Մասնակից:Lar Gasparian/Ավազարկղ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Lar Gasparian/Ավազարկղ

Metallica (առավել հայտնի որպես The Black Album) ամերիկյան հարդ ռոք խումբ Metallica-ի հինգերորդ ստուդիո ալբոմն է։ Այն թողարկել է Elektra Records-ը 1991 թվականի օգոստոսի 12-ին: Ձայնագրման սեանսները տեղի են ունեցել One on One ձայնագրման ստուդիայում Լոս Անջելեսում ութ ամսվա ընթացքում, երբ Metallica-ն հաճախ համաձայնության չէր գալիս իրենց նոր պրոդյուսեր Բոբ Ռոքի հետ: Ալբոմը փոփոխեց խմբի երաժշտությունը թրեշ մետալից՝ նրանց նախորդ ալբոմների ոճից, ավելի դանդաղ, ավելի ծանր, և ավելի նուրբ հնչյունների:

Metallica ալբոմը խթանեց Metallica խմբի մի շարք ճանապարհորդությունները: Նրանք նաև թողարկեցին հինգ երգեր ալբոմի աճը խթանելու համար: Enter Sandman, The Unforgiven, Nothing Else Matters, Wherever I May Roam, և Sad but True երգերը դասվել են խմբի լավագույն ճանաչված երգերի շարքին: Don't Tread on Me երգը նույնպես թողարկվել է ռոք ռադիոյում ալբոմի թողարկումից անմիջապես հետո, սակայն երգը կոմերցիոն թողարկում չի ստացել։

Metallica-ն արժանացել է քննադատների լայն արձագանքին և դարձել է խմբի լավագույն վաճառվող ալբոմը: Այն առաջին տեղն է զբաղեցրել տասը երկրներում և չորս շաբաթ շարունակ զբաղեցրել է Billboard 200-ի առաջին հորիզոնականը,դարձնելով այն Metallica-ի առաջին ալբոմը, որը գլխավորում է ալբոմների հիթ-շքերթը. Աշխարհում ավելի քան 30 միլիոն վաճառված օրինակներով[1] Metallica-ն ամենավաճառվող ալբոմներից մեկն է ամբողջ աշխարհում, և նաև Միացյալ Նահանգներում ամենաշատ վաճառվող ալբոմներից մեկն է Nielsen SoundScan-ի հետախուզման պահից սկսած: Ալբոմը որակավորվել է 16× platinum Ձայնագրող ընկերությունների ամերիկյան ասոցիացիայի կողմից 2012 թվականին, և վաճառվել է ավելի քան տասնվեց միլիոն օռինակ Միացյալ Նահանգներում, լինեկով առաջին ալբոմը SoundScan-ի ժամանակաշրջանում այդիսի արդյունք գրանցած:

Metallica-ն կատարել է Metallica ալբոմը ամբողջությամբ 2012 թվականի Եվրոպական Black album շրջագայության ժամանակ. 2020 թվականին ալբոմը զբաղեցրել է 235-րդ հորիզոնականը Rolling Stone-ի Բոլոր ժամանակների 500 լավագույն ալբոմները ցուցակում[2]: 2019 թվականի դեկտեմբերին, Metallica-ն դարձավ Ամերիկայի պատմության չորրորդ թողարկումը, որը հատեց Billboard 200-ի 550 շաբաթվա նշաձողը. Այն նաև դարձավ պատմության մեջ երկրորդ ամենաերկարը ցուցակում տեղ զբաղեցրած ավանդական անվանումը միայն նախորդելով Pink Floyd-ի The Dark Side of the Moon-ին (1973) ,և երկրորդը որ անցկացրեց 550 շաբաթ ալբոմների աղյուսակում[3]:

Նախադրյալներ և ձայնագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Metallica-ի ձայնագրության ժամանակ խմբի երգերը հիմնականում գրել են ֆրոնտմեն Ջեյմս Հեթֆիլդը և թմբուկահար Լարս Ուլրիխը և Հեթֆիլդը եղել է երգերի հեղինակը[4]: Դուետը հաճախակի ստեղծագործում էր Ուլրիխի տանը Բերքլիում, Կալիֆորնիա: Շատ երգերի մտահաղացումներ և գաղափարների հեղինակ են նաև սոլիստ Կիրկ Հեմմետը և բաս կիթառահար Ջեյսոն Նյուսթեդը [5]:Օրինակ, Նյուսթեդը գրել է My Friend of Misery-ի հիմնական ռիֆը, որը ի սկզբանե նախատեսված էր լինել գործիքային, ինչը ներառված էր Metallica-ի նախորդ բոլոր ալբոմներում[6]: Երգերը գրվել են երկու ամսում1990-ականների կեսերին. որոշ երգերի գաղափարներ ծագել են Damaged Justice շրջագայության ընթացքում[7]: Metallica-ն տպավորված էր Բոբ Ռոքի, Mötley Crüe-ի Dr. Feelgood-ի (1989) վրա արված պրոդյուսերային աշխատանքով և որոշեց վարձել նրան իրենց ալբոմի վրա աշխատելու համար[8][9]: Ի սկզբանե խմբի անդամները շահագրգռված չէին, որ Ռոքը զբաղվի ալբմի պրոդյուսինգով, բայց փոխեցին իրենց որոշումը: Ուլրիխն ասել է. «Մենք զգում ՝ինք որ դեռ ունեինք մեր լավագույն ռեկորդը մեզանում, և Բոբ Ռոքը կարող է օգնել մեզ այն ստեղծելու հարցում»[9]:

Ալբոմի չորս դեմո ձայնագրությունները թողարկվել են 1990 թվականի Օգոստոսի 13-ին. Enter Sandman, The Unforgiven, Nothing Else Matters և Wherever I May Roam. Առաջատար երգը՝ Enter Sandman-ը, առաջին երգն է որ գրվեց և վերջինը, որ ունեցավ երգի տեքստ[5]: 1990 թվականի հոկտեմբերի 4-ին ձայնագրվել է Sad but True երգի դեմո տարբերակը: 1990 թվականի հոկտեմբերին, Metallica-ն սկսեց ձայնագրել One on One Ձայնագրման ստուդիայում Լոս Անջելեսում, Կալիֆորնիա, ալբոմը ձայնագրելու նպատակով, և նաև Little Mountain Sound Ստուդիայում Վանկուվերում, Բրիտանական Կոլումբիա, մոտ մեկ շաբաթ[8]: 1991 թվականի հունիսի 2-ին ձայնագրվել է Holier than Thou դեմո տարբերակը: Ձայնագրության մասին Հեթֆիլդը նշել է. «Այն, ինչ մենք ուզում էինք, կյանքի զգացողությունն էր: Նախկինում Լարսը և ես կազմել ենք ռիթմային հատվածները առանց Կիրկի և Ջեյսոնի: Այժմ ես ցանկանում էի, որ մենք փորձենք կատարել ստուդիայում որպես միավորված խումբ: Դրա շնորհիվ կարողանում ես ամեն ինչին մատների արանքով նայել և ավելի շատ դրական լիցքեր ես ստանում»[10]:

Քանի որ Ռոքը առաջին անգամ էր աշխատում Metallica-ի հետ, նա զանազան տարբերակներով օգնեց խմբին ալբոմը ստեղծելու հարցում․ նա խնդրեց անդամներին երգերը ձայնագրել միմյանց հետ համագործակցելով, ոչ թե առանձին տարբեր վայրերում[8]։ Նա նաև առաջարկեց երգերը ձայնագրել կենդանի տարբերակով և Հեթֆիլդին օգտագործել ներդաշնակ վոկալներ[11]։ Ռոքն ակնկալում էր, որ աշխատանքը խմբի հետ հեշտ կլինի, սակայն բախվում էր խնդիրների, որոնց հաջորդում էին ալբոմի վերաբերյալ հաճախակի վիճաբանությունները[8]։ Ռոքը ցանկանում էր, որ Հեթֆիլդը ավելի լավ երգի բառեր գրեր և համարում էր իր աշխատանքը Metallica-ի հետ հիասթափեցնող[8][12][13]։ Քանի որ խումբը պերֆեկցիոնիստ էր[6][12], Ռոքը պնդում էր, որ նրանք շարունակեն ձայնագրել այնքան, մինչր ստանան ցանկալի արդյունքը[4]։ Ալբոմը վերամշակվել է երեք անգամ և արժե մեկ միլիոն դոլլար[14]։ Խնդրահարույց թողարկումը համնկնեց այն բանի հետ, որ Ուլրիխը, Հեմմետը և Նյուսթեդը բաժանվեցին իրենց կանանցից․ Հեմմետի խոսքով սա ազդեց իրենց կատարման վրա և իրենք «փորձում էին ձախողման այս զգացումը և արտահայտել երաժշտության մեջ՝ դրանից որևէ օգուտ ստանալու նպատակով»[15]։

Ռոքը ձևափոխեց Metallica-ի ձայնագրման ծանոթ ընթացակարգը, սակայն աշխատանքը այնքան սթրեսային էր, որ Ռոքը կտրուկ որոշեց այլևս երբեք խմբի հետ չաշխատել[13]։ Խմբի և պրոդյուսերի միջև լարվածությունը տեղ է գտել Metallica-ի կյանքի մեկ ուկես տարին և Դասական ալբոմներում, Metallica – Metallica փաստավավերագրական ֆիլմում, որը բացահայտում է Metallica-ի ինտենսիվ ձայնագրման գործընթացը[4][5]։ Չնայած խմբի և Ռոքի միջև եղած տարաձայնություւններին, նա շարունակեց աշխատել Metallica-ի հետ մինչև 2003 թվականին St. Anger ալբոմի ստեղծումը[13]։ St. Anger-ի՝ Metallica-ի չորրորդ և վերջին ալբոմի ստեղծումից հետո, որը արել է Ռոքը, խմբի 1500 երկրպագուներ առցանց ստորագրահավաք են արել, որի նպատակն էր, որ խումբը հրաժարվի Ռոքի հետ աշխատել, քանի որ նրանց խոսքով Ռոքը մեծ ադեցություն ուներ խմբի երաժշտության վրա։ Ռոքի խոսքով այդ ստորագրահավաքը ցավ է պատճառել իր երեխաներին․ նա հավելել է․ «Երբեմն անգամ մեծագույն մարզչի հետ թիմը պարտվում է։ Դու պետք է թարմ միս բերես այնտեղ»[16]։

Կազմում և բառեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ըստ Ռոլլինգ Սթոունզի անդամ Ռոբերտ Փալմերի՝ «Հաճախ տեմպը փոխարինվում էր մեկ րոպեում ավելի դանդաղ զարկերով (BPM), ինչը ավելի էր ընդլայնում երաժշտությունը և արտահայտչականությունը»[17]: Ալբոմը փոխեց խմբի երաժշտական ուղղվածությունը թրեշ մետալից, որը եղել է նախորդ չորս ստուդիո ալբոմներիի ուղղվածությունը դեպի հարդ ռոք, որը սակայն պահպանել էր թրեշ մետալի մի շարք առանձնահատկություններ[18][4][13]: Շատ երկրպագուներ գտնում էին, որ ալբոմը անցում է հին թողարկված տարբերակներից դեպի ավելի դանդաղ, նախորդներին զիջող տարբերակի, որտեղ հին և նոր Metallica-ները տարբերվում են մեկը մյուսից[17]: Այնպիսի գործիքներ, ինչպիսիք են թավջութակը, սիմֆոնիկ նվագախումբը, սովորաբար հարդ ռոք երաժշտության մեջ չեն գործածվում, սակայն Ռոքի պնդումով օգտագործվել են Nothing Else Matters և The Unforgiven երգերում[7]: Ռոքը նաև բարձրացրել է բաս կիթառի ձայնը, ինչը գրեթե անունկնդրելի էր նախորդ՝ ...And Justice for All ալբոմում [11]: Նյուսթեդն ասել է, որ իր բաս կիթառով փորձել է ստեղծել իրական հանգավորված հատված, ոչ թե միատոն հնչյուններ[10]: Նյուսթեդը նշում է, որ Ռոքի շնորհիվ կարողացել է գտնել այնպիսի հնչյուն, որը չի խլացնի թմբուկի ձայնը կամ չի միախառնվի կիթառի ցածր հնչողությամբ հատվածի հետ, ինչը Նյուսթեդը պնդում էր, որ իր համար միշտ մեծ խնդիր է եղել[19]: Ուլրիխը փորձում էր խուսափել Փիրթի աճող պարադիդլներից, քանի որ այն ձանձրալի էր կենդանի կատարման համար, և օգտագործում էր ավելի պարզ հնչյուններ, որոնք նման էին Ռոլլինգ Սթոունզ խմբի անդամներ Չարլի Ուոթսի and AC/DC-ի Ֆիլ Ռադի հնչյուններին[11]:

Խումբը ավելի պարզ մոտեցում էր ցուցաբերում մասամբ այն պատճառով, որ ...And Justice for All ալբոմի երգերը շատ երկար էին և բարդ: Հեթֆիլդն ասաց, որ ռադիոեթերում երգերի կատարումը ամենևին էլ իրենց նպատակը չէր, քանի որ զգում էին, որ ՙՙմենք արդեն իսկ ստեղծել ենք մահու չափ երկար երգի ֆորմատը՚՚ և համարում էին, որ երգերը ընդամենը երկու ռիֆով ստեղծելը լավ փոփոխություն է, ՙորի համար պահանջվել է երկու րոպե, որպեսզի հասկանան իմաստը[10]: Ուլրիխն ավելացրել է, որ երաժշտական տեսանկյունից խումբը կաշկանդված էր «Որպես երգահան և երաժիշտ մենք մեզ ոչ ադեկվատ էինք զգում։ Դա մեզ ստիպեց հեռուն գնալ Master of Puppets-ի և Justice-ի հարցում ինքներս մեզ արդարացնելու նպատակով։ Մենք կանենք ամեն տարօրինակություններ, որպեսզի ապացուցենք, որ մենք ընդունակ երաժիշտ և երգահաններ ենք», և Հեթֆիլդը հավելել է, որ ցանկանում էր խուսափել մոռացվելուց and․ «Նստելով և մտահոգվելով՝ արդյոք մարդիկ կհավանեն ալբոմը, պետք է գրել հստակ երգ, բայց վերջում ստացվում է այնպես, որ գրում ես ինչ-որ մեկի համար։ Բոլորը տարբեր են։ Եթե բոլորրը նույնը լինեին, ապա չափազանց ձանձրալի կլիներ»[7]։

Metallica-ի երգերը, որոնք գրել է Հեթֆիլդը, բնույթով շատ ավելի անձնական էին և ինքնաճանաչողական, քան նախորդ ալբոմներինը․ Ռոքի խոսքով Հեթֆիլդի գրած երգերը դարձել էին բնույթով ավելի վստահ, և նա ոգեշնչվում էր Բոբ Դիլանից, Բոբ Մառլիից, և Ջոն Լենոնից[13]։ Ըստ AllMusic-ի անդամ Քրիս Թրուի, Enter Sandman-ը «Մղձավանջների և դրանց հետևանքների մասին է»[20]։ The God That Failed երգը Հեթֆիլդի մոր՝ քաղծկեղից մահվան և նրա Քրիստոնեական գիտության հավատքի մասին է, ինչը նրան հետ էր պահում դեղորայք գտնելուց։ Nothing Else Matters սիրային երգ է նվիրված Հեթֆիլդի ընկերուհուն, որը նա գրել է շրջագայության ընթացքում[17]։ Հեթֆիլդի խոսքով ալբոմի լիրիկական թեմաները ավելի ինքաճանաչղական էին, քանի որ նա ցանկանում էր ստեղծել «երգի բառեր, որի շուրջ խմբի բոլոր անդամները կգամ ընդհանուր հայտարարի, սակայն մենք չորս տարբեր անհատականություններ ենք։ Հետևաբար, միակ տարբերակը շաչրունակելն էր»[21]։

Մատուցում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Metallica-ն շատ քննարկումներ է ունեցել ալբոմի վերնագրի շուրջ․ անդամները մտածում էին անվանել այն «Five» կամ օգտագործել երգերից մեկի վերնագիրը, բայց ի վերջո ընտրեցին համանուն, քանի որ նրանք ցանկանում էին «պահել այն հասարակ»[10]։ Ալբոմի շապիկին՝ վերևի ձախ անկյունում, պատկերված է խմբի լոգոտիպը , իսկ ներքևի աջ անկյունում Գադսդենի դրոշի տեսքով ոլորված օձ։ Նախնական թողարկկման համար երկու նշաններն էլ դաջված էին, այնպես որ դրանք հազիվ էին երևում սև ֆոնի վրա, ինչի արդյունքում Metallica-ին շնորհվեց «Սև ալբոմ» մականունը[4]։ Հետագա և ներկայիս թողարկումների համար երկու նշաններն էլ պատկերված են մուգ մոխրագույն գույնով, որպեսզի ավելի հստակ երևան։ Գադսդենի դրոշի կարգախոսը՝ «Մի՛ կառչիր ինձանից» (անգլերեն՝ «Don't thread on me»), նաև ալբոմի երգերից մեկի վերնագիրն է։ Ծալված, առանց էջերի բուկլետը նկարագրում է խմբի անդամների դեմքերը սև ֆոնին պատկերված։ Երգի բառերը և գծանշված նոտաները նույնպես պատկերված են մոխրագույն ֆոնի վրա։ Շապիկը հիշեցնում է Spinal Tap-ի Smell the Glove ալբոմը, որի մասին խումբը կատակելով հիշատակում է Metallica-յի կյանքի մեկ ու կես տարին փաստավավերագրական ֆիլմում։ Spinal Tap խմբի անդամները երևում են ֆիլմում և հարցնում են Metallica-ին դրա մասին, ինչին Լարս Ուլրիխը պատասխանում է, որ իրականում նրաննք ոգեշնչվել էին բրիտանական Status Quo ռոք խմբից, քանի որ նրանց Hello! ալբոմի շապիկը նույխպես սև էր[4]։

Մարքեթինգ և վաճառքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կարծում ես, որ մեկ օր ինչ-որ անհաջողակ քեզ կասի․«Դու Ամերիկայում վաճառքների թվով առաջինն ես» և ամբողջ աշխարհը կբացականչի դա։ Ես կանգնած էի հյուրանոցի իմ սենյակում, երբ իձ Ֆաքսով եկավ նամակ, որում գրված էր․ «Դու համար առաջինն ես»։ Եվ ես մտածում է․ «Դե լավ, երևի սա հերթական գրասենյակից ֆաքսով եկած նամակն է»։

—Լարս Ուլրիխ, Metallica-ի առաջին համար մեկ ալբոմի մասին[7]

Enter Sandman երգը թողարկվել է 1991 թվականի հուլիսի 29-ին որպես Metallica-ի առաջատար սինգլ․ Այն զբաղեցրել է Billboard Hot 100 շքերթի 16-րդ հհորիզոնականը և ստացել է պլատինում որակավորում Ձայնագրող ընկերությունների ամերիկյան ասոցիացիայի (RIAA) կողմից[22][23]։ Հաջորդող սինգլը՝ «Don't Tread on Me», թողարկվել է գովազդային նպատակով բայց չի ներառվել ցուցակում[23]։ Հաջորդ սինգլը՝ The subsequent single «The Unforgiven», թոփ 40-ի հիթն էր․ Ավստրալիայում այն գլխավորել է թոփ 10 շքերթը[24]։

Metallica-ն թողարկվել է 1991 թվականի օգոստոսի 12-ին[25] և խմբի առաջին ալբոմն է, որը Billboard 200-ի շքերթում զբաղեցրել է առաջին հորիզոնականը, առաջին շաբաթում 598,000 օրինակ վաճառելով։ Այն որակավորվել է պլատինում երկու շաբաթում և երկու հաջորդող շաբաթներ անց է կացրել Billboard 200-ի առաջին հորիզոնականում[26][27]։ Միաժամանակ ավելի շատ սինգլներ են թողարկվել, որոնց հետագայում սպասում էր հաջողություն։ «Nothing Else Matters»-ը Մեծ Բրիտանիիայում և Իռլանդիայում գրավել է 6-րդ հորիզոնականը[28][29], և «Wherever I May Roam»-ը գլխավորել է թոփ 2-ը Hot Mainstream Rock Tracks սինգլների շքերթում[23], չնայած 1993 թվականին լույս տեսած «Sad but True» երգը 1998 թվականին Billboard Hot 100-ի շքերթը զբաղեցրել է ընդամենը մեկ շաբաթ [23]։ Գրեթե բոլոր սինգլները ուղեկցվում են տեսահոլովակներով․ Ուեյն Այշամի գլխավորած «Enter Sandman» գովազդային ֆիլմն արժանացել է MTV Video երաժշտական մրցանակի որպես լավագույն ռոք վիդեո 1992 թվականի MTV Video Music Awards-ում[30]։

