Վիկտոր Տյոմին

Վիկտոր Տյոմին
Ծնվել է	նոյեմբերի 3, 1908
Ծննդավայր	Յոշկար Օլա, Կազանի գուբերնիա, Ռուսական կայսրություն
Վախճանվել է	հունվարի 9, 1987 (78 տարեկան)
Վախճանի վայր	Մոսկվա, ԽՍՀՄ
Գերեզման	Կունցևսկոե գերեզմանատուն
Մասնագիտություն	ֆոտոլրագրող և լուսանկարիչ
Քաղաքացիություն	ԽՍՀՄ
Ուշագրավ աշխատանքներ	Հաղթանակի դրոշը ռայխստագի վրա
Կուսակցություն	ԽՄԿԿ
Պարգևներ	; ; և
	Viktor Temin Վիքիպահեստում

Վիկտոր Անտոնովիչ Տյոմին (ռուս.՝ Виктор Антонович Тёмин, նոյեմբերի 3, 1908(1908-11-03), Յոշկար Օլա, Կազանի գուբերնիա, Ռուսական կայսրություն - հունվարի 9, 1987(1987-01-09), Մոսկվա, ԽՍՀՄ), խորհրդային ֆոտոլրագրող։ Աշխատել է «Կրասնայա Թաթարիա», «Պրավդա» և «Իզվեստիա» թերթերում, ինչպես նաև «Օգոնյոկ» և ՏԱՍՍ ամսագրերում։ ՌԽՖՍՀ մշակույթի վաստակավոր աշխատող։ Մարիի ԻԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ (1973), Յոշկար Օլայի պատվավոր քաղաքացի (1975)^[1], Հայրենական մեծ պատերազմի մասնակից։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիկտոր Անտոնովիչ Տյոմինը ծնվել է 1908 թվականի հոկտեմբերի 21-ին (նոյեմբերի 3), Ցարևոկոկշայսկում (այժմ՝ Յոշկար Օլա, Մարի Էլ Հանրապետություն), հոգևորականի ընտանիքում։ Իր առաջին լուսանկարն արել է Մենզելինսկում, երբ դեռ դպրոցական էր^[2]։

1922 թվականին սկսել է աշխատել որպես «Իզվեստիա ՏատՑԻԿա» թերթի թղթակից։ 1929 թվականին «Կարմիր Թաթարիայի» խմբագրության հանձնարարությամբ Վիկտոր Տյոմինը լուսանկարել է Կազան ժամանած Մաքսիմ Գորկուն։ Հանդիպման ժամանակ գրողը թղթակցին նվիրել է «Լեյկա» շարժական լուսանկարչական սարք^[2]։

1930-ական թվականներին Վիկտոր Տյոմինը նկարահանել է մի շարք նշանակալի իրադարձություններ՝ առաջին արշավը դեպի Հյուսիսային բևեռ, «Չելյուսկին» շոգենավի նավաստիների փրկության էպոպեան, Վալերի Չկալովի, Ալեքսանդր Բելյակովի և Գեորգի Բայդուկովի թռիչքները, առաջին կին օդաչուի թռիչքը «Հայրենիք» ինքնաթիռով, դեպի Արկտիկայի արշավախմբերը «Թայմիր», «Մուրմանսկ», «Երմակ», «Սադկո» սառցահատներով։ 1938 թվականին մասնակցել է մարտերի որպես ֆոտոլրագրող Հասան լճի մոտ և Հալխին գոլ գետի մոտ, որտեղ ծանոթացել է Մոնղոլիայում խորհրդային զորքերի առաջին բանակային խմբի հրամանատար Գեորգի Կոնստանտինովիչ Ժուկովի հետ^[3]։

Հայրենական մեծ պատերազմի տարիներին Վիկտոր Տյոմինը՝ որպես ռազմաճակատային թղթակից, եղել է տարբեր ճակատներում։ 1945 թվականի մայիսի 1-ի կեսօրին Պո-2 ինքնաթիռից լուսանկարել է Հաղթանակի դրոշը։ Այդ լուսանկարը օպերատիվ կերպով հասցվել է «Պրավդայի» խմբագրություն։ «Հաղթանակի դրոշը ռայխստագի վրա» լուսանկարը տպագրվել է աշխարհի տասնյակ երկրների թերթերում և ամսագրերում։ Օդաչու Ի. Վետշակը հետագայում պատմել է^[4]․

