«Լացիո»–ի խմբագրումների տարբերություն
-Կատեգորիա:Աշխարհագրություն, -Կատեգորիա:Տնտեսություն ՀոթՔաթ գործիքով |
չ կետադրական, փոխարինվեց: : → ։ (12) |
||
| Տող 68. | Տող 68. | ||
Լացիոյի ծովային սահմանները հիմնականում կազմում են ավազոտ ծովափերը, որտեղ գտնվում է [[Կիրկեո]]յի և [[Գաետա]]յի հրվանդանները։ [[Պոնտին կղզիներ]]ը, որոնք Լացիոյի մասն են կազմում, գտնվում են հարավային մասերում։ Ափամերձ հատվածի ետևում, հյուսիսային մասում, փռված է [[Մարեմա Լազիաիե]]ն (Տոսկանիական Մարեմաի շարունակությունը), ափամերձ հարթ շրջանները [[Կիվիտավեկիա]]ում ընդհատվում են [[Տոլֆա լեռներ]]ով (616 մետր)։ Շրջանի կենտրոնական հատվածը զբաղեցնում է [[Հռոմեական Կամպագնա]]ն՝ մոտավորապես 2,100 կմ<sup>2</sup> տարածքով։ Հարավային շրջանները զբաղեցնում են [[Ագրո Պոնտինո]]ի հարթավայրերը։ Կան նաև ճահճային տարածքներ։ |
Լացիոյի ծովային սահմանները հիմնականում կազմում են ավազոտ ծովափերը, որտեղ գտնվում է [[Կիրկեո]]յի և [[Գաետա]]յի հրվանդանները։ [[Պոնտին կղզիներ]]ը, որոնք Լացիոյի մասն են կազմում, գտնվում են հարավային մասերում։ Ափամերձ հատվածի ետևում, հյուսիսային մասում, փռված է [[Մարեմա Լազիաիե]]ն (Տոսկանիական Մարեմաի շարունակությունը), ափամերձ հարթ շրջանները [[Կիվիտավեկիա]]ում ընդհատվում են [[Տոլֆա լեռներ]]ով (616 մետր)։ Շրջանի կենտրոնական հատվածը զբաղեցնում է [[Հռոմեական Կամպագնա]]ն՝ մոտավորապես 2,100 կմ<sup>2</sup> տարածքով։ Հարավային շրջանները զբաղեցնում են [[Ագրո Պոնտինո]]ի հարթավայրերը։ Կան նաև ճահճային տարածքներ։ |
||
Լացիոյի նախաապենինները և [[Լիրի գետ]]ը՝ [[Սոկո]] վտակի հետ զբաղեցնում են [[Տիբեր]]ի հովտի աջ մասը։ Կան 3 խումբ լեռներ, որոնք ունեն հրաբխային ծագում. [[Վոլսինի]], [[Կիմինի]] և [[Սաբատինի]]։ Վերջիններս կազմում են [[Բոլսենա |
Լացիոյի նախաապենինները և [[Լիրի գետ]]ը՝ [[Սոկո]] վտակի հետ զբաղեցնում են [[Տիբեր]]ի հովտի աջ մասը։ Կան 3 խումբ լեռներ, որոնք ունեն հրաբխային ծագում. [[Վոլսինի]], [[Կիմինի]] և [[Սաբատինի]]։ Վերջիններս կազմում են [[Բոլսենա]]յի մեծ մասը՝ [[Վիկո]] և [[Բրակիանո]] լճերի հետ միասին։ Տիբերի հարավում կան այլ լեռնային խմբեր, որոնք կազմում են պրիապինենների մի մասը. [[Ալբիական բլուրներ]]ը (նույպես հրաբխային ծագման), կրային ծագման [[Լեպինի]]ն, [[Աուսոնի]] և [[Աուրունկի]] լեռները։ Լացիոյի ապենինները շարունակությունն են Աբրուզոի ապենիների։ [[Ռիտինի լեռներ]]ը՝ [[Տերմինիլո]]ի հետ (2,213 մ), [[Սաբինի լեռներ]]ը, Պրենեստինի, Սիմբրուինի և Էրինիքի լեռները արևելքում շարունակվում են Լիրիից մինչև Մայինարդե լեռներ։ Ամենաբարձր գագաթը [[Գորզանո]] լեռն է (2,458 մ)՝ Աբրուզոի սահմանին։ |
||
== Տնտեսությունը == |
== Տնտեսությունը == |
||
[[Գյուղատնտեսություն]]ը, [[արհեստ]]ները, [[անասնաբուծություն]]ը և [[ձկնորսություն]]ը տնտեսության գլխավոր ավանդական ճյուղերն |
[[Գյուղատնտեսություն]]ը, [[արհեստ]]ները, [[անասնաբուծություն]]ը և [[ձկնորսություն]]ը տնտեսության գլխավոր ավանդական ճյուղերն են։ Գյուղատնտեսությունը բնութագրվում է գինու խաղողի, տարբեր մրգերի, բանջարեղենների և [[ձիթապտուղ]]ների լայն մշակությամբ։ |
||
Արտադրական ձեռնարկությունները կենտրոնացած են Հռոմի |
