Մասնակից:Angela hovhannisyan/Ավազարկղ5

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Պուլովերով գլխարկ հագած տղան

Հուդին երկարաթև, գլխարկով վերնազգեստ է[1]: Հուդիները հաճախ ներքևի մասում ունենում են գրպան և գլխարկի բացվածքը կարգավորելու համար նախատեսված ժապավեն:

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Hood» բառը ծագում է անգլո-սաքսոնական «hōd» բառից[2], և համարժեք է անգլերեն «hat»(գլխարկ) բառին[3]: Հագուստի նախնական ոճն ու ձևը կարելի է հանդիպել միջնադարյան Եվրոպայում, երբ վանականների նախընտրելի հագուստը ներառում էր գլխարկ, որը կոչվում էր վեղարով փարաջա, և ամրացված էր տունիկային (հին հռոմեական զգեստ) կամ թիկնոցին[4]: Գլխաշորը կամ գլխարկով թիկնոցը հաճախ կրում էին դրսում աշխատող բանվորները[5]: Դրա արտաքին տեսքը հայտնի էր Անգլիայում առնվազն 12-րդ դարում, հավանաբար այն ներմուծվել է նորմանդացիների կողմից Անգլիայի նվաճման ժամանակ, քանի որ թիկնոցը «կարճ գլխարկով վերարկու էր, որը տարածված էր Նորմանդիայում»[2]:

Գլխարկով պուլովերը (անօձիք և անկոճակ տաք վերնահագուստ) հարմարավետ հագուստ է, որը ստեղծվել է 1930-ական թվականներին ԱՄՆ-ում՝ Նյու Յորքի սառը պահեստներում աշխատողների համար[6]: Այս ոճի հագուստը առաջին անգամ արտադրվել է Շամպիոն ընկերության կողմից 1930-ական թվականներին և վաճառվել բանվորներին` ովքեր աշխատում էին շատ ցածր ջերմաստիճանի պայմաններում, Նյու Յորքում[7]: Հուդի տերմինը լայն գործածության մեջ է մտել 1990-ական թվականներին[8]:

Հուդիները հայտնի դարձան 1970-ական թվականներին մի քանի գործոններով, որոնք նպաստում էին դրանց հաջողությանը: Այս ժամանակաշրջանում Նյու Յորք քաղաքում զարգացավ հիփ-հոփ մշակույթն ու բարձր նորաձևությունը, քանի որ Նորմա Քամալին և այլ անվանի դիզայներներ ընտրեցին ու գեղեցկացրեցին նոր հագուստը[4]: Այս ժամանակահատվածում Հուդիի հանրաճանաչության համար բեկումնային դարձավ մեծ հաջողություն ունեցած Ռոկկի ֆիլմում նրա հայտնվելը[9]: Միևնույն ժամանակ, հուդները սկսեցին հայտնվել Գիք մշակույթում (մոլի երկրպագու), երբ Մարկ Լոգրատոն դրանք ներկայացրեց այնպիսի ընկերությունների, ինչպիսիք են «Սոֆթվէըր Բաթլինգ» ընկերությունը[10]: Համալսարանական լոգոներով հուդիների տարածումը սկսվեց այս ժամանակաշրջանում:

1990-ական թվականներից հուդին սկսել է համարվել է մեկուսացման, [11] վերացական ոգու պնդման, և մի քանի նորաձևության հավաքածուների խորհրդանիշ[11]: Միացյալ Թագավորությունում հակասոցիալական ցածր խավի կամ աշխատավոր դասի երիտասարդների հետ ասոցացումը զարգացավ այս շրջանում, քանի որ նրանց ճանաչումը մեծացավ այդ բնակչության վիճակագրական ցուցանիշի հետ: Երիտասարդ տղամարդիկ` հաճախ չմշկասահորդները կամ սերֆերները, հագնում էին հուդիները և տարածում էին տենդենցը Միացյալ Նահանգների արևմտյան մասում, հատկապես Կալիֆորնիայում: Օրինակ` 1990-ական թվականներին Թոմի Հիլֆիգերը, Ջորջիո Արմանին և Ռալֆ Լորենը օգտագործում էին հուդիները որպես հիմնական բաղադրիչ իրենց բազմաթիվ հավաքածուների համար[4][7]: Ռեփեր Շոն «Դիդի» Քոմսի կողմից պատրաստված բյուրեղապակյա հուդին գնել է Լոնդոնում գտնվող Վիկտորիա և Ալբերտ թանգարանը[6]:

Ավստրալիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2011 թվականի հունիսին Բրիսբեն քաղաքի Ուննում արվարձանում ոստիկանությունը խանութպանների հետ նախաձեռնել էր «Հուդիներից ազատ գոտի» նախաձեռնությունը, որտեղ և խնդրում էին հուդի հագած հաճախորդներին հեռանալ: Գոտին նախաձեռնության մի մաս էր, որը միտված էր կրթելու ձեռնարկություններին խուսափել զինված կողոպուտներից, որոնց ընթացքում հաճախ հագնում են հուդիներ[12]:

Կանադա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կանադայում հուդին տարածված հագուստի տեսակ է, որը երբեմն հագնում են վերարկուի կամ բաճկոնի տակից` ձմռանը հագուստի լրացուցիչ շերտ ապահովելու համար: Սասկաչևան նահանգում առանց ճարմանդների հուդիները կոչվում են «Բանի հագս»[13]:

