Ռոջեր Գարոդի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ռոջեր Գարոդի
ֆր.՝ Roger Garaudy
Ծնվել էհուլիսի 17, 1913(1913-07-17)[1][2][3][…]
ԾննդավայրՄարսել
Մահացել էհունիսի 13, 2012(2012-06-13)[4][1][2][…] (98 տարեկան)
Մահվան վայրChennevières-sur-Marne
Քաղաքացիություն Ֆրանսիա[5]
Մայրենի լեզուֆրանսերեն
Կրոնիսլամ և կաթոլիկություն
ԿրթությունՏիեր լիցեյ
Մասնագիտությունքաղաքական գործիչ, փիլիսոփա, գրող և Ֆրանսիական դիմադրության մարտիկ
ԱշխատավայրՊուատիեի համալսարան
Զբաղեցրած պաշտոններDeputy of Tarn?, Q61677129? և Member of parliament for the Seine?
ԿուսակցությունՖրանսիայի կոմունիստական կուսակցություն
Պարգևներ և
մրցանակներ
ԱնդամությունAcademy of the Kingdom of Morocco for Royaume?[6]

Ռոջեր Գարոդի (ֆր.՝  [ʁɔʒe gaʁodi], հուլիսի 17, 1913(1913-07-17)[1][2][3][…], Մարսել - հունիսի 13, 2012(2012-06-13)[4][1][2][…], Chennevières-sur-Marne)[7][8], ֆրանսիացի փիլիսոփա, ֆրանսիացի դիմադրության մարտիկ և կոմունիստ գրող։ Նա 1982 թվականին ընդունել է իսլամ։ 1998 թվականին նա դատապարտվել և տուգանվել է Հոլոքոստի ժխտման համար՝ ֆրանսիական օրենսդրության համաձայն՝ պնդելով, որ վեց միլիոն հրեաների մահը «միֆ» է[8][9][10]։

Վաղ կյանք և կրթություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռոջեր Գարոդին ծնվել է Մարսելում՝ բանվոր դասակարգի կաթոլիկ ծնողների ընտանիքում։ 14 տարեկանում Գարոդին ընդունել է բողոքականություն[11]։ Նա կռվել է Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ և ստացել «Զինվորական խաչ»։ Ալժիրում Վիշի Ֆրանսիայի ռազմագերի լինելուց հետո Գարոդին միացավ ֆրանսիական դիմադրությանը՝ աշխատելով դիմադրության ռադիոյի և Liberté թերթի համար[12]։

Քաղաքական կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գարոդին միացել է Ֆրանսիայի կոմունիստական կուսակցությանը 1933 թվականին[13]։ 1940-ականների կեսերին Գարոդին համարվում էր կուսակցության առաջատար քաղաքական գործիչ[14]։ Նրա պաշտոնն աստիճանաբար բարձրացել է և 1945 թվականին դարձել կուսակցության ղեկավարության և նրա Կենտրոնական գործադիր կոմիտեի անդամ, որտեղ զբաղեցրել է պաշտոններ 28 տարի[13]։

Գարոդին մնաց քրիստոնյա և իր քաղաքական կարիերայի ընթացքում ի վերջո դարձի եկավ կաթոլիկություն։ Վերջապես նա ընդունեց իսլամ[15]։ Նա ընկերացավ ժամանակի ամենահայտնի ֆրանսիացի հոգևորականներից մեկի՝ Աբե Պիեռի հետ, ով հետագայում կաջակցեր Գարոդիին նույնիսկ վերջինիս ամենավիճահարույց հայացքների առնչությամբ[16]։

1970 թվականին Գարուդին հեռացվեց Կոմունիստական ​​կուսակցությունից՝ քննադատելու կուսակցության դիրքորոշումը ուսանողական շարժման և Վարշավայի պայմանագրի՝ Չեխոսլովակիա ներխուժման վերաբերյալ[13]։ Խորհրդային մեկնաբանները նրա փիլիսոփայական և քաղաքական հայացքները բնութագրել են որպես ռևիզիոնիստական[17]։ Այնուամենայնիվ, նա ընդունել էր Հունգարիայի ներխուժումը 1956 թվականին[12]։

