Jump to content

MICR կոդ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
MICR կոդավորում
ԵնթակատեգորիաOCR Խմբագրել Wikidata

MICR կոդավորում (անգլ.՝ Magnetic ink character recognition code, Մագնիսական թանաքի նիշերի ճանաչում), նիշերի ճանաչման տեխնոլոգիա, որն օգտագործվում է հիմնականում բանկային ոլորտում՝ չեկերի և այլ փաստաթղթերի մշակումն ու ձևակերպումը պարզեցնելու համար։ MICR կոդավորումը, որը կոչվում է MICR տող, գտնվում է չեկերի և այլ վաուչերների ներքևի մասում և սովորաբար ներառում է փաստաթղթի տիպի ցուցիչը, բանկային ծածկագիրը, բանկային հաշվի համարը, չեկի համարը, չեկի գումարը (սովորաբար ավելացվում է չեկը վճարման համար ներկայացնելուց հետո) և հսկման ցուցիչ։ Բանկային կոդի և բանկային հաշվի համարի ձևաչափը հատուկ է տվյալ երկրին։

Տեխնոլոգիան թույլ է տալիս MICR ընթերցողներին սկանավորել և կարդալ տեղեկատվությունը անմիջապես տվյալների հավաքագրման սարքի մեջ։ Ի տարբերություն շտրիխ կոդի և նմանատիպ տեխնոլոգիաների, MICR նիշերը կարող են հեշտությամբ ընթերցվել մարդկանց կողմից։ MICR կոդավորված փաստաթղթերը կարող են շատ ավելի արագ և ճշգրիտ մշակվել, քան սովորական OCR կոդավորված փաստաթղթերը։

Յունիկոդ ստանդարտ ներկայացում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ISO ստանդարտը ISO 2033:1983 և համապատասխան ճապոնական արդյունաբերական ստանդարտ JIS X 9010:1984 (ի սկզբանե JIS C 6229–1984), սահմանում են նիշերի կոդավորումներ OCR-A, OCR-B և E-13B համար։

Միջազգային տարածում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կան երկու հիմնական MICR տառատեսակներ՝ E-13B և CMC-7: Չկա հատուկ միջազգային համաձայնագիր, թե որ երկրներն են որ տառատեսակը օգտագործում[1] ։ Գործնականում դա առանձնակի խնդիրներ չի ստեղծում, քանի որ չեկերը և այլ վաուչերները սովորաբար չեն բխում որոշակի իրավասությունից։

E-13B տառատեսակը ընդունվել է որպես միջազգային ստանդարտ ISO 1004-1:2013-ում և ստանդարտ է Ավստրալիայում, Կանադայում, Միացյալ Թագավորությունում, ԱՄՆ-ում, ինչպես նաև Կենտրոնական Ամերիկայում և Ասիայի մեծ մասում[1]։

CMC-7 տառատեսակը ընդունվել է որպես միջազգային ստանդարտ ISO 1004-2:2013-ում և լայնորեն կիրառվում է Եվրոպայում, այդ թվում՝ Ֆրանսիայում և Իտալիայում, Մեքսիկայում և Հարավային Ամերիկայում, ներառյալ Արգենտինան, Բրազիլիան, Չիլի։

Իսրայելը միակ երկիրն է, որը կարող է միաժամանակ օգտագործել երկու տառատեսակները, թեև նման պրակտիկան համակարգը զգալիորեն պակաս արդյունավետ է դարձնում։ Այս իրավիճակը իսրայելցիների կողմից CMC-7-ի ընդունման արդյունքն է, մինչդեռ պաղեստինցիները ընտրեցին E-13B-ն[1]։

E-13B[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

MICR E-13B տառատեսակ 14 նիշով: Յուրաքանչյուր թվային բլոկի փակագծում գտնվող հսկիչ նիշերը (ձախից աջ) տարանցիկ, մեզ մոտ, գումար և գծիկ:
  • ⑆ (տրանզիտ. օգտագործվում է բանկային ծածկագիրը սահմանազատելու համար),
  • ⑈ (մեզ մոտ. օգտագործվում է հաճախորդի հաշվի համարը սահմանազատելու համար),
  • ⑇ (գումար. օգտագործվում է գործարքի գումարը սահմանազատելու համար),
  • ⑉ (գծիկ. օգտագործվում է թվերի մասերը սահմանազատելու համար, օրինակ՝ հաշվի համարները)։

