չելթնհեմ Թաուն», որը խաղում է Անգլիայի առաջնության երկրորդ ֆուտբոլային լիգայում։

Չելթնհեմի ձիարշավարանում, հարևան Պրեսթբերի գյուղում, Միացյալ Թագավորությունների ազգային որսորդության մրցավայրն է։ Հանդիպումներն անցկացվում են հոկտեմբեր-ապրիլ ամիսներին։ Սեզոնի հիմնական իրադարձությունը Չելթնհեմի ոսկե գավաթն է, որը սովորաբար անցկացվում է մարտի կեսերին Չելթնհեմ փառատոնի ժամանակ։ Դրա համընկնումը Սուրբ Պատրիկի օրվա հետ երաշխավորում է իռլանդական ձիարշավի սիրահարների հսկայական հոսքը։

Քույր քաղաքներ

• Անսի (ֆր․՝ Annecy), Ֆրանսիա
• Չելթնհեմ, ԱՄՆ
• Գյոթինգեն (գերմ․՝ Göttingen), Գերմանիա
• Սոչի, Ռուսաստան
• Վեյհայ (չին․՝ 威海, փինյին՝ Wēihǎi), Չինաստան

Քաղաքը նաև բարեկամական կապեր է պահպանում հետևյալի հետ.

• Ստամպերսգատ, Նիդեռլանդներ
• Կիսումու (անգլ․՝ Kisumu), Քենիա

Հայտնի բնակիչներ

• Ինգլֆիլդ, Էդուարդ Օգուստ (1820-1894), բրիտանացի փոխծովակալ
• Գուստավ, Թեոդոր Հոլստ (1874-1934), կոմպոզիտոր
• Բրայան Ջոնս (1942-1969), անգլիացի ռոք երաժիշտ, կիթառահար, բազմագործիքավորող, բրիտանական բլյուզի պիոներ, The Rolling Stones..-ի հիմնադիր
• Քեյթ Թորնթոն (ծնվ. 1973), ամերիկացի լրագրող և նորաձևության մոդել։

Ծանոթագրություններ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Չելթնհեմ» հոդվածին։