Նոր Զելանդիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Հուդիները խորհրդարանում. Քաղաքական գործիչները մարտահրավեր են նետում երիտասարդական կարծրատիպերին» քարոզարշավը մեկնարկեց 2008 թվականի մայիսին Նոր Զելանդիայում, որպես ամենամյա ազգային երիտասարդական շաբաթ միջոցառման մաս: Այն երիտասարդամետ նախաձեռնություն էր, որը կազմակերպվել էր երիտասարդական կարծրատիպերի դեմ պայքարելու համար: Քարոզարշավը սկսելու համար Նոր Զելանդիայի քաղաքական գործիչները, այդ թվում` խորհրդարանի պատգամավոր Նիկի Վագները, Կանաչները կուսակցության խորհրդարանի անդամ Սյու Բրեդֆորդը, Նանդոր Տանզոսը, Մետիրյա Տուրեյը և Մոարի կուակցության խորհրդարանի անդամ Հոն Հարավիրան հուդիներ էին հագել երկրի խորհրդարանի աստիճաններին կանգնելու ժամանակ: Քարոզարշավին մասնակցում էին նաև Անգլիկան թեմերի արքեպիսկոպոս Դեյվիդ Մոքսոնը և Նոր Զելանդիայի մեթոդական եկեղեցու նախագահ Բրայան Թըրները[14]:

Եվ աջակցությունը և քննադատությունը բարձրաձայնեցին քաղաքական գործիչները, որոնք տարաձայնություններ ունեին 2008 թվականին տեղի ունեցած իրադարձության պատճառով[15][16]: Մեկ ուժեղ պատասխան հնչեց տեղական ինքնակառավարման խորհրդի անդամ Դեյլ Էվանսի կողմից, որը, ի նշան բողոքի, հագել էր Կու Կլուքս Կլանի շորեր, և մեջբերեց, որ հուդիները «հագնելու համար պատշաճ շորեր չեն»[17]:

Այնուհետև 2009 թվականին դեռահասների առողջության և զարգացման Նոր Զելանդիայի կազմակերպությունը «Էյջ Քոնսրն»-ի հետ համատեղ անցկացրել է «Գուդի ինը հուդի» օրը: Կազմակերպություններն օգտագործել են այդ քարոզարշավը Նոր Զելանդիայում ինչպես երիտասարդների, այնպես էլ տարեց մարդկանց առջև ծառացած կարծրատիպերը լուսաբանելու համար: Լիզ Բախենդենը` ով այդ ժամանակ «Էյջ Քոնսրն»-ի նախագահն էր, լրատվամիջոցներին ասել է:

Տարեցներն ու երիտասարդները շատ ընդհանրություններ ունեն: Մենք բոլորս էլ բախվում ենք կարծրատիպերի՝ ելնելով մեր տարիքից, այլ ոչ թե մեր իրական ձեռքբերումներից ու կյանքի վերաբերյալ ունեցած հայացքներից: Մենք պետք է ազատվենք հուդիներից ու կհամոզվենք, թե ինչի համար են դրանք նախատեսված: Բոլորը հագնում են դրանք: Մենք պետք է վերացնենք հուդիները[18]:

Մացյալ Թագավրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Ոչ հուդիներն» հյուսիսային Լոդնդոնում պանդոկից դուրս գալու զգուշացում:

Միացյալ Նահանգներում հուդիները քննադատությունների առիթ են հանդիսացել: Որոշ գողեր օգտագործել են գլխարկը, որպեսզի թաքցնեն իրենց ինքնությունը առևտրի կենտրոնների տեսախցիկներից[19]: Հուդին հայտնի դարձավ 1990-ական թվականներին: 21-րդ դարում այն ձեռք էր բերել բացասական պատկեր, քանի որ ասոցացվում էր անախորժությունների, դեռահասներին վախեցնելու և հակասոցիալական վարքի հետ: Այն դարձավ հետագա իրերից մեկը, որն ասոցացվում էր հակասոցիալական ցածր խավի երիտասարդների կամ աշխատավոր դասի երիտասարդաների հետ:

Հւդ հագած տղան

Ըստ Միացյա Թագավորությունում Գոլդսմիթս քոլեջի հաղորդակցման պրոֆեսոր Անգելա Մակռոբիի, հուդիի կոչը իր անանունության, առեղծվածի և անհանգստության խոստումն է: «Ծագումը ակնհայտորեն կապված է սևամորթ ամերիկացների հիփ-հոփ մշակույթի հետ, որն այժմ գերակշռում է, և համաշխարհային տնտեսության կարևորագույն մասն է կազմում: Ամենօրյա և սպորտային հագուստները ընտրում են առօրյայում հագնելու համար, որը շատ հեռու է գրասենյակային կոստյումից կամ դպրոցական համազգեստից: Ռեփ մշակույթը գովաբանում է անհնազանդությունը, քանի որ այն պատմում է սոցիալական մեկուսացման փորձի մասին: Երաժշտականորեն ու ոճաբանորեն այն սպառնալիք է, վտանգ, ինչպես նաև զայրույթ ու կատաղություն: Երիտասարդների համար գլխարկով վերնազգեստը հագուստների մեջ առաջին տեղում է, հատկապես տղաների, որոնց վերագրվում են «անօգուտ, անպետք մարդուն բնորոշ» արժեքներ: Նախկինում նման սահմանումը սովորաբար սահմանափակվում էր հատուկ երիտասարդական մշակույթների անդամակցությամբ` կաշվե բաճկոնների, երկաթե աքսեսուարներով տաբատների, բայց մեր օրերում երիտասարդների շրջանում այս կերպ իրենց երաժշտական և մշակութային նախասիրություններն արտահայտելը նորմալ է համարվում, հետևաբար նորմալ է նաև համարվում տղաների կողմից հուդիների, տարիքային, էթնիկական պատկանելության ընտրությունը»[20]:

2005 թվականի մայիսին Կենտում Բլուուոթեր առևտրի կենտրոնը վրդովմունք առաջացրեց` գործի դնելով այնպիսի վարքականոն, