Jump to content

Բրայանա Սքարի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Բրայանա Սքարի
անգլ.՝ Briana Scurry
Քաղաքացիությունը  ԱՄՆ
Ծննդյան ամսաթիվ սեպտեմբերի 7, 1971(1971-09-07)[1][2] (53 տարեկան)
Ծննդավայր Մինեապոլիս, Մինեսոտա, ԱՄՆ
Հասակ 173 սանտիմետր
Քաշ 65 կիլոգրամ
Դիրք դարպասապահ

Բրայանա Սքարի (անգլ.՝ Briana Scurry; սեպտեմբերի 7, 1971(1971-09-07)[1][2], Մինեապոլիս, Մինեսոտա, ԱՄՆ), ամերիկացի ֆուտբոլիստ (դարպասապահ) և ֆուտբոլի մարզիչ։ ԱՄՆ-ի հավաքականի կազմում կրկնակի օլիմպիական չեմպիոն է (1996, 2004) և աշխարհի չեմպիոն (1999), աշխարհի առաջնությունների եռակի բրոնզե մեդալակիր։ Կանանց Միացյալ ֆուտբոլային ասոցիացիայի տարվա դարպասապահ (2003), ԱՄՆ ֆուտբոլի Փառքի ազգային սրահի անդամ (2017)։

Խաղային կարիերա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է Մինեապոլիսում 1971 թվականին, ավարտել է Անոկեի (Մինեսոտա) միջնակարգ դպրոցը[3], որի հավաքականի հետ 1989 թվականին դարձել է Մինեսոտա նահանգի չեմպիոն[4]։ 1990-1993 թվականներին խաղացել է Մասաչուսեթսի Ամհերսթի համալսարանի հավաքականում, 1991-1993 թվականներին նրա հետ դուրս գալով NCAA I դիվիզիոնի փլեյ-օֆֆ՝ 1992 թվականի մրցաշրջանում Մասաչուսեթսի թիմը հասել է քառորդ եզրափակիչ, իսկ Սքարիի ուսումնառության վերջին տարում՝ քառորդ եզրափակիչ։ Այս մրցաշրջանի արդյունքում, որում նրա հավաքականը նույնպես պատմության մեջ առաջին անգամ դարձավ Atlantic 10 կոնֆերանսի չեմպիոն, Սքարին ճանաչվեց ԱՄՆ-ի լավագույն դարպասապահ և ընդգրկվեց NCAA-ի խորհրդանշական հավաքականում[5]։ Մասաչուսեթսի համալսարանի հավաքականի կազմում ելույթների ընթացքում նա անցկացրել է 65 հանդիպում (48 հաղթանակ, 13 ոչ-ոքի և 3 պարտություն), որոնցից 37-ում բաց չի թողել ոչ մի գնդակ։ Միջին հաշվով, նա մեկ խաղում բաց է թողել 0,56 գոլ[3] (0,906 անդրադարձած հարվածների տոկոսը[5])։

1994 թվականից՝ ԱՄՆ-ի հավաքականի հիմնական կազմի դարպասապահ, 1995 թվականի աշխարհի առաջնության բրոնզե մեդալակիր։ 1996 թվականին հավաքականի հետ դարձել է Ատլանտայի օլիմպիական ֆուտբոլային մրցաշարի հաղթող[3]։ Երեք տարի անց աշխարհի առաջնությունում, որը նույնպես անցկացվում էր ԱՄՆ-ում, չոր պաշտպանվեց Բրազիլիայի հավաքականի դեմ կիսաեզրափակիչ հանդիպումը՝ ապահովելով ամերիկուհիների մուտքը եզրափակիչ (խաղն ավարտվեց 2:0 հաշվով, իսկ ԱՄՆ-ի հավաքականի երկրորդ գոլը խփեց Միշել Էքերսը խաղի ամենավերջում՝ 11 մետրանոցներով)։ Չինաստանի հավաքականի դեմ եզրափակիչում ԱՄՆ-ի թիմը չկարողացավ գրավել մրցակիցների դարպասը ոչ հիմնական ժամանակում, ոչ էլ լրացուցիչ ժամանակում, բայց Սքարին ոչ մի գնդակ բաց չթողեց։ Հետխաղյա 11 մետրանոց հարվածաշարում ամերիկացի դարպասապահը հետ մղեց մեկ հարված, և դա բավարար էր իր թիմի վերջնական հաղթանակի համար։ Հավաքականի ավագ Ջուլի Ֆաուդիի խոսքով՝ Սքարիի թիմակիցները հստակ գիտեին, որ 11 մետրանոց հարվածաշարում նա կխփի առնվազն մեկ գնդակ, և նրանց համար բավական է պարզապես գոլ խփել[6]։ Սքարին դարձել է կանանց ֆուտբոլի պատմության մեջ առաջին դարպասապահը, ով ոսկե մեդալներ է նվաճել և օլիմպիադաներում, և աշխարհի առաջնությունում[7]։

