Մեռած առևտրի կենտրոն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Դար 3 առևտրի կենտրոնը 2019 թվականին, երբ այն փակվեց Արևմտյան Միֆֆլինում, Փենսիլվանիայի, ԱՄՆ Փիռսբուրգի մոտակայքում։ Մի ժամանակ այն աշխարհի 3-րդ ամենամեծ առևտրի կենտրոնն էր։
Դատարկ խանութներ El Con Mall-ում 2009 թվականին, առևտրի կենտրոն Տուսկոնում, Արիզոնա։
Cloud Nine-ի մեռած թեւը, Շանհայի գագաթնաժողովի առևտրի քաղաքը, Չինաստան, 2007 թվական։
Նախկին Դիլարդի թեւը Թալահասի մոլում, Ֆլորիդա, ԱՄՆ, 2011 թ.։
City View Center-ը մեռած հրապարակ է Քլիվլենդում, Օհայո։
Heikintori-ն՝ Ֆինլանդիայի առաջին առևտրի կենտրոնը, սկսեց մահանալ 2019 թվականի վերջին։

Մեռած առևտրի կենտրոն[1] (նաև հայտնի է որպես զոմբի, ուրվական, լքված առևտրի կենտրոն) առևտրի կենտրոն է թափուր աշխատատեղերի բարձր մակարդակով կամ սպառողների հաճախելիության ցածր մակարդակով, որի գործունեությունը ինչ-որ կերպ գնում է դեպի վատթարացում[2]։

Հյուսիսային Ամերիկայի շատ առևտրի կենտրոններ համարվում են «մեռած», երբ նրանք չունեն գոյատևող խանութի տարածք կամ որևէ մեկին, ով կարող է մարդկանց գրավել դեպի առևտրի կենտրոն։

Առանց հետիոտների երթևեկության, որը նախկինում հանրախանութների գործունեության արդյունքն էր, վաճառքի ծավալները նվազում են գրեթե բոլոր խանութներում, և այդ խանութների վարձակալության եկամուտներն այլևս չեն կարող պահպանել առևտրի կենտրոնների ծախսատար սպասարկումը։ Առանց հետիոտների շարժի փոքր առևտրի կենտրոններն ավելի քիչ հասանելի են դառնում[3][4]։

Փոփոխություններ մանրածախ առևտրում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հանրախանութների արդյունաբերության կառուցվածքային փոփոխությունները նույնպես դժվարացրել են այս առևտրի կենտրոնների գոյատևումը։ Այս փոփոխությունները նպաստել են, որ որոշ տարածքներ չունենան բավարար ավանդական հանրախանութներ՝ լրացնելու գոյություն ունեցող ավելի մեծ վարձակալած տարածքներին։ Մի քանի խոշոր ազգային շղթաներ փոխարինել են բազմաթիվ տեղական և տարածաշրջանային շղթաներ, իսկ որոշ ազգային շղթաներ դադարել են գործել։

