«Կասպից ծով»–ի խմբագրումների տարբերություն

	Կասպից ծով ; պարս.՝ دریای کاسپین ղազ.՝ Каспий теңізі, ; ռուս.՝ Каспийское море, թուրքմ.՝ Hazar deňzi, ; ադրբ.՝ Xəzər dənizi
	; Կասպից ծովը տիեզերքից
Կոորդինատներ
	42°00′00″ հս․. լ. 51°00′00″ ավ. ե.HGЯO
Կոորդինատներ
Տեղագրություն	Իրան; Ղազախստան; Ռուսաստան; Թուրքմենստան; Ադրբեջան
Հայելու բացարձակ բարձրությունը	-28 մ
Ավազանի մակերեսը	371 000 կմ²
Ջրափնյա գծի երկարությունը	7000 կմ
Ամենամեծ խորությունը	1025 մ
Միջին խորությունը	208 մ
Լճի հանքայնությունը	թեթև աղահամ
Աղիությունը	մինչև 13 ‰
Ջրահավաքի մակերեսը	3 626 000 կմ²
Թափվող գետերը	Վոլգա, Ուրալ, Թերեք, Կուր Արաքս
	; Կասպից ծովը

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ տարբ Հաջորդ տարբ →

Content deleted Content added

ՎիզուալԵլատեքստ

Գծային

06:55, 3 փետրվարի 2018-ի տարբերակ

Կասպից ծով (պարս.՝ دریای کاسپین ղազ.՝ Каспий теңізі, ռուս.՝ Каспийское море, թուրքմ.՝ Hazar deňzi, ադրբ.՝ Xəzər dənizi), ծով Եվրոպայի և Ասիայի միջև: Հանդիսանում է Երկրի մակերեսով խոշորագույն պարփակված ներքին ջրավազանը, տարբեր դասակարգուների համաձայն՝ աշխարհի խոշորագույն լիճը կամ ամբողջական ծով^[1]^[2]: Կասպից ծովի ջուրը աղի է։ Աղիության մակարդակը Վոլգայի գետաբերանում կազմում է 0,05 ‰, իսկ հարավ-արևելքում՝ 11—13 ‰։ Ջրի մակարդակը ենթարկվում է տատանումների։ Համաձայն 2009 թվականի հրապարակված տվյալների՝ այն կազմում է ծովի մակարդակից ցածր է 27,16 մ^[3]։ Ներկա դրությամբ ծովի մակերեսը մոտավորապես 371․000 կմ² է, առավելագույն խորությունը՝ 1025 մ։

Անվանում

Այժմյան անվանումը ստացել է Կովկասի արևելյան մասում բնակված Կասպեր (կասպք) հին ցեղերից։ Հնում կոչվել է Հիրկանաց, Խվալինյան (Խվալիսյան), Խազարական՝ նույնպես նրա ափին բնակված հին ժողովուրդների անունով։ Հայտնի է նաև Վրկանց (Վրկանա) անվանումը․ իրանական Վարկանի «գայլերի» (երկիր)^[4]։

Աշխարհագրական դիրք

Կասպից ծովտ գտնվում է Եվրոպայի և Ասիայի սահմանագծին։ Հյուսիսից դեպի հարավ երկարությունը մոտավորապես 1200 կմ (36°34'-47°13' հս․ երկ․), արևմուտքից դեպի արևելք՝ 195-ից մինչև 435 կմ, մեջտեղում՝ 310-320 կմ (46°-56° արև․ երկ․)։

Ֆիզիկա-աշխարհագրական տեսանկյունից Կասպից ծովը բաժանվում է երեք պայմանական մասի՝

Հյուսիսային Կասպից, որը կազմում է ծովի մակերեսի 25 %-ը,
Միջին Կասպից, որը կազմում է ծովի մակերեսի 36 %-ը,
Հարավային Կասպից, որը կազմում է ծովի մակերեսի 39 %-ը

Հյուսիսային և Միջին Կասպյան հատվածների սահմանը անցնում է Չեչեն կղզի - Տյուբ Կարագան հրվանդան գծով, իսկ Միջին և Հարավային Կասպյան հատվածներինը՝ Չիլով կղզի - Գան Գուլու հրվանդան սահմանագծով^[5]։

Աղբյուրներ

↑ «Caspian Sea – Background». Caspian Environment Programme. 2009. Արխիվացված է օրիգինալից 3 July 2013-ին. Վերցված է 11 September 2012-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)(անգլ.)
↑ «ESA: Observing the Earth – Earth from Space: The southern Caspian Sea». ESA.int. Վերցված է 2007-05-25-ին.(անգլ.)
↑ Resolution of conference «Climate and Water Balance Changes in the Caspian Region» (October 2010)․(անգլ.)
↑ Հ. Ղ. Գրգեարյան, Ն. Մ. Հարությունյան (1987). Աշխարհագրական անունների բառարան. Երևան: «Լույս».
↑ Особенности недропользования на территории Республики Калмыкия / Сангаджиев М. М. — М.-Берлин: Директ-Медиа, 2015.(ռուս.)

[web1-1] «Caspian Sea – Background». Caspian Environment Programme. 2009. Արխիվացված է օրիգինալից 3 July 2013-ին. Վերցված է 11 September 2012-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)(անգլ.)

[2] «ESA: Observing the Earth – Earth from Space: The southern Caspian Sea». ESA.int. Վերցված է 2007-05-25-ին.(անգլ.)

[3] Resolution of conference «Climate and Water Balance Changes in the Caspian Region» (October 2010)․(անգլ.)

[4] Հ. Ղ. Գրգեարյան, Ն. Մ. Հարությունյան (1987). Աշխարհագրական անունների բառարան. Երևան: «Լույս».

[5] Особенности недропользования на территории Республики Калмыкия / Сангаджиев М. М. — М.-Берлин: Директ-Медиа, 2015.(ռուս.)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

@@ Տող 60. / Տող 60. @@
 Ֆիզիկա-աշխարհագրական տեսանկյունից Կասպից ծովը բաժանվում է երեք պայմանական մասի՝
-# Հյուսիսային Կասպից, որը կազմում է ծովի մակերեսի 25 %-ը,
+* Հյուսիսային Կասպից, որը կազմում է ծովի մակերեսի 25 %-ը,
-# Միջին Կասպից, որը կազմում է ծովի մակերեսի 36 %-ը,
+* Միջին Կասպից, որը կազմում է ծովի մակերեսի 36 %-ը,
-# Հարավային Կասպից, որը կազմում է ծովի մակերեսի 39 %-ը
+* Հարավային Կասպից, որը կազմում է ծովի մակերեսի 39 %-ը
 Հյուսիսային և Միջին Կասպյան հատվածների սահմանը անցնում է [[Չեչեն կղզի]] - Տյուբ Կարագան հրվանդան գծով, իսկ Միջին և Հարավային Կասպյան հատվածներինը՝ [[Չիլով կղզի]] - Գան Գուլու հրվանդան սահմանագծով<ref>[https://books.google.ru/books?id=D9fSCwAAQBAJ&pg=PA47&lpg=PA47&dq=Площадь+Северного,+Среднего+и+Южного+Каспия+составляет+соответственно+25,+36,+39+процентов.&source=bl&ots=VBkUD0iZND&sig=H7P94rSMq0agPxykAIcfD2boyFQ&hl=ru&sa=X&ved=0ahUKEwjPxpiO6YjSAhWFiCwKHT-aBWkQ6AEIJTAC#v=onepage&q=Площадь%20Северного,%20Среднего%20и%20Южного%20Каспия%20составляет%20соответственно%2025,%2036,%2039%20процентов.&f=false Особенности недропользования на территории Республики Калмыкия] / Сангаджиев М. М. — М.-Берлин: Директ-Медиа, 2015.{{ref-ru}}</ref>։

Կոորդինատներ
Կասպից ծով _{պարս.՝ دریای کاسپین ղազ.՝ Каспий теңізі, ռուս.՝ Каспийское море, թուրքմ.՝ Hazar deňzi, ադրբ.՝ Xəzər dənizi}
Կասպից ծովը տիեզերքից
42°00′00″ հս․. լ. 51°00′00″ ավ. ե.^HGЯOL

Կոորդինատներ
Տեղագրություն	Իրան Ղազախստան Ռուսաստան Թուրքմենստան Ադրբեջան
Հայելու բացարձակ բարձրությունը	-28 մ
Ավազանի մակերեսը	371 000 կմ²
Ջրափնյա գծի երկարությունը	7000 կմ
Ամենամեծ խորությունը	1025 մ
Միջին խորությունը	208 մ
Լճի հանքայնությունը	թեթև աղահամ
Աղիությունը	մինչև 13 ‰
Ջրահավաքի մակերեսը	3 626 000 կմ²
Թափվող գետերը	Վոլգա, Ուրալ, Թերեք, Կուր Արաքս


Կասպից ծովը