Շելլի-Էն Ֆրեյզեր-Փրայս
| Շելլի-Էն Ֆրեյզեր-Փրայս անգլ.՝ Shelly-Ann Fraser-Pryce | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | դեկտեմբերի 27, 1986[1] (37 տարեկան) |
| Ծննդավայր | Քինգստոն, Ճամայկա |
| Քաղաքացիություն |  Ճամայկա |
| Կրթություն | Wolmer's Schools? |
| Մասնագիտություն | վազորդ և թեթևատլետ |
| Զբաղեցրած պաշտոններ | ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի բարի կամքի դեսպան |
| Պարգևներ և մրցանակներ | |
 Shelly-Ann Fraser-Pryce Վիքիպահեստում | |
Շելլի-Էն Ֆրեյզեր-Փրայս (անգլ.՝ Shelly-Ann Fraser-Pryce, դեկտեմբերի 27, 1986[1], Քինգստոն, Ճամայկա), ճամայկացի մարզուհի, որը մասնագիտանում է կարճ տարածություններում (60, 100 և 200 մետր) վազքի մեջ։ Օլիմպիական եռակի և աշխարհի 11-ակի չեմպիոն 2008-2022 թվականներին։ Ճանաչվել է 2013 թվականի աշխարհի լավագույն աթլետուհի, 4 անգամ ճանաչվել է Տարվա լավագույն մարզիկ Ճամայկայում (2012, 2013, 2015, 2019)։ Եղել է Ճամայկայի հավաքականի դրոշակակիրը 2016 և 2020 թվականների Օլիմպիական խաղերի բացման արարողությունների ժամանակ։ Փորձագետների կողմից դիտարկվում է որպես աթլետիկայի պատմության ամենաուժեղ արագավազորդներից մեկը։
Հայտնի է իր փոքր կազմվածքով (152 սմ հասակ) և անսովոր սանրվածքների հանդեպ կիրքով, նա ունի իր սեփական ChicHair Ja սրահը։ 2011 թվականին ամուսնացել է Ջեյսոն Փրայսի հետ (անգլ.՝Jason Price) և սկսել է հանդես գալ կրկնակի ազգանունով։ 2017 թվականի օգոստոսի 7-ին նա ունեցել է որդի՝ Զիոն (անգլ.՝ Zyon), որի պատճառով բաց է թողել աշխարհի 2017 թվականի առաջնությունը։ Դարձել Է ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի բարի կամքի դեսպանների շարքում Ճամայկայի առաջին ներկայացուցիչը։
Կորիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2000-ականներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2007 թվականին Օսակայում 20-ամյա Ֆրեյզերը նվաճեց իր կարիերայի առաջին մեդալը աշխարհի առաջնություններում։ 4×100 մետր փոխանցումավազքում նա հանդես է եկել միայն նախնական մրցավազքում, որտեղ Ճամայկայի թիմը ցույց է տվել երկրորդ արդյունքը։ Եզրափակչում Ճամայկացի վազորդները ոսկու համար պայքարում ընդամենը 0,03 վրկ զիջեցին ամերիկուհիներին, Ֆրեյզերը ստացավ իր Արծաթե մրցանակը։
2008-ի Օլիմպիական խաղերում 21-ամյա Շելլի-էն Ֆրեյզերը օգոստոսի 17-ին 100 մետր հեռավորության վրա ոսկե մեդալ նվաճեց անձնական ռեկորդով (10,78 վրկ)՝ առաջ անցնելով իր հայրենակիցներից Շերոն Սիմփսոնից և Քերոն Ստյուարտից, ովքեր արծաթը կիսեցին 10,98 արդյունքով։ 4×100 մետր փոխանցումավազքում ճամայկացի վազորդները ցույց տվեցին լավագույն ժամանակը նախնական մրցավազքում (42,24, Ֆրեյզերը վազեց առաջին փուլում), և այն բանից հետո, երբ ամերիկուհիները չկարողացան հասնել եզրափակիչ, նրանք համարվեցին միանշանակ ֆավորիտներ։ Եզրափակչում Ֆրեյզերը վազեց առաջինը և դարձավ փոխանցումավազքում որպես առաջատար, բայց հետո ճամայկացի աթլետները սխալներ թույլ տվեցին փոխանցումավազքում երկրորդից երրորդ փուլ տեղափոխելիս և չկարողացան ավարտել։ Առաջին տեղն զբաղեցրին ռուս կանայք, սակայն ավելի ուշ, Ռուսաստանի հավաքականի անդամներից մեկի որակազրկումից հետոոսկին բաժին հասավ Բելգիայի հավաքականին։
2009-ին Բեռլինում կայացած աշխարհի առաջնությունում Ֆրեյզերը նվաճեց երկու ոսկի՝ 100 մետր հեռավորության վրա՝ 10,73 վայրկյան ազգային ռեկորդով (Քերոն Ստյուարտը հետ մնաց 0,02 վայրկյանով) և 4×100 մետր փոխանցումավազքում։
2010-ականներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2011 թվականի Աշխարհի առաջնությունում Դաեգուում 100 մետր մրցատարածությունում դարձել է չորրորդը՝ 10,99 վայրկյան արդյունքով, 0,01 վայրկյանով հետ մնալով բրոնզե մեդալակիր Քելլի-Էնն Բապտիստից։ 4×100 մետր փոխանցումավազքում Շելլի-Էնն առաջին փուլում վազեց եզրափակիչ, ճամայկացի վազորդները սահմանեցին ազգային ռեկորդ (41,70), բայց զիջեցին 0,14 վրկ ամերիկացիներին։
_(cropped).jpg)
2012 թվականի Լոնդոնի Օլիմպիական խաղերում Ֆրեյզեր-Փրայսը նվաճեց երեք մեդալ։ Օգոստոսի 4-ին նա հաղթել է 100 մետր մրցատարածությունում 10,75 արդյունքով, ամերիկուհի Կարմելիտա Ջեթերը հետ է մնացել 0,03 վայրկյանով։ Օգոստոսի 8-ին Ֆրեյզեր-Փրայսը 200 մետր վազքի եզրափակչում երկրորդն էր՝ 22,09 վրկ անձնական ռեկորդով, ոսկին նվաճեց ամերիկուհի Էլիսոն Ֆելիքսը (21,88)։ 4×100 մետր փոխանցումավազքում պայքարը սպասելիորեն ծավալվեց ամերիկացի և Ճամայկացի վազորդների միջև։ Ամերիկուհիներին հաջողվել է համաշխարհային ռեկորդ սահմանել (40,82) և ոսկի նվաճել, ճամայկացի վազորդները (Ֆրեյզեր-Փրայսը հանդես է եկել Առաջին փուլում) ազգային ռեկորդով (41,41) մնացել են երկրորդը։
IAAF Ադամանդե լիգայի 2012, 2013 և 2015 թվականների հաղթող 100 մետր մրցատարածությունում, ինչպեւրան դարձավ երկրորդը։ Միևնույն ժամանակ, կիսաեզրափակչում լավագույն ժամանակը ցույց տված Էլիսոն Ֆելիքսը չկարողացավ ավարտել։ Օգոստոսի 18-ին Ֆր եյզեր-Փրայսը վազեց 4×100 մետր փոխանցումավազքի վերջին փուլում և աշխարհի առաջնությունների ռեկորդով (41,29) Ճամայկային ոսկի բերեց,ս նաև 2013 թվականի Ադամանդե լիգայի 200 մետր մրցատարածությունում։
Աշխարհի 2013 թվականի առաջնությունը Մոսկվայում ամենահաջողն էր Ֆրեյզեր-Փրայսի կարիերայում։ Օգոստոսի 12-ին նա հաղթեց 100 մետրանոցում՝ աշխարհի մրցաշրջանի լավագույն արդյունքով (10,71), երկրորդ տեղը զբաղեցրած Մուրիել Աուրեի հետ մնաց 0,22 վայրկյանով։ 4 օր անց պատմությունը կրկնվեց 200 մետր վազքի եզրափակչում. Ֆրեյզեր-Փրայսը 22,17 արդյունքով նվաճեց ոսկին, աուրան դարձավ երկրորդը։ Միևնույն ժամանակ, կիսաեզրափակչում լավագույն ժամանակը ցույց տված Էլիսոն Ֆելիքսը չկարողացավ ավարտել։ Օգոստոսի 18-ին Ֆր Եյզեր-Փրայսը վազեց 4×100 մետր փոխանցումավազքի վերջին փուլում և աշխարհի առաջնությունների ռեկորդով (41,29) amaամայկային ոսկի բերեց, թուլացած կազմով հանդես եկող ամերիկուհիները հետ մնացին 1,46 վայրկյան։ 2013 թվականի արդյունքներով Ֆրեյզեր-Փրայսը ճանաչվել է աշխարհի լավագույն մարզիկ։
2014 թվականի աշխարհի փակ առաջնությունում Սոպոտում հաղթեց կարիերայի միակ ոսկին 60 մետր հեռավորության վրա՝ աշխարհի մրցաշրջանի լավագույն արդյունքով (6,98), Մուրիել աուրան պարտվեց 0,03 վրկ։ 2014 թվականի մայիսին Ֆրեյզեր-Փրայսը ելույթ է ունեցել նասաուում կայացած աթլետիկայի փոխանցումավազքի աշխարհի առաջնությունում, որտեղ 4×200 մետր փոխանցումավազքում դարձել է բրոնզե մեդալակիր (առաջին երկու տեղերը զբաղեցրել են ԱՄՆ-ի և Մեծ Բրիտանիայի թիմերը)։ 2014 թվականի օգոստոսի սկզբին Գլազգոյում կայացած Համագործակցության խաղերում հաղթել է Ճամայկայի հավաքականի կազմում 4×100 մետր փոխանցումավազքում։
2015-ին Պեկինում կայացած աշխարհի առաջնությունում Ֆրեյզեր-Փրայսը երկրորդ անգամ անընդմեջ հաղթեց 100մ վազքում, եզրափակիչում նա վազեց 10,76 (0,02 վայրկյան դանդաղ, քան իր սեզոնի լավագույն ժամանակն աշխարհում), Դաֆնե Շիպերսը հոլանդական ռեկորդով (10.81) զբաղեցրել է երկրորդ տեղը։ Պեկինում 200մ վազքում Ֆրեյզեր-Փրայսը որոշեց չմասնակցել։ 4x100 մ փոխանցումավազքում Ֆրեյզեր-Փրայսն անցկացրեց և՛ նախնական տապի վերջին փուլը (Ճամայկայի թիմը սեզոնում աշխարհի լավագույն արդյունքն էր՝ 41,84) և՛ եզրափակիչ։ Վճռորոշ մրցավազքում ճամայկացի վազորդները (Վերոնիկա Քեմփբել-Բրաուն, Նատաշա Մորիսոն, Էլեյն Թոմփսոն, Ֆրեյզեր-Փրայս) սահմանեցին աշխարհի առաջնության ռեկորդ և ճամայկայի ռեկորդ (41,07), ԱՄՆ թիմը հետ մնաց 0,61 վայրկյանով։
2016-ին Բրազիլիայում կայացած Օլիմպիական խաղերում Ֆրեյզեր-Գինը դիտվում էր որպես ֆավորիտ 100 և 200 մետր հեռավորության վրա։ Այնուամենայնիվ, մրցաշրջանի ընթացքում Էլեյն Թոմփսոնը լավ մարզավիճակ ձեռք բերեց, և նա դարձավ 2016-ի խաղերի սպրինտի գլխավոր հերոսը։ 100 մետրանոցի եզրափակչում Թոմփսոնը ցույց տվեց 10,71 ժամանակ և նվաճեց ոսկի, Ֆրեյզեր-Փրայսը, ով վազեց 10,86-ով, միայն լուսանկարչական ավարտը դիտելուց հետո ստացավ բրոնզե մեդալ՝ առաջ անցնելով Մարի-Ժոզե տա Լուից։ 200 մետր մրցատարածությունում Ֆրեյզեր-Փրայսը ելույթ չի ունեցել, ոսկին նվաճել է Էլեյն Թոմփսոնը։ 4×100 մետր փոխանցումավազքում Ֆրեյզեր-Փրայսը վազեց վերջին փուլում, բայց չկարողացավ առաջ անցնել ամերիկացի Թորի Բոուիից։ ԱՄՆ-ի թիմը հաղթել է փոխանցումավազքի պատմության երկրորդ արդյունքով (41,01), Ջամայկայի թիմը հետ է մնացել 0,35 վայրկյանով։
2017 թվականի աշխարհի առաջնությունը որդու ծննդյան պատճառով բաց թողնելուց հետո Ֆրեյզեր-Փրայսը վերադարձավ Մեծ սպորտ և ապացուցեց, որ շարունակում է մնալ աշխարհի սպրինտի առաջատարը։ 2019-ի օգոստոսին Ֆրեյզեր-Փրայսը Լիմայում կայացած Համաամերիկյան խաղերում հաղթեց 200 մետրանոց հարվածով՝ խաղերի պատմության մեջ լավագույն արդյունքով (22,43)։ 2019 թվականին Դոհայում Շելլի-Էնն իր կարիերայում չորրորդ անգամ հաղթեց 100 մետրանոց հարվածաշարում աշխարհի առաջնությունում։ Եզրափակչում Ֆրեյզեր-Փրայսը ցույց է տվել մրցաշրջանի լավագույն արդյունքն աշխարհում (10,71)[3], բրիտանուհի Դինա Էշեր-Սմիթը ազգային ռեկորդով զբաղեցրել է երկրորդ տեղը (10,83)։ Ֆրեյզեր-Փրայսը կրկին որոշել է հանդես չգալ 200 մետր վազքում, իսկ 4×100 մետր փոխանցումավազքում վազել է երկրորդ փուլում և նախնական վազքում, և եզրափակչում։ Ճամայկայի հավաքականը հաղթել է մրցաշրջանի լավագույն արդյունքով (41,44)։