Ակադեմիական կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նա 1953 թվականին ստացել է փիլիսոփայության պետական դոկտորի կոչում՝ գիտելիքի և մատերիալիզմի տեսությունը քննարկող ատենախոսությամբ՝ La théorie matérialiste de la connaissance[11]: 1954 թվականի մայիսին Գարոդին պաշտպանել է մեկ այլ դոկտորական թեզ՝ «Ազատության և անհրաժեշտության խնդիրը մարքսիզմի լույսի ներքո» Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի փիլիսոփայության ինստիտուտում[18]։

Գարոդին դասախոսել է Կլերմոն-Ֆերանի համալսարանի արվեստի ֆակուլտետում 1962-1965 թվականներին։ Գարոդիի և Միշել Ֆուկոյի հակասությունների պատճառով Գարոդին հեռացավ։ Հետագայում 1969–1972 թվականներին դասավանդել է Պուատիեում[8]։

Նրա հիմնական հետազոտության թեման հեղափոխական քաղաքականության հիմքերն էին[11]։

Քաղաքական և փիլիսոփայական հայացքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1940-ականների դրությամբ Գարոդին քննադատում էր Ժան-Պոլ Սարտրի ազատության տեսակետը՝ պնդելով, որ այն չունի որևէ սոցիալական, տնտեսական, քաղաքական կամ պատմական համատեքստ[14]։ Նա քննադատել է Կեցությունն ու Ոչինչը այն բանի համար, ինչը, իր կարծիքով, դուրս չի գալիս մետաֆիզիկական պաթոլոգիայի տիրույթից, իսկ Սարտրի վեպերը «միայն այլասերվածներին և մարդկային կործանվածներին պատկերելու» և իր էքզիստենցիալիզմը որպես «հիվանդություն» նկարագրելու համար[14]։

Գարուդիի հավատը կոմունիզմի նկատմամբ սասանվեց 1956 թվականին, երբ Նիկիտա Խրուշչովը գաղտնի ելույթ ունեցավ Խորհրդային Միության Կոմունիստական կուսակցության 20-րդ համագումարում[11]։ Այնուհետև նա պաշտպանեց մարքսիզմի էկլեկտիկ և հումանիստական ​​տեսակետը՝ խստորեն հակադրվելով Լուի Ալտյուսերի տեսական մարքսիզմին և քարոզելով երկխոսություն այլ մտքի դպրոցների հետ[13]։

1974 թվականին Ֆրեդերիկ Ուիլը նրան բնութագրեց որպես համակրելի Պիեռ Թեյլհարդ դե Շարդենի և Գաբրիել Մարսելի հանդեպ։ Նա կարծում էր, որ արևմտյան մշակույթը նման է իդեալիստական ​​փիլիսոփայության և էլիտար դասի կոալիցիայի, որը ձգտում է մարդկանց հեռացնել նյութական աշխարհից[19]։ Սոցիալիզմի նպատակը, նրա կարծիքով, ոչ միայն տնտեսական անվտանգությունն էր կամ սոցիալական արդարության ապահովումը, այլև յուրաքանչյուր մարդու ստեղծագործելու անձնական հնարավորություններ ապահովելը[11]։

Իսլամ ընդունելը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մոտ 1980 թվականին Գարոդին կարդաց Մուամար Քադաֆիի «Կանաչ գիրքը» և հետաքրքրվեց Լիբիայով և իսլամով՝ մի քանի անգամ անապատում հանդիպելով երկրի ղեկավարի հետ։ Նա պաշտոնապես կրոնափոխ է եղել Ժնևի Իսլամական կենտրոնում` կազմակերպություն, որը վերահսկվում է «Մուսուլման եղբայրների» կողմից։

«Իսրայելի դեպքում. քաղաքական սիոնիզմի ուսումնասիրություն» (1983) Գարոդին սիոնիզմը ներկայացնում է որպես մեկուսացման և սեգրեգացիոն գաղափարախոսություն, որը ոչ միայն կախված է հակասեմիտիզմից,այլև պատրաստակամորեն խրախուսում է նրան հասնելու իր նպատակներին[20]։

Հոլոքոստի ժխտում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դատավճիռ Գեյսոյի օրենքը խախտելու համար[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիմնական հոդված՝ Ժամանակակից Իսրայելի հիմնադիր առասպելները

1996 թվականին Գարոդին[21] իր խմբագիր Պիեռ Գիյոմի հետ հրատարակեց Les Mythes fondateurs de la politique israelienne (բառացի՝ Իսրայելի քաղաքականության հիմնադիր առասպելները) աշխատությունը, որը հետագայում թարգմանվեց անգլերեն որպես «Ժամանակակից Իսրայելի հիմնադիր առասպելները»։ Գրքում նա գրել է Հոլոքոստի «վեց միլիոն» հրեա զոհերի մասին միֆը[22]։ Հոլոքոստի ժխտման վերաբերյալ ֆրանսիական օրենսդրության այս խախտման պատճառով դատարաններն արգելեցին հետագա հրապարակումը և 1998 թվականի փետրվարի 27-ին Գարոդիին տուգանեցին 120,000 ֆրանսիական ֆրանկով[12] Նա դատապարտվել է մի քանի տարվա պայմանական ազատազրկման։ Գարոդին այս որոշումը բողոքարկել է Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանում, սակայն նրա բողոքը մերժվել է որպես անընդունելի[22][23]։ Իր լսումների ժամանակ Գարոդին հայտարարեց, որ իր գիրքը ոչ մի կերպ ներում չի շնորհում նացիոնալ-սոցիալիստական մեթոդներին, և այդ գիրքը հարձակում է Իսրայելի կառավարության կողմից «Հոլոքոստի» առասպելականացման և օգտագործման վրա։ Նա պնդում էր, որ իր գիրքը վերաբերում է

կառավարության կողմից «հոլոքոստի» օգտագործմանը որպես «արդարացնող դոգմա» իր գործողությունների համար, որոնք իրականացրել է հիմնականում Պաղեստինում և պաղեստինցիների նկատմամբ[24]։

Գարոդին ընդդեմ Ֆրանսիայի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գարոդին վիճարկել է Ֆրանսիայի որոշումը և դիմել Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարան (ՄԻԵԴ)՝ նշելով, որ իր գիրքը քաղաքական աշխատանք է, որը քննադատում է Իսրայելի քաղաքականությունը, որը չի ժխտում, որ նացիստները հանցագործություններ են կատարել մարդկության դեմ, և ֆրանսիական դատարանները խախտել են իր ազազտ խոսքի իրավունքը։ ՄԻԵԴ-ը չհամաձայնեց և վճռեց, որ Գարոդին հերքել է պատմական փաստերը իր գրքում, որը հետազոտական աշխատանք չէ։ Այն նաև պնդեց, որ միջամտությունը հետապնդում է երկու օրինական նպատակ՝ համաձայն Գեյսոյի օրենքի հոդվածների և չի հանդիսանում Գարոդիի ազատ խոսքի իրավունքի խախտում։ ՄԻԵԴ-ը չի օգտագործել այս հիմնավորումը Փերինչեքն ընդդեմ Շվեյցարիայի գործով[25]։

Իրանի աջակցությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Իրանում խորհրդարանի 160 անդամ և 600 լրագրող ստորագրել են խնդրագիր՝ ի աջակցություն Գարոդիի[26][27]։ 1998 թվականի ապրիլի 20-ին Իրանի գերագույն առաջնորդ այաթոլլա Ալի Խամենեին հանդիպեց Գարոդիին։ Խամենեին քննադատում էր Արևմուտքին, որն, ըստ նրա, դատապարտում էր «նացիստների ռասիստական պահվածքը»՝ միաժամանակ ընդունելով սիոնիստների «նացիստական պահվածքը»[28]։ Իրանի նախագահ Աքբար Հաշեմի Ռաֆսանջանին իրանական ռադիոյով հնչեցրած քարոզում հայտարարել է, որ Հիտլերը «ընդամենը սպանել է 20,000 հրեաների, և ոչ թե վեց միլիոնի», և որ «Գարոդիի հանցագործությունը բխում է սիոնիստական քարոզչությունը կասկածի տակ դնելուց»[29]։ Իրանի նախագահ Մոհամմադ Խաթամին 1998 թվականին Գարոդիին բնութագրեց որպես «մտածող» և «հավատացյալ», ով դատարանում հայտնվեց զուտ «Արևմուտքին տհաճ» հետազոտություններ հրապարակելու համար[28]։