Արտադրական ձեռնարկությունները կենտրոնացած են Հռոմի հարավում։ Արտադրամասերը ունեն միջինից փոքր չափսեր։ Զբաղվում են շինանյութերի արտադրությամբ (Հռոմ, Սիվիտավեչիա), [[թուղթ|թղթի]] ([[Սորա]]), նավթաքիմիայի (Գաետա, Հռոմ) արտադրությամբ, [[տեքստիլ արդյունաբերություն|տեքստիլ արդյունաբերությամբ]] (Ֆրոսիոնե), [[էներգետիկա]]յով ([[Ռիետի]], [[Անագնի]]), [[ավտոմոբիլաշինություն|ավտոմոբիլաշինությամբ]] (Կազինո), [[էլեկտրոնիկա]]յով և [[էլեկտրոտեխնիկա]]յով ([[Վիտերբո]])։ |
||
Աշխատունակ բնակչության մոտավորապես 73%-ը ծառայություններ մատուցողներ |
Աշխատունակ բնակչության մոտավորապես 73%-ը ծառայություններ մատուցողներ են։ Նշված մարդիկ զբաղվում են պետական կառավարմամբ, բանկային աշխատանքով, [[տուրիզմ]]ով, [[ապահովագրություն|ապահովագրությամբ]] և այլ ոլորտներով։ Մի քանի ազգային և միջազգային, պետական և մասնավոր կազմակերպություններ, Հռոմում ունեն իրենց շտաբները ([[ENI]], [[Enel]], [[Finmeccanica]], [[Alitalia]], [[RAI]])։ |
||
== Կառավարությունը և քաղաքականությունը == |
== Կառավարությունը և քաղաքականությունը == |
||
Հռոմը Ավանդաբար հանդիսանում է երկրի կառավարման |
Հռոմը Ավանդաբար հանդիսանում է երկրի կառավարման կենտրոնը։ 2008 թվականի ընտրություններում Լացիոի աջակողմյան կոալիցիան ստացել է ձայների 44.2%-ը, այն դեպքում, երբ ձախակողմյան թևը ստացել է ձայների 41.4%-ը։ 2013 թվականի ընտրություններում Լացիոն ստացել է 40.7%՝ կենտրոնականների 29.3%-ի և ձախակողմյանների 20.2%-ի փոխարեն։ |
||
== Վարչական բաժանումը == |
== Վարչական բաժանումը == |
||
նկարում պատկերված է Լացիոյի շրջանի վարչական բաժանումը [[Իտալիայի շրջանները|մարզերը]] |
նկարում պատկերված է Լացիոյի շրջանի վարչական բաժանումը [[Իտալիայի շրջանները|մարզերը]]։ |
||
[[Պատկեր:Latium Provinces.png|300px|մինի|կենտրոն]] |
[[Պատկեր:Latium Provinces.png|300px|մինի|կենտրոն]] |
||
15:50, 6 Մարտի 2015-ի տարբերակ
| Մարզ | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Լացիո | |||||
| Lazio | |||||
| |||||
| Պատկեր:Map Region of Lazio.svg Lazio in Italy.svg կարմիրով ներկված է Լացիո շրջանը | |||||
| Երկիր |  Իտալիա | ||||
| Ենթարկում | Իտալական Հանրապետություն | ||||
| Ներքին բաժանում | Ֆրոզինոնե, Լատինա, Ռիետի, Հռոմ, Վիտերբո և Metropolitan City of Rome? | ||||
| Հիմնադրված է | 1970 թ. | ||||
| Մակերես | 17 236 կմ² | ||||
| ԲԾՄ | 416 մետր | ||||
| Խոսվող լեզուներ | իտալերեն | ||||
| Բնակչություն | 5.7 միլիոն մարդ | ||||
| Ազգային կազմ | իտալացիներ | ||||
| Կրոնական կազմ | կաթոլիկներ | ||||
| Ժամային գոտի | UTC+1 և UTC+2 | ||||
| Պաշտոնական կայք | regione.lazio.it | ||||
| |||||
Լացիոն (լատին․՝ Latium) Իտալիայի 20 շրջաններից մեկն է, տեղակայված է թերակղզու կենտրոնական մասում։ Ունի մոտ 5.7 միլիոն բնակչություն և 170 միլիարդ եվրոյից ավեի GDP, բնակչության թվով 3-րդ շրջանն է Իտալիայում, տնտեսությամբ՝ 2-րդը։ Մայրաքաղաքը Հռոմն է, որը նաև Իտալիայի մայրաքաղաքն է և ամենամեծ քաղաքը։
Աշխարհագրությունը
Լացիոն ունի 17,236 կմ2 տարածք և սահամանակից է Տոսկանային, Ումբրիային և Մարչեին հյուսիսից, Աբրուսոյին և Մոլիսեին՝ արևելքից, Կամպանիային՝ հարավից և Տիրենիան ծովին՝ արևմուտքից։ Կազմված է հարթ և լեռնոտ շրջաններից, փոքրիկ լեռնային տարածքներով՝ արևելյան և հարավային շրջաններում։
