Սերիկ Դավթյան

Սերիկ Դավթյան
Ծնվել է	սեպտեմբերի 5 (17), 1893; Դիլիջան, Երևանի նահանգ, Ռուսական կայսրություն
Մահացել է	փետրվարի 14, 1978 (84 տարեկան); Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Բնակության վայր(եր)	Մագադան
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն և ԽՍՀՄ
Ազգություն	հայ
Մասնագիտություն	արվեստագետ, ուսուցչուհի և քաղաքական գործիչ
Հաստատություն(ներ)	ՀՀ ԳԱԱ արվեստի ինստիտուտ
Ալմա մատեր	Երևանի պետական համալսարան (1923)
Պարգևներ	; և
Կուսակցություն	ԽՄԿԿ

Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Դավթյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։

Սերիկ (Սիրուհի) Ստեփանի Դավթյան, (սեպտեմբերի 5 (17), 1893^[1]^[2], Դիլիջան, Երևանի նահանգ, Ռուսական կայսրություն^[1]^[2] - փետրվարի 14, 1978(1978-02-14)^[2], Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ^[2]), հայ խորհրդային արվեստաբան, ազգագրագետ, մանկավարժ^[3], գիտնական, պետական և հասարակական գործիչ, կուսակցական աշխատող։ ՀԽՍՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչ (1967 թվական)։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սերիկ Դավթյանը ծնվել է 1893 թվականի սեպտեմբերին, Դիլիջանում՝ ուսուցչի բազմանդամ ընտանիքում^{[Նշում 1]}։ Թիֆլիսի կանանց գիմնազիան ոսկե մեդալով ավարտելուց հետո երկար տարիներ զբաղվել է ուսուցչությամբ՝ նախ Դիլիջանում, ապա Բաքվում և Սարատովում (1913 - 1920)^[4]։ 1922-1923 թվականներին սովորել է Երևանի համալսարանում։

1937 թվականին Դավթյանը ձերբակալվել է անհիմն մեղադրանքով, որպես «ժողովրդի թշնամի», դատապարտվել 10 տարվա ազատազրկման և աքսորվել Մագադան։ 1947 թվականին վերադարձել է Հայաստան և, չունենալով մեծ քաղաքներում բնակվելու իրավունք, հաստատվել Դիլիջանում, դասավանդել է դպրոցում, միաժամանակ ղեկավարելով քաղաքային գրադարանը, որտեղ կազմակերպել է բազմաթիվ շրջանակներ (գրական, կտրում-կար, ասեղնագործություն և այլն), գրական երեկոներ և այլ միջոցառումներ։ Մեծ է Սերիկ Դավթյանի դերը Դիլիջանի գավառագիտական թանգարանի հիմնադրման գործում (այժմ՝ Դիլիջանի երկրագիտական թանգարան-պատկերասրահ), ուր նրա նախաձեռնությամբ տեղի էնտուզիաստները, միջնակարգ դպրոցի աշակերտները հավաքել են ազգագրական ցուցանմուշներ շրջանի բոլոր գյուղերից^[4]։

1955 թվականին արդարացվելուց հետո տեղափոխվել է Երևան։ Չնայած տարիքին և վատառողջությանը, զբաղվել է գիտական աշխատանքով՝ այն համատեղելով մանկավարժական և գործնական-կիրառական գործունեության հետ^[4]։

Եղել է լուսբաժնի (Դիլիջան և Էջմիածին) և ՀԿ(բ) կ ԿԿ դպրոցական բաժնի վարիչ։ Խմբագրել է «Ժողովրդական լուսավորություն» և «Հոկտեմբերիկ» ամսագրերը։ 1958 թվականից աշխատել է ՀԽՍՀ ԳԱ արվեստի ինստիտուտում, զբաղվել հայկական ժողովրդական և դեկորատիվ-կիրառական արվեստի խնդիրներով։ Ինքնագործ խմբերի համար կազմել է «Ասեղնագործության ձեռնարկ» (1956)։ 1948 թվականից մասնակցել է Երևանի և Մոսկվայի Ժողովրդական ստեղծագործության տների ցուցահանդեսներին։ Ինքնագործ արվեստի համամիութենական փառատոնի դափնեկիր (1967)։ Հեղինակ է «Հայկական ժանյակ» (1966), «Հայկական ասեղնագործություն» (1972) և «Հայկական կարպետ» (1975) գրքերի։

Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ՀԽՍՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչ (1967),
Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշան։

Մատենագիտություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սերիկ Դավթյան, Միխելը, Անվախ տղան, պատմվածքներ, Յերևան, 1925։
Սերիկ Դավթյան, Ասեղնագործության ձեռնարկ, 2 հրատ., 1963:
Սերիկ Դավթյան, Հայկական ժանյակ, 1966։
Սերիկ Դավթյան, Ասեղնագործության ձեռնարկ ինքնագործ խմբակների համար, Երևան, 1957։
Սերիկ Դավթյան, Հայկական ասեղնագործություն, Երևան, 1972, 92 էջ։
Սերիկ Դավթյան, Հայկական կարպետ, 1975։
Սերիկ Դավթյան, Մարաշի ասեղնագործություն/Вышивка Мараша, Սովետական գրող հրատարակչություն, Երևան, 1978։
Давтян С. С., Вышивка Мараша, Ереван, 1978.
Սերիկ Դավթյան, Դրվագներ հայկական միջնադարյան կիրառական արվեստի պատմության, 1981։
Серик Давтян, Очерки истории армянского средневекового прикладного искусства, Ереван, 1981.
Սերիկ Դավթյան, Հայկական ժողովրդական տարազը։ (XIXդ.- XXդ. սկզբին), Երևան, ՀՍՍՀ ԳԱ հրատ., 1983:
Серик Давтян, Из неопубликованного, Этнографическое обозрение, 2006.

Նշումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ Եղբայրը՝ Գագիկ Ստեփանի Դավթյան (1909-1980), ականավոր գյուղատնտես, քիմիկոս, ԽՍՀՄ հիդրոպոնիկայի հիմնադիրներից, գյուղատնտեսական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, ԳԱԱ հիդրոպոնիկայի ինստիտուտի տնօրեն։ ԽՍՀՄ գերագույն խորհրդի պատգամավոր, ՀՀ ԳԱԱ գյուղատնտեսական գիտությունների բաժանմունքի ակադեմիկոս-քարտուղար։ ՀԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ, Երևանի պետական համալսարանի ռեկտոր, ՀԽՍՀ Մինիստրների խորհրդի նախագահի տեղակալ։ Ավագ քույրը՝ Բերսաբե Ստեփանի Դավթյան, քիմիկոս, աշխատել է Մոսկվայի կարբիդի գործարանում որպես գլխավոր ինժեներ։ Միջնեկ քույրը՝ Հրանուշ Ստեփանի Դավթյան, տնտեսագիտության թեկնածու, դասավանդել է Մոսկվայի և Վիլնյուսի համալսարաններում։ Կրտսեր քույրը՝ Լյուսյա Ստեփանի Դավթյան, ավարտել է Թբիլիսիի բժշկական ինստիտուտը, երկար տարիներ աշխատել է Հայաստանի կլինիկաներում որպես առաջատար մանկաբույժ, դասավանդել է Երևանի բժշկական ինստիտուտում։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 ^1,8 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
↑ ^2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 ^2,11 ^2,12 Ով ով է. հայեր (հայ.) / Հ. Այվազյան — Երևան: Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 2005. — հատոր 1.
↑ Серик Степановна Давтян. Биобиблиография. Введение. Биобиблиография и аннотация Арменуи Степанян. Ереван, 1999.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 СЕРИК ДАВТЯН - ИССЛЕДОВАТЕЛЬНИЦА АРМЯНСКОГО НАРОДНОГО ПРИКЛАДНОГО ИСКУССТВА (1893 - 1978)

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սերիկ Դավթյան» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 3, էջ 298)։

[4] Եղբայրը՝ Գագիկ Ստեփանի Դավթյան (1909-1980), ականավոր գյուղատնտես, քիմիկոս, ԽՍՀՄ հիդրոպոնիկայի հիմնադիրներից, գյուղատնտեսական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր, ԳԱԱ հիդրոպոնիկայի ինստիտուտի տնօրեն։ ԽՍՀՄ գերագույն խորհրդի պատգամավոր, ՀՀ ԳԱԱ գյուղատնտեսական գիտությունների բաժանմունքի ակադեմիկոս-քարտուղար։ ՀԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ, Երևանի պետական համալսարանի ռեկտոր, ՀԽՍՀ Մինիստրների խորհրդի նախագահի տեղակալ։ Ավագ քույրը՝ Բերսաբե Ստեփանի Դավթյան, քիմիկոս, աշխատել է Մոսկվայի կարբիդի գործարանում որպես գլխավոր ինժեներ։ Միջնեկ քույրը՝ Հրանուշ Ստեփանի Դավթյան, տնտեսագիտության թեկնածու, դասավանդել է Մոսկվայի և Վիլնյուսի համալսարաններում։ Կրտսեր քույրը՝ Լյուսյա Ստեփանի Դավթյան, ավարտել է Թբիլիսիի բժշկական ինստիտուտը, երկար տարիներ աշխատել է Հայաստանի կլինիկաներում որպես առաջատար մանկաբույժ, դասավանդել է Երևանի բժշկական ինստիտուտում։

[_5e5775e65518eefb-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 ^1,8 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.

[_89a79894c14e958a-2] 2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 ^2,11 ^2,12 Ով ով է. հայեր (հայ.) / Հ. Այվազյան — Երևան: Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 2005. — հատոր 1.

[3] Серик Степановна Давтян. Биобиблиография. Введение. Биобиблиография и аннотация Арменуи Степанян. Ереван, 1999.

[։0-5] 4,0 ^4,1 ^4,2 СЕРИК ДАВТЯН - ИССЛЕДОВАТЕЛЬНИЦА АРМЯНСКОГО НАРОДНОГО ПРИКЛАДНОГО ИСКУССТВА (1893 - 1978)

[1]

[2]

[3]

[Նշում 1]

[4]