Չեկերի տպագրության և բանկային արդյունաբերության մեջ E-13B MICR գիծը սովորաբար կոչվում է նաև TOAD գիծ։ Այս հապավումը գալիս է 4 նիշերից՝ Transit, Onus, Amount և Dash։ Այնուամենայնիվ, եթե մագնիսական ընթերցումը ձախողվի, E-13B-ը նույնպես լավ է գործում օպտիկական նիշերի ճանաչման դեպքում[1]։

E-13B ցանկը կարող է ներկայացված լինել Unicode-ում։ Մինչ Unicode-ը, այն կարող էր կոդավորվել ISO 2033:1983-ի համաձայն, որը կոդավորում է թվերը իրենց սովորական ASCII վայրերում, տրանզիտը որպես 0x3A, մեզ մոտ՝ 0x3C, գումարը՝ 0x3B և գծիկը՝ 0x3D[2]։ EBCDIC-ի համար IBM կոդը էջը 1001 կոդավորում է թվերը իրենց սովորական EBCDIC վայրերում, տրանզիտը որպես 0xDB, մեզ մոտ՝ 0xEB, գումարը՝ 0xCB, և գծիկը՝ 0xFB[3]։

IBM կոդային 1032 էջը ընդլայնում է 1001 ծածկագրի էջը՝ ավելացնելով այլընտրանքային կոդավորումներ տրանզիտի համար 0x5C, 0x7A և 0xC1, մեզ մոտ՝ 0x4C, 0x61 և 0xC3, գումարը՝ 0x5B, 0x5E և 0xC2, և գծիկ՝ 0x5, 0xC2 և 0xC2, 0,07, 0xC6 հավելումներում, և 0x5A զրոյական լայնությամբ բացատ[4]։ Այս այլընտրանքային ներկայացումներն ավելացվել են Siemens և Océ տպիչների հետ փոխգործունակության համար[5]։

CMC-7[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

MICR CMC-7 տառատեսակ 41 նիշից: Թվերից հետո հսկիչ նիշերն են (ձախից աջ) S I (internal), S II (terminator), S III (amount), S IV (unused), and S V (routing).

CMC-7-ը ներառում է 10 թվանշան, 26 մեծատառ[6][7], և 5 հսկիչ նիշ՝ S I (ներքին), S II (տերմինատոր), S III (քանակը), S IV (չօգտագործված նիշ) և S V (մարշրուտիզացիա)։

CMC-7-ն ունի շտրիխ կոդի ձևաչափ, որտեղ յուրաքանչյուր նիշ ունի երկու հստակ մեծ բացեր տարբեր վայրերում, ինչպես նաև տարբեր նախշեր՝ մագնիսական կերպով կարդալիս նիշերի շփոթության հավանականությունը նվազագույնի հասցնելու համար։ Այնուամենայնիվ, այս գծերը չափազանց մոտ են և նեղ, որպեսզի հուսալիորեն ճանաչվեն սկանավորման բնորոշ ձևով, եթե վերադառնան օպտիկական սկանավորման։ CMC-7-ը կարող է նաև արտադրել մակերեսորեն հաջող, բայց սխալ, շրջված MICR գծերի սկանավորում[1]։

Յունիկոդը չի ներառում CMC-7 կառավարման նշանների աջակցություն։ IBM 1033 էջը կոդավորում է[8]․

  • Թվանշանները և մեծատառերը իրենց սովորական EBCDIC տեղում
  • S I (ներքին) որպես 0x5E, 0x61 կամ 0xCB,
  • S II (տերմինատոր) որպես 0x4C, 0x5B կամ 0xEB,
  • S III (գումարը) որպես 0x60, 0x7E կամ 0xFB,
  • S IV որպես 0x50, 0x7A կամ 0xDB,
  • S V (մարշրուտիզացիա) որպես 0x5C, 0x6E կամ 0xBB:

MICR ընթերցիչ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

MICR նիշերը փաստաթղթերի վրա տպվում են երկու MICR տառատեսակներից մեկով, օգտագործելով մագնիսացվող (սովորաբար հայտնի է որպես մագնիսական) թանաքով կամ տոներ, որոնք պարունակում են երկաթի օքսիդ։ Սկանավորման ժամանակ փաստաթուղթը փոխանցվում է MICR ընթերցիչի միջոցով, որն իրականացնում է երկու գործառույթ՝ թանաքի մագնիսացում և նիշերի հայտնաբերում։ Նիշերը կարդացվում են MICR ընթերցիչի գլխիկով, որը նման է մագնիտոֆոնի նվագարկման գլխիկին։ Երբ յուրաքանչյուր նիշ անցնում է գլխիկի վրայով, այն արտադրում է յուրահատուկ ալիքի ձև, որը հեշտությամբ կարող է նույնականացվել համակարգի կողմից։