Լացիոյի ծովային սահմանները հիմնականում կազմում են ավազոտ ծովափերը, որտեղ գտնվում է Կիրկեոյի և Գաետայի հրվանդանները։ Պոնտին կղզիները, որոնք Լացիոյի մասն են կազմում, գտնվում են հարավային մասերում։ Ափամերձ հատվածի ետևում, հյուսիսային մասում, փռված է Մարեմա Լազիաիեն (Տոսկանիական Մարեմաի շարունակությունը), ափամերձ հարթ շրջանները Կիվիտավեկիաում ընդհատվում են Տոլֆա լեռներով (616 մետր)։ Շրջանի կենտրոնական հատվածը զբաղեցնում է Հռոմեական Կամպագնան՝ մոտավորապես 2,100 կմ2 տարածքով։ Հարավային շրջանները զբաղեցնում են Ագրո Պոնտինոի հարթավայրերը։ Կան նաև ճահճային տարածքներ։
Լացիոյի նախաապենինները և Լիրի գետը՝ Սոկո վտակի հետ զբաղեցնում են Տիբերի հովտի աջ մասը։ Կան 3 խումբ լեռներ, որոնք ունեն հրաբխային ծագում. Վոլսինի, Կիմինի և Սաբատինի։ Վերջիններս կազմում են Բոլսենայի մեծ մասը՝ Վիկո և Բրակիանո լճերի հետ միասին։ Տիբերի հարավում կան այլ լեռնային խմբեր, որոնք կազմում են պրիապինենների մի մասը. Ալբիական բլուրները (նույպես հրաբխային ծագման), կրային ծագման Լեպինին, Աուսոնի և Աուրունկի լեռները։ Լացիոյի ապենինները շարունակությունն են Աբրուզոի ապենիների։ Ռիտինի լեռները՝ Տերմինիլոի հետ (2,213 մ), Սաբինի լեռները, Պրենեստինի, Սիմբրուինի և Էրինիքի լեռները արևելքում շարունակվում են Լիրիից մինչև Մայինարդե լեռներ։ Ամենաբարձր գագաթը Գորզանո լեռն է (2,458 մ)՝ Աբրուզոի սահմանին։
Տնտեսությունը
Գյուղատնտեսությունը, արհեստները, անասնաբուծությունը և ձկնորսությունը տնտեսության գլխավոր ավանդական ճյուղերն են։ Գյուղատնտեսությունը բնութագրվում է գինու խաղողի, տարբեր մրգերի, բանջարեղենների և ձիթապտուղների լայն մշակությամբ։
Արտադրական ձեռնարկությունները կենտրոնացած են Հռոմի հարավում։ Արտադրամասերը ունեն միջինից փոքր չափսեր։ Զբաղվում են շինանյութերի արտադրությամբ (Հռոմ, Սիվիտավեչիա), թղթի (Սորա), նավթաքիմիայի (Գաետա, Հռոմ) արտադրությամբ, տեքստիլ արդյունաբերությամբ (Ֆրոսիոնե), էներգետիկայով (Ռիետի, Անագնի), ավտոմոբիլաշինությամբ (Կազինո), էլեկտրոնիկայով և էլեկտրոտեխնիկայով (Վիտերբո)։
Աշխատունակ բնակչության մոտավորապես 73%-ը ծառայություններ մատուցողներ են։ Նշված մարդիկ զբաղվում են պետական կառավարմամբ, բանկային աշխատանքով, տուրիզմով, ապահովագրությամբ և այլ ոլորտներով։ Մի քանի ազգային և միջազգային, պետական և մասնավոր կազմակերպություններ, Հռոմում ունեն իրենց շտաբները (ENI, Enel, Finmeccanica, Alitalia, RAI)։
Կառավարությունը և քաղաքականությունը
Հռոմը Ավանդաբար հանդիսանում է երկրի կառավարման կենտրոնը։ 2008 թվականի ընտրություններում Լացիոի աջակողմյան կոալիցիան ստացել է ձայների 44.2%-ը, այն դեպքում, երբ ձախակողմյան թևը ստացել է ձայների 41.4%-ը։ 2013 թվականի ընտրություններում Լացիոն ստացել է 40.7%՝ կենտրոնականների 29.3%-ի և ձախակողմյանների 20.2%-ի փոխարեն։
Վարչական բաժանումը
նկարում պատկերված է Լացիոյի շրջանի վարչական բաժանումը մարզերը։
| Շրջան | Տարածք (կմ²) | Բնակչություն | Խտությունը (մարդ/կմ²) |
|---|---|---|---|
| Ֆռոսիսոնեի շրջան | 3,244 | 496,545 | 153.1 |
| Լատինայի շրջան | 2,251 | 543,844 | 241.4 |
| Ռիետիի շրջան | 2,749 | 158,545 | 57.7 |
| Հռոմի շրջան | 5,352 | 4,097,085 | 765.5 |
| Վիտերբոի շրջան | 3,612 | 314,690 | 87.1 |