Մարգարիտ Դերանց

Ստեղծել հղումը
Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Մարգարիտ Դերանց
Ծննդյան անունՌիտա Էդուարդի Մանվելյան
Ծնվել էհոկտեմբերի 16, 1958
ԾննդավայրՍտեփանակերտ, Արցախ
Գրական անունՄարգարիտ Դերանց
Մասնագիտությունգրող, տնտեսագետ
Ազգությունհայ
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
ԿրթությունՀայաստանի պետական տնտեսագիտական համալսարան
ԱնդամակցությունՀԳՄ

Մարգարիտ Դերանց, (ծնունդով՝ Ռիտա Էդուարդի Մանվելյան, հոկտեմբերի 16, 1958(1958-10-16), Ստեփանակերտ, Ադրբեջանական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ),հայ գրող, արձակագիր, Հայաստանի Գրողների Միության անդամ, Արցախի գրողների միության անդամ, ԱՄՆ Հայ Գրողների միության անդամ[1][2]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մարգարիտ Դերանցը ծնվել է Արցախի Հանրապետության Ստեփանակերտ քաղաքում 1958 թվականի հոկտեմբերի 16-ին։ 1964 թվականին ընդունվել է Խաչատուր Աբովյանի անվան թիվ 1 դպրոցը։ Ինը տարեկան հասակում ընտանիքի հետ տեղափոխվել է Երևան։ Ավարտել է Երևանի թիվ 133 դպրոցը։ 1973-1978 թվականներին ուսանել է Երևանի Ժողտնտեսության Պետական համալսարանի ապրանքագիտության և առևտրի էկոնոմիկայի ֆակուլտետում[3]։ 1978 թվականից աշխատել է Առևտրի Մինիստրության հասարակական սննդի համակարգում, որպես տնտեսագետ, ավագ տնտեսագետ, հետագայում Երևան քաղաքի «Արարատ» հասարակական սննդի միավորում, որպես գլխավոր հաշվապահ և տնօրեն։ 2003 թվականից ապրում և ստեղծագործում է Լոս Անջելեսում։ Լոս-Անջելեսում աշխատել է մի շարք հարկային ձեռնարկություններում, որպես հարկային մասնագետ(Mash Accounting: CPA Firm in Glendale, Intelligent Financial Services, Inc in Burbank)։ Գրական ակտիվ գործունեության հետ մեկտեղ Լոս-Անջելեսում համագործակցել է ԱՄՆ Հայ Գրողների «Վերնատուն» գրական - մշակութային հեռուստահաղորդաշարին՝ սկսած 2016 թվականից, ինչպես նաև եղել է հայտնի երգահան, կինոբեմադրիչ, հեռուստալրագրող, Լոս-Անջելոսում առաջին հայ հեռուստատեսության հիմնադիր` Սարգի Մուրադյանի օգնականը «Խոսենք հայերեն» ծրագրում(2018-2022)[4]։ Հովանավորել է հայաստանաբնակ երիտասարդ գրողների՝ գրքերի հրատարակման գործում, այդ նախաձեռնության շրջանակներում ՀԳՄ Ծիծեռնակ հրատարակչությունը լույս է ընծայել Արցախի գրողների «Երբ Արցախը պաշարված էր» ժողովածուն(2023)[5]։ «Արմավ» հրատարակչությունը ՀԳՄ հովանու ներքո կազմակերպել է Մարգարիտ Դերանցի անվան գրական մրցանակաբաշխություն[6]։

Գրական ուղի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մարգարիտ Դերանցը սկսել է գրել հասուն տարիքում։ Ստեղծագործում է արձակ ժանրում. վեպ, վիպակ, էսսե, պատմվածքներ։ Բազմիցս տպագրվել է, ինչպես Հայաստանում և Արցախում, այնպես էլ ԱՄՆ-ում, Կանադայում, Լիբանանում, Իրանում, Երուսաղեմում։ Յոթ ժողովածուի հեղինակ է։ Մի հարցազրույցում անդրադարձել է իր գրական անվան հարցին․

Մեր տոհմը հայտնի է Դերանց ազգանվամբ (Տերանց, այսինքն՝ տերտերների, Արցախում հայտնի է Տերանց ձոր կոչվող վայրը՝ Կարմիր գյուղից 3 կմ հյուսիս-արևմուտք բլրակի վրա, այնտեղ կա սրբատեղի՝ Ըղեն նահատակ վանքը[7],այնտեղ են իմ նախապապ Ղազարի և նախատատ Ագյուլի տապանաքարերը, տեղանքը առանձնացված է բարձր մետաղե ցանկապատով, մանկությունս կապված է այդ վայրի հետ։ Պահպանված է նաև խաչքար, որը պատկանել է Տերանց տոհմի քահանայական ցեղին). գիտեք, երևի, որ Ղարաբաղի բարբառով «տ» տառը «դ» է հնչում։ Երբ առիթ եղավ ընտրելու գրական անուն, ես իմ ոչ հայկական՝ Ռիտա անունը վերափոխեցի (անձնագրով Ռիտա Մանվելյան եմ), ավելի ճիշտ՝ ամբողջացրի, որպես ազգանուն էլ՝ մեր տոհմանունը վերցրի և դարձա՝ Մարգարիտ Դերանց
- Մարգարիտ Դերանց[8]
  • 2013 թվական, «Բյուրեղապակե ծաղկամանը» վիպակ (Լոս-Անջելես)։
  • 2015 թվական, «Սարերում պահված գաղտնիքը» վիպակներ, պատմվածքներ (Color Depot, Լոս-Անջելոս)։
  • 2016 թվական, «Մենակության քառակուսի» վիպակների, պատմվածքների ժողովածու (Yerevan printing, Լոս-Անջելոս)։
  • 2017 թվական, «Սեր և էմիգրացիա» ժողովածու, որում ընդգրկված են միայն էմիգրացիայի խնդիրն արծարծող ստեղծագործությունները(Անտարես հրատարակչություն)։
  • 2019 թվական, «Ջրահարսի անեծքը» էսսե, «Մեկ պատմվածք» մատենաշար։
  • 2019 թվական, «Քրտնաձուկ» պատմվածքների ժողովածու, Անտարես հրատարակչության «21-րդ դար․ արձակ» մատենաշար[9][10][11]։
  • 2021 թվական, «Սեր Լուսնեզրին» վեպ[12][13]։
  • 2022 թվական, «Սեր լուսնեզրին» վեպը թարգմանվել է անգլերեն և լույս է տեսել «Love on the Moonedge»[14] խորագրով Լոս-Անջելեսում (Color Depot):
  • 2022 թվական, «Հրաշամանուկը» պատմվածքն ընդգրկվել է միջնակարգ դպրոցի համար նախատեսված «Հայ ժամանակակից գրականության քրեստոմատիա» վեցհատորյակի 9-րդ դասարանի ցանկում(էջ 39)[15][16]։
  • 2023 թվական, Արցախյան պատերազմներին նվիրված «Գմբեթավոր հովանոցը» վեպ[17],«Անտարես» հրատարակչություն։
  • 2023 թվական, «Սեր և էմիգրացիա» գիրքը թարգմանվել է ռուսերեն և լույս տեսել «ЛЮБОВЬ ЭМИГРАНТКИ» վերնագրով[18]։