2000 թվականի Օլիմպիական խաղերից առաջ Սքարին կորցրեց իր տեղը հավաքականի հիմնական կազմում։ Պատճառը վնասվածքներն են, սթրեսը և արտամրցաշրջանային հատվածում 11 կիլոգրամ քաշ հավաքելը[8]։ Նա խաղադաշտ դուրս չեկավ ամբողջ օլիմպիական մրցաշարի ընթացքում, բայց որպես հավաքականի անդամ, դրա արդյունքում ստացավ արծաթե մեդալ։ Հաջորդ տարի Սքարին, սակայն, 1999 թվականի չեմպիոնական կազմի մյուս անդամների հետ միասին դարձավ կանանց պրոֆեսիոնալ Միացյալ ֆուտբոլային ասոցիացիայի (WUSA) հիմնադիրներից մեկը, որտեղ 2001-2003 թվականներին խաղացել է որպես հիմնական կազմի դարպասապահ «Ատլանտա Բիթ» ակումբում[7]։ Երեք մրցաշրջանի ընթացքում «Ատլանտան» երկու անգամ հասել է չեմպիոնական տիտղոսի համար խաղին[9]։ Այս մրցաշրջաններից առաջինում՝ 2001 թվականին, ակումբը բաց թողեց լիգայի ամենաքիչ գոլերը՝ 21[10], իսկ երկրորդում՝ 2003 թվականին, Սքարին ճանաչվեց WUSA-ի տարվա դարպասապահ[5]։ 2002 թվականին նա վերադարձել է ազգային հավաքական և 2003 թվականին եղել է նրա հիմնական դարպասապահը աշխարհի առաջնությունում[11]՝ թիմի հետ նվաճելով բրոնզե մեդալներ[7]։

2004 թվականին Սքարին կրկին մասնակցեց Աթենքի Օլիմպիական խաղերին՝ որպես ԱՄՆ հավաքականի հիմնական դարպասապահ։ Մրցաշարից երկու ամիս առաջ մահացել է նրա հայրը՝ Էռնեստը, ով կյանքի վերջին տարիներին տառապում էր երիկամային անբավարարությունից, շագանակագեղձի քաղցկեղից և սրտի հետ կապված խնդիրներից։ Ամերիկուհիները սկարիի հետ նույն՝ 2:1 հաշվով հաղթեցին փլեյ-օֆֆի խաղերը Ճապոնիայի, Գերմանիայի և Բրազիլիայի հավաքականների դեմ և վերադարձան օդիմպիական չեմպիոնուհու կոչումը[8]։

2007 թվականի աշխարհի առաջնության համար Սքարին 36 տարեկանում կրկին զիջեց ԱՄՆ-ի հավաքականի առաջին դարպասապահի տեղը, որն այս անգամ հասել է Հոուփ Սոլոյի մակարդակը։ Այնուամենայնիվ, նա երկու հանդիպում անցկացրեց առաջնությունում՝ հերթական անգամ ամերիկյան թիմի հետ գրավելով երրորդ տեղը։ Նա հավաքականի կազմում ելույթներն ավարտել է 2008 թվականին՝ չհանդիպելով Պեկինի Օլիմպիական խաղերին մեկնող կազմին[7]։ Ընդհանուր առմամբ, հավաքականում իր ելույթների ընթացքում Սքարին 173 հանդիպում է անցկացրել, ինչը պատմության մեջ 10-րդ ցուցանիշն է թիմի բոլոր խաղացողների շրջանում և առաջինը դարպասապահների շրջանում[5]։ Այս խաղերից 72-ում ԱՄՆ-ի հավաքականը ոչ մի գոլ բաց չի թողել[6]։