MICR ընթերցիչները չեկերի տեսակավորման հիմնական գործիքն են և օգտագործվում են չեկերի բաշխման ցանցում մի քանի փուլով։ Օրինակ՝ առևտրականը կօգտագործի MICR ընթերցիչ՝ չեկերը ըստ բանկերի տեսակավորելու և տեսակավորված չեկերը կուղարկի քլիրինգ՝ այդ բանկերին վերաբաշխելու համար։ Ստանալուց հետո բանկերը կատարում են մեկ այլ MICR տեսակավորում՝ որոշելու, թե որ հաճախորդի հաշվից է գանձվում և որ մասնաճյուղ պետք է ուղարկվի չեկը հաճախորդին վերադառնալու ճանապարհին։ Այնուամենայնիվ, շատ բանկեր այլևս չեն առաջարկում չեկը հաճախորդին վերադարձնելու այս վերջին քայլը։ Փոխարենը, չեկերը սկանավորվում և պահվում են թվային եղանակով։ Չեկերի տեսակավորումը կատարվում է ըստ երկրի բանկերի աշխարհագրական ծածկույթի[9]։

Յունիկոդ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

OCR և MICR նիշերը ներառված են Յունիկոդ ստանդարտում առնվազն 1.1 տարբերակից (1993 թվականի հունիս)։ Քանի որ Յունիկոդի նիշերի տվյալների բազան հետևում է միայն 1.1 տարբերակով սկսվող նիշերին, հնարավոր է, որ դրանք առկա են եղել նաև Յունիկոդ 1.0 կամ 1.0.1-ում[10]։

Unicode բլոկը, որը ներառում է OCR և MICR նիշերը, կոչվում է օպտիկական նիշերի ճանաչում (OCR) և ընդգրկում է U+2440–U+245F: Այս բլոկի նիշերից չորսը MICR E-13B տառատեսակից են.

  • U+2446 ⑆ OCR ՄԱՍՆԱՃՅՈՒՂ ԲԱՆԿԻ ՆՈՒՅՆԱԿԱՆԱՑՈՒՄ
  • U+2447 ⑇ OCR ՉԵԿԻ ԳՈՒՄԱՐԸ
  • U+2448 ⑈ OCR DASH (ուղղված Micro on us նշան)[11]
  • U+2449 ⑉ OCR ՀԱՃԱԽՈՐԴԻ ՀԱՇՎԻ ՀԱՄԱՐ (ուղղված micro dash նշան)[11]

Վերջին երկու նիշերի անունները պատահաբար փոխվել են, երբ դրանք անվանվել են ISO/IEC 10646:1993-ում[11][12]։ Համաձայն Յունիկոդի կայունության քաղաքականության՝ գոյություն ունեցող անունները մնում են՝ թույլ տալով դրանց օգտագործումը որպես կայուն նույնացուցիչներ.[11] Per the Unicode Stability Policy, the existing names remain, allowing their use as stable identifiers.[13]։ Բացի այդ, բոլոր չորս նիշերն ունեն տեղեկատվական (ոչ ֆորմալ) փոխանուններ Յունիկոդի գծապատկերներում՝ համապատասխանաբար «տրանզիտ», «գումար», «մեզ մոտ» և «գծիկ»։

Մինչ Յունիկոդը, այս նշանները կոդավորված էին ISO-IR-98 կոդավորմամբ, որը սահմանված էր ISO 2033:1983-ով, որում դրանք պարզապես անվանվում էին մեկից մինչև չորս խորհրդանիշ։ Դրանք կոդավորված էին անմիջապես թվանշաններից հետո, որոնք կոդավորված էին իրենց ASCII տարածքում[2]։ Չնայած ISO 2033-ը նաև սահմանում է OCR-A-ի և OCR-B-ի կոդավորումը, դրա կոդավորումը E-13B-ի համար հայտնի է պարզապես որպես ISO_2033-1983 IANA-ի կողմից[14]։

Նիշերի օպտիկական ճանաչում[1][2]
Յունիկոդ կոնսորցիումի պաշտոնական նիշերի աղյուսակ
  0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 A B C D E F
U+244x ⑀ ⑁ ⑂ ⑃ ⑄ ⑅ ⑆ ⑇ ⑈ ⑉ ⑊
U+245x
Նշումներ
1.[1]Ըստ 15.0 տարբերակի
2.[2]Մոխրագույն բջիջները ցույց են տալիս ռեզերվացված կոդի դիրքերը.