Միջազգային տեսանկյունից Metallica-ն նույնպես հաջողություն գրանցեց։ Այն առաջին տեղն է զբաղեցրել Մեծ Բրիտանիայի ալբոմների աղյուսակում և երկու անգամ արժանացել է պլատինում որակավորման Ֆոնոգրամաների արտադրողների բրիտանական միության (BPI) կողմից՝ Մեծ Բրիտանիայում 600,000 օրինակ վաճառելու համար[31]։ Metallica-ն գլխավորել է աղյուսակները Ավստրալիայում[32], Կանադայում[33], Գերմանիայում[34], Նոր Զելանդիայում[35], Նորվեգիայում[36], Նիդերլանդներում[37], Շվեդիայում[38] և Շվեյցարիայում[39]։ Այն նաև հասել է մինչև թոփ հնգյակին Ավստրիայում[40], Ֆինլանդիայում[41] և Ճապոնիայում[42], ինչպես նաև թոփ տասնյակին Իսպանիայում[43]։ Ալբոմը չկարողացավ հասնել թոփ քսանին Իռլանդիայում՝ զբաղեցնելով 27-րդ հորիզոնականը[44]։ Երաժշտության ձայնագրման ընկերությունների ավստրալիական միությունը (ARIA) որակավորել է ալբոմը 12 անգամ պլատինում[45]։ Այն արժանացել է հուշատախտակների Երաժշտական ձայնագրման ընկերությունների կանադական միության (CRIA) Recorded Music NZ-ի կողմից (RMNZ) մեկ միլիոն հարյուր հիսուն հազար օրինակ թողարկելու համար։

488 շաբաթ անց կացնելով US Billboard 200-ի շերթում, Metallica-ն հաստատվեց որպես երրորդ ամենաերկարը շարքը համալրած ալբոմ Նիլսենյան SoundScan-ի ճամանակաշրջանում Փինք Ֆլոյդի The Dark Side of the Moon-ից Քերոլ քինգի Tapestry-ից հետո[46]։ 2009 թվականին այն գերազանցեց Շանայա Թվեյնի Come On Over ալբոմին որպես SoundScan-ի ժամանակաշրջանում լավագույն վաճառք ապահոված ալբոմ, որը հատեց 16 միլիոն օրինակի վաճառքի շեմը[47], և 16,4 միլիոն օրինակների վաճառքը 2016 թվականին, Metallica-ն is the Միացյալ նահանգներում լավագույն վաճառք ապահոված ալբոմն է սկսած since Nielsen SoundScan-ի ժամանակաշրջանից 1991 թվականին։ Այդ քանակությունից 5,8 միլիոն օրինակ վաճառվել է կասետային տարբերակով։ Ալբոմը երբեք 1000 օրինակից պակաս վաճառք չի ունեցել մեկ շաբաթում և շեմը տեղափոխել է մեկ շաբաթում միջինում 5,000 օրինակ վաճառքի 2016 թվականին[48]։ Metallica-ն 2012 թվականին որակավորվել է 16 անգամ պլատինում Ձայնագրող ընկերությունների ամերիկյան ասոցիացիայի (RIAA) կոմից 16 միլիոն օրինակ Միացյալ Նահանգներ տեղափոոխելու համար[47]։ Metallica-ն վաճառել է 31 միլիոն օրինակ ամբողջ աշխարհում ֆիզիկական լրատվամիջոցների շնորհիվ[49]։ Metallica-ի բոլոր հինգ սինգլները՝ Enter Sandman, The Unforgiven, Nothing Else Matters, Wherever I May Roam և Sad but True դասվել են Billboard Hot 100-ի շարքին[48]։

Շրջագայություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Metallica-ի «Of Wolf and Man» երգի կենդանի կատարումը 2008 թվականին Լոնդոնի O2 արենայում։

1991 թվականին չորրորդ անգամ Metallica-ն որպես Monsters of Rock-ի անդամ, հանդես է եկել փառատոնի ժամանակ։ Շրջագայության վերջին համերգը տեղի է ունեցել 1991 թվականի Սեպտեմբերի 28-ին Մոսկվայի Տուշինոյի օդանավակայանում․ այն նկարագրվում է որպես «Խորհրդային Միության պատմության մեջ առաջին անվճար բացօթյա արևմտյան ռոք համերգը», որին մասնակցել է 150,000-500,000 մարդ[50][51]։ Որորշ ոչ պաշտոնական տվյալներով մասնակիցների քանակը գերազանցել է 1,600,000-ը[52]։ Առաջին շրջաայության կոնկրետ նպատակը ալբոմի աճը խթանելն էր, Wherever We May Roam Շրջագայությունն ընդգրկում էր Ֆրեդդի Մերկուրիի հիշատակին նվիրված համերգին մասնակցություն, որին Metallica-ն կատարել է քիչ թվով երգեր, որոնք էին Enter Sandman, Sad but True, և Nothing Else Matters սինգլները, որի հետ մեկտեղ Հեթֆիլդը կատարել է Քուինի Stone Cold Crazy երգը խմբի անդամներ Ջոն Դիքոնի, Բրայան Մեյի, և Ռոջեր Թեյլորի, ինչպես նաև Բլեք Սաբաթ խմբի հիմնադիր և կիթառահար Թոնի Այոմիի հետ։ Շրջագայության առաջին համերգներից մեկի ժամանակ բեմի հատակը փլուզվեց[53]։ 1992 թվականի հունվարի 13-ին և 14-ին Սան Դիեգոյում ցուցադրությունները հետագայում թողարկվեցին «Live Shit: Binge & Purge» հավաքածուի մեջ ,[54] մինչդեռ շրջագայությունը և ալբոմը տեղ են գտել «Metallica-ի կյանքի մեկ ու կես տարին» փաստավավերագրական ֆիլմում[55]։

Metallica-ի «Wherever We May Roam» շրջագայությունը նաև համընկավ Guns N' Roses խմբի Use Your Illusion շրջագայության հետ: 1992 թվականի օգոստոսի 8-ին Հեթֆիլդը ստացավ երկրորդ և երրորդ աստիճանի այրվածքներ թևերի, ձեռքերի, դեմքի և ոտքերի շրջանում Մոնրեալում ցուցադրության ժամանակ Guns N' Roses/Metallica Stadium Tour-ի համահեղինակային շրջագայության ընթացքում: Շրջագայությունն ընդգրկում էր հրարվեստ, որը տեղադրված էր բեմի վրա։ Հեթֆիլդը պատահաբար ընկել է հրավառությունից արձակված 12 ոտնաչափ (3,7 մ) կրակի մեջ՝ «Fade to Black» երգի կենդանի կատարման ժամանակ[54]։ Պատահարից քիչ անց շոուն ընդհատվեց, ինչից հետո Guns N' Roses-ը երկրպագուների վատ արձագանքի ներքո սկսեց իր համերգը։ Նյուսթեդի խոսքով Հեթֆիլդի մաշկը «փրփրում էր ինչպես Թունավոր վրիժառուն ֆիլմում»[55]։ Շրջագայությունը վերսկսվեց օգոստոսի 25-ին Ֆինիքսում և չնայած Հեթֆիլդը կարող էր երգել՝ նա չէր կարող մինչև շրջագայության ավարտը կիթառ նվագել։ Կիթառի տեխնիկ Ջոն Մարշալը, ով նախկինում ռիթմ կիթառ էր նվագում և հանդես էր գալիս Metal Church-ում, այժմ հանդես էր գալիս ապաքինվող Հեթֆիլդի փոխարեն[55]։ Սկզբում նախատեվում էր, որպեսզի Sepultura խմբի անդամ բրազիլացի երաժիշտ Անդրեաս Քիսսերը միանա խմբին, սակայն Մարշալին միանգամից ընտրեցին[56]։

Մեխիկոյում շոուները 1993 թվականի փետրվար և մարտ ամիսներին «Nowhere Else to Roam» շրջագայության ժամանակ նկարահանվել են և մի փոքր ուշ արդեն թողարկվել է խմբի առաջին հավաքածուի շարքում[54][55], որը լույս է տեսել 1993 թվականի նոյեմբերին և վերնագրվել է «Live Shit: Binge & Purge»։ Հավաքածուն իր մեջ ներառում է երեք կենդանի համերգների սկավառակներ, երեկ տանը նկարահանված վիդեոներ, և մեկ ժողովածու, որում ներառված են հավելվածներն ու նամակները[57]։ 2002 թվականի նոյեմբերին լույս տեսած սեղմ տարբերակում ընդգրկված են 2 DVD սկավառակներ,որոնցից առաջինը նկարահանվել է Սան Դիեգոյում «Wherever We May Roam» շրջագայության ժամանակ, և վերջինը՝ Սիեթլում «Damaged Justice» շրջագայության ժամանակ[55]։ «Binge & Purge»-ի փաթեթավորումը հիշեցնում է ստվարաթղթե տուփ, որը նախատեսված է ճանապարհորդական սարքավորումներ տեղափոխելու համար։ Հավաքածուն պարունակում էր նաև «Snakepit» շրջագայության մուտքի տոմսի վերստեղծված օրինակը, ինչպես նաև «Scary Guy» լոգոյի ստվարաթղթե ցուցանակը[53]։ Մեխիկոյում շոուների ժամանակ խումբը նաև առաջին անգամ հանդիպեց ապագա անդամ Ռոբերտ Տրուխիլիոյին, ով այդ ժամանակ Suicidal Tendencies խմբի անդամն էր[58]։

Վերջնական շրջագայությունը՝ Shit Hits the Sheds Tour-ը, ընդգրկում էր Woodstock '94-ում տեղի ունեցած համերգը, որին հաջորդել է Nine Inch Nails-ի ու Աերոսմիթի համերգները օգոստոսի 13-ին 350,000-անոց ամբոխի մասնակցությամբ[59][60]։ Այնպիսի երգեր, ինչպիսիք են «Enter Sandman»-ը, «Nothing Else Matters»-ն ու «Sad but True»-ն, մեկընդմիշտ դրոշմվեցին Metallica-ի համերգների ծրագրերում իրար հաջորդող շրջագայությունների ժամանակ։ Այնուամենայնիվ, այլ երգեր, ինչպիսիք են «Holier than You»-ն, «The God That Failed»-ը, «Through the Never»-ն ու «The Unforgiven»-ը այլևս չեն ընդգրկվել 1995 թվականից հետո մինչև 2000-ական թվականները, երբ «St. Anger» ալբոմի թողարկումից հետո Metallica-ին միացավ Ռոբերտ Տրուխիլիոն և նրանք սկսեցին հանդես գալ առավել ընդլայնված համերգային ծրագրով[61]։

Ալբոմի համար նախատեսված շրջագայությունից հետո Metallica-ն դատակայն հայց է ներկայացրել Elektra Records-ի դեմ, ինչի նպատակն էր դադարեցնել խմբի պայմանագիրը ընկերության հետ՝ իրենց շնորհելով գլխավոր ձայնագրությունների սեփականությունը։ Խումբն հիմնվում էր Խումբը հիմնավորել է իր պահանջը ըստ Կալիֆորնիայի աշխատանքային օրենսգրքի, որը թույլ է տալիս աշխատակիցներին յոթ տարի հետո խզել անձնական ծառայությունների մատուցման պայմանագիրը: Metallica-ն հայցադիմումը ներկայացնելուց հետո ամբողջ աշխարհում վաճառել է 40 միլիոն օրինակ: Metallica-ն իր լեյբլի հետ տասը տարուց ավել ունեցել է համագործակցության պայմանագիր, սակայն առաջնորդվել է 1984 թվականի սկզբնական պայմանագրի պայմաններով, որն ապահովում էր ռոյալթիի համեմատաբար ցածր՝ 14% դրույքաչափ[62]: Խմբի անդամների խոսքով նրանք գնացել էին այս քայլին, քանի որ երկմտում էին Ռոբերտ Մորգադոյի որոշման շուրջ, քանի որ վերջինս հրաժարվում էր նրանց հետ կնքել նոր պայմանագիր, ըստ որի խումբը կհամագործակցեր Բոբ Կրասնովի հետ, որը քիչ անց դադարեց լեյբլում իր աշխատանքը . Elektra-ն արձագանքեց խմբին հակընդդեմ հայց ներկայացնելով, սակայն 1994 թվականի դեկտեմբերին Warner Music Group-ի Միացյալ նահանգների նախագահ Դագ Մորիսը դատական հայցը կասեցնելու դիմաց առաջարկեց նոր եկամտաբեր պայմանագիր[63], ինչն ավելի շահութաբեր էր քան Կրասնովի հետ նախկինում կնքած պայմանագիրը: 1995 թվականի հունվարին երկու կողմերը հրաժարվեցին իրենց հայցադիմումներից և կնքեցին գաղտնիության պահպանման համաձայնագիր[64]: Metallica-ն ալբոմը կատարել է 2012 European Black Album շրջագայության ամբողջ ընթացքում[65]:

Քննադատական ընդունելություն և հիշատակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Metallica-ն արժանացավ համատարած գովասանքի հարդ ռոք լրագրողների, այնպես էլ զանգվածային լրատվամիջոցների կողմից, այդ թվում նաև NME-ն, Նյու Յորք Թայմսը և The Village Voice-ը[66]: Entertainment Weekly շաբաթաթերթում Դեյվիդ Բրաունն այն անվանել է «ռոքի նշանավոր արագ-մետալ ցիկլոն» և հավելել, որ «Metallica-ն կարող է նոր ժանր հորինել՝ պրոգրեսիվ թրեշ»[67]: Q ամսագրի մենեջեր Մարկ Քուպերը գտնում էր, որ ալբոմը խոուսափում էր մետալի անփույթ մետաֆորներից և նոր փայլուն թողարկումներից. նա խոսքով «Metallica-ին հաջողվել է վերականգնել այն ինտենսիվությունը, որն առաջացել է Black Sabbath-ի դեպքում նախքան մետալը սիրահարվել է իր սեփական կլիշեներին»[68]: Select ամսագրից Դեյվիդ Կավաննան հավատում էր, որ ալբոմին պակասում էր արհեստականությունը և որ այն «հաճելիորեն բնական էր»[69]: Spin ամսագրի իր ակնարկում Ալեք Ֆոգը գտնում էր, որ երաժշտական հարմոնիաները վառ կերպով էին կատարվում և ասել է, որ Metallica-ն ցուցադրում է իր «նոր բազմակողմանիությունը» այնպիսի երգերում, ինչպիսիք են «The Unforgiven» և «Holier than Thou» երգերը[70]: Ռոբերտ Փալմերը, որ հանդիսանում էր Rolling Stone-ի խմբագիրը, ասել է, որ մի շարք երգեր հնչում են ինչպես «դասական հարդ ռոքը» և բացառությամբ Don't Tread on Me երգը, Metallica-ն «հասուն բայց միևնույն ժամանակ յուրօրինակ ռոք ն ռոլլի բացառիկ օրինակ է»[17]։ Այն ժամանակ Metallica-ի ալբոմների իր ուղեցույցում Chicago Tribune թերթի խմբագիր Գրեգ Քոթը առաջարկեց ալբոմի գաղափարը որպես «հիանալի տարբերակ Metallica-ի նորեկների համար, որպեսզի սկսեն ավելի հակիրճ և պայթյունավտանգ երգերով կատարումը»[71]։

Որոշ քննադատներ ունեին վերապահումներ։ Ջոնաթան Գոլդդը Լոս Անջելես Թայմսում նշել է, քանի որ Metallica-ն «բավականին լավ» էր ընդունում փոփ զգայունությունը, կար զգացում որ խումբն «այլևս սիրահարված չէր ալբոմում իր ձայնի հնարավորություններին» , որը հազիվ ընդունվեց «մետալի պաշտամունքի» կողմից, ինչպես Բոբ Դիլանի անցումը էլեկտրո երաժշտությանը 1960-ականների կեսերին[72]։ Առավել քննադատո More քննադատական էր Ռոբերտ Քրիստգաուն, ով The Village Voice-ի համար իր «Սպառողների ուղեցույցում» գրել էր, որ «Ջեյմս Հեթֆիլդին դուրս հանեց իր թշվառությունից՝ ալբոմի հինգ պիեսներում», և որ նրա կարծիքով «յուրաքանչյուր երգի հետ կյանքն ավելի էր կարճանում»[73]։ Իր 2000 թվականի հավաքածուում՝ Քրիստգաուի սպառողների ուղեցույցում, Քրիստգաուն ավելի ուշ Metallica-ին տվել է «անպիտանի» գնահատական՝ պնդելով, որ այն «վատ ձայնագրություն է, որը հազիվ թե արժանի է հետագայում քննարկման»[74]։

Հետագա գնահատականները դրական էին։ Հետադարձ հոդվածում Kerrang! ամսագիրը նշել է, «Metallica-ն այն ալբոմն է, որը խմբին դուրս մղեց մետալի արվարձաններից և ուղղորդեց դեպի իրական համաշխարհային ռոք գերաստղերի թագավորություն»[75]։ Melody Maker-ի խոսքով խմբի միտումնավոր շեղումը թրեշ ոճից, որն արտահայտված էր «...And Justice for All»-ում, «Metallica-ն ավելի դանդաղ էր, պարզ և հավանաբար ավելի ծանր էր քան այն, ինչի վրա նրանք նախկինում աշխատել են»[75]։ BBC Music-ի իր ակնարկում Սիդ Սմիթը նշել է, որ չնայած խմբի հավատարիմ երկրպագուները նրանց մեղադրում էին վաճառվելու մեջ, Metallica-ն իր նախկին ալբոմների ոճից անցում կատարեց և կերպարանափոխվեց «մետալի պաշտամունքի աստծուց իրական ռոք աստղի»[76]։ Classic Rock ամսագիրն անվանեց դա «Metallica-ի երկար և հաջողակ կարիերայի կատարյալ կուլմինացիա» և ալբոմը վերագրեց որպես 1990-ական թվականների հետգրանջյան երաժշտության ոգեշնչում և համոզում երաժշտական ոլորտին, որպեսզի մետալը ընդունվի ինչպես զանգվածային ճանաչում ունեցող ժանր[77]։Հեղինակ և փիլիսոփա Թոմաս Ուոքերը 2020 թվականին գրել է. «Նրա կատարելությունը ​«անհատական» գաղափարներն երաժշտության տեսքով ամփոփելու և դրանք համաշխարհային լսարանին հասցնելու գործում իսկապես եզակի է»[78]։ Սթիվ Հյուին AllMusic-ից կարծում էր, որ Metallica-ի հանրաճանաչումը ոգեշնչել է այլ սփիդ-մետալ խմբերին նույնպես ավելի պարզ, ոչ այնքան պրոգրեսիվ երգեր կատարելու: Նա դա համարում էր «լավ, բայց ոչ այնքան հիանալի ալբոմ, որի լավագույն պահերը արժանի էին հարդ ռոքի թագին, բայց որի մոտեցումը նաև նախանշում էր ստեղծագործական անկում Metallica-ի համար»[79]։

The Independent օրաթերին տված իր հարցազրույցում Metallica-ի կենսագիր Փոլ Սթեննինգը բացատրեց, որ Metallica-ն ստեղծել է «հնչյուն, որն այնքան էլ դժվար չէր կատարել, հատկապես թրեշ մետալ խմբի համար»[80]։

Iron Maiden-ի վոկալիստ Բրյուս Դիքինսոնն ասել է, որ Metallica-ն պետք է գովասանքի արժանանա այն բանի համար, որ «օգտվել է հնարավորությունից, որն առաջ է եկել, ռիսկի է դիմել և արժանավայել կերպով ստացել հսկայական մրցանակներ», և ալբոմի շնորհիվ իրենց ունեցած ձեռքբերումները չպետք է թերագնահատվեն։ Նա նաև կիսվել է իր մտքերով դրա մասին որպես «այն հիմնավորված ալբոմներից մեկը, որում ամեն ինչ ճիշտ է արված։ Այն չափազանց լավ է հովանավորված, և այդ ալբոմի յուրաքանչյուր նոտան հսկողության տակ է։ Ես հիանում եմ նրանով, թե ինչպես նրանք դա արեցին, ինչպես աշխատեցին երգերի հետ և ինչքան արդյունավետ դա եղավ․ այն անկասկած օգնեց մետալը դարձնել համաշխարհային մակարդակով ճանաչված»[81]։

Metallica-ի 30-րդ ամյակը տոնելու նպատակով The Metallica Blacklist վերնագրով 53 երգից բաղկացած ալբոմ է թողարկվել 2021 թվականի սեպտեմբերի 10-ին։ Ալբոմում տեղ են գտել տարբեր ոճերում Metallica-ի երգերի կատարումները ավելի քան 50 արտիստների մասնակցությամբ: Ալբոմի ամբողջ հասույթը փոխանցվել է խմբի «All Within My Hands» հիմնադրամին, ինչպես նաև յուրաքանչյուր մասնակցող արտիստի բարեգործական կազմակերպությանը[82][83]։

Պարգևատրումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1991 թվականին Metallica-ն զբաղեցրել է ութերորդ հորիզոնականը Pazz & Jop-ում, որն իրենից ներկայացնում է ամերիկացի քննադատների ամենամյա հարցում ամբողջ երկրի մասշտաբով, որը հրապարակել է The Village Voice-ը, որպես լավագույն ալբոմ [84]։ Melody Maker ամսագրի 1991 թվականի դեկտեմբերի տարվա լավագույն ալբոմների ցուցակում այն դասել է 16-րդ հորիզոնականում [75]։ 1992 թվականին ալբոմն արժանացել է Գրեմիի մրցանակի որպես լավագույն մետալ կատարում[85]։ 2000 թվականին Քոլին Լարկինի Բոլոր Ժամանակների 1000 Լավագույն ալբոմների ցուցակում զբաղեցրել է 88-րդ հորիզոնականը[86]։ 2012 թվականին Ռոլլինգ Սթոունը իր՝ Բոլոր Ժամանակների 500 լավագույն ալբոմների շարքում Metallica-ն դասել է 255-րդ հորիզոնականում[87], և հետագայում՝ 2020 թվականին, 235-րդ հորիզոնականում իր թարմացված ցուցակում[2]։ Այն նաև դասվել է 25-րդ հորիզոնականում ամսագրի «Բոլոր ժամանակների 100 լավագույն մետալ ալբոմների» շարքում (2017 թվականին)[88]։ Spin-ը դասակարգել է այն 52-րդ հորզոնականում «90-ականների լավագույն 90 ալբոմների» շարքում (1999 թվականին), հետևյալ նախաբանով․ «Այս ձայնագրության ադամանդե մեղեդիները խմբի մելամաղձոտ կիթառի ակորդները վերածեցին մեղեդային, ռադիոընդունիչ փամփուշտների և բալլադների»[75]։ Metallica-ն հայտնվել է Q ամսագրի 2000 թվականի «Բոլոր ժամանակների լավագույն մետալ ալբոմների» շարքում․ ամսագրի խոսքով ալբոմը «փոխակերպեց խմբին մետալի պաշտամունքի հերոսներից դեպի համաշխարհային գերաստղների՝ բերելով նրանց անկասկած ուժի կատարելագործում»[75]։ 1999 թվականին Metallica-ն Billboard Music Award-ում հաղթեց տարվա ալբոմի ցանկ նոմինացիայում[89]։

Երգերի ցուցակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բոլոր երգերի տեքստերի հեղինակն է Ջեյմս Հեթֆիլդը, բոլոր երգերի հեղինակն է՝ Լարս Ուլրիխը բացառությամբ նշվածներից։

# Անվանում Տևողություն
1. «Enter Sandman»   5:31
2. «Sad but True»   5:24
3. «Holier than Thou»   3:47
4. «The Unforgiven»   6:27
5. «Wherever I May Roam»   6:44
6. «Don't Tread on Me»   4:00
7. «Through the Never»   4:04
8. «Nothing Else Matters»   6:28
9. «Of Wolf and Man»   4:16
10. «The God That Failed»   5:08
11. «My Friend of Misery»   6:49
12. «The Struggle Within»   3:53
62:31
Ճապոնական հրատարակության բոնուսային երգ[90]
# Անվանում Տևողություն
13. «So What» (Anti-Nowhere League cover) 3:08
  • Վինիլային ձայնասկավառակների թողարկումներում 1-3-րդ երգերը A կողմում էին, 4-6-րդ երգերը՝ B կողմում, 7-9-րդ երգերը՝ C կողմում, իսկ 10-12-րդ երգերը՝ D կողմում։

Վերաթողարկումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Metallica-ն վերաթողարկվել է մի քանի անգամ, այդ թվում 2008[91], 2010[92], և 2014 թվականներին[93]։ Իր 30-րդ ամյակը նշելու կապակցությամբ 2021 թվականի սեպտեմբերի 10-ին թողարկվել է վերամշակված տարբերակը։ Ալբոմը վերամշակել է Բոբ Լյուդվիգը Գեյթվեյի արվեստանոցում, իսկ ամբողջ բովանդակությունը վերահսկել է գործադիր պրոդյուսեր Գրեգ Ֆիդելմանը։ Սահմանափակ քանակով արկղերի հավաքածու է թողարկվել, որն ընդգրկում էր 180 գրամ քաշով LP և CD սկավառակներ, 3 կենդանի կատարումների սկավառակներ, 14 CD և DVD սկավառակներ, որոնք ներառում էին չթողարկված երգեր և այլ տարբեր ապրանքներ [94][95]։

Անձնակազմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հղումները վերցված են ալբոմի նշումներից[96][90][97]։

Metallica

Այլ երաժիշտներ

  • Մայքլ Քեյմեն – նվագախմբային կարգավորումներ «Nothing Else Matters»-ի համար

Արտադրություն

Աղյուսակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Շաբաթվա ցուցակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տարեվերջի ցուցակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Metallica-ի տարեվերջի համերգների ցուցակ'
Ցուցակ (1991) Հորիզոնական
Ավստրալական աալբոմներ (ARIA)[98] 28
Ավստրիական ալբոմներ (Ö3 Ավստրիա)[99] 40
Կանադական ալբոմներ (RPM)[100] 13
Հոլանդկան ալբոմներ (Ալբոմների թոփ 100)[101] 36
Եվրոպական (Եվրոպական թոփ 100 ալբոմներ)[102] 26
Գերմանական (Offizielle Top 100)[103] 29
Նոր Զելանդական (RMNZ)[104] 28
Միացյալ Նահանգներ Billboard 200[105] 62
Ցուցակ (1992) Հորիզոնական
Ավստրալական ալբոմներ (ARIA)[106] 49
Հոլանդական ալբոմներ (Album Top 100)[107] 18
Եվրոպական (եվրոպական թոփ 100 ալբոմներ)[108] 33
Գերմանական ալբոմներ (Offizielle Top 100)[109] 12
Նոր Զելանդական ալբոմներ (RMNZ)[110] 35
Միացյալ Նահանգներ Billboard 200[111] 7
Ցուցակ (1993) Հորիզոնական
Ավստրալական ալբոմներ (ARIA)[112] 31
Հոլանդական ալբոմներ (Album Top 100)[113] 42
Միացյալ Նահանգներ Billboard 200[114] 32
Ցուցակ (1994) Հորիզոնական
Ավստրալական ալբոմներ (ARIA)[115] 94
Հոլանդական ալբոմներ (Album Top 100)[116] 75
Միացյալ նահանգներ Billboard 200[117] 71
Ցուցակ (1995) Հորիզոնական
Միացյալ նահանգներ Billboard 200[118] 94
Ցուցակ (1996) Հորիզոնական
Միացյալ Նահանգներ Billboard 200[119] 91
Ցուցակ (2000) Հորիզոնական
Կանադական ալբոմներ (Nielsen SoundScan)[120] 181
Ցուցակ (2002) Հորիզոնական
Կանադական մետալ ալբոմներ (Nielsen SoundScan)[121] 35
Ցուցակ (2004) Հորիզոնական
Շվեդական ալբոմներ (Sverigetopplistan)[122] 99
Ցուցակ (2014) Հորիզոնական
Շվեդական ալբոմներ (Sverigetopplistan)[123] 81
Ցուցակ (2015) Հորիզոնական
Շվեդական ալբոմներ (Sverigetopplistan)[124] 60
Ցուցակ (2016) Հորիզոնական
Շվեդական ալբոմներ (Sverigetopplistan)[125] 70
Միացյալ Նահանգներ Billboard 200[126] 92
Ցուցակ (2017) Հորիզոնական
Շվեդական ալբոմներ (Sverigetopplistan)[127] 72
Միացյալ Նահանգներ Billboard 200[128] 95
Միացյալ Նահանգների թոփ ռոք ալբոմներ (Billboard)[129] 16
Ցուցակ (2018) Հորիզոնական
Իսլանդական ալբոմներ (Plötutíóindi)[130] 84
Միացյալ Նահանգներ Billboard 200[131] 109
14
Ցուցակ (2019) Հորիզոնական
Բելգիական ալբոմներ (Ultratop Flanders)[133] 103
Բելգիական ալբոմներ (Ultratop Wallonia)[134] 195
Իսլանդական ալբոմներ (Plötutíóindi)[135] 78
Շվեդական ալբոմներ (Sverigetopplistan)[136] 59
Միացյալ Նահանգներ Billboard 200[137] 174
Միացյալ Նահանգների թոփ ռոք ալբոմներ (Billboard)[138] 23
Ցուցակ (2020) Հորիզոնական
Բելգիական ալբոմներ (Ultratop Flanders)[139] 134
Շվեդական ալբոմներ (Sverigetopplistan)[140] 74
Միացյալ Նահանգներ Billboard 200[141] 177
Միացյալ Նահանգների թոփ ռոք ալբոմներ (Billboard)[142] 18
Ցուցակ (2021) Հորիզոնական
Ավստրիական ալբոմներ (Ö3 Austria)[143] 57
Բելգիական ալբոմներ (Ultratop Flanders)[144] 84
Բելգիական ալբոմներ (Ultratop Wallonia)[145] 75
Գերմանական ալբոմներ (Offizielle Top 100)[146] 23
Հունգարական ալբոմներ (MAHASZ)[147] 85
Շվեդական ալբոմներ (Sverigetopplistan)[148] 56
Շվեյցարական ալբոմներ (Schweizer Hitparade)[149] 82
Միացյալ Նահանգներ Billboard 200[150] 99
Միացյալ Նահանգների թոփ ռոք ալբոմներ (Billboard)[151] 13
Ցուցակ (2022) Հորիզոնական
Բելգիական ալբոմներ (Ultratop Flanders)[152] 152
Շվեդական ալբոմներ (Sverigetopplistan)[153] 91
Միացյալ Նահանգներ Billboard 200[154] 102
Միացյալ Նահանգների թոփ ռոք ալբոմներ (Billboard)[155] 13
Ցուցակ (2023) Հորիզոնական
Բելգիական ալբոմներ (Ultratop Flanders)[156] 133
Հոլանդական ալբոմներ (Album Top 100)[157] 93
Շվեդական ալբոմներ (Sverigetopplistan)[158] 80
Միացյալ Նահանգներ Billboard 200[159] 125
Միացյալ Նահանգների թոփ ռոք ալբոմներ (Billboard)[160] 22