2020-ականներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2021 թվականին կայացած Տոկիոյի Օլիմպիական խաղերում Ֆրեյզեր-Փրայսը 100 մետր մրցաձևում Էլեյն Թոմփսոն-Հերայի հետ կրկին պայքարել է ոսկու համար։ Կիսաեզրափակչում Ֆրեյզեր-Փրայսը ցույց տվեց լավագույն ժամանակը (10,73), սակայն եզրափակչում Թոմփսոն-Խերան ցույց տվեց երկրորդ արդյունքը 100 մետր վազքի պատմության մեջ՝ սահմանելով օլիմպիական ռեկորդ և Ճամայկայի ռեկորդ (10,61)։ Ֆրեյզեր-Փրայսը 10,74 միավորով զբաղեցրեց երկրորդ տեղը, ևս մեկ Ճամայկա վազորդ Շերիկա Ջեքսոնը զբաղեցրեց երրորդ տեղը (10,76)[4]։ Ֆրեյզեր-Փրայսը չորրորդ անգամ անընդմեջ Օլիմպիական խաղերում 100 մետր հեռավորության վրա մեդալ է նվաճել։ 200 մետրանոց հարվածաշարում Ֆրեյզեր-Փրայսը եզրափակչում մնաց չորրորդ տեղում՝ 21,94 արդյունքով, Ճամայկայի ռեկորդով ոսկին նվաճեց Թոմփսոն-Հերան (21,53)։ Օգոստոսի 6-ին 4=100 մետր փոխանցումավազքում Շելլի-Էնը եզրափակչում վազեց երրորդ փուլում՝ գավազանը փոխանցելով Շերիկա Ջեքսոն։ Ճամայկացի վազորդները ոսկի են նվաճել ազգային ռեկորդով (41,02), ԱՄՆ-ի հավաքականը հետ է մնացել 0,43 վրկ-ով[5]։ Ճամայկայի կանանց հավաքականի համար այս հաղթանակը պատմության մեջ երկրորդն էր Օլիմպիական խաղերում (նրանք առաջին անգամ հաղթեցին 2004 թվականին)։ Այս մեդալը Ֆրեյզեր-Փրայսի համար ութերորդն էր Օլիմպիական խաղերում, այդ թվում՝ երրորդ ոսկին։
.jpg)
2021 թվականի օգոստոսին Օլիմպիական խաղերից հետո Ֆրեյզեր-Փրայսը 100 մետր հաղթեց Լոզանի «Ադամանդե լիգայի» փուլում՝ 10,60 վայրկյան անձնական ռեկորդով։ Այսպիսով, Ֆրեյզեր-Փրայսը դարձավ պատմության մեջ երրորդ ամենաարագ կինը այս հեռավորության վրա (մի փոքր ավելի վաղ Թոմփսոն-Հերան Յուջինում վազեց 10,54 վրկ)։
2022 թվականի աշխարհի առաջնությունում նա նվաճեց երեք մեդալ (ներառյալ կարիերայի հինգերորդ ոսկին 100 մետրում) և իր մրցանակների ընդհանուր թիվը ամառային աշխարհի առաջնություններից կարողացավ հասցնել 14-ի (10 ոսկի և 4 արծաթ)։ 100 մետր մրցատարածությունում Ֆրեյզեր-Փրայսը գերազանցել է աշխարհի առաջնությունների ռեկորդը, որը սահմանվել Էր 1999 թվականին Մարիոն Ջոնսի կողմից (10,70)։ Ֆրեյզեր-Փրայսը եզրափակչում վազել է 10,67-ով։
2023 թվականին Բուդապեշտում կայացած աշխարհի առաջնությունում ճամայկացի վազորդը 100 մետր վազքում երրորդն էր՝ 10,77 վայրկյան արդյունքով[6]։ Դա Ֆրեյզեր-Փրայսի համար աշխարհի առաջնության 15-րդ մեդալն էր՝ շրջանցելով նրան Մերիլին Օտտիին և Ուսեյն Բոլտին մեդալների ընդհանուր քանակով և ակնհայտ երկրորդ տեղով զիջելով Էլիսոն Ֆելիքսին (20)։ Այնտեղ նա արծաթ նվաճեց նաև 4=100 մետր փոխանցումավազքում, որտեղ Ճամայկայի հավաքականը (41,21) եզրափակիչում պարտվեց ԱՄՆ-ի թիմին, որը սահմանեց աշխարհի առաջնության ռեկորդ (41,03)։