2006 թվականի դեկտեմբերին Գարուդին վատառողջության պատճառով չկարողացավ մասնակցել Հոլոքոստի գլոբալ տեսլականի վերանայման միջազգային կոնֆերանսին Թեհրանում։ Հաղորդվում է, որ նա տեսագրված հաղորդագրություն է ուղարկել՝ աջակցելով Իրանի նախագահ Մահմուդ Ահմադինեժադի տեսակետին, որ Իսրայելը պետք է դադարի գոյություն ունենալուց[30][31]։

Մահ և ժառանգություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռոջեր Գարոդին մահացել է Շեննևյեր-սյուր-Մարնում՝ Վալ-դե-Մարն, 2012 թվականի հունիսի 13-ին՝ չորեքշաբթի, 98 տարեկան հասակում[32]։

Ըստ Ազամ Թամիմիի՝ թունիսցի մտածող Ռաչեդ Գաննուշին ոգեշնչվել է Գարոդիից 1980-ականների սկզբին, այն բանից հետո, երբ նա կարդացել է կանանց մասին նրա գրքի թարգմանությունը։ Հետագայում նա հեղինակեց մի տրակտատ կանանց իրավունքների և իսլամական շարժման մեջ կանանց կարգավիճակի մասին՝ մասամբ ազդված Գարոդիի աշխատանքից[33]։

Մրցանակներ և պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մատենագիտություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գարոդիի գրքերը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ավելի քան 70 գրքերի հեղինակ[38][39], նրա թարգմանված որոշ ստեղծագործություններն են.