Տասնամյակի վերջի ցուցակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Metallica-ի տասնամյակի վերջի համերգների ցուցակներ
Ցուցակ (1990–1999) Հորիզոնական
Միացյալ Նահանգներ Billboard 200[161] 8

Վկայագրումներ և վաճառքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Metallica»-ի վկայագրումներ և վաճառք
Տարածաշրջան Հավաստագրում Վաճառք
Արգենտինա[162] 5× Platinum 0
Ավստրալիա (ARIA)[45] 13× Platinum 910 000^
Ավստրիա (IFPI Austria)[163] 2× Platinum 100 000x
Բելգիա (BEA)[164] 2× Platinum 100 000*
Կանադա (Music Canada)[165] Diamond 1 000 000^
Դանիա (IFPI Denmark)[166] 8× Platinum 160 000^
Ֆինլանդիա (Musiikkituottajat)[167] 2× Platinum 118,956[167]
Ֆրանսիա (SNEP)[168] Platinum 300 000*
Գերմանիա (BVMI)[169] 4× Platinum 2 000 000^
Իտալիա (FIMI)[170]
sales since 2009 		2× Platinum 100 000*
Ճապոնիա (RIAJ)[171] Platinum 200 000^
Մեքսիկա (AMPROFON)[172] Gold 75,000^ / 210,000[173]
Նիդերլանդներ (NVPI)[174] 2× Platinum 200 000^
Նոր Զելանդիա (RIANZ)[175] 10× Platinum 150 000^
Նորվեգիա (IFPI Norway)[176] 3× Platinum 150 000*
Լեհաստան (ZPAV)[177] Platinum 20 000*
Շվեդիա (GLF)[178] Platinum 100 000^
Շվեյցարիա (IFPI Switzerland)[179] 3× Platinum 150 000x
Թուրքիա — 300,000[180]
Մեծ Բրիտանիա (BPI)[181] 3× Platinum 900 000^
ԱՄՆ (RIAA)[182] 16× Platinum 17,300,000[183]
Ընդհանուր
Ամբողջ աշխարհում — 30,000,000[1]