  • Միացյալ Նահանգներ՝ Ալեքսանդրս, Մոնտգոմերի Ուորդ, Ֆ. W. Woolworth Company|Woolworth's, Ames, Service Merchandise, Barneys New York, Mervyn's, Henri Bendel, Gottschalks-ը, The Bon-Ton, Shopko և Lord & Taylor-ը բոլորը չգործող են։ Որոշ ապրանքանիշեր, ինչպիսիք են Marshall Field's, Filene's, Stern's և Hecht's-ը փոխարինվել են Macy's-ի։ Sears-ը և Kmart (Միացյալ Նահանգներ) փակել են իրենց գրեթե բոլոր խանութները վաճառքի նվազման պատճառով։ Որոշ խոշոր հանրախանութների ցանցեր, ինչպիսիք են Nordstrom, Macy's, Neiman Marcus, Saks Fifth Avenue և J.C. Penney փակել են իրենց խանութների մի մեծ մասը։
  • Կանադա՝ Simpsons, Eaton's, Kmart, Target Canada, Woolco, Woodwards, Zellers և Sears Canada․ բոլորն էլ այլևս չեն գործում։ Eaton's-ը գործընկեր էր բազմաթիվ առևտրի կենտրոններում, ուստի նրա սնանկացումը և այս խանութների փակումը բազմաթիվ առևտրի կենտրոններից խլեց իրենց հիմքը։ Walmart-ը ժամանակին մեծ ներկայություն ուներ կանադական առևտրի կենտրոններում Woolco ցանցը ստանձնելուց հետո։ Այնուամենայնիվ այս տարածքների մեծ մասը լքված էր՝ հօգուտ ավելի մեծ անկախ խանութների։ Zellers-ը վաճառեց իր խանութների վարձակալության մեծ մասը Target Corporation-ին, իսկ մնացածը Zellers խանութները փակվեցին, քանի որ տնտեսապես շահավետ չէր սպասարկել այս մնացած վայրերը, որոնք հեռու էին և ոչ այնքան ցանկալի տարածքներում։ Target Canada-ն փակել է կանադական բոլոր խանութները 2015 թվականին, և, ի տարբերություն մյուս չգործող խանութների, Target-ը իրավահաջորդ չունի, որ վարձակալի նրանց ազատ տարածքը[5]։ Canadian Tire-ը և Walmart-ն այդ ժամանակվանից ձեռք են բերել մի շարք թիրախային վայրեր։ Nordstrom-ը շուտով դուրս կգա կանադական շուկայից 2023 թվականին վաճառքների նվազման պատճառով[6]։
  • Միացյալ Թագավորություն՝ Arcadia Group (որը ներառում էր հագուստի բազմաթիվ բրենդներ), Allders, British Home Stores, Debenhams, Lewis's, Owen Owen և Vergo Retail-ը բոլորը կամ չգործող են, կամ վաճառվել են առցանց մանրածախ առևտրականներին։ 2020 թվականի համաճարակից ի վեր ավելի շատ ցանցեր տուժել են բրիտանական ավելի ու ավելի կոմպլեքս շուկայում, որտեղ Marks and Spencer-ի նման ցանցերը հայտարարել են խանութների փակման մասին։
  • Ավստրալիա՝ Anthony Hordern & Sons, Gowings, Nock & Kirby, Buckley & Nunn և Fosseys-ը չգործած են, սակայն դրա այլ պատճառաբանություններն այն են, որ որոշ Այս խանութներից գնել են այլ ապրանքանիշեր։ Ավստրալիայում մնացած երկու հանրախանութները՝ Myer-ը և David Jones Limited-ը փակել են մի քանի խանութներ, որոնք վատ են աշխատում, ինչպես նաև Target Australia խանութները արագորեն նվազում են։
    Մինտո, Նոր Հարավային Ուելս New South Wales, Ավստրալիան մեռած առևտրի կենտրոն էր, որտեղ մինչև 2012 թվականի վերջը տեղավորված էր ընդամենը 6 վարձակալ։ 2013 թվականին այն ենթարկվել է զանգվածային վերանորոգման և այսօր հանդիսանում է մեծածավալ առևտրի կենտրոն:
Դատարկ միջանցք Չինաստանի New South China Mall-ում 2010 թվականին, չինական սեփականության ախտանիշներից մեկը։ Առևտրի կենտրոնը բացումից հետո մեկ տասնամյակ հիմնականում դատարկ էր։ Սակայն 2018 թվականի փետրվարի դրությամբ այն գրեթե ամբողջությամբ զբաղված է[7]։

ԱՄՆ-ում և Կանադայում ավելի նոր «Big-box store» ցանցերը (դրանք նաև կոչվում են «կատեգորիայի մարդասպաններ»), ինչպիսիք են Walmart-ը, Target Corporation-ը և Best Buy-ը, սովորաբար նախընտրում են հատուկ կառուցված ազատ շենքերն ավելի շատ, քան առևտրի կենտրոնները[8]։ 21-րդ դարի մանրածախ առևտրի միտումները նպաստում են բացօթյա «Lifestyle» կենտրոնին, որը հիշեցնում է «Power» կենտրոնի՝ մեծ արկղերի և սթրիփ առևտրի կենտրոնների տարրերը, ինչպես նաև առցանց առևտուրը փակ առևտրի կենտրոններից[9]։ Զանգվածային փոփոխությունը ստիպեց «Newsweek»-ին 2008 թվականին փակ առեւտրի ձևաչափը հայտարարել հնացած[10]։ 2007 թվականը 1950-ականներից ի վեր առաջին անգամն էր, երբ Միացյալ Նահանգներում նոր կենտրոններ չեն կառուցվել[8]