Ելույթները Օլիմպիական խաղերում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
| Օլիմպիական խաղեր | 100 մ | 200 մ | Փոխանցումավազք 4×100 մ |
|---|---|---|---|
| 2008 Պեկին | 1 | — | DNF |
| 2012 Լոնդոն | 1 | 2 | 2 |
| 2016 Ռիո դե Ժանեյրո | 3 | — | 2 |
| 2020 Տոկիո | 2 | 4 | 1 |
Անձնական գրառումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
| Հեռավորություն | Ամսաթիվ | Քաղաք | Ժամանակ (ներ) | Քամի |
|---|---|---|---|---|
| 100 մետր | 2021 թվականի օգոստոսի 26 | Շվեյցարիա, Լոզան | 10,60 | +1,7 մ/վ |
| 200 մետր | 2021 թվականի հունիսի 27 | Ճամայկա, Քինգսթոն | 21,79 | +0,8 մ/վ |
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Օլիմպիական խաղերի բազմակի Չեմպիոնների ցանկ
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 World Athletics database
- ↑ BBC 100 Women 2019: Who is on the list this year? // BBC News Online — 2019.
- ↑ «Фрейзер-Прайс – чемпионка мира на стометровке» (ռուսերեն). Советский спорт. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ սեպտեմբերի 30-ին. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 30-ին.
- ↑ «Бегунья из Ямайки Томпсон выиграла золото Олимпиады на стометровке». Спорт-Экспресс. 2021 թ․ հուլիսի 31. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հուլիսի 28-ին. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 28-ին.
- ↑ «Женская сборная Ямайки выиграла золотые медали в эстафете 4х100 м на Олимпиаде». Спорт-Экспресс. 2021 թ․ օգոստոսի 6. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հուլիսի 28-ին. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 28-ին.
- ↑ «Американцы Ша'Кэрри Ричардсон и Грант Холлоуэй, Хью Фабрис Занго из Буркина-Фасо и швед Даниэль Штоль – победители третьего дня чемпионата мира в Будапеште». allsportinfo.ru. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ սեպտեմբերի 8-ին. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 22-ին.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Շելլի-Էն Ֆրեյզեր-Փրայս» հոդվածին։ |
| ||||||||||||||||||
- Դեկտեմբերի 27 ծնունդներ
- 1986 ծնունդներ
- Ապրող անձինք
- Անձինք այբբենական կարգով
- 2008 թվականի Ամառային օլիմպիական խաղերի չեմպիոններ
- 2012 թվականի Ամառային օլիմպիական խաղերի արծաթե մեդալակիրներ
- 2012 թվականի Ամառային օլիմպիական խաղերի չեմպիոններ
- 2016 թվականի Ամառային օլիմպիական խաղերի արծաթե մեդալակիրներ
- 2016 թվականի Ամառային օլիմպիական խաղերի բրոնզե մեդալակիրներ
- 2020 թվականի Ամառային օլիմպիական խաղերի արծաթե մեդալակիրներ
- 2020 թվականի Ամառային օլիմպիական խաղերի չեմպիոններ
- BBC 100 կին
- Ճամայկացի մարզիկներ
- ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի բարի կամքի դեսպաններ