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Չեկի վրա E-13 MICR տառատեսակի օգտագործման վաղ ցուցադրում: «Տրանզիտ» նիշը տարբերվում է E-13B-ից։

Մինչև 1940-ական թվականների կեսերը չեկերը մշակվում էին ձեռքով` օգտագործելով Sort-A-Matic կամ Top Tab Key մեթոդը։ Չեկերի մշակումը և հաշվանցումը շատ ժամանակատար էր և զգալի ծախսատար էր չեկերի մաքսազերծման և բանկային գործառնությունների համար։ Քանի որ ստուգումների քանակն ավելանում էր, ելքեր էին որոնվում գործընթացը ավտոմատացնելու համար։ Ստանդարտները մշակվել են ֆինանսական հաստատություններում միատեսակություն ապահովելու համար։ 1950-ական թվականների կեսերին Սթենֆորդի հետազոտական ինստիտուտը և General Electric[15] համակարգչային լաբորատորիան մշակել էին առաջին ավտոմատացված համակարգը՝ ստուգումների մշակման համար՝ օգտագործելով MICR: Նույն թիմը նաև մշակել է E-13B MICR տառատեսակը։ «E»-ն վերաբերում է այն տառատեսակին, որը համարվում է հինգերորդը, իսկ «B»-ն այն փաստին, որ դա երկրորդ տարբերակն է։ «13»-ը վերաբերում է 0,013 դյույմ նիշերի ցանցին։

Ջերալդ Ֆորդի կողմից ստորագրված չեկ, որը ցույց է տալիս E-13B մակնշումները

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Battle of the MICR Fonts: Which Is Better, E13B or CMC7?
  2. ↑ 2,0 2,1 https://itscj.ipsj.or.jp/ir/098.pdf, . ISO-IR-98: A set of 14 graphic characters of the E-13B font (PDF). ITSCJ/IPSJ.
  3. ↑ «Code Page 01001» (PDF). IBM. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2015 թ․ հուլիսի 8-ին. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 19-ին.
  4. ↑ «Code Page 01032» (PDF). IBM. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2015 թ․ հուլիսի 8-ին. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 19-ին.
  5. ↑ «MICR Fonts for Infoprint 4100 Printers». IBM. 2004 թ․ հունիսի 24.
  6. ↑ «ConnectCode MICR CMC7» (PDF). ConnectCode Pte Ltd. 2021.
  7. ↑ Information processing — Magnetic ink character recognition — Part 2: Print specifications for CMC7. ISO. 2013-06-01. ISO 1004-2:2013. (Preview excerpt)
  8. ↑ «Code Page 01033» (PDF). IBM. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2015 թ․ հուլիսի 8-ին. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 19-ին.
  9. ↑ «Reserve Bank of India - Publications». rbi.org.in.
  10. ↑ Unicode Consortium (2019 թ․ սեպտեմբերի 8). «Derived Age». Unicode Character Database: Derived Property Data.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 Freytag, Asmus; McGowan, Rick; Whistler, Ken (2017 թ․ ապրիլի 10). Known Anomalies in Unicode Character Names (4 ed.). Unicode Consortium. Unicode Technical Note #27.
  12. ↑ ISO/IEC JTC 1/SC 2/WG 2 (2012 թ․ հունվարի 3). «T.3. Optical Character Recognition». Unconfirmed minutes of WG 2 meeting 58 (PDF). էջ 29. SC2 N4188 / WG2 N4103.{{citation}}: CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)
  13. ↑ «Unicode Character Encoding Stability Policies». Unicode Consortium. 2017 թ․ հունիսի 23.
  14. ↑ «Character Sets». IANA.
  15. ↑ «ARTICLES: Magnetic Ink Character Recognition» (PDF). Computers and Automation. 5 (10): 10–16, 44 (12 - Other Sessions). 1956 թ․ հոկտեմբեր. Վերցված է 2020 թ․ սեպտեմբերի 5-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «MICR կոդ» հոդվածին։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=MICR_կոդ&oldid=9973716» էջից