Միջազգային կարիերան ավարտելուց հետո Սքարին միացավ նոր ձևավորված ՎՊՍ լիգայի «Վաշինգտոն Ֆրիդոմ» ակումբին։ Նա խաղադաշտ է մտել մեկնարկային կազմում լիգայի պատմության մեջ առաջին խաղում, որը «Վաշինգտոնն» անցկացրել է «Լոս Անջելես Սոլ» ակումբի դեմ, սակայն երկու մրցաշրջան քիչ է խաղացել՝ տառապելով մշտական վնասվածքներից։ Նա կարիերան ավարտել է 2010 թվականին՝ 39 տարեկան հասակում[3], ուղեղի ցնցումից հետո, որը ստացել էր «Ֆիլադելֆիա Ինդեպենդենս» թիմի ֆուտբոլիստուհու հետ բախման ժամանակ ծնկից գլխին հարվածից[8]։

Հետագա կյանքը

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կարիերայի վերջին խաղում ստացած վնասվածքից հետո Սքարին տառապում էր միգրենից, գլխապտույտից և տարածական ապակողմնորոշումից։ Չնայած դրան, նա ստիպված էր հոգ տանել իր մոր՝ Ռոբիի մասին, որը տառապում էր Ալցհայմերի հիվանդությունը։ Ապահովագրական ընկերությունից աշխատունակության կորստի համար վճարումներն անկանոն են ստացվել (հաճախ միայն փաստաբանի միջոցով դիմելուց հետո), և կոմունալ ծառայությունների համար կուտակված պարտքը ստիպել է կրկնակի օլիմպիական չեմպիոնուհուն գրավ դնել իր երկու ոսկե մեդալները։ Չորս տարի շարունակ Սքարին պայքարում էր դեպրեսիայի և ինքնասպանության մասին մտքերի դեմ, և երբեմն նրան այդ քայլից հետ էր պահում միայն մոր մասին հոգ տանելու անհրաժեշտությունը[8]։

2012 թվականին իր ընկերուհու՝ Նաոմի Գոնսալեսի խորհրդով, Սկարին կապվեց Live Wire Media Relations հանրային կապերի ընկերության գլխավոր և նախագահ առնետ Զիզոսի հետ։ Զիզոսը Սքարիի դժվարությունները հանրայնացրեց, և դրա շնորհիվ հաջորդ տարի ապահովագրական ընկերությունը համաձայնեց վճարել օքսիպիտալ նյարդի վիրահատության համար, որի անհրաժեշտությունը մինչ այդ կասկածի տակ էր դրվել։ Զիզոսը նաև օգնեց Սքարիին ետ գնել իր օլիմպիական մեդալները։ Նրա աջակցությամբ նախկին ֆուտբոլիստուհին դարձել է հանրությանը ուղեղի ցնցման հետ կապված խնդիրների մասին տեղեկացման արշավի մի մաս, մասնավորապես՝ որպես վկա հանդես գալով ԱՄՆ Կոնգրեսի առջև։ Սքարին, որը չի թաքցրել իր համասեռահակությունը դեռ կարիերայի ծաղկման շրջանում, նույնպես սկսել է ակտիվ մասնակցություն ունենալ սեռական փոքրամասնությունների իրավունքների համար պայքարում[8]։ Հետագայում Սքարին և Զիզոսը նույնասեռ ամուսնության մեջ են մտել[7]։