Շատ բարդ իրադրության պատճառով մեզ, ցավոք, հաջողվել է ընդամենը մեկ անգամ թռչել Ռեյխստագի մոտ, որտեղ ծածանվում էր կարմիր դրոշը։ Ահա այդպես էլ հայտնվեց այդ միակ լուսանկարը»։

Ավելի ուշ «Միսսուրի» լինկորում Վիկտոր Տյոմինը լուսանկարել է Ճապոնիայի կապիտուլյացիայի մասին ակտի ստորագրումը^[3]։

Եղել է «Պրավդայի» թղթակից Նյուրնբերգյան դատավարությունում^[3]։

Բացի այդ, 35 տարվա ընթացքում Տյոմինը պարբերաբար լուսանկարել է գրող Միխայիլ Շոլոխովին։ Համարվում է խորհրդային ժուռնալիստիկայի ամենաօպտիմալ և բարձր պրոֆեսիոնալիզմով ֆոտոթղթակիցներից մեկը^[3]։

Վիկտոր Տյոմինը մահացել է 1987 թվականի հունվարի 9-ին։ Թաղվել է Մոսկվայի Կունզևսկի գերեզմանատանը։

Մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կարմիր աստղի երկու շքանշան (18 հունիսի, 1945, 29 սեպտեմբերի, 1945)^[1]
Հայրենական պատերազմի I աստիճանի շքանշան (6 ապրիլի, 1985)^[1]
Հայրենական պատերազմի II աստիճանի շքանշան (10 հոկտեմբերի, 1943)^[1]
մեդալներ
ՌԽՖՍՀ մշակույթի վաստակավոր աշխատող^[1]
Մարիի ԻԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ (1973)^[1]
Յոշկար Օլայի պատվավոր քաղաքացի (1975)^[1]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 Мочаев, 2017, էջ 437
↑ ^2,0 ^2,1 Андрей Лебедев. А звали его Виктор Тёмин Արխիվացված 2015-01-10 Wayback Machine // Республика Татарстан. — 2007. — № 44 (25900). — 10 марта.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 «Легендарный фотокорреспондент Виктор Темин». Rетроспектива (ռուսերեն). 5 августа 2019. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
↑ Кто поднял знамя Победы над Рейхстагом? Героическая история и пропагандистский миф Արխիվացված 2018-06-05 Wayback Machine // gubernia.pskovregion.org, со ссылкой на Полит.ру, 6 мая 2005 года.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Тёмин Виктор Антонович // Энциклопедия Республики Марий Эл / Отв. ред. Н. И. Сараева. — Йошкар-Ола, 2009. — С. 750. — 872 с. — 3505 экз. — ISBN 978-5-94950-049-1.
Тёмин Виктор Антонович // Марийская биографическая энциклопедия / Авт.-сост. В. А. Мочаев. — 2-е изд. — Йошкар-Ола: Марийский биографический центр, 2017. — С. 437. — 606 с. — 1500 экз. — ISBN 978-5-905314-35-3.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տյոմինի երկերը Դաշնային արխիվային գործակալության կայքում

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վիկտոր Տյոմին» հոդվածին։

[Мочаев—2017——437-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 Мочаев, 2017, էջ 437

[lebedev-2] 2,0 ^2,1 Андрей Лебедев. А звали его Виктор Тёмин Արխիվացված 2015-01-10 Wayback Machine // Республика Татарстан. — 2007. — № 44 (25900). — 10 марта.

[zen-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 «Легендарный фотокорреспондент Виктор Темин». Rетроспектива (ռուսերեն). 5 августа 2019. Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 4-ին.

[4] Кто поднял знамя Победы над Рейхстагом? Героическая история и пропагандистский миф Արխիվացված 2018-06-05 Wayback Machine // gubernia.pskovregion.org, со ссылкой на Полит.ру, 6 мая 2005 года.

[1]

[2]

[3]

[4]