Ուիլյամ Հենրի Ֆոքս Տալբոտ

Ուիլյամ Հենրի Ֆոքս Տալբոտ; անգլ.՝ William Henry Fox Talbot
Ծնվել է	փետրվարի 11, 1800[…]; Դորսետ, Անգլիա, Մեծ Բրիտանիայի թագավորություն
Մահացել է	սեպտեմբերի 17, 1877[…] (77 տարեկան); Լեյկոք, Ուիլթշիր, Ուիլտշիր, Միացյալ Թագավորություն
Բնակության վայր(եր)	Lacock Abbey?
Քաղաքացիություն	Մեծ Բրիտանիայի թագավորություն և Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն
Մասնագիտություն	գյուտարար, լուսանկարիչ, մարդաբան, քաղաքական գործիչ, գյուտարար, քիմիկոս, մաթեմատիկոս, ասորագետ, հնագետ, world traveler և բուսաբան
Գործունեության ոլորտ	փորձարարական ֆիզիկա, stereoscopic photography?, փիլիսոփայություն, Եգիպտագիտություն, մաթեմատիկա, ֆիզիկա, լուսանկարչություն և արևելագիտություն
Պաշտոն(ներ)	Միացյալ Թագավորության 11-րդ խորհրդարանի անդամ և High Sheriff of Wiltshire?
Անդամակցություն	Լոնդոնի թագավորական ընկերություն
Ալմա մատեր	Հերոու դպրոց և Թրինիթի քոլեջ
Տիրապետում է լեզուներին	անգլերեն
Պարգևներ	Լոնդոնի թագավորական ընկերության անդամ Թագավորական մեդալ Ռումֆորդի մեդալ Բեյքերյան լեկցիա և Porson Prize?
Ամուսին(ներ)	Constance Fox Talbot?
Երեխա(ներ)	Charles Henry Talbot?, Ella Talbot?, Rosamond Constance Talbot? և Matilda Caroline Talbot?
Հայր	William Davenport Talbot?
Մայր	Elizabeth Theresa Fox- Strangways?
Հեղինակի անվան հապավումը (բուսաբանություն)	Fox Talbot
	Henry Fox Talbot Վիքիպահեստում

Ուիլյամ Հենրի Ֆոքս Տալբոտ (անգլ.՝ William Henry Fox Talbot, փետրվարի 11, 1800(1800-02-11)^[1]^[2]^[3]^[…], Դորսետ, Անգլիա, Մեծ Բրիտանիայի թագավորություն - սեպտեմբերի 17, 1877(1877-09-17)^[1]^[2]^[3]^[…], Լեյկոք, Ուիլթշիր, Ուիլտշիր, Միացյալ Թագավորություն), անգլիացի ֆիզիկոս, քիմիկոս, լուսանկարչության գյուտարարներից մեկը։ Հնարել է կալոտիպը, որն առաջին անգամ հնարավորություն է ընձեռել կրկնօրինակել լուսանկարները լուսազգայուն նյութի վրա նախ ստանալով նեգատիվը, ապա անսահմանափակ թվով պոզիտիվ օրինակներ^[10]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ուիլյամ Հենրի Ֆոքս Տալբոտը ծնվել է 1800 թվականին Լեքոկում (Ուիլթշիր)։ 1835 թվականին ստացել է առաջին նեգատիվը որպես պատկերի կրող օգտագործելով արծաթե նիտրատով և աղի լուծույթով ներծծված թուղթ։ Նա 8 սանտիմետր չափով օպտիկական տեսախցիկով ներսից լուսանկարել է իր գրադարանի պատուհանը։

1838 թվականին Լոնդոնի թագավորական ընկերությունը գիտնականին պարգևատրել է իր բարձրագույն պարգևներից մեկով` թագավորական մեդալով^[11]։

1840 թվականին հայտնաբերել է թղթի նեգատիվից աղի թղթի վրա պոզիտիվ պատճեն ստեղծելու ձևը, որից հետո կարելի է ստեղծել հաջորդական օրինակներ։ Այս տեխնոլոգիան համատեղել է բարձր որակը և պատկերները պատճենելու հնարավորությունը (պոզիտիվները տպագրվել են անալոգիական թղթի վրա)։ Տալբոտն այս տեխնոլոգիան անվանել է «կալոտիպի», և ոչ պաշտոնական կերպով այն գյուտարարի անունով «տալբոտիպեյ» են անվանել։ Նրա մեթոդը իրականում ստեղծել է ժամանակակից լուսանկարը, քանի որ դագերոտիպիայից առաջ օգտագործված լուսանկարը թույլ է տալիս ստանալ պոզիտիվ պատկեր մեկ օրինակով^[12]։