Կանադական առևտրի կենտրոնների մեծ մասը դեռևս մնում է փակ վերանորոգումից հետո երկրի մեծ մասի կոշտ ձմեռային կլիմայի պատճառով, սակայն Don Mills Centre-ը վերածվել է բացօթյա առևտրի հրապարակի։ Փոխվել է նաև առևտրի կենտրոնների նկատմամբ վերաբերմունքը։ Փոփոխվող առաջնահերթություններով մարդիկ ավելի քիչ ժամանակ են ունենում առևտրի կենտրոններ այցելելու և զբոսնելու համար, և Մեծ անկման ժամանակ մասնագիտացված խանութներն առաջարկում էին այն, ինչը շատ գնորդներ համարում էին անօգուտ շքեղություն, որն այլևս չէր կարող իրենց թույլ տալ։ Այս առումով խոշոր արկղերի խանութները և սովորական սթրիփ առևտրի կենտրոնները ժամանակի խնայողության առավելություն ունեն[11]։

2013 թվականի սկզբից մինչև 2017 թվականի նոյեմբեր ընկած ժամանակահատվածում Անգլիայի Սաութհեմփթոն քաղաքում գտնվող Southampton City Center Bargate առևտրի կենտրոնը դատարկ էր:

Մահացած առևտրի կենտրոնների թիվը զգալիորեն ավելացել է, քանի որ Միացյալ Նահանգների առևտրի կենտրոնների տնտեսության վիճակն անկում է ապրել՝ այդ առևտրի կենտրոններից շատերում թափուր աշխատատեղերի բարձր ցուցանիշների հետևանքով[12]։ 2006-ից մինչև 2010 թվականը առևտրի կենտրոնների տոկոսը, որոնք անշարժ գույքի փորձագետների կողմից համարվում էին «մեռնող» (առնվազն 40% թափուր աշխատատեղեր), անառողջ (20-40%) կամ դժվարությունների մեջ (10-20%), մեծապես աճել է, և թափուր աշխատատեղերի այս բարձր ցուցանիշները միայն մասամբ են նվազել 2010-ից 2014 թվականներին[12]։ 2014-ին Միացյալ Նահանգների բոլոր առևտրի կենտրոնների գրեթե 3%-ը համարվում էր «մահացող» (40% կամ ավելի բարձր թափուր աշխատատեղեր առկայություն), իսկ բոլոր առևտրի կենտրոնների գրեթե մեկ հինգերորդում թափուր աշխատատեղերը համարվում էին «խնդիրներ ունեցող» (10% կամ ավելի)[12]։

Անշարժ գույքի որոշ փորձագետներ ասում են, որ «հիմնարար խնդիրը» երկրի շատ մասերում առևտրի կենտրոնների գերբեռնվածությունն է, որը ստեղծում է շուկա, որը «չափից դուրս մանրածախ է»[12]։ Cowen Research-ը հայտնել է, որ ԱՄՆ-ում առևտրի կենտրոնների թիվն աճել է ավելի քան երկու անգամ ավելի արագ, քան բնակչությունը 1970-ից 2015 թվականներին։ Քոուենը նաև հայտնել է, որ ԱՄՆ-ում առևտրի կենտրոնի «համախառն վարձակալվող տարածքը» մեկ շնչի հաշվով 40 տոկոսով ավելի շատ է, քան Կանադան և հինգ անգամ ավելի, քան Մեծ Բրիտանիան[13]։

Որոշ առևտրի կենտրոններ պահպանել են եկամտաբերությունը, հատկապես այն տարածքներում, որտեղ հաճախակի անբարենպաստ եղանակ է (կամ այլ կերպ անցանկալի եղանակ է բացօթյա գործունեության համար) կամ այդ տարածքում կան շատ տարեցներ, որոնք կարող են քայլել առևտրի կենտրոններում։ Համակցված ցածր վարձավճարների հետ՝ այս գործոնները հանգեցրել են նրան, որ Simon Mall-ի նման ընկերությունները վայելում են բարձր շահույթ և զբաղվածության միջին մակարդակ՝ 92%[14]։ Որոշ մանրածախ առևտրականներ նույնպես սկսել են վերագնահատել առևտրի կենտրոնի միջավայրը, ինչը դրական նշան է ոլորտի համար[15]։

2010-ականներին սկսված մանրածախ առևտրի վերջը ավելի նկատելի դարձրեց մեռյալ առևտրի իրավիճակը՝ պայմանավորված մի քանի մանրածախ առևտրով զբաղվողների ամբողջական փակման, ինչպես նաև տարածքների վարձակալներ Macy's-ի և J. C. Penney-ի փակման բազմաթիվ վայրերի և Sears Holdings-ի կտրուկ անկման պատճառով։ Միտումը հատկապես նկատելի էր, երբ Pittsburgh Mills-ը (այն նախկինում արժեր 190 միլիոն դոլար) վաճառվեց 100 դոլարով, ապա գնվեց Wells Fargo-ի կողմից[16][17]։

