Մնացական Բունիաթյան

Մնացական Բունիաթյան
Ծնվել է	հունվարի 12, 1932; Հացառատ, Նոր Բայազետի շրջան, Հայկական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ
Մահացել է	նոյեմբերի 1, 1999 (67 տարեկան); Երևան, Հայաստան
Քաղաքացիություն	ԽՍՀՄ և Հայաստան
Ազգություն	հայ
Մասնագիտություն	մաթեմատիկոս և դասախոս
Հաստատություն(ներ)	Երևանի պետական համալսարան
Գործունեության ոլորտ	Էլեկտրոնային հաշվիչ մեքենա
Ալմա մատեր	Երևանի պետական համալսարան (1954)
Կոչում	դոցենտ
Գիտական աստիճան	տեխնիկական գիտությունների թեկնածու (1932)
Պարգևներ
Կուսակցություն	ԽՄԿԿ

Մնացական Ռուբենի Բունիաթյան^[3] (հունվարի 12, 1932(1932-01-12)^[1]^[2], Հացառատ, Նոր Բայազետի շրջան, Հայկական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ^[1]^[2] - նոյեմբերի 1, 1999(1999-11-01), Երևան, Հայաստան), հայազգի մաթեմատիկոս, տեխնիկական գիտությունների թեկնածու, պրոֆեսոր, ԽՄԿԿ անդամ։ Ավարտել է ԵՊՀ-ի ֆիզմաթ ֆակուլտետը։ 1960-1970 թվականներին աշխատել է Երևանի մաթեմատիկական մեքենաների գիտահետազոտական ինստիտուտում որպես լաբորատորիայի վարիչ՝ իր մեծագույն ներդրումն ունենալով հայրենի արտադրության էլեկտրոնային հաշվողական մեքենաների ծրագրավորման ավտոմատացման և մաթեմատիկական ապահովման ներկառուցված համակարգերի մշակման աշխատանքներում։ 1970-1998 թվականներին դասավանդել է Երևանի պետական համալսարանում, 1993-1997 թվականներին՝ նաև Գավառի պետական համալսարանում։ «Նաիրի» ընտանիքի էլեկտրոնային հաշվողական մեքենաների մաթեմատիկական ապահովման աշխատանքների համար 1971 թվականին պարգևատրվել է ԽՍՀՄ պետական մրցանակով, 1965-1971 թվականներին՝ ՀԽՍՀ Գերագույն Խորհրդի պատվոգրով և ԽՍՀՄ ԺՏՆՑ ոսկե և արծաթե մեդալներով։ 1999 թվականին պարգևատրվել է ԵՊՀ արծաթե մեդալով։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է 1932 թվականի հունվարի 12-ին Նոր Բայազետի շրջանի Փաշաքյանդ գյուղում (այժմ Գավառ քաղաքի Հացառատ թաղամաս), հողագործի ընտանիքում։

1949 թվականին ավարտել է Նոր Բայազետի Հ. Սարուխանյանի անվան միջնակարգ դպրոցը և ընդունվել Երևանի պետական համալսարանի ֆիզիկամաթեմատիկական ֆակուլտետը, որն գերազանցությամբ ավարտել է 1954 թվականին և ստացել մաթեմատիկոսի որակավորում։

Համալսարանն ավարտելուց հետո, ընտանեկան պայմաններից ելնելով վերադարձել է գյուղ և 1954-1956 թվականներին աշխատել է Նոր Բայազետի շրջանի ժողկրթբաժնում՝ որպես տեսուչ և մաթեմատիկայի ուսուցիչ քաղաք Կամոյի Հ. Սարուխանյանի անվան դպրոցում։

1956 թվականին Բունիաթյանն աշխատանքի է անցել ՀԽՍՀ ԳԱ մաթեմատիկայի և մեխանիկայի ինստիտուտում՝ որպես կրտսեր գիտաշխատող և անմիջապես գործուղվել վերապատրաստման Մոսկվա՝ ԽՍՀՄ ԳԱ հաշվողական կենտրոն։

1959 թվականին Բունիաթյանը աշխատանքի է հրավիրվել Երևանի մաթեմատիկական մեքենաների գիտահետազոտական ինստիտուտ (ԵրՄՄԳՀԻ), որտեղ նա մասնակցել է ինստիտուտում մշակվող էլեկտրոնային հաշվողական մեքենաների մաթեմատիկական ապահովման մշակման աշխատանքներին։

1961-1970 թվականներին նա ղեկավարել է «Ծրագրավորման ավտոմատացման լաբարատորիան», որտեղ կատարվում էին «Հրազդան-3», «Նաիրի-1», «Նաիրի-C», «Նաիրի-2», «Նաիրի-3» ԷՀՄ-երի տրամաբանությունն ու ծրագրային ապահովումը մշակելու աշխատանքները։

«Նաիրի» ընտանիքի ԷՀՄ–երի մաթեմատիկական ապահովման մշակման համար Մնացական Բունիաթյանը 1965 թվականին պարգևատրվել է ՀԽՍՀ Գերագույն Խորհրդի պատվոգրով, իսկ 1971 թվականին արժանացել ԽՍՀՄ մրցանակի։

1965, 1969 և 1971 թվականներին Բունիաթյանը պարգևատրվել է ԽՍՀՄ ժողովրդական տնտեսության նվաճումների ցուցահանդեսի (ԺՏՆՑ) ոսկե և արծաթե չորս մեդալներով՝ ԽՍՀՄ ազգային տնտեսությունում հաջողությունների համար։

1972 թվականին նա պաշտպանել է «Նաիրի» ընտանիքի ԷՀՄ-երի ծրագրային ապահովումը» թեմայով թեկնածուական թեզը։

1965 թվականից սկսած Բունիաթյանը գիտական գործունեությունը զուգակցել է դասախոսական աշխատանքին, իսկ 1970 թվականին՝ տեղափոխվել ԵՊՀ շարունակելով գիտահետազոտական աշխատանքը ԵրՄՄԳՀԻ–ում։

1975 թվականին Բունիաթյանի ջանքերով ԵՊՀ–ի կիրառական մաթեմատիկայի ֆակուլտետում ստեղծվել է նոր՝ «ԷՀՄ և ծրագրավորման» ամբիոն, որը նա ղեկավարել է մինչև 1986 թվականը։

Երկար տարիներ նա եղել է ԵՊՀ կոմունիստական կուսակցության կոմիտեի երրորդ քարտուղար։

1986-1993 թվականներին Բունիաթյանը աշխատել է ԵՊՀ–ում որպես պրոռեկտոր։ 1993-1998 թվականներին նա դասավանդել է նաև Գավառի պետական համալսարանում և ղեկավարել «Ինֆորմատիկայի և ֆիզիկա մաթեմատիկական գիտությունների» ամբիոնը։

Բունիաթյանի գիտական աշխատանքները հիմնականում նվիրված են էլեկտրոնային հաշվողական մեքենաների տրամաբանությանն ու ծրագրային ապահովման հարցերին։ Մնացական Բունիաթյանը ունի երկու մենագրություն և մի շարք հոդվածներ ու մեթոդական աշխատանքներ։ Նրա խմբագրությամբ և անմիջական մասնակցությամբ թարգմանվել են դպրոցական «Ինֆորմատիկայի և հաշվողական տեխնիկայի հիմունքներ» դասագիրքն ու ուսուցիչների համար գրված մի շարք մեթոդական ձեռնարկներ^[4]^[5]։

Երկարատև և վաստակաշատ աշխատանքի համար 1999 թվականին Մնացական Բունիաթյանը պարգևատրվել է ԵՊՀ արծաթե մեդալով։