Գրքեր և թեզեր Գարոդիի մասին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 http://www.senat.fr/senateur/garaudy_roger56601x.html
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  3. ↑ 3,0 3,1 Sycomore (ֆր.) / Assemblée nationale
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 BBC News - French philosopher Roger Garaudy dies
  5. ↑ LIBRIS — 2018.
  6. ↑ https://alacademia.org.ma/membre/%d8%b1%d9%88%d8%ac%d9%8a-%d9%83%d8%a7%d8%b1%d9%88%d8%af%d9%8a-2/
  7. ↑ «French philosopher Roger Garaudy dies»։ 15 June 2012 
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Cross Tony (15 June 2012)։ «From French resistance to Holocaust denial – Roger Garaudy dies at 98»։ RFI English 
  9. ↑ Atkins Stephen E. (2009-01-01)։ Holocaust Denial as an International Movement (անգլերեն)։ ABC-CLIO։ ISBN 9780313345388 
  10. ↑ Epstein Simon (2012)։ «Roger Garaudy, Abbé Pierre, and the French Negationists»։ in Wistrich Robert S.։ Holocaust Denial: The Politics of Perfidy։ De Gruyter with Magnes Press (Hebrew University of Jerusalem)։ էջեր 85–107։ ISBN 9783110288148 
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 Edouard, Morot-Sir (1980), The Columbia Dictionary of Modern European Literature (2nd տպ.), Columbia University Press, ISBN 978-0-231-03717-4 
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 «Roger Garaudy: Veteran of the Resistance who later became a Holocaust denier»։ The Independent (London)։ 24 June 2012։ Վերցված է 25 January 2021 
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 Kelly, Michael (2005), France, Peter, ed։, The New Oxford Companion to Literature in French, Oxford University Press, p. 332, doi:10.1093/acref/9780198661252.001.0001, ISBN 9780191735004 
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 Drake, David (2010), «The 'Anti-Existentialist Offensive': The French Communist Party against Sartre (1944—1948)», Sartre Studies International 16 (1): 69–94, doi:10.3167/ssi.2010.160105 
  15. ↑ «French philosopher Roger Garaudy dies»։ BBC News (en-GB)։ 2012-06-15։ Վերցված է 2023-07-10 
  16. ↑ "Ce qui a fait chuter l'abbé Pierre", L'Express, 02-05-1996, (in French).
  17. ↑ See Marxism and the Renegade Garaudy and Scientific Communism and Its Modern Falsifiers.
  18. ↑ Wetter, Gustav Andreas (1960), Dialectical Materialism: A Historical and Systematic Survey of Philosophy in the Soviet Union, F. A. Praeger, p. 241 
  19. ↑ Will, Frederick (1974), «Roger Garaudy, the Hellenic Tradition, and Imaginative Space», The Classical Journal 69 (4): 328–330 
  20. ↑ Wistrich, Robert S. (2015), «The Anti-Zionist Mythology of the Left», Israel Journal of Foreign Affairs 9 (2): 189–199, doi:10.1080/23739770.2015.1037579 
  21. ↑ «From French resistance to Holocaust denial – Roger Garaudy dies at 98 – Africa – Radio France Internationale» (en-GB)։ 2012-06-15։ Վերցված է 2016-07-18 
  22. ↑ 22,0 22,1 «Writer fined for 'holocaust' writings»։ BBC News։ BBC։ 27 February 1998։ Վերցված է 8 July 2013 
  23. ↑ Inadmissibility Decision in the Case of Garaudy v. France, European Court of Human Rights, 7 July. 2003.
  24. ↑ «Writer fined for holocaust writings»։ BBC News։ BBC։ 27 February 1998։ Վերցված է 8 July 2013 
  25. ↑ Gorton, Sean (2015), «The Uncertain Future of Genocide Denial Laws in the European Union», The George Washington International Law Review 47 (2): 421–445, http://docs.law.gwu.edu/stdg/gwilr/PDFs/47-2/6%20gorton.pdf (չաշխատող հղում)
  26. ↑ Black Edwin (13 January 2012)։ «Denial of Holocaust nothing new in Iran / Ties to Hitler led to plots against British and Jews»։ SF Gate։ Վերցված է 25 January 2021 
  27. ↑ Litvak Meir (2007)։ «The Islamic Republic of Iran and the Holocaust: Anti-Semitism and Anti-Zionism»։ in Herf Jeffrey։ Anti-Semitism and Anti-Zionism in Historical Perspective Convergence and Divergence։ Abingdon, Oxon & New York City: Routledge։ էջ 331։ ISBN 9781317983477 
  28. ↑ 28,0 28,1 Menashri David։ «Iran, the Jews and the Holocaust»։ The Stephen Roth Institute for the Study of Contemporary Antisemitism and Racism, Tel Aviv University։ Արխիվացված է օրիգինալից 1 February 2009-ին 
  29. ↑ Wistrich Robert S., ed. (2012)։ «Introduction: Lying about the Holocaust»։ Holocaust Denial: The Politics of Perfidy։ Berlin & Boston: Walter de Gruyter։ էջ 23։ ISBN 9783110288216 
  30. ↑ Taheri Amir (11 April 2007)։ «Roger Garaudy»։ Asharq Al-awsat։ Արխիվացված է օրիգինալից 4 March 2016-ին 
  31. ↑ «The Real Challenge in the Middle East is Ideology»։ The Times of Israel։ Jewish News Service։ 2 July 2012։ Վերցված է 25 January 2021 
  32. ↑ «Controversial French philosopher Garaudy dies»։ France-24։ 15 June 2012։ Վերցված է 25 January 2021 
  33. ↑ Tamimi, Azzam (2013), The Oxford Handbook of Islam and Politics, Oxford University Press, doi:10.1093/oxfordhb/9780195395891.013.0028, ISBN 9780195395891 
  34. ↑ 34,0 34,1 Luc Cédelle, "Roger Garaudy : mort d'une figure du négationnisme", Le Monde, 15 June 2012. Retrieved 2012.
  35. ↑ «Service to Islam | King Faisal International Prize»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2015-01-06-ին։ Վերցված է 2015-01-07 
  36. ↑ "Mort de l’ancien communiste Roger Garaudy, figure du négationnisme", Dernières Nouvelles d'Alsace, 15 June 2012. Retrieved 2012.
  37. ↑ "Jean Ziegler refuse le «prix Kadhafi des droits de l'homme»", Le Temps, 2 October 2002. Retrieved 2012.
  38. ↑ "Décès de Roger Garaudy, un ex-intellectuel communiste devenu négationniste", France Info
  39. ↑ "DISPARITION DE ROGER GARAUDY, DE STALINE À MAHOMET", L'Humanité

Հոդվածներ Գարոդիի մասին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Maurice Cranston, "The Thought of Roger Garaudy," Problems of Communism, vol. 19, no. 5 (Sept.-Oct. 1970), pp. 11–18.

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ռոջեր_Գարոդի&oldid=8889915» էջից