Շոլոմ Ալեյխեմ
Շոլոմ Ալեյխեմ իդիշ՝ שלום עליכם | |
---|---|
Ծննդյան անուն | ռուս.՝ Шолом Нохумович Рабинович |
Ծնվել է | փետրվարի 18 (մարտի 2), 1859[1] կամ մարտի 5, 1859[2] |
Ծննդավայր | Պերեյասլավ, Պոլտավայի նահանգ, Ռուսական կայսրություն |
Վախճանվել է | մայիսի 13, 1916[1][3][4][…] (57 տարեկան) կամ 1916[5] |
Վախճանի վայր | Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ[1] |
Գերեզման | Mount Carmel Cemetery |
Մասնագիտություն | դրամատուրգ և գրող |
Լեզու | իդիշ և եբրայերեն |
Քաղաքացիություն | Ռուսական կայսրություն[6][7] և ԱՄՆ |
Զավակներ | Sarah Solomonovna Rabinovich? և Marie Waife? |
Ազգականներ | Բել Կաուֆման և Ben Zion Goldberg? |
Կայք | sholemaleichem.org |
Շոլոմ Ալեյխեմ Վիքիքաղվածքում | |
Շոլոմ Ալեյխեմ Վիքիդարանում | |
Sholem Aleichem Վիքիպահեստում |
Շոլոմ Ալեյխեմ (Շոլոմ Նոխումովիչ Ռաբինովիչ, փետրվարի 18 (մարտի 2), 1859[1] կամ մարտի 5, 1859[2], Պերեյասլավ, Պոլտավայի նահանգ, Ռուսական կայսրություն - մայիսի 13, 1916[1][3][4][…] կամ 1916[5], Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ[1]), հրեա գրող։
Գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գրել է իվրիտով, իդիշով, ռուսերենով։ Հետևել է հրեական և ռուս գրականությունների դեմոկրատական ու լուսավորական ավանդույթներին։ «Շոմերի դատը․․․» (1888) պամֆլետում, «Աղքատության թեման հրեական գրականության մեջ» հոդվածաշարում Շոլոմ-Ալեյխեմը պայքարել է ընդդեմ բուլվարային գրականության ու հովվերգական ռոմանտիկայի, հանուն ռեալիստական ժողովրդական գրականության։ «Մենդեր Բլանկը և նրա փոքրիկ ընտանիքը» (1887) վեպում Շոլոմ-Ալեյխեմը ծաղրի է ենթարկել բուրժուային, իսկ «Ստեմպենյու» (1888) և «Իոսելե-Սոխակ» (1889) վեպերում ստեղծել ժողովրդի ծոցից դուրս եկած տաղանդավոր մարդկանց ռոմանտիկական կերպարներ։ 1892 թվականից հրատարակել է «Մենախեմ-Մենդըլ», 1894 թվականից՝ «Տեվյեն կաթնավաճառ» վիպակների առանձին գլուխներ, որոնցում նրա հումորը հասել է կատարելության։ Շոլոմ-Ալեյխեմի ստեղծագործության մի զգալի շրջանն անցել է 1905-1907 թվականների հեղափոխության նշանաբանով։ 1900-ական թվականների սկզբներին գրողը կապեր է հաստատել Լ․ Տոլստոյի, Ա․ Չեխովի, Մ․ Գորկու, Վ․ Կորոլենկոյի հետ, իր ստեղծագործություններն ընթերցել մտավորականների և աշխատավոր երիտասարդության անլեգալ ու կիսալեգալ ժողովներում՝ Լեհաստանում, Լիտվայում, Լատվիայում, ստեղծել երգիծական պամֆլետներ ընդդեմ ինքնակալության։ «Ջրհեղեղ» (1906) վեպում Շոլոմ-Ալեյխեմը փորձել է տալ դարաշրջանի ընդարձակ պատկերը, ստեղծել հեղափոխականների կերպարներ։ Ռեակցիայի սկսվելուց հետո մեկնել է Ամերիկա, այնուհետև՝ Շվեյցարիա։ Հեղինակի հակակապիտալիստական միտումներն են արտացոլված «Թափառող աստղեր» (1909-1911) վեպում, պատմվածքներում և հատկապես «Մանուկ Մոտլը» (մսա-1, 1907, հայ․ հրտ․ 1937) վիպակում։ 1908 թվականին Շոլոմ-Ալեյխեմը վերադարձել է Ռուսաստան։ 1914 թվականին Գերմանիայից, որտեղ բուժվում էր, անցել է ԱՄՆ։ Կյանքի վերջին տարիներին Շոլոմ-Ալեյխեմը հրատարակել է «Արյունոտ կատակ» (1912) վեպը, աշխատել դրամատիկ ստեղծագործությունների («Խոշոր շահում», 1915) և ինքնակենսագրական «Տոնավաճառից» (անավարտ) վեպի վրա։ Առաջին համաշխարհային պատերազմն իր ցասումնալից արձագանքն է գտել նրա «Հազար ու մեկ գիշերվա հեքիաթներ» (1914) պատմվածաշարում։ Շոլոմ-Ալեյխեմի ստեղծագործությունը թարգմանվել է աշխարհի շատ լեզուներով։
Ստեղծագործություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Այդ երկու հակասեմիտը
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Ременик Г. А. Шолом-Алейхем // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 2,0 2,1 Find A Grave — 1996.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Kuiper K. Encyclopædia Britannica
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Internet Broadway Database — 2000.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 https://www.biografiasyvidas.com/biografia/s/solem.htm
- ↑ http://www.nytimes.com/2002/11/09/books/the-world-with-a-sigh-and-a-wink.html
- ↑ http://www.nytimes.com/2011/07/08/movies/sholem-aleichem-laughing-in-the-darkness-review.html
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 8, էջ 539)։ |
|
- Մարտի 2 ծնունդներ
- 1859 ծնունդներ
- Մարտի 5 ծնունդներ
- Ռուսական կայսրությունում ծնվածներ
- Մայիսի 13 մահեր
- 1916 մահեր
- Նյու Յորք քաղաքում մահացածներ
- Նյու Յորք նահանգում թաղվածներ
- Անձինք այբբենական կարգով
- Գրողներ այբբենական կարգով
- Հրեա գրողներ
- Գրական կեղծանուններով հայտնի հեղինակներ
- Տուբերկուլոզից մահացածներ
- Դրամատուրգներ
- 20-րդ դարի տղամարդ գրողներ