1841 թվականին Տալբոտը գրանցեց լուսանկարները բացասական-դրական ձևով ստեղծելու արտոնագիրը։ Լուսանկարելու համար նա օգտագործում է յոդ-արծաթե թուղթ` օգտագործելով նաև արծաթի նիտրատ։ Սևեռակումը կատարվում է նատրիումի թիոսուլֆատի միջոցով։ Ստացված նեգատիվը իջեցվում է մոմով լցված տարողության մեջ, որը նկարը դարձնում է թափանցիկ։ Դրանից հետո նա թափանցիկ նեգատիվը տեղադրում է նկարի մաքուր յոդաարծաթային թղթի վրա, լուսակայում է ստանում պոզիտիվ պատճենի երևակումից և սևեռակումից հետո։

1844 թվականին Տալբոտը հրապարակում է «The Pencil of Nature» առաջին գիրքը նկարազարդումներով` օգտագործելով ձեռքով սոսնձված կալոտիպեր։

Նաև բացահայտում է պարբերական ցանցի պատկերման ինքնավերարտադրության Տալբոտի էֆեկտը։

«Philosophical Magazine» ամսագրում 1836 թվականին հրապարակված հոդվածում նա նկարագրում է փորձերը, որտեղ բացահայտում է գույների և դիֆրակցիոն ցանցի պարբերական փոփոխությունները դիտարկման համար` օգտագործելով ֆոկուսավորող ոսպնյակի տեղաշարժը։ Նրա աշխատանքներում չկան ոչ քանակական չափումները, ոչ էլ դիտարկման բացատրության փորձերը։ Նրա ամենամտերիմ ընկերներից և աշխատակիցներից են եղել Նիկոլաս Հեննեմանը և Անտուան Կլոդեն։ Տալբոտին նախկինում վերագրվող որոշ լուսանկարներ ներկայումս պատկանում են Կլոդեին։

Հիշատակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1976 թվականին Միջազգային աստղագիտական միությունը Տալբոտի անունով խառնարան է կոչել Լուսնի տեսանելի հատվածում։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ — 1994.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 William Henri Fox Talbot (նիդերլ.)
↑ Ժամանակակից արվեստի թանգարանի առցանց հավաքածու
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 ^5,5 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
↑ CONOR.Sl
↑ https://royalsociety.org/grants-schemes-awards/awards/rumford-medal/
↑ ^8,0 ^8,1 ^8,2 Kindred Britain
↑ ^9,0 ^9,1 ^9,2 ^9,3 ^9,4 Lundy D. R. The Peerage
↑ Краткий справочник фотолюбителя, 1985, էջ 9
↑ Royal Medal (անգլ.).
↑ Алексей Добротворский. «Тальботипия». История фотографии (ռուսերեն). «Фотодром». Վերցված է 2016 թ․ փետրվարի 7-ին.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Н. Д. Панфилов, А. А. Фомин. Немного истории // Краткий справочник фотолюбителя / Н. Н. Жердецкая. - М.: «Искусство», 1985. - С. 5-13. - 367 с. - 100 000 экз.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ուիլյամ Հենրի Ֆոքս Տալբոտ» հոդվածին։

[_d778bb82272a7f28-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_7af7266701b55c35-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ — 1994.

[_b5487a0744f7d708-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 William Henri Fox Talbot (նիդերլ.)

[_0c8e76bcb83d2b6d-4] Ժամանակակից արվեստի թանգարանի առցանց հավաքածու

[_8f0e817b4ba7e9a9-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 ^5,5 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ

[_d3df7906c42e5c82-6] CONOR.Sl

[_cf5a999f51ac4de3-7] ttps://royalsociety.org/grants-schemes-awards/awards/rumford-medal/

[_d634b55a608ce23c-8] 8,0 ^8,1 ^8,2 Kindred Britain

[_3c51ad8f0f642803-9] 9,0 ^9,1 ^9,2 ^9,3 ^9,4 Lundy D. R. The Peerage

[Краткий_справочник_фотолюбителя—1985——9-10] Краткий справочник фотолюбителя, 1985, էջ 9

[11] Royal Medal (անգլ.).

[12] Алексей Добротворский. «Тальботипия». История фотографии (ռուսերեն). «Фотодром». Վերցված է 2016 թ․ փետրվարի 7-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]