Մարգարիտ Դերանցի գրի մասին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մասնավորից դեպի ընդհանուրը, անձնականից դեպի համազգայինն ու համամարդկայինը ձգվող զարգացման տրամաբանությամբ Մարգարիտ Դերանցին հաջողվում է քայլ առ քայլ առաջ տանել մարդու ներաշխարհային «թաքնախորհուրդ» կապերի իր զննումները՝ նման շահագրգիռ ձգտումներ բորբոքելով նաև ընթերցողների հոգիներում։
- Պետրոս Դեմիրճյան, բան․ գիտ․ դոկտոր
Մարգարիտ Դերանցի գրականությունը ակնկալիքի, գենի, հայ տեսակի ու ինքնության դժվարին ճակատագրի մասին հյուսվածք է, որտեղ բոլոր հերոսները իրենց ներքին նկարագրով անընդհատ մեռնող ու հառնող Արցախ-աշխարհի դիցապատկերի շարունակությունն են իրենց հպարտ ընդվզման ու դարավոր կեցության պատճառա-հետևանքային խոհամտության և տեղապատկերային հարազատությամբ
- Վազգեն Վանատուր, գրող, գրականագետ, ԱՄՆ Հայ Գրողների միության նախագահ
Մեծ, իսկական, կոսմիկական սիրո որոնումը, սիրո ձգտումը, տենչը, թռիչքը ավելին են, քան սիրո հանգրվանը։ Կուպրինյան «անհանգրվան սիրո» այս կենսափիլիսոփայությունը` Մարգարիտ Դերանց արձակագրի էթիկական-էսթետիկական դավանանքն է, որը պիտի գնահատել, փայփայանքով խնամել, մանավանդ, մեր խաթարված կյանքի և բարքերի զուգահեռի վրա։ Հակառակ դեպքում, ինչպես գրում է Մարգարիտ Դերանցը, «երբեք չի ծնվի այն հրաշք մանուկը, որը մեզ թևեր կտա սավառնելու երկինք, որտեղ վերանում է ամեն կշիռ ու ծանրություն, որտեղ ամեն մի նյութական վերածվում է դյութանքի ու անսահմանության, և որը Սերն է»։
- Վարդգես Դավթյան, բժիշկ-հոգեբույժ, արձակագիր

Պարգևներ , մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • 2017 թվական, Գրական-մշակութային գործունեության համար արժանացել Լոս-Անջելեսի ՀՀ Գլխավոր Հյուպատոսության և համայնքի մշակութային կազմակերպությունների բազմաթիվ պատվոգրերի հայապահպանության գործում ունեցած նշանակալի ավանդի համար[19]։
  • 2021 թվականին պարգևատրվել է Նարեկացու ոսկե մեդալով, Արցախի Գրողների Միության և Արցախի «Գրիգոր Նարեկացի» համալսարանի կողմից[20]։
  • 2023 թվականի մարտին Փարիզում, գրական գործունեության համար «Ազնավուր հիմնադրամի» կողմից արժանացել է ոսկե մեդալի[21]։
  • 2023 թվականի սեպտեմբերին ՀԳՄ կողմից արժանացել է «Գրական վաստակի» ոսկե մեդալի[22]։
  • 2023 թվական, «Սեր լուսնեզրին» վեպը մասնակցել է American Book Fest հեղինակավոր մրցանակաբաշխությանը և անցել եզրափակիչ փուլ` պատմական սիրավեպ ժանրում[23]։
  • 2024 թվական, ՀԳՄ Նախագահության ամենամյա մրցանակաբաշխություն 2023, Չարենցի անվան Ծաղկաձորի ստեղծագործական տան Եղիշե Չարենցի անվան մրցանակ՝ «Գմբեթավոր հովանոցը» գրքի համար[24]։

Մամուլ, համահեղինակային ժողովածուներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հեռուստատեսային նախագծեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մարգարիտ Դերանցը համագործակցել է Երգենք հայերեն Սարգի Մուրադյանի հետ հեռուստանախագծին։ Հաղորդմանը հյուր են եղել հայ անվանի մշակութային և հասարակական գործիչներ։

Մարգարիտ Դերանցը վարել է ԱՄՆ հայ գրողների միության «Վերնատան հյուրերը» հաղորդաշարը, GEOPOLITICAL TV, ԱՄՆ․