Մահացել է 1999 թվականի նոյեմբերի 1–ին։

Ընտանիք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կինը՝ Սվետլաննա Խուրշուդյան, ծնվել է 1938 թվականին Թբիլիսիում, մահացել է 2009 թվականին։
Դուստրերը՝ Մարինե Մնացականի Բունիաթյան^[6], ծնվել է 1960 թվականին՝ Երևանում։
Արևիկ Մնացականի Բունիաթյան, ծնվել է 1962 թվականին՝ Երևանում։
Որդին՝ Ռուբեն Մնացականի Բունիաթյան^[7], ծնվել է 1974 թվականի դեկտեմբերի 3-ին՝ Երևանում։

Մնացական Բունիաթյանի անվան դպրոց[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մնացական Բունիաթյանի անունն է կրում ՀՀ Գեղարքունիքի մարզի Գավառ քաղաքի № 8 միջնակարգ դպրոցը։ Նրա որդու՝ Ռուբեն Բունիաթյանի ջանքերով դպրոցի բակում տեղադրվել է Մնացական Բունիաթյանի կիսանդրին։ Հուշարձանի բացման օրը տեղի է ունեցել մեծ արարողություն, որին մասնակցում են ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության պաշտոնյաներ, Գեղարքունիքի մարզպետ Գնել Սանոսյանը, Գավառի քաղաքապետ Գուրգեն Մարտիրոսյանը և բազմաթիվ հյուրեր, գործընկերներ ու հայրենակիցներ^[8]։ Մնացական Բունիաթյանին նվիրված տարբեր միջոցառումներ են պարբերաբար կազմակերպվում նրա անունը կրող դպրոցում։ Ռուբեն Բունիաթյանի հովանավորությամբ լույս է տեսել «Մնացական Բունիաթյան. Երազանքից մինչև իրականություն» գիրքը (հեղինակ՝ Տիգրան Նիկողոսյան) և պատրաստվել տեսաֆիլմ՝ նրա կյանքի և գործունեության մասին։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 ^2,7 ^2,8 Հայկական համառոտ հանրագիտարան (հայ.) — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 1.
↑ «Մեծանուն հայեր». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ սեպտեմբերի 3-ին.
↑ «ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի Հիմնարար գիտական գրադարան».
↑ «Ինֆորմատիկայի եւ հաշվողական տեխնիկայի հիմունքներ։ Փորձն. ուս. ձեռնարկ միջն. ուս. հաստատությունների համար ։ 2 մ».
↑ «Մարինե Մնացականի Բունիաթյան». Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ դեկտեմբերի 10-ին.
↑ «Ռուբեն Մնացականի Բունիաթյան».
↑ «Մնացական Բունիաթյանի անվան միջնակարգ դպրոցում տեղադրվել է նրա կիսանդրին». Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ օգոստոսի 20-ին.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Մնացական Բունիաթյան.Երազանքից մինչև իրականություն» (հեղինակ՝ Տիգրան Նիկողոսյան)

Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մնացական Բունիաթյան» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 2, էջ 610)։

[_5e5775e65518eefb-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.

[_1b6028f0d8296c44-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 ^2,7 ^2,8 Հայկական համառոտ հանրագիտարան (հայ.) — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 1.

[3] «Մեծանուն հայեր». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ սեպտեմբերի 3-ին.

[4] «ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի Հիմնարար գիտական գրադարան».

[5] «Ինֆորմատիկայի եւ հաշվողական տեխնիկայի հիմունքներ։ Փորձն. ուս. ձեռնարկ միջն. ուս. հաստատությունների համար ։ 2 մ».

[6] «Մարինե Մնացականի Բունիաթյան». Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ դեկտեմբերի 10-ին.

[7] «Ռուբեն Մնացականի Բունիաթյան».

[8] «Մնացական Բունիաթյանի անվան միջնակարգ դպրոցում տեղադրվել է նրա կիսանդրին». Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ օգոստոսի 20-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]