Ժողովրդագրական փոփոխություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ենթադրվում է, որ որոշ կենտրոններ մահանում են, երբ շրջակա թաղամասերը ենթարկվում են ժողովրդագրական փոփոխության կամ սոցիալ-տնտեսական անկում են ապրում[8]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Covid-19 համավարակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

COVID-19 համաճարակը սրեց բազմաթիվ խնդիրներ, որոնք ազդում են առևտրի կենտրոնների վրա[18]։ COVID-19 համաճարակի ժամանակ շատ առևտրի կենտրոններ ժամանակավորապես փակվեցին տանը մնալու պահանջի պատճառով[19][20]։ Մի շարք նշանավոր մանրածախ առևտրականներ սնանկացել են համաճարակի ժամանակ, այդ թվում՝ Ascena Retail Group, Brooks Brothers, GNC, JCPenney, Lord & Taylor և Neiman Marcus:

Հյուսիսամերիկյան առևտրի կենտրոնները, որոնք մշտապես փակվել են՝ վկայակոչելով համաճարակը որպես խանգարող գործոն, ներառում են Northgate Mall-ը Դուրհեմում, Հյուսիսային Կարոլինա, Cascade Mall-ը Բուրլինգթոնում, Վաշինգտոն և Metrocenter-ը Ֆենիքսում, Արիզոնա։

Վերակառուցում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մեռած առևտրի կենտրոնները երբեմն վերակառուցվում են։ Վարձակալող կամ կառավարող ընկերությունները կարող են փոխել առևտրի կենտրոնի ճարտարապետությունը, դասավորությունը, դիզայնը կամ այլ բաղադրիչ՝ ավելի շատ վարձակալներ ներգրավելու և ավելի շատ շահույթ ստանալու համար։ Մի քանի մեռյալ կենտրոններ զգալիորեն վերանորոգվել են՝ վերածվելով բացօթյա առևտրի կենտրոնների[21]։

Վերակառուցումը կարող է ներառել շենքերի մանրածախ օգտագործումից գրասենյակի կամ կրթական օգտագործման անցում, ինչպես օրինակ Eastgate Metroplex-ը Տալսա քաղաքում, Օկլահոմա[22], Park Central Mall-ը Ֆենիքսում, Eastmont Town Center-ը Օքլենդում, Կալիֆորնիա, Windsor Park Mall-ը, Սան Անտոնիոյում (այժմ՝ Rackspace-ի գլոբալ կենտրոնակայանը), Գլոբալ Մոլը Նեշվիլում, Թենեսիի խաչմերուկում և Ֆլորիդայի Coral Springs Mall-ում։ Allegheny Center Mall մանրածախ առևտրի կենտրոնը, որ գտնվում էր Փենսիլվանիայի Պիտսբուրգի կենտրոնից հյուսիս, փակվել է որպես մանրածախ առևտրի կենտրոն 1990-ականների սկզբին։ Առևտրի կենտրոնը հաջողությամբ վերակառուցվել է և դարձել գրասենյակային տարածք, սակայն տարածքի մեծ մասը գրավել են հեռահաղորդակցության օպերատորները, տվյալների կենտրոնի օպերատորները և ինտերնետ ծառայություններ մատուցողները, և այժմ հանդիսանում է Փենսիլվանիայի հարավ-արևմտյան հատվածը սպասարկող խոշոր փոխադրող հյուրանոց։ Նախկին առևտրի մեկ այլ օգտագործում կարելի է տեսնել Կենտուկիի Լեքսինգթոնում, որտեղ Lexington Mall-ը մասամբ քանդվել և վերածվել է արբանյակային պաշտամունքի կենտրոնի տեղական մեգաեկեղեցու համար։ Առևտրի կենտրոնից բացօթյա, խառը օգտագործման տարածքի վերածելը կարող է հանգեցնել նախկին առևտրի կենտրոնի մասերի կամ ամբողջի քանդմանը։ Դրա օրինակը կարելի է տեսնել Վիրջինիա նահանգի Ֆեյրֆաքս կոմսությունում, որտեղ հին Springfield Mall-ը վերածվել է Springfield Town Center-ի՝ խառը օգտագործման կառույցի, որը ներառում է 12 էկրանով կինոդահլիճ, խանութներ և ռեստորաններ՝ բացօթյա նստատեղերով և մուտքերով։ Այն հայտնի է որպես գորշ դաշտ։ Այնպիսի դեպքերում, ինչպիսին է Վերմոնտը (խիստ թույլտվության գործընթացով) կամ խոշոր քաղաքային շրջաններում (որտեղ բաց դաշտերը վաղուց վերացել են), այս գորշ դաշտերը կարող են շատ ավելի հեշտ և էժան լինել, քան կանաչապատ տարածքներում կառուցելը։ Այս տեսակի վերակառուցման օրինակ են Դալասում գտնվող Prestonwood Town Center-ը և Voorhees Town Center-ը Voorhees Township-ում, Նյու Ջերսիում։

Amazon-ը, FedEx-ը, DHL-ը, UPS-ը և Միացյալ Նահանգների փոստային ծառայությունն արդեն ձեռք են բերել որոշ ձախողված առևտրի կենտրոնների կայքերը և դրանք վերածել օգտագործման կենտրոնների[23]։ «Re-Habit» կոչվող առաջարկը[24] օգտագործում է դժվարին վիճակում գտնվող առևտրի կենտրոնների մի մասը, հատկապես ազատված մեծ տարածքները, անօթևանների բնակարանների համար[25]։ Որպես այս հայեցակարգի օրինակ՝ Վիրջինիայի Ալեքսանդրիայի Landmark Mall-ում գտնվող դատարկ Macy's-ը վերածվել է անօթևանների ժամանակավոր կացարանի[26] Carpenter's Shelter-ի համար[27]։

Առողջապահության որոշ խոշոր համակարգեր, ինչպիսիք են Vanderbilt Health-ը և University of Rochester (UR) Health-ը, մի քանի մահացող կենտրոններ վերածել են նոր «առողջության կենտրոնների»։ Մեծ տարածքները այս առումով ավելի հարմար են։ Նեշվիլում գտնվող 100 Oaks Mall-ի մոտավորապես կեսը այժմ նվիրված է Վանդերբիլտի համալսարանի բժշկական կենտրոնին[28]։ Հետևելով Vanderbilt-ի հաջողակ մոդելին՝ այն ընդլայնվում է իր տարածաշրջանի այլ մեռած կամ մահացող առևտրի կենտրոններում[29], մինչդեռ Ռոչեսթերի համալսարանի բժշկական կենտրոնը փձևափոխում է Հենրիետայում, Նյու Յորքի The Marketplace Mall-ի մոտավորապես մեկ երրորդը[30]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. «Greyfields and Ghostboxes Evolving Real Estate Challenges». Uwex.edu. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ մայիսի 26-ին. Վերցված է 2009 թ․ հուլիսի 16-ին.
  2. «Recession Turns Malls Into Ghost Towns - WSJ.com». Online.wsj.com. 2009 թ․ մայիսի 22. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ դեկտեմբերի 14-ին. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 8-ին.
  3. Rosenbloom, Stephanie (2009 թ․ հուլիսի 10). «Malls See Plenty of Action, but Less of It Is Shopping». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ սեպտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 24-ին.
  4. Newman, Rick (2009 թ․ հունիսի 26). «How To Tell When a Mall Is In Trouble». News.yahoo.com. Վերցված է 2009 թ․ հուլիսի 16-ին.
  5. Kopun, Francine (2015 թ․ հունվարի 22). «Target Canada owes more than $5-billion to creditors». thestar.com. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2017 թ․ օգոստոսի 26-ին.
  6. «Nordstrom Closing Down in Canada Shuttering all 13 Stores». CBC News. 2023 թ․ մարտի 2. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 2-ին.
  7. Keegan, Matthew (2018 թ․ հունվարի 31). «World's Biggest Shopping Mall in China Is No Longer a 'Ghost Mall'». Culture Trip. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ սեպտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2020 թ․ օգոստոսի 26-ին.
  8. 8,0 8,1 8,2 Glancey, Jonathan (2014 թ․ ապրիլի 11). «The death of the US shopping mall». BBC. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 28-ին. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 23-ին.
  9. Greg Guenthner (2016 թ․ դեկտեմբերի 20). «Amazon is crushing shopping malls». Business Insider. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 9-ին.
  10. Dokoupil, Tony (2008 թ․ նոյեմբերի 12). «Is the American Shopping Mall Dead?». Newsweek. Արխիվացված օրիգինալից 2009 թ․ դեկտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2009 թ․ հոկտեմբերի 24-ին.
  11. «The vanishing shopping mall». The Week. 2009 թ․ մարտի 26. Արխիվացված օրիգինալից 2010 թ․ հունվարի 25-ին. Վերցված է 2009 թ․ հոկտեմբերի 24-ին.
  12. 12,0 12,1 12,2 12,3 Schwartz, Nelson D. (2015 թ․ հունվարի 3). «The Economics (and Nostalgia) of Dead Malls». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ օգոստոսի 12-ին. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 24-ին.
  13. Thompson, Derek (2017 թ․ ապրիլի 10). «What in the World Is Causing the Retail Meltdown of 2017?». The Atlantic. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ ապրիլի 10-ին. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 10-ին.