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հարցազրույց, գրախոսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ Սփյուռքահայ գրողների ցանկ, ՀԳՄ պաշտոնական կայքէջ
  2. ↑ Տես ՀԳՄ տեղեկատու-2023, ՀԳՄ անդամներ արտերկրից բաժինը, էջ 62
  3. ↑ Հարցազրույց Մարգարիտ Դերանցի հետ
  4. ↑ Սարգի Մուրադյանի հաղորդաշարի հյուրն է Մարգարիտ Դերանցը
  5. ↑ https://armeniasputnik.am/20231030/erb-arcakhy-pasharvats-er-inch-en-patmel-arcakhci-grvoghnery-blvokadaji-masin-grqum-67979635.html, «Երբ Արցախը պաշարված էր» ժողովածուի մասին
  6. ↑ https://www.17.am/%D5%B8%D6%82%D5%B7%D5%A1%D5%A4%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D5%9B%D6%82%D5%B6-%D5%B4%D6%80%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B5%D6%81-%D5%A7/, Մարգարիտ Դերանցի անվան մրցանակաբաշխություն
  7. ↑ https://www.youtube.com/watch?v=TugRG1evTes, Արցախի Ըղեն նահատակ վանքի և խաչքարերի մասին
  8. ↑ Մ․ Դերանց, «Հայերենն իմ հոգու՛, սրտի՛ լեզուն է» հոդված
  9. ↑ «Քրտնաձուկ» ժողովածու
  10. ↑ Քրտնաձուկ ժողովածուի մասին, ՀԳՄ կայքէջ։
  11. ↑ https://www.goodreads.com/book/show/58635563, Մ․Դերանց, «Քրտնաձուկ» գիրքը Goodreads կայքում
  12. ↑ https://daran.company.site/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%BF-%D4%B4%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%B6%D6%81-%D5%8D%D5%A5%D6%80-%D5%AC%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%B6%D5%A5%D5%A6%D6%80%D5%AB%D5%B6-p386451614, «Սեր լուսնեզրին» վեպը
  13. ↑ Հռիփսիմե, գրախոսական «Սեր լուսնեզրին» վեպի մասին, Գրական թերթ
  14. ↑ Love on the Moonedge (English Edition), Amazon.com
  15. ↑ https://zangakbookstore.am/hay-zhamanakakits-grakanutyan-qrestomatia-9-rd-dasaran, Հայ ժամանակակից գրականության քրեստոմատիա․ 9-րդ դասարան»
  16. ↑ Քրեստոմատիայում ընդգրկված հեղինակների ցանկը
  17. ↑ Պ․Դեմիրճյանի գրախոսականը Մ․ Դերանցի «Գմբեթավոր հովանոցը» գրքի մասին
  18. ↑ https://books.am/ru/ljubov-jemigrantki.html, Любовь эмигрантки, Деранц Маргарет
  19. ↑ Մ․ Դերանց, asbarez.am կայք
  20. ↑ Մարգարետ Դերանցը պարգևատրվեց մեդալով
  21. ↑ ARMENIANS BY ORIGIN AWARD 2023, FRANCE
  22. ↑ Գրական թերթ, 06․10․2023
  23. ↑ https://www.americanbookfest.com/2023afafullresults.html, THE 2023 AMERICAN FICTION AWARDS մրցանակակիրների ցանկը
  24. ↑ https://wua.am/2023-%d5%a9-%d5%a1%d5%b4%d5%a5%d5%b6%d5%a1%d5%b4%d5%b5%d5%a1-%d5%b0%d5%a3%d5%b4-%d5%b6%d5%a1%d5%ad%d5%a1%d5%a3%d5%a1%d5%b0%d5%b8%d6%82%d5%a9%d5%b5%d5%a1%d5%b6-%d5%b4%d6%80%d6%81%d5%a1%d5%b6%d5%a1/, ՀԳՄ նախագահության ամենամյա մրցանակաբաշխություն 2023, ՀԳՄ պաշտոնական կայք
  25. ↑ Մաշտոց հանդես, հ․1, 2023։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մարգարիտ_Դերանց&oldid=9792948» էջից