Վասիլիս և Էլիզա Գուլանդրիսի հիմնադրամ

Վասիլիս և Էլիզա Գուլանդրիսի հիմնադրամ
Տեսակ	պատկերասրահ, թանգարանի շենք և թանգարան
Երկիր	Հունաստան
Տեղագրություն	Աթենքի մունիցիպալիտետ
Վայր	Pangrati?
Մասն է	Վասիլիս և Էլիզա Գուլանդրիսի հիմնադրամ
Հասցե	13, rue Eratosthénous
Հիմնադրվել է	հոկտեմբերի 1, 2019

Վասիլիս և Էլիզա Գուլանդրիսի հիմնադրամ (հուն․՝ Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, (անգլ.՝ Basil & Elise Goulandris Foundation), ժամանակակից արվեստի մասնավոր թանգարան, որը բացվել է 2019 թվականի հոկտեմբերի 1-ին Պանգրատի շրջանում` Աթենքի հարավ-արևելյան մասում^[1]^[2], սուրբ Սպիրիդոն եկեղեցու (հուն․՝ Ιερός Ναός Αγίου Σπυρίδωνος Σταδίου), Պանաթինաիկոսի մարզադաշտի և Պրոսկոպոն հրապարակի կողքին (հուն․՝ Πλατεία Προσκόπων)^[3]:

Ցուցադրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թանգարանում ներկայացված են առավել թանկարժեք նկարներ, քանդակներ, օբյեկտներ և կահույքներ Վասիլիս (1913-1994 թվականներ) և Էլիզա Գուլանդրիսի (1917-2000 թվականներ))^[3] հավաքածուից, այդ թվում` Էլ Գրեկոյի, Պոլ Սեզանի, Վինսենթ վան Գոգի («Զեյթուն բերքի հավաքումը»)^[3], Պոլ Գոգենի, Կլոդ Մոնեի («Ռուանի տաճար» շարքից)^[3], Էդգար Դեգայի, Պաբլո Պիկասոյի («Մերկը բարձրացված ձեռքերով», 1907 թվական)^[3], Անրի դը Տուլուզ-Լոտրեկի, Ժորժ Բրաքի, Խոան Միրոյի, Վասիլի Կանդինսկիի («Երկու շերտավորները», 1932 թվական), Պաուլ Կլեեի, Ջեքսոն Պոլլոքի («Համար 13», 1950 թվական)^[3], Ֆրենսիս Բեկոնի («Երեք էտյուդ ինքնանկարի համար», 1972 թվական)^[3], Նիկի դե Սեն Ֆալլի, Ալբերտո Ջակոմետիի^[1], Օգյուստ Ռոդենի («Հավերժ գարուն» քանդակի մարմարե պատճենը», 1884 թվական)^[3], Ամեդեո Մոդիլիանիի^[3] և շատ այլ վարպետների աշխատանքներ^[2]^[3]։ Հավաքածուի նշանավոր մասը զբաղեցնում են հույն նկարիչների աշխատանքները^[1], որոնցից են Գիկան, Յաննիս Ծառուխիսը, Յաննիս Մորալիսը, Միխալիս Թոմբրոսը^[3]։ Թանգարանի հունական հատվածը համարվում է Անդրոսի ժամանակակից արվեստի թանգարանի շարունակությունը, որը հիմնադրվել է 1979 թվականին Վասիլիս և Էլիզա Գուլանդրիսի հունական արվեստի բազմաբովանդակ հավաքածուների պահպանման համար^[3]։ Թանգարանի հավաքածուի արժեքը գնահատվում է 3 մլրդ ԱՄՆ դոլար^[3]։

Թանգարանում կա գրադարան, որը իր մեջ ներառում է Վասիլիս և Էլիզայի Գուլանդրիսի հավաքածուն արվեստի 4500 գրքից, սրճարան, հուշանվերների խանութ^[3]։ Թանգարանի պատկերասրահը ունի հինգ հարկ, հիմնական հարկը զբաղեցնում են ժամանակավոր ցուցահանդեսներ, հաջորդ երկու հարկը նվիրված են 19-րդ դարի և 20-րդ դարի արևմտյան արվեստին, ևս երկուսը` հունական արվեստին։ Առանձին սրահում պահպանվում է 18-րդ դարի ֆրանսիական կահույքը^[1]։

Թանգարանի հանգստասրահում կախված է Մարկ Շագալի աշխատանքներից «Էլիզա Գուլանդրիսի դիմանկարը» (1969 թվական), Վասիլիս և Էլիզա Գուլանդրիսի ընկերը^[3]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1950-ական թվականների կեսից Վասիլիսը և Էլիզա Գուլանդրիսը հավաքել են իմպրեսիոնիզմի, մոդեռնիզմի, հետպատերազմական արվեստի հավաքածուներ։ Վասիլիս Գուլանդրիսը եղել է Անդրոս հունական կղզու նավատերերի դինաստիայի անդամը, որոնցից են շատ մեկենասներ։ Կիկլադյան արվեստի թանգարանը հիմնադրել է Նիկոսը (Վասիլիսի երկվորյակ եղբայրը) և Դոլլի Գուլանդրիսը, իսկ Գուլանդրիսի պատմության ոչ արհեստական թանգարանը` Անգելոսը և Նիկի Գուլանդրիսը^[3]։

Թանգարանի ստեղծման գաղափարը հայտնվել է 1980-ական թվականներին։ Սկզբնապես թանգարանը մտադրվել է զետեղել Կոլոնակիի ոչ դասական առանձնատանը։ Այնուհետև ճարտարապետ Յույ Մին Փեյը հանձնարարել է նախագծել շենքը Աթենքի կոնսերվատորիայի կողքին։ Սակայն այդ վայրում հայտնաբերել են Լիկեյի ավերակները^[3]։

Վասիլիս Գուլանդրիսը մահացել է 1994 թվականին և թանգարանի ստեղծման աշխատանքները շարունակել է Էլիզա Գուլանդրիսը և Կիրյակոս Կուցոմալլիսը (հուն․՝ Κυριάκος Κουτσομάλλης)` Վասիլիս և Էլիզա Գուլանդրիս հիմնադրամի տնօրենը։ Հողամաս է ստացել Պանգրատի շրջանում ոչ դասական առանձնատան հետ։ Էլիզա Գուլանդրիսը մահացել է 2000 թվականին և հավաքածուի համար զարգացել է իրավաբանական մարտ^[2], որը ուշացրել է թանգարանի բացումը^[3]։

Շենքի մակերեսը` 7250 մ², մասնագիտորեն կառուցվել է թանգարանի կարիքների համար^[3]։

2019 թվականի հոկտեմբերի 1-ին կայացել է թանգարանի պաշտոնական բացումը, նախագահը` Հունաստանի նախագահ Պրոկոպիս Պավլոպուլոսն է^[1]։