Ժան Սիլվեն Բայի

Ժան Սիլվեն Բայի
Ծնվել է	սեպտեմբերի 15, 1736[…]; Փարիզ, Ֆրանսիայի թագավորություն
Մահացել է	նոյեմբերի 12, 1793[…] (57 տարեկան); Փարիզ, Ֆրանսիա; մահապատիժ
Բնակության վայր(եր)	Փարիզ
Քաղաքացիություն	Ֆրանսիա
Մասնագիտություն	աստղագետ, քաղաքական գործիչ, մաթեմատիկոս, գրող և քաղաքապետ
Գործունեության ոլորտ	մաթեմատիկա, աստղագիտություն, քաղաքականություն և Ֆրանսիական հեղափոխություն
Պաշտոն(ներ)	Ֆրանսիայի ազգային ժողովի պատգամավոր, Փարիզի քաղաքապետ և seat 31 of the Académie française?
Անդամակցություն	Ֆրանսիական ակադեմիա, Ֆրանսիական գիտությունների ակադեմիա, Շվեդիայի թագավորական գիտությունների ակադեմիա, Արձանագրությունների և բելետրիստիկայի ակադեմիա և Իտալիայի գիտությունների ազգային ակադեմիա
Ալմա մատեր	Ֆրանսիական գիտությունների ակադեմիա
Տիրապետում է լեզուներին	ֆրանսերեն
Կուսակցություն	Ֆելյաններ
	Ստորագրություն;
	Jean Sylvain Bailly Վիքիպահեստում

Ժան Սիլվեն Բայի (ֆր.՝ Jean Sylvain Bailly, սեպտեմբերի 15, 1736(1736-09-15)^[1]^[2]^[3]^[…], Փարիզ, Ֆրանսիայի թագավորություն - նոյեմբերի 12, 1793(1793-11-12)^[1]^[2]^[4]^[…], Փարիզ, Ֆրանսիա), ֆրանսիական հեղափոխության ժամանակների քաղաքական գործիչ, աստղագետ, Ֆրանսիական ակադեմիայի անդամ։ Եղել է Փարիզի առաջին քաղաքապետը և Սահմանադիր (Ազգային) ժողովի առաջին նախագահը։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գիտությունների ակադեմիայում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ժան Բային հետևողական դիտումներ է կատարել և ուսումնասիրել Հալեյի գիսաստղն ու Յուպիտերի արբանյակների անհավասարաչափ շարժումերը։ Իր դիտումների ու հետազոտությունների արդյունքներն ամփոփել է արժեքավոր աստղագիտական աշխատություններում։ Բացի այդ, հեղինակել է աստղագիտության պատմության վերաբերյալ այնպիսի կարևոր աշխատություններ, ինչպիսիք են Historia de la astronomía antigua-ն (1775), Historia de la astronomía moderna-ն (1778-1783) և Historia de la astronomía india y oriental-ը (1787)։ Այդ ամենը նկատի առնելով՝ նրան ընտրել են նախ՝ Ֆրանսիայի գիտությունների ակադեմիայի, այնուհետև՝ 1783 թվականի դեկտեմբերի 11-ին, նաև Ֆրանսիական ակադեմիայի անդամ։ Իսկ մինչ այդ՝ 1778 թվականին ընտրվել էր Շվեդիայի գիտությունների ակադեմիայի արտասահմանյան անդամ։ Կարևոր է մշել նաև, որ Ժան Բային մասոնական մեծագույն օթյակի՝ «Ինը քույրեր»-ի ամենաակտիվ անդամներից էր^[6]։

Ֆրանսիական հեղափոխության գործիչ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ժան Բային ակտիվորեն ներգրավվել է հեղափոխական իրադարձություններում։ Փարիզ քաղաքի համայնքի կողմից ընտրվել է հասարակության երրորդ դասը ներկայացնող պատգամավոր Գլխավոր շտատներում, ապա՝ այդ շտատների նախագահ, իսկ երբ շտատները վերափոխվել են Ազգային սահմանադիր ժողովի, դարձել է վերջինիս առաջին նախագահը։ Հենց նա է գլխավորել պատգամավորներին գնդակախաղի վերսալյան դահլիճում տեղի ունեցած երդման արարողության ժամանակ, որը երրորդ դասի առաջին բացահայտ ելույթն էր թագավորի դեմ։ Բաստիլի գրավումից հետո նշանակվել է Փարիզի առաջին քաղաքագլուխ։ Ցավոք, այս վերջին պաշտոնում նա անմիջական մասնակցություն է ունեցել 1791 թվականի հուլիսի 17-ին Մարսյան դաշտում տեղի ունեցած հակամիապետական ցույցի մասնակիցների գնդակահարությանը (նա իր քաղաքական հայացքներով սահմանադրական միապետության կողմնակից էր), որի հետևանքով խիստ հեղինակազրկվել է^[7] և մի քանի ամիս անց ստիպված է եղել աթոռը զիջելու ժիրոնդիստ Պետիոնին։ Բային հրաժեշտ է տվել հասարակական գործունեությանն ու մայրաքաղաքին, քաշվել Նանտի մերձակա Մեդյոնե գյուղը, որտեղ զբաղվել է իր հիշողություննեը գրի առնելով (հրատարակվել են 1821—1822 թթ.)։ Իշխանության եկած յակոբինյանները հենց այստեղ էլ ձերբակալել են նրան, տարել Փարիզ, 1793 թվականի նոյեմբերի 11-ին դատապարտել մահապատժի և հաջորդ օրն իսկ գլխատել։

Մեծարանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բայիի պատվին նրա անունով է կոչվել Լուսնի խառնարաններից մեկը^[8]։
# 100229 աստղակերպին (աստերոիդին) տրվել է Ժանբայի (Jeanbailly) անվանումը^[9]։
Քանդակագործ Լուի Պիեռ Դեսենը 1790 թվականին կերտել է Ժան Բայիի քարե կիսանդրին^[10], որը ներկայումս ցուցադրվում է Ֆրանսիական հեղափոխության թանգարանի 1789 թվականի ամառային սրահում։

Երկեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1766։ Essai sur la théorie des satellites de Jupiter
1771։ Sur les inégalites de la lumière des satellites de Jupiter
1775։ Histoire de l'astronomie ancienne
1777։ Lettres sur l'origine des sciences
1779։ Lettres sur l'Atlantide de Platon
1778-1783։ Histoire de l'astronomie moderne
1787։ Histoire de l'astronomie indienne et orientale
Éloge de Charles V
Éloge de Lacaille
Éloge de Molière
Éloge de Pierre Corneille
Éloge de Gottfried Leibniz
Jean-Sylvain Bailly, Mémoires. Clermont-Ferrand։ Paléo, coll. « Sources de l'histoire de France : la Révolution française », 2004. 2 volumes։
- Tome 1։ la Révolution du Tiers : 29 décembre 1786-14 juillet 1789. 300 p., 21 cm. ISBN 2-84909-089-1.
- Tome 2։ Premier maire de Paris : 15 juillet-2 octobre 1789. 285 p., 21 cm. ISBN 2-84909-093-X.

Կինոյում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տարին	Վերնագիրը	Ռեժիսորները	Դերակատարը
1989	Մի հեղափոխության պատմություն	Ռոբերտո Էնրիկո Ռիշար Էֆրոն	Միշել Դուշոսուա

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Бальи, Жан Сильвен (ռուս.) // Энциклопедический словарь / под ред. И. Е. Андреевский — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1891. — Т. IIа. — С. 846.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^3,0 ^3,1 Departmental archives of Vendée
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Jean, Sylvain Bailly (ֆր.) / Assemblée nationale
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
↑ auteur1=Louis Amiable|auteur2=Charles Porset|titre=Une loge maçonnique d'avant 1789, la loge des Neuf Sœurs|sous-titre=étude critique|édition=Les Éditions Maçonniques de France|lieu=Paris|année=1989|pages= 176-180|lire en ligne=https://archive.org/stream/unelogemaonniq00amia#page/n7/mode/2up Internet Archive}}.
↑ autor=Biografías y Vidas|título=Jean-Sylvain Bailly|url=http://www.biografiasyvidas.com/biografia/b/bailly.htm%7Cfechaacceso=31 de marzo de 2012}}
↑ 561|Cráter lunar Bailly}}
↑ http://ssd.jpl.nasa.gov/sbdb.cgi?sstr=100229}}
↑ apellidos1=H. Harvard Arnason, Jean Antoine Houdon|título=The sculptures of Houdon, Volume 1975, Part 2|editorial=Oxford University Press, 1975|página=89|url=https://books.google.es/books?id=DlLqAAAAMAAJ&q=deseine+bailly&dq=deseine+bailly&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiu2vCtnL3cAhWt4IUKHTDCCjwQ6AEINTAC%7Cfechaacceso=26 de julio de 2018|página=89 de 294|cita=During his brief period of power Bailly was painted and sculpted by several artists, including the sculptors Houdon, Pajou, and Louis-Pierre Deseine (1749-1822)}}

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Juicio de Napoleón sobre Jean Sylvain Bailly.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ժան Սիլվեն Բայի» հոդվածին։

[_bb4baafc844680d7-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Бальи, Жан Сильвен (ռուս.) // Энциклопедический словарь / под ред. И. Е. Андреевский — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1891. — Т. IIа. — С. 846.

[_a100f6dec748d9f6-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_864b87b8f800c321-3] 3,0 ^3,1 Departmental archives of Vendée

[_fa55a96299e08c62-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Jean, Sylvain Bailly (ֆր.) / Assemblée nationale

[_b7b65977dba57c87-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ

[6] uteur1=Louis Amiable|auteur2=Charles Porset|titre=Une loge maçonnique d'avant 1789, la loge des Neuf Sœurs|sous-titre=étude critique|édition=Les Éditions Maçonniques de France|lieu=Paris|année=1989|pages= 176-180|lire en ligne=https://archive.org/stream/unelogemaonniq00amia#page/n7/mode/2up Internet Archive}}.

[7] utor=Biografías y Vidas|título=Jean-Sylvain Bailly|url=http://www.biografiasyvidas.com/biografia/b/bailly.htm%7Cfechaacceso=31 de marzo de 2012}}

[8] 561|Cráter lunar Bailly}}

[jpl-9] ttp://ssd.jpl.nasa.gov/sbdb.cgi?sstr=100229}}

[10] s1=H. Harvard Arnason, Jean Antoine Houdon|título=The sculptures of Houdon, Volume 1975, Part 2|editorial=Oxford University Press, 1975|página=89|url=https://books.google.es/books?id=DlLqAAAAMAAJ&q=deseine+bailly&dq=deseine+bailly&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiu2vCtnL3cAhWt4IUKHTDCCjwQ6AEINTAC%7Cfechaacceso=26 de julio de 2018|página=89 de 294|cita=During his brief period of power Bailly was painted and sculpted by several artists, including the sculptors Houdon, Pajou, and Louis-Pierre Deseine (1749-1822)}}

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]