Jump to content

Վանգարի Մաատաի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Վանգարի Մաատաի
անգլ.՝ Wangari Maathai
Դիմանկար
Ծնվել էապրիլի 1, 1940(1940-04-01)[1][2][3][…]
ԾննդավայրՆիերի, Բրիտանական Քենիա, Բրիտանական կայսրություն
Մահացել էսեպտեմբերի 25, 2011(2011-09-25)[1][2][3][…] (71 տարեկան)
Մահվան վայրՆայրոբի, Քենիա
Քաղաքացիություն Բրիտանական Քենիա և  Քենիա
ԿրոնՀռոմի Կաթոլիկ եկեղեցի
ԿրթությունԼյուդվիգ Մաքսիմիլիանի Մյունխենի համալսարան, Նայրոբիի համալսարան (1971), Գիսենի համալսարան, Փիթսբուրգի համալսարան (1966), Benedictine College? և Loreto High School, Limuru?
Գիտական աստիճանգիտության բակալավր (1964), գիտության մագիստր (հունվար 1966) և փիլիսոփայության դոկտոր[4] (1971)
Մասնագիտությունուսուցչուհի և քաղաքական գործիչ
ԱշխատատուԵյլի համալսարան
ԱմուսինMwangi Maathai?
Զբաղեցրած պաշտոններMinister of Environment of Kenya? և Member of the National Assembly?
ԿուսակցությունMazingira Green Party of Kenya?
Պարգևներ և
մրցանակներ
ԱնդամությունAlpha Kappa Alpha և Նոբելյան կանանց նախաձեռնություն[19]
ԵրեխաներՎանջիրա Մաթայ
 Wangari Maathai Վիքիպահեստում

Վանգարի Մաատաի (անգլ.՝ Wangari Maathai, ապրիլի 1, 1940(1940-04-01)[1][2][3][…], Նիերի, Բրիտանական Քենիա, Բրիտանական կայսրություն - սեպտեմբերի 25, 2011(2011-09-25)[1][2][3][…], Նայրոբի, Քենիա), քենիացի հասարակական գործիչ, 2004 թվականի Նոբելյան մրցանակի մրցանակակիր[20]։ Մաատաիի մրցանակի հանձնման ժամանակ Դանբոլտ Միեսը, ով այդ ժամանակ գլխավորում էր Նոբելյան կոմիտեն, հայտարարեց, որ նա եղել է «Քենիայի և Աֆրիկայի բնապահպանական ուղղվածությամբ սոցիալական, տնտեսական և մշակութային զարգացման առաջատարը»։

Նա ակտիվորեն պայքարել է Քենիայում ժողովրդավարության հաստատման համար՝ համատեղելով բնապահպանական ոլորտի աշխատանքը քաղաքականության հետ։

1977 թվականին Մաատաին եղել է«Կանաչ գոտի» հասարակական շարժման ձևավորման նախաձեռնողը և գլխավոր ոգեշնչողը։ Կազմակերպությունն զբաղվում է Աֆրիկայում ոչնչացված անտառների վերականգնմամբ։ Նրա գործունեության շնորհիվ հնարավոր եղավ կասեցնել աֆրիկյան անտառների անապատացումը։ «Կանաչ գոտի» շարժման մասնակիցներն իրենց գործունեության 25 տարիների ընթացքում աֆրիկյան աշխարհամասում տնկել են ավելի քան 30 միլիոն ծառ։

Երկար ժամանակ պայքարել է իշխող Քենիա֊աֆրիկական միության ընդդիմության միավորման համար․ դա նրան ի վերջո հաջողվեց 2002 թվականի ընտրությունների ժամանակ՝ ձախ կենտրոնական Ազգային բազմերանգ կոալիցիայի միջոցով։ Ընտրվել է խորհրդարանում։ 2003 թվականից 2005 թվականը ներառյալ եղել է Քենիայի շրջակա միջավայրի ր բնական ռեսուրսների նախարարի տեղակալը։ Հիմնել է կանաչների «Մազինգիրա կուսակցությունը»։

2009 թվականի դեկտեմբերի 14֊ին ՄԱԿ֊ի գլխավոր քարտուղար Բան Կի Մունը Վանգարի Մաատաիին նշանակեց ՄԱԿ―ի խաղաղության դեսպան։ Նրան վիճակված էր զբաղվելու կլիմայական փոփոխությունների հարցերով[21]։

Մահացել է ձվարանների քաղցկեղից։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 FemBio տվյալների շտեմարան (գերմ.)
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Store norske leksikon(նորվ.) — 1978. — ISSN 2464-1480
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  4. ↑ United Nations Convention to Combat Desertification (արաբ.)
  5. ↑ http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/2004/maathai-facts.html
  6. ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
  7. ↑ https://web.archive.org/web/20190402094610/http://iccr.gov.in/content/nehru-award-recipients
  8. ↑ https://www.democracynow.org/2011/9/29/nobel_peace_prize_right_livelihood_winner
  9. ↑ https://www.boell.de/en/navigation/awards-3979.html
  10. ↑ http://www.sofieprisen.no/noop/page.php?p=Articles/173.html&d=1&t=thisistheend
  11. ↑ https://www.goldmanprize.org/recipient/wangari-maathai/
  12. ↑ https://timesofindia.indiatimes.com/india/wangari-maathai-given-indira-gandhi-prize/articleshow/481343.cms
  13. ↑ https://news.vanderbilt.edu/2011/05/12/senior-day-maathai/
  14. ↑ https://naacp.org/latest/video-remembering-activist-image-awards-recipient-wangari-maathai/
  15. ↑ https://www.greenbeltmovement.org/wangari-maathai/biography
  16. ↑ https://www.hws.edu/about/blackwell.aspx
  17. ↑ https://news.yale.edu/2000/05/15/international-environmental-leaders-named-mccluskey-fellows-yale
  18. ↑ https://www.mofa.go.jp/ICSFiles/afieldfile/2009/05/08/2009_Spring_Conferment_of_Decorations_on_Foreign_Nationals.pdf
  19. ↑ https://nobelwomensinitiative.org/laureate/
  20. ↑ В Кении скончалась лауреат Нобелевской премии мира Вангари Маатаи
  21. ↑ «Пан Ги Мун назначил лауреата Нобелевской премии посланцем мира ООН». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 19-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունիսի 27-ին.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վանգարի Մաատաի» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Վանգարի_Մաատաի&oldid=9379108» էջից