Մասնակից:HERMINE83/ԱվազարկղR.BOLANO
Ռոբերտո Բոլանո Ավալոս(իսպ.՝ Roberto Bolaño Ávalos, ), չիլիացի բանաստեղծ և արձակագիր, Գալիսիայից և Կատալոնիայից գաղթած ընտանիքի զավակ։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բոլանոն ծնվել է բեռնատարի վարորդի և ուսուցչուհու ընտանիքում։ Ապագա գրողի և նրա քրոջ մանկությունն անցել է Չիլիի հարավում։ Մանուկ Ռոբերտոն ուներ դիսլեկսիա,որի պատճառով նրան ծաղրում էին դպրոցում։ 1966 թվականից ծնողների հետ ապրել է Մեքսիկայում։ Այնտեղ սկսեց լրագրող աշխատել և ներգրավված էր ձախերի շարժմանը(1960-ական թթ․ Բոլանոն դարձավ տրոցկիստ)[1]։ 1973 թ․ վերադարձավ հայրենի Չիլի,որպեսզի մասնակցի Սալվադոր Ալյենդեի սոցիալիստական ռեֆորմներին(«օգնել հեղափոխություն անելուն»), բայց ներգրավվեց Պինոչետի պետական հեղաշրջման մեջ։ Մասնակցել է նոր ռեժիմի դեմ դիմադրությանը, ձերբակալվել է իբրև «ահաբեկիչ» և ութ օր բանտարկված է եղել, բայց ազատվել է բանտապահ դարձած ազդեցիկ դասընկերոջ խնդրանքով։ 1974 թ․ կրկին վերադառնում է Մեքսիկա, որտեղ վարում է բոհեմական բանաստեղծի կենսաձև և ղեկավարում է «ինֆրառեալիստների» ավանգարդ գրական խումբը, որոնք ոգեշնչվում էին դադաիզմի և սյուրռեալիզմի փորձից։ Որոշ ժամանակ եղել է Սալվադորում՝ Ֆարաբունդո Մարտիի անվան Ազգային ազատագրական ռազմաճակատի կազմում, որտեղ ծանոթացել է գրող-հեղափոխական Ռոկե Դալտոնի հետ։ Ֆրանկոյի մահից հետո արտագաղթել է Իսպանիա,որտեղ արդեն բնակություն էր հաստատել իր մայրը։ Մինչ գրականությանը լիովին նվիրվելը՝ նա Բարսելոնայի այգիներում խաղող հավաքող է աշխատում, գիշերային պահակ, խանութպան, աղբահավաք։ Գիշերները՝ աշխատանքից ազատ ժամանակ, նա զբաղվում էր պոեզիայով, սակայն շուտով անցավ արձակի։ 1980-ական թթ․ սկզբից նա հաստատվում է ծովափնյա կատալոնական Բլանես քաղաքում։ Որդու ծնվելուց հետո հրաժարվեց «բիթնիկ» կենսաձևից։ Բոլանոյի հինգ մասանոց «2666» վեպը, որը համարվում է նրա ստեղծագործության գագաթնակետը, մնաց անավարտ։ Մահացել է թոքերի քաղցկեղից՝ տասնօրյա կոմայից հետո։ Նրա մահից հետո նրա ստեղծագործությունների հանդեպ հետաքրքրությունը զգալի կերպով մեծացավ ոչ միայն իսպանալեզու երկրներում, այլև ամբողջ աշխարհում։
Ստեղծագործություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գրական ասպարեզ է մտել «Ճնճղուկները գագաթին» (1975) բանաստեղծությունների գրքով։ 1977 թվականից ճանապարհորդել է Եվրոպայում և Հյուսիսային Աֆրիկայում, 1978 թվականից բնակություն է հաստատել Կատալոնիայում, մինչև լիովին լրագրությամբ ու գրականությամբ զբաղվելը՝ մի քանի աշխատանք է փոխել։ Սեփական արձակում, որտեղ քրեական սյուժեն միաձուլվում է երազների ֆանտաստիկ թրիլլերի և գրականության խաղի տարերքի հետ, հաճախ է ներկայանում Արթուրո Բելանո անվամբ։ Բազմաթիվ ստեղծագործություններում, ներառյալ՝ «Չիլիական նոկտյուրն» և «Հեռավոր աստղ», բարձրացնում է Պինոչետի խունտայի ժամանակ բռնաճնշումների խնդիրները։ «Նացիստական գրականությունը Ամերիկայում» գրքում, որը գրվել է հորինված պրո-ֆաշիստական գրողների կենսագրությունների հավաքածուի ձևով, երգիծականորեն ներկայացված են ծայրահեղ աջ բռնապետներին ծառայության անցած միջակ մշակութային գործիչները։
Աշխատություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Consejos de un discípulo de Morrison a un fanático de Joyce / «Մարիսոնի աշակերտը խորհուրդ է տալիս Ջոյսի երկրպագուին» վեպ (1984 թ․, համահեղինակ՝ Անտոնիո Գարսիա Պարտա)։ La pista de hielo / «Սառցադաշտը» վեպ (1993 թ․, արժանացել է Ալկալա դե Էնարես քաղաքի մրցանակին)։ La literatura nazi en América / «Նացիստական գրականությունը Ամերիկայում» վեպ հանրագիտարանի ձևաչափով (1996 թ․)։ Estrella distante / «Հեռավոր աստղը» պատմվածք (1996 թ․)։ Llamadas telefónicas / «Հեռախոսազանգեր» պատմվածքների ժողովածու (1997 թ․, արժանացել է Սանտյագո դե Կոմպոստելա քաղաքի