  14. Cory Schouten. «General Growth deal would extend Simon's mall dominance | Indianapolis Business Journal». IBJ.com. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ նոյեմբերի 12-ին. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 8-ին.
  15. Melissa Regennitter (2010 թ․ մայիսի 29). «Leading the charge to bring back the mall». Muscatinejournal.com. Արխիվացված օրիգինալից 2010 թ․ օգոստոսի 12-ին. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 8-ին.
  16. «Foreclosed mall once valued at $190M is auctioned for $100». WTOP (ամերիկյան անգլերեն). 2017 թ․ հունվարի 18. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հունվարի 26-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 19-ին.
  17. Anderson, Tom (2017 թ․ հունվարի 21). «Entire Pittsburgh mall sells for $100—all 1.1 million square feet of it». CNBC. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հունվարի 24-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 25-ին.
  18. Maheshwari, Sapna (2020 թ․ հուլիսի 5). «With Department Stores Disappearing, Malls Could Be Next». The New York Times. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ օգոստոսի 19-ին. Վերցված է 2020 թ․ օգոստոսի 19-ին.
  19. «Chicago-area malls and stores shut down by COVID-19». WIFR-LD. 2020 թ․ մարտի 18. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ դեկտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2020 թ․ օգոստոսի 19-ին.
  20. «Mall of America reopens, with only 150 of 500 stores open Wednesday». Star Tribune. 2020 թ․ հունիսի 10. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 13-ին. Վերցված է 2020 թ․ օգոստոսի 19-ին.
  21. «Visions of the Future?». National Real Estate Investor (անգլերեն). 2003 թ․ մայիսի 1. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 5-ին.
  22. Evatt, Robert (2016 թ․ փետրվարի 18). «From Retail to Revamped: Eastgate Metroplex Fills Up Its Biggest Spaces». Tulsa World. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հուլիսի 22-ին. Վերցված է 2019 թ․ հուլիսի 25-ին.
  23. Fung, Esther; Herrera, Sebastian (2020 թ․ օգոստոսի 9). «Amazon and mall operator look at turning Sears, JC Penney stores into fulfillment centers». The Wall Street Journal (ամերիկյան անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ օգոստոսի 10-ին. Վերցված է 2020 թ․ օգոստոսի 9-ին – via Fox Business.
  24. «Re-Habit KTGY Architecture + Planning». Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ փետրվարի 22-ին. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 22-ին.
  25. Goss, Joe (2018 թ․ հոկտեմբերի 5). «Efforts To House Homeless In Empty Big-Box Stores Move Forward». Forbes. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ փետրվարի 22-ին. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 21-ին.
  26. Hickman, Matt (2018 թ․ օգոստոսի 29). «Can vacant mall stores alleviate homelessness?». www.mnn.com. Mother Nature Network. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մարտի 24-ին. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 11-ին.
  27. «Carpenter's Shelter About Page». Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ հունիսի 28-ին. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 12-ին.
  28. Farmer, Blake (2022 թ․ ապրիլի 13). «Mall-to-medicine transitions make health care more convenient for suburban patients». Market Place. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ օգոստոսի 29-ին. Վերցված է 2022 թ․ օգոստոսի 29-ին.
  29. McDonald, Hannah (2022 թ․ մարտի 24). «VUMC wants to take mall-to-medicine concept to Antioch. It helped turn 100 Oaks Mall around». Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ օգոստոսի 29-ին. Վերցված է 2022 թ․ օգոստոսի 29-ին.
  30. Kucko, Natalie (2022 թ․ հունիսի 30). «1 year later: UR making progress on orthopedic campus at Marketplace Mall». Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ օգոստոսի 29-ին. Վերցված է 2022 թ․ օգոստոսի 29-ին.