Յան Սոբեսկի

Յան Սոբեսկի
Զինվորական կոչում	Ֆելդմարշալ
Ծնվել է՝	օգոստոսի 17, 1629[…]
Ծննդավայր	Օլեսկո
Մահացել է՝	հունիսի 17, 1696[…] (66 տարեկան) բնական մահով
Վախճանի վայր	Վիլանով պալատ, Վիլյանուվ, Masovian Voivodeship, Մեծլեհական պրովինցիա, Լեհական թագավորության թագ, Ռեչ Պոսպոլիտա
	St. Leonard's Crypt և Church of the transfiguration of Jesus Christ in Warsaw
Երկիր	Լիտվական մեծ իշխանություն և Ռեչ Պոսպոլիտա
Տոհմ	Սոբեսկիներ
	զորավար, քաղաքական գործիչ և միապետ
Շրջանավարտ	Կրակովի համալսարան և Bartłomiej Nowodworski High School?
Հայր	Յակուբ Սոբեսկի
Մայր	Սիֆիա Թեոֆիլա Սոբեսկա
Երեխաներ	Յակուբ Լոդվիկ Սոբեսկի, Մարիա Թերեզա Սոբեսկա, Թերեզա Կունեգունդա Սոբեսկա, Ալեքսանդր Բենեդիկտ Սոբեսկի, Կոնստանդին Վլադիսլավ Սոբեսկի, Տերեսա Տեոֆիլա Սոբեսկա, Ադելաիդա Լյուդվիկա Սոսեսկա և Յան Սոբեսկի
Հավատք	կաթոլիկություն
Պարգևներ	, և Fidei defensor? (1684)
Ստորագրություն

Յան Սոբեսկի, Յան 3-րդ Սոբեսկի (լեհ.՝ Jan III Sobieski, օգոստոսի 17, 1629(1629-08-17)^[1]^[2]^[3]^[…], Օլեսկո - հունիսի 17, 1696(1696-06-17)^[2]^[4]^[3]^[…], Վիլանով պալատ, Վիլյանուվ, Masovian Voivodeship, Մեծլեհական պրովինցիա, Լեհական թագավորության թագ, Ռեչ Պոսպոլիտա^[5]), Լեհաստանի թագավոր 1674 թվականից։ Լինելով թագի մեծ հետման՝ գլխավորել է լեհական զորքը 1672 —1676 թվականների լեհ-թուրքական պատերազմում, 1673 թվականի նոյեմբերի 11-ին Խոտինի ճակատամարտում ջարդել է թուրքական բանակը։ Այդ հաղթանակից հետո սեյմը նրան ընտրել է թագավոր։ Թուրքերի դեմ պայքարում դաշնակցել է ավստրիական Հաբսբուրգների հետ և օգնության հասնելով նրանց՝ 1683 թվականի սեպտեմբերի 12-ին Վիեննայի մոտ գլխովին ջախջախել է թուրքական բանակը (այդ ճակատամարտում Սոբեսկու զորքում կռվել են 5 հզ լեհահայեր)։ Ձգտելով Ռուսաստանին ներգրավել հակաթուրքական դաշինքի մեջ, Սոբեսկին նրա հետ կնքել է (1686 թ.) «Հավիտյան խաղաղություն»։ Փորձել է Ռեչ Պոսպոլիտայում հաստատել ժառանգական միապետություն, սակայն հանդիպել է լեհական խոշոր ֆեոդալների դիմադրությանը և Ավստրիայի ու Բրանդենբուրգի հակազդեցությանը։ Սոբեսկին բարձր է գնահատել լեհահայերի դերը Լեհաստանի ռազմաքաղաքական, տնտեսական կյանքում, հովանավորել և արտոնություններ է տվել նրանց, օգտվել հայազգի դիվանագետների ծառայություններից։ Սոբեսկին ձգտել է Թուրքիայի թիկունքում, նրան հակազդելու համար, վերականգնել Հայաստանի անկախությունը, որը լինելու էր ուժեղ պետություն, գտնվելու էր Հռոմի եկեղեցու և լեհական թագավորության հովանավորության ներքո։ Այդ նպատակով բանակցել է Հայոց կաթողիկոսներ Հակոբ Դ Ջուղայեցու (1655-1680 թթ.) և Նահապետ Ա Եդեսացու (1691 -1705 թթ.) հետ։ Սակայն Սոբեսկու մահվան պատճառով ծրագիրը չի իրագործվել։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Czech National Authority Database
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Bentkowska A. John Sobieski [Jan III; Jana III; John III, King of Poland] // Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2017. — ISBN 978-1-884446-05-4 — doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T045004
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 RKDartists (նիդերլ.)
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Ян III Собеский // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 10, էջ 487)։

[_4baccd87f66252c4-1] 1,0 ^1,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag

[_dcae23febcbacee4-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Czech National Authority Database

[_7e84e9b38d3cb0b9-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Bentkowska A. John Sobieski [Jan III; Jana III; John III, King of Poland] // Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2017. — ISBN 978-1-884446-05-4 — doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T045004

[_dd77df6c1131f4de-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 RKDartists (նիդերլ.)

[_aa0f97c8bf62c20e-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Ян III Собеский // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]