մրցանակին, Սան-Սեբաստիան քաղաքի Միջազգային գրականության տարվա մրցանակին)։ Los detectives salvajes / «Կատաղած հետախույզները» վեպ (1998 թ․, Ռոմուլո Գալեգոսայի մրցանակ, Վենեսուելայում, իսպանական «Հերրալդե» մրցանակ, Չիլիական Ազգային Խորհրդի գրքի և ընթերցանության մրցանակ)։ Amuleto / «Հմայիլ» պատմվածք (1999 թ․)։ Monsieur Pain / «Պարոն Փեն» վեպ (1999 թ․)։ Nocturno de Chile / «Չիլիական նոկտյուրն» պատմվածք (2000 թ․)։ Los perros románticos. Poemas 1980—1998 / «Ռոմանտիկ շներ․ Բանաստեղծություններ 1980-1998թթ․» (2000 թ․, Իրուն քաղաքի գրական մրցանակ)։ Putas asesinas / «Անառակ մարդասպանները» պատմվածքներ (2001 թ․)։ Amberes / «Ամբերես» վեպ (2002 թ․, էկրանավորվել է 2012 թ․)։ Una novelita lumpen / «Լյումպենյան պատմություն» (2002 թ․, էկրանավորել է Ալիսա Շերսոնը 2013 թ․)։ El gaucho insufrible / «Անտանելի գաուչոն» պատմվածք (2003 թ․)։ Entre paréntesis / «Չակերտներում» էսսեներ, լրագրային գրառումներ, ակնարկներ, հարցազրույցներ (2004 թ․)։ «2666» վեպ (2004 թ․, «Սալամբո» մրցանակ, Բարսելոնա,Ազգային շրջանակի գրաքննադատների մրցանակ)։ El secreto del mal / «Չարի գաղտնիքը» պատմվածքներ (2007 թ․)։ La universidad desconocida / «Անհայտ համալսարան» բանաստեղծություններ (2007 թ․)։ El Tercer Reich / «Երրորդ ռեյխը» վեպ (2010 թ․)։ Los sinsabores del verdadero policía (2011 թ․), վեպ ։
Ռուսերեն թարգմանությունները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
«Չիլիական նոկտյուրն»։ Մ․։ Մախաոն, 2006 թ․ (ներառյալ «Հեռավոր աստղը» պատմվածքը)։ «Անառակ մարդասպանները»։ Մ․։ Աստրել, CORPUS, 2011 թ․։ «Երրորդ ռեյխը»։ Մ․։ Աստրել, CORPUS, 2011 թ․։
Ճանաչում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1998 թ․ «Կատաղած հետախույզները» վեպի համար արժանացել է իսպանական «Հերրալդ» մրցանակի, իսկ 1999թ․ նաև Ռոմուլո Գալեգոսայի մրցանակի։ 2004 թ․ «2666» վեպ, հեղինակի մահից մեկ տարի անց, արժանացել է «Սալամբո» մրցանակի՝ Լավագույն իսպանալեզու գիրք անվանակարգում, իսկ 2009 թ․ այդ գիրքը Պորտուգալիայում ճանաչվել է «տարվա գիրք»[2]։ «The New York Times»-ն այն անվանել է «իր սերնդի ամենաազդեցիկ ձայնը լատինամերիկյան գրականության մեջ»[3]։
Գրական կերպարը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Որպես գործող հերոս՝ Բոլանոն հանդես է գալիս Խավիեր Սերկասի «Սալամինի զինվորները» և Ռոդրիգո Ֆրեսանի «Մանտրա» վեպերում։
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Roberto Bolaño: La escritura como tauromaquia/ Celina Manzoni, ed. Buenos Aires: Corregidor, 2002. Territorios en fuga. Estudios críticos sobre la obra de Roberto Bolaño/ Patricia Espinosa, ed. Santiago: Frasis, 2003. Madariaga Caro M. Bolaño infra 1975-1977: los anos que inspiraron Los detectives salvajes. Santiago de Chile: RIL, 2010 Ссылки [2] (исп.) [3] (исп.) [4] (исп.) Հոդվածների հավաքածու Բոլանոյի ստեղծագործությունների վերաբերյալ (исп.) Բոլանոյի տեքստերը և նրա մասին Չիլիական գրականության արխիվում (исп.) Տեքստեր on line [5] (англ.) [6] (англ.) [7] (фр.) [8] (недоступная ссылка) (нем.)
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Gustavo Álvarez Núñez: SoloLiteratura.com. «Roberto Bolaño – Semblanza».
- ↑ Importante periódico de Portugal ubica a novela de Bolaño como la mejor de 2009(իսպ.)
- ↑ «Harvesting Fragments From a Chilean Master». The New York Times. 20 December 2012. Վերցված է 31 December 2016-ին.
LIBRIS — 2012. Gustavo Álvarez Núñez: SoloLiteratura.com. Roberto Bolaño – Semblanza. Importante periódico de Portugal ubica a novela de Bolaño como la mejor de 2009 (исп.) Harvesting Fragments From a Chilean Master, The New York Times (20 December 2012). Дата обращения 31 декабря 2016.