*Վաճառքի վերաբերյալ տվյալները հիմնված են միայն հավաստագրումների վրա։
^Տվյալները հիմնված են միայն հավաստագրումների վրա։
xՉճշտված տվյալները հիմնված են միայն հավաստագրումների վրա։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 Vaziri, Aidin (October 10, 2012). «Kirk Hammett: Some kind of monster fan». San Francisco Chronicle. Վերցված է August 11, 2023-ին. «The group's eponymous fifth album, known to fans as The Black Album, meanwhile, sold 30 million copies worldwide.»
  2. ↑ 2,0 2,1 «The 500 Greatest Albums of All Time». Rolling Stone. September 22, 2020.
  3. ↑ McIntyre, Hugh. «Metallica Makes History With Their Self-Titled Album». Forbes. Վերցված է December 9, 2019-ին.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Adam Dubin, Metallica (James Hetfield, Lars Ulrich, Kirk Hammett, Jason Newsted), Bob Rock, Spinal Tap (1992). A Year and a Half in the Life of Metallica : Part 1 (VHS). Elektra Entertainment.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Lars Ulrich (2001). Classic Albums: Metallica – Metallica (DVD). Eagle Rock Entertainment.
  6. ↑ 6,0 6,1 Jason Newsted (2001). Classic Albums: Metallica – Metallica (DVD). Eagle Rock Entertainment.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Fricke, David (November 14, 1991). «Metallica: From Metal to Main Street». Rolling Stone. No. 617. Արխիվացված է օրիգինալից March 21, 2009-ին.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 Bob Rock (2001). Classic Albums: Metallica – Metallica (DVD). Eagle Rock Entertainment.
  9. ↑ 9,0 9,1 Rosen, Craig. The Billboard Book of Number One Albums. Billboard Books, 1996 0-8230-7586-9
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 Bienstock, Richard (December 2008). «Metallica: Talkin' Thrash». Guitar World. Արխիվացված է օրիգինալից June 25, 2016-ին. Վերցված է December 11, 2018-ին.
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 Mack, Bob (October 1991). «Precious Metal». Spin. 7 (7).
  12. ↑ 12,0 12,1 James Hetfield (2001). Classic Albums: Metallica – Metallica (DVD). Eagle Rock Entertainment.
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 13,3 13,4 Hodgson, Peter (August 2, 2011). «Metallica Producer: 'Black Album' 'Wasn't Fun'». Gibson Guitar Company. Արխիվացված է օրիգինալից February 1, 2013-ին. Վերցված է August 2, 2011-ին.
  14. ↑ «Metallica timeline February 1990 – August 13, 1991». MTV. Վերցված է August 3, 2011-ին.
  15. ↑ Tannenbaum, Rob (April 2001). «Playboy Interview: Metallica». Playboy. Արխիվացված է օրիգինալից October 26, 2009-ին. «Lars, Jason and I were going through divorces. I was an emotional wreck. I was trying to take those feeling of guilt and failure and channel them into the music, to get something positive out of it.»
  16. ↑ Blabbermouth (September 18, 2006). «BOB ROCK Says METALLICA Fans' Petition To Dump Him Was 'Hurtful' To His Kids». Blabbermouth. Վերցված է 3 May 2021-ին.
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 17,3 Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Palmer» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  18. ↑ Harrison, 2011, էջ 60
  19. ↑ Featherstone, Falth (November 14, 1991). «Metallica». The Charlatan. Վերցված է September 4, 2021-ին.
  20. ↑ True, Chris. «Enter Sandman Song Review». AllMusic. Արխիվացված է օրիգինալից June 28, 2012-ին. Վերցված է August 27, 2007-ին.
  21. ↑ Tannenbaum, Rob (April 2001). «Playboy Interview: Metallica». Playboy. Արխիվացված է օրիգինալից October 26, 2009-ին.
  22. ↑ «RIAA Gold and Platinum Searchable Database». RIAA. Արխիվացված է օրիգինալից June 26, 2007-ին. Վերցված է September 1, 2007-ին.
  23. ↑ 23,0 23,1 23,2 23,3 «Metallica — Artist Chart History». Billboard. Վերցված է April 8, 2007-ին.
  24. ↑ «Australia Top 50 Singles». Վերցված է February 26, 2010-ին.
  25. ↑ «Metallica». Metallica.com. Արխիվացված է օրիգինալից October 7, 2016-ին. Վերցված է September 7, 2016-ին.
  26. ↑ Garcia, Guy D. (October 14, 1991). «Heavy Metal Goes Platinum». Time. Վերցված է September 7, 2016-ին.
  27. ↑ Epstein, Dan (August 12, 2016). «Metallica's Black Album: 10 Things You Didn't Know». Rolling Stone. Արխիվացված է օրիգինալից September 6, 2016-ին. Վերցված է September 7, 2016-ին.
  28. ↑ «Metallica – Nothing Else Matters». Official Charts Company. September 27, 2008. Վերցված է November 13, 2010-ին.
  29. ↑ Jaclyn Ward. «The Irish Charts – All there is to know». Irishcharts.ie. Վերցված է July 15, 2011-ին.
  30. ↑ «Metallica — Timeline – 1992». Metallica. Արխիվացված է օրիգինալից September 30, 2007-ին. Վերցված է August 28, 2007-ին.
  31. ↑ «British Phonographic Industry statistics». British Phonographic Industry. Արխիվացված է օրիգինալից March 8, 2008-ին. Վերցված է April 6, 2008-ին.
  32. ↑ «Australian charts portal». Australian charts. Վերցված է August 2, 2011-ին.
  33. ↑ «Metallica Top Albums/CDs positions». RPM. Վերցված է August 2, 2011-ին.
  34. ↑ «Chartverfolgung Metallica Longplay» (գերմաներեն). Musicline. Արխիվացված է օրիգինալից March 8, 2016-ին. Վերցված է August 2, 2011-ին.
  35. ↑ «Metallica New Zealand Charting». Վերցված է August 2, 2011-ին.
  36. ↑ «Discography Metallica» (նորվեգերեն). Norwegian charts. Վերցված է August 2, 2011-ին.
  37. ↑ «Discography Metallica» (հոլանդերեն). Dutch charts. Վերցված է August 2, 2011-ին.
  38. ↑ «Discography Metallica» (շվեդերեն). Swedish charts. Վերցված է August 2, 2011-ին.
  39. ↑ «Discography Metallica» (գերմաներեն). Hit parade. Վերցված է August 2, 2011-ին.
  40. ↑ «Discography Metallica» (գերմաներեն). Austrian charts. Վերցված է April 8, 2011-ին.
  41. ↑ «Discography Metallica» (ֆիններեն). Finnish charts. Վերցված է April 8, 2011-ին.
  42. ↑ «Oricon Chart Database». Oricon. Վերցված է April 8, 2011-ին.
  43. ↑ «Hits of the World – Spain». Billboard. Nielsen Business Media, Inc. June 20, 1992. էջ 48.
  44. ↑ Hung, Steffen (August 17, 2008). «Metallica discography». irishcharts.com. Վերցված է March 8, 2011-ին.
  45. ↑ 45,0 45,1 «ARIA Charts – Accreditations – 2021 Albums». Australian Recording Industry Association. {{cite web}}: Missing or empty |url= (օգնություն)
  46. ↑ Wiederhorn, Jon (August 12, 2016). «25 Years Ago: Metallica Release The Black Album». Loudwire. Վերցված է September 7, 2016-ին.
  47. ↑ 47,0 47,1 Caulfield, Keith (May 28, 2014). «Metallica's 'Black Album' Hits 16 Million in Sales». Billboard. Վերցված է September 7, 2016-ին.
  48. ↑ 48,0 48,1 Christa Titus, Keith Caulfield (August 12, 2016). «7 Fast Chart Facts About Metallica's 'Black Album,' 25 Years Later». Billboard. Վերցված է September 7, 2016-ին.
  49. ↑ Perry, Andrew (September 19, 2013). «Metallica interview: 'We can drive this train into a wall if we want'». The Telegraph. Արխիվացված օրիգինալից January 12, 2022-ին. Վերցված է January 27, 2014-ին.
  50. ↑ Schmidt, William E. (September 29, 1991). «Heavy-Metal Groups Shake Moscow». The New York Times. Վերցված է January 15, 2010-ին.
  51. ↑ «Monsters of Rock hit Moscow». The Eugene Register-Guard. Eugene, Oregon. Associated Press. September 29, 1991. էջ 5A. Վերցված է January 17, 2010-ին.(չաշխատող հղում)
  52. ↑ Fitzmaurice, Larry (January 26, 2009). «Sneak Peek: 'Guitar Hero: Metallica». Spin. Վերցված է January 29, 2010-ին.
  53. ↑ 53,0 53,1 «Snakepit tour». 1999. Արխիվացված է օրիգինալից October 6, 2011-ին. Վերցված է May 8, 2011-ին.
  54. ↑ 54,0 54,1 54,2 Metallica (James Hetfield, Lars Ulrich, Kirk Hammett, Jason Newsted) (1992). A Year and a Half in the Life of Metallica : Part 2 (VHS). Elektra Entertainment.
  55. ↑ 55,0 55,1 55,2 55,3 55,4 «Metallica timeline August 9, 1992 – November 23, 1993». MTV. Վերցված է December 1, 2007-ին.
  56. ↑ «Sepultura's Andreas Kisser: How I Almost Landed Metallica Guitarist Gig». December 11, 2013. Վերցված է January 11, 2018-ին.
  57. ↑ Huey, Steve (November 23, 1993). [[[:Կաղապար:AllMusic]] «Live Shit: Binge & Purge»]. AllMusic. Վերցված է June 8, 2011-ին. {{cite web}}: Check |url= value (օգնություն)
  58. ↑ «Metallica Is A Full Unit Again!!». Metallica.com. February 23, 2003. Արխիվացված է օրիգինալից June 9, 2008-ին. Վերցված է January 24, 2009-ին.
  59. ↑ «Metallica – Woodstock 1994 – 13 August 1994». Woodstock.com. Վերցված է August 17, 2010-ին.(չաշխատող հղում)
  60. ↑ DeChillo, Suzanne (October 29, 1994). «Woodstock '94 Site Is Clean and Green». The New York Times. Վերցված է January 17, 2010-ին.
  61. ↑ Metallica (January 21, 2004). Some Kind of Monster (Documentary). California: Universal Studios.
  62. ↑ «Heavy Metal Band Sues Record Label». The New York Times. September 28, 1994. Վերցված է June 8, 2011-ին.
  63. ↑ Wechsler, Pat; Friedman, Roger D. (December 19–26, 1994). «Heavy Metal Gets the Heavy Bucks». New York. Vol. 27, no. 50. էջ 26.
  64. ↑ «Metallica Settles Lawsuit with its Record Label». San Francisco Chronicle. January 6, 1995. Արխիվացված է օրիգինալից August 11, 2011-ին. Վերցված է June 8, 2011-ին.
  65. ↑ «Metallica To Headline Download 2012! | News | Rock Sound». Rocksound.tv. Արխիվացված է օրիգինալից December 14, 2011-ին. Վերցված է February 20, 2012-ին.
  66. ↑ Wall, Mick (May 10, 2011). Enter Night: A Biography of Metallica. Macmillan. էջ 334. ISBN 978-1429987035. Վերցված է January 28, 2014-ին.
  67. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «EW» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  68. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «ReferenceA» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  69. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «ReferenceB» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  70. ↑ Foege, Alec (September 1991). «Spins». Spin. New York: 98–99. Վերցված է July 28, 2013-ին.
  71. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «Kot» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  72. ↑ Gold, Jonathan (August 11, 1991). «Advisory to Metallica Fans: It's a Pop Band Now». Los Angeles Times. Վերցված է June 8, 2016-ին.
  73. ↑ «Robert Christgau: Pazz & Jop 1991: Reality Used to be a Friend of Ours».
  74. ↑ Christgau, Robert (2000). Christgau's Consumer Guide: Albums of the '90s. Macmillan. էջեր xvi, 205. ISBN 0312245602. Վերցված է July 28, 2013-ին.
  75. ↑ 75,0 75,1 75,2 75,3 75,4 «Metallica LP». CD Universe. Muze. Վերցված է July 28, 2013-ին.
  76. ↑ Smith, Sid (2007). «Metallica: Metallica (The Black Album)». BBC Music. Վերցված է January 27, 2014-ին.
  77. ↑ «Metallica (Black Album) by Metallica». Classic Rock. August 22, 2011. Վերցված է January 27, 2014-ին.
  78. ↑ Walker, Thomas (Summer 2020). «The Earth Becomes My Throne': Individualism in Metallica's Black Album». The Objective Standard. Glen Allen Press. 15 (2): 28–32.
  79. ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ <ref> պիտակ՝ «AllMusic» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում:
  80. ↑ «All that matters: How Metallica's Black Album changed metal forever». Independent.co.uk. September 10, 2021. Արխիվացված օրիգինալից May 12, 2022-ին.
  81. ↑ Edwards, Briony (August 16, 2021). «Bruce Dickinson: None of us had the balls to step up – but Metallica did». Louder Sound. Վերցված է August 16, 2021-ին.
  82. ↑ Strauss, Matthew (June 22, 2021). «Metallica Covers Album to Feature Phoebe Bridgers, Moses Sumney, St. Vincent, Mac DeMarco, and More». Pitchfork. Վերցված է June 22, 2021-ին.
  83. ↑ «The Metallica Blacklist. Coming to Digital September 10th, Vinyl & CD on October 1st | Metallica.com». www.metallica.com (անգլերեն). Վերցված է 2021-09-10-ին.
  84. ↑ «The 1991 Pazz & Jop Critics Poll». The Village Voice. New York. March 3, 1992. Արխիվացված է օրիգինալից July 3, 2011-ին. Վերցված է July 28, 2013-ին.
  85. ↑ «Past Winners Search». National Academy of Recording Arts and Sciences. Վերցված է May 2, 2012-ին.
  86. ↑ Colin Larkin (2000). All Time Top 1000 Albums (3rd ed.). Virgin Books. էջ 71. ISBN 0-7535-0493-6.
  87. ↑ «500 Greatest Albums of All Time». Rolling Stone. New York. December 11, 2003.
  88. ↑ Spanos, Brittany (June 21, 2017). «100 Greatest Metal Albums of All Time». Rolling Stone. Wenner Media LLC. Արխիվացված է օրիգինալից August 10, 2017-ին. Վերցված է June 21, 2017-ին.
  89. ↑ «Backstreet Boys, Britney Spears Rake in Billboard Awards». MTV.
  90. ↑ 90,0 90,1 Metallica. «Metallica». metallica.com. Արխիվացված է օրիգինալից May 15, 2020-ին. Վերցված է June 22, 2021-ին.
  91. ↑ «Metallica – Metallica». Amazon.com. Վերցված է June 22, 2021-ին. «'The Black Album' is now be reissued as a Deluxe Vinyl edition (4LP) in honor of the 25th anniversary of 'Kill em All', Metallica's debut album.»
  92. ↑ Laney, Karen (November 6, 2011). «Metallica's Black Album On White Vinyl Gets the Green». Ultimate Classic Rock. Վերցված է June 22, 2021-ին.
  93. ↑ «Metallica – Black Album». Captain Stomp Records. Արխիվացված է օրիգինալից April 18, 2021-ին. Վերցված է June 22, 2021-ին.
  94. ↑ «Metallica (The Black Album) Remastered – Deluxe Box Set | Metallica.com». www.metallica.com (անգլերեն). Վերցված է 2021-09-10-ին.
  95. ↑ Blistein, Jon (June 22, 2021). «Metallica Plot 30th-Anniversary 'Black Album' Reissue With Massive Box Set, Covers Compilation». Rolling Stone. Վերցված է June 22, 2021-ին.
  96. ↑ Metallica (liner notes). Metallica. Vertigo Records. 1991. 510 022-2.{{cite AV media notes}}: CS1 սպաս․ others in cite AV media (notes) (link)
  97. ↑ Metallica (liner notes). Metallica. Blackened Recordings. 2021. 00602577471063.{{cite AV media notes}}: CS1 սպաս․ others in cite AV media (notes) (link)
  98. ↑ «ARIA Top 100 Albums for 1991». Australian Recording Industry Association. Վերցված է February 21, 2021-ին.
  99. ↑ «Jahreshitparade Alben 1991». austriancharts.at. Վերցված է February 21, 2021-ին.
  100. ↑ «RPM 100 Albums (CDs & Cassettes) of 1991». RPM. Vol. 55, no. 3. 21 December 1991. էջ 14. Արխիվացված է օրիգինալից April 8, 2014-ին. Վերցված է January 31, 2021-ին.
  101. ↑ «Jaaroverzichten – Album 1991». dutchcharts.nl. Վերցված է February 21, 2021-ին.
  102. ↑ «European Top 100 Albums – 1991» (PDF). Music & Media. Vol. 8, no. 51/52. 21 December 1991. էջ 24. OCLC 29800226 – via World Radio History.
  103. ↑ «Top 100 Album-Jahrescharts». GfK Entertainment (գերմաներեն). offiziellecharts.de. Վերցված է February 21, 2021-ին.
  104. ↑ «Top Selling Albums of 1991». RIANZ. Արխիվացված օրիգինալից February 10, 2015-ին. Վերցված է November 16, 2021-ին.
  105. ↑ «Year-End top-selling albums across all genres, ranked by sales data as compiled by Nielsen SoundScan». Billboard. Արխիվացված է օրիգինալից April 6, 2013-ին. Վերցված է August 3, 2015-ին.
  106. ↑ «ARIA Top 100 Albums for 1992». Australian Recording Industry Association. Վերցված է February 21, 2021-ին.
  107. ↑ «Jaaroverzichten – Album 1992». dutchcharts.nl. Վերցված է February 21, 2021-ին.
  108. ↑ «1992 Year-End Sales Charts – Eurochart Top 100 Albums» (PDF). Music & Media. Vol. 9, no. 51/52. 19 December 1992. էջ 17. OCLC 29800226 – via World Radio History.
  109. ↑ «Top 100 Album-Jahrescharts». GfK Entertainment (գերմաներեն). offiziellecharts.de. Վերցված է February 21, 2021-ին.
  110. ↑ «Top Selling Albums of 1992». Recorded Music NZ. Վերցված է November 16, 2021-ին.
  111. ↑ «Year-End top-selling albums across all genres, ranked by sales data as compiled by Nielsen SoundScan». Billboard. Արխիվացված է օրիգինալից July 13, 2013-ին. Վերցված է August 27, 2013-ին.
  112. ↑ «ARIA Top 100 Albums for 1993». Australian Recording Industry Association. Վերցված է February 21, 2021-ին.
  113. ↑ «Jaaroverzichten – Album 1993». dutchcharts.nl. Վերցված է February 21, 2021-ին.
  114. ↑ «Year-End top-selling albums across all genres, ranked by sales data as compiled by Nielsen SoundScan». Billboard. Արխիվացված է օրիգինալից February 15, 2016-ին. Վերցված է August 3, 2015-ին.
  115. ↑ «The ARIA Australian Top 100 Singles 1994». Australian Record Industry Association Ltd. Արխիվացված է օրիգինալից October 25, 2015-ին. Վերցված է May 19, 2022-ին.
  116. ↑ «Jaaroverzichten – Album 1994». dutchcharts.nl. Վերցված է February 21, 2021-ին.
  117. ↑ «Year-End top-selling albums across all genres, ranked by sales data as compiled by Nielsen SoundScan». Billboard. Արխիվացված է օրիգինալից April 4, 2013-ին. Վերցված է August 3, 2015-ին.
  118. ↑ «Year-End top-selling albums across all genres, ranked by sales data as compiled by Nielsen SoundScan». Billboard. Արխիվացված է օրիգինալից January 6, 2017-ին. Վերցված է August 3, 2015-ին.
  119. ↑ «Year-End top-selling albums across all genres, ranked by sales data as compiled by Nielsen SoundScan». Billboard. Արխիվացված է օրիգինալից January 7, 2017-ին. Վերցված է August 3, 2015-ին.
  120. ↑ «Canada's Top 200 Albums of 2000». Jam!. Արխիվացված է օրիգինալից September 6, 2004-ին. Վերցված է March 29, 2022-ին.
  121. ↑ «Top 100 Metal Albums of 2002». Jam!. Արխիվացված է օրիգինալից August 12, 2004-ին. Վերցված է March 23, 2022-ին.
  122. ↑ «Årslista Album – År 2004» (Swedish). Sverigetopplistan. Վերցված է February 21, 2021-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  123. ↑ «Årslista Album – År 2014» (Swedish). Sverigetopplistan. Վերցված է February 16, 2022-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  124. ↑ «Årslista Album – År 2015» (Swedish). Sverigetopplistan. Վերցված է February 16, 2022-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  125. ↑ «Årslista Album – År 2016» (Swedish). Sverigetopplistan. Վերցված է February 16, 2022-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  126. ↑ «Top Billboard 200 Albums – Year-End 2016». Billboard. Վերցված է January 14, 2017-ին.
  127. ↑ «Årslista Album – År 2017» (շվեդերեն). Sverigetopplistan. Արխիվացված է օրիգինալից January 16, 2018-ին. Վերցված է January 16, 2018-ին.
  128. ↑ «Top Billboard 200 Albums – Year-End 2017». Billboard. Վերցված է December 12, 2017-ին.
  129. ↑ «Top Rock Albums – Year-End 2017». Billboard. Վերցված է February 10, 2021-ին.
  130. ↑ «Tónlistinn – Plötur – 2018» (իսլանդերեն). Plötutíóindi. Վերցված է January 3, 2022-ին.
  131. ↑ «Billboard 200 Albums – Year-End 2018». Billboard. Վերցված է December 5, 2018-ին.
  132. ↑ «Top Rock Albums – Year-End 2018». Billboard. Վերցված է February 10, 2021-ին.
  133. ↑ «Jaaroverzichten 2019». Ultratop. Վերցված է February 21, 2021-ին.
  134. ↑ «Rapports Annuels 2019». Ultratop. Վերցված է February 21, 2021-ին.
  135. ↑ «Tónlistinn – Plötur – 2019» (իսլանդերեն). Plötutíóindi. Վերցված է 1 April 2022-ին.
  136. ↑ «Årslista Album, 2019». Sverigetopplistan. Վերցված է January 14, 2020-ին.
  137. ↑ «Top Billboard 200 Albums – Year-End 2019». Billboard. Վերցված է February 10, 2021-ին.
  138. ↑ «Top Rock Albums – Year-End 2019». Billboard. Վերցված է February 10, 2021-ին.
  139. ↑ «Jaaroverzichten 2020». Ultratop. Վերցված է February 21, 2021-ին.
  140. ↑ «Årslista Album, 2020». Sverigetopplistan. Վերցված է January 20, 2021-ին.
  141. ↑ «Top Billboard 200 Albums – Year-End 2020». Billboard. Վերցված է December 5, 2020-ին.
  142. ↑ «Top Rock Albums – Year-End 2020». Billboard. Վերցված է February 10, 2021-ին.
  143. ↑ «Ö3-Austria Top40 Longplay-Jahrescharts 2021». Ö3 Austria Top 40. November 8, 2019. Արխիվացված է օրիգինալից January 1, 2022-ին. Վերցված է January 2, 2022-ին.
  144. ↑ «Jaaroverzichten 2021». Ultratop. Վերցված է January 5, 2022-ին.
  145. ↑ «Rapports annuels 2021». Ultratop. Վերցված է January 5, 2022-ին.
  146. ↑ «Top 100 Album-Jahrescharts 2021» (գերմաներեն). GfK Entertainment charts. Վերցված է January 9, 2022-ին.
  147. ↑ «Összesített album- és válogatáslemez-lista – eladási darabszám alapján – 2021» (հունգարերեն). Mahasz. Վերցված է February 1, 2022-ին.
  148. ↑ «Årslista Album, 2021». Sverigetopplistan. Վերցված է January 14, 2022-ին.
  149. ↑ «Schweizer Jahreshitparade 2021». hitparade.ch (գերմաներեն). Վերցված է December 26, 2021-ին.
  150. ↑ «Top Billboard 200 Albums – Year-End 2021». Billboard. Վերցված է December 3, 2021-ին.
  151. ↑ «Top Rock Albums – Year-End 2021». Billboard. Վերցված է December 3, 2021-ին.
  152. ↑ «Jaaroverzichten 2022» (հոլանդերեն). Ultratop. Վերցված է January 14, 2023-ին.
  153. ↑ «Årslista Album, 2022» (շվեդերեն). Sverigetopplistan. Վերցված է January 15, 2023-ին.
  154. ↑ «Top Billboard 200 Albums – Year-End 2022». Billboard. Վերցված է December 3, 2022-ին.
  155. ↑ «Top Rock Albums – Year-End 2022». Billboard. Վերցված է December 3, 2022-ին.
  156. ↑ «Jaaroverzichten 2023» (հոլանդերեն). Ultratop. Վերցված է January 7, 2024-ին.
  157. ↑ «Jaaroverzichten – Album 2023». dutchcharts.nl (հոլանդերեն). Վերցված է January 3, 2024-ին.
  158. ↑ «Årslista Album, 2023». Sverigetopplistan. Վերցված է January 18, 2024-ին.
  159. ↑ «Top Billboard 200 Albums – Year-End 2023». Billboard. Վերցված է November 23, 2023-ին.
  160. ↑ «Top Rock Albums – Year-End 2023». Billboard. Վերցված է November 23, 2023-ին.
  161. ↑ Mayfield, Geoff (December 25, 1999). «1999 The Year in Music Totally '90s: Diary of a Decade – The listing of Top Pop Albums of the '90s & Hot 100 Singles of the '90s». Billboard. էջ 20. Վերցված է August 27, 2013-ին.
  162. ↑ «Discos de oro y platino» (իսպաներեն). Cámara Argentina de Productores de Fonogramas y Videogramas. Արխիվացված է օրիգինալից July 6, 2011-ին. Վերցված է September 16, 2013-ին.
  163. ↑ «Austrian album certifications – Metallica – Metallica» (German). IFPI Austria.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  164. ↑ «Ultratop − Goud en Platina – albums 2008». Ultratop. Hung Medien.
  165. ↑ «Canadian album certifications – Metallica – Metallica». Music Canada.
  166. ↑ «Danish album certifications – Metallica – Metallica». IFPI Danmark.
  167. ↑ 167,0 167,1 «Metallica» (Finnish). Musiikkituottajat – IFPI Finland.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  168. ↑ «French album certifications – Metallica – Metallica» (French). Syndicat National de l'Édition Phonographique.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  169. ↑ «Gold-/Platin-Datenbank (Metallica; 'Metallica')» (German). Bundesverband Musikindustrie.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  170. ↑ «Italian album certifications – Metallica – Metallica» (Italian). Federazione Industria Musicale Italiana.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  171. ↑ «Japanese album certifications – メタリカ – メタリカ» (Japanese). Recording Industry Association of Japan.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) Select 1993年9月 on the drop-down menu
  172. ↑ «Certificaciones» (Spanish). Asociación Mexicana de Productores de Fonogramas y Videogramas.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) Type Metallica in the box under the ARTISTA column heading and Metallica in the box under the TÍTULO column heading.
  173. ↑ «The Gringos Are Coming!». Billboard. Vol. 106, no. 48. November 26, 1994. էջ 73. Արխիվացված օրիգինալից August 4, 2021-ին. Վերցված է January 25, 2014-ին.
  174. ↑ «Dutch album certifications – Metallica – Metallica» (Dutch). Nederlandse Vereniging van Producenten en Importeurs van beeld- en geluidsdragers.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) Enter Metallica in the "Artiest of titel" box.
  175. ↑ THE FIELD id (chart number) MUST BE PROVIDED for NEW ZEALAND CERTIFICATION.
  176. ↑ «Norwegian album certifications – Metallica – Metallica» (Norwegian). IFPI Norway.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  177. ↑ «Wyróżnienia – Platynowe płyty CD - Archiwum - Przyznane w 2019 roku» (Polish). Polish Society of the Phonographic Industry. August 7, 2019.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  178. ↑ «Guld- och Platinacertifikat − År 1987−1998» (PDF) (Swedish). IFPI Sweden. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2011-05-17-ին. Վերցված է November 9, 2021-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  179. ↑ «The Official Swiss Charts and Music Community: Awards ('Metallica')». IFPI Switzerland. Hung Medien.
  180. ↑ Radikal (January 20, 2010). «Metalcilere 'dört büyük' müjde». Milliyet (թուրքերեն). Արխիվացված է օրիգինալից March 3, 2021-ին. Վերցված է March 3, 2021-ին. «Metallica'nın 1991 albümü 300 bin kopya sattı Türkiye'de, AC/DC'nin öyle bir satış durumu da yok.»
  181. ↑ «British album certifications – Metallica – Metallica». British Phonographic Industry.
  182. ↑ «American album certifications – Metallica – Metallica». Recording Industry Association of America.
  183. ↑ «Metallica's 'Black Album' Returns to Top 10 on Billboard 200 After 30th Anniversary Reissue». Billboard.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մասնակից:Lar_Gasparian/Ավազարկղ&oldid=9543574» էջից