Մոր մահից հետո Սքարին զբաղվել է մարզչական աշխատանքով։ Երիտասարդ խաղացողների հետ նրա անհատական դասընթացները հիմք հանդիսացան կանանց ֆուտբոլի ազգային լիգայում (NWSL) հանդես եկող «Վաշինգտոն Սփիրիթ» ակումբի համար 2016 թվականին Սքարիին հռչակելու որպես իր պատվավոր ավագ, իսկ 2017 թվականի վերջին նա պաշտոնապես նշանակվեց Մերիլենդի և Վիրջինիայի ակումբի երիտասարդական ակադեմիաների գլխավոր մարզչի առաջին օգնական և տեխնիկական խորհրդատու[12]։ Սքարիի սաներից էր Թրինիթի Ռոդմանը, ով 2021 թվականի սկզբին դարձել է NWSL նախագծում երբևէ ընտրված ամենաերիտասարդ խաղացողը[7]։

Արժանիքների ճանաչում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2005 թվականին Բրայան Սքարիի անունը ներառվել Է Մասաչուսեթսի Ամհերսթի համալսարանի Սպորտային Փառքի սրահի ցուցակներում[11]։ Երբ 2016-ին Սմիթսոնյանի հովանու ներքո բացվեց աֆրոամերիկյան պատմության և մշակույթի ազգային թանգարանը, Սքարին՝ 1990-ականների ԱՄՆ-ի տիտղոսակիր հավաքականի միակ սևամորթ ֆուտբոլիստը, դարձավ «բաժին IX»-ին նվիրված ցուցահանդեսում ներկայացված գործիչներից մեկը, ինչպես նաև աֆրոամերիկացի կանանց նվաճումների այլ խորհրդանիշներ[7]։ 2017 թվականին նա ընտրվել է ԱՄՆ ֆուտբոլի Փառքի ազգային սրահ[5], դառնալով առաջին կին դարպասապահը և առաջին սևամորթ ֆուտբոլիստը սրահի անդամների շրջանում[8]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 Internet Movie Database — 1990.
  2. ↑ 2,0 2,1 Soccerdonna (գերմ.) — 2010.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 George Fosty (2010 թ․ սեպտեմբերի 11). «Former U.S. Women's Soccer Goalie Briana Scurry Retires». Boxscore News (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հուլիսի 28-ին. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 28-ին.
  4. ↑ «2011 Anoka High School Hall of Fame Recipient Biography Briana Scurry – Class of 1989». Anoka High School (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2012 թ․ դեկտեմբերի 24-ին.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 «Briana Scurry Named To National Soccer Hall Of Fame» (անգլերեն). University of Massachusetts Amherst. 2017 թ․ օգոստոսի 4. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հուլիսի 28-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 28-ին.
  6. ↑ 6,0 6,1 «Briana Scurry: A Pioneer, A Legend in Goal». U.S. Soccer (անգլերեն). 2018 թ․ փետրվարի 9. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հուլիսի 27-ին. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 28-ին.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 Yara El-Shaboury (2021 թ․ փետրվարի 19). «It's Time for Briana Scurry to Receive Her Full Due». Just Women's Sports (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հուլիսի 10-ին. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 28-ին.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 Rhiannon Walker (2018 թ․ փետրվարի 9). «Briana Scurry enters National Soccer Hall of Fame after overcoming brain injury, suicidal thoughts and financial woes». The Undefeated (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հուլիսի 26-ին. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 28-ին.
  9. ↑ «Briana Scurry - 2017 Inductee». National Soccer Hall of Fame (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հուլիսի 28-ին. Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 28-ին.
  10. ↑ «2001 Atlanta Beat Statistics». StatsCrew (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ հուլիսի 28-ին.
  11. ↑ 11,0 11,1 «Hall of Fame - Briana Scurry» (անգլերեն). University of Massachusetts Amherst. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ սեպտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 28-ին.
  12. ↑ «New challenge: Spirit names ex-USWNT GK Scurry assistant coach». Front Row Soccer (անգլերեն). 2017-12-07. Վերցված է 2021-07-28-ին.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բրայանա Սքարի» հոդվածին։
Թեմատիկ կայքեր
Չափորոշչային վերահսկողություն
ISNI: 000000009758038X · LCCN: n99274948 · VIAF: 144435470 · WorldCat VIAF: 144435470
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Բրայանա_Սքարի&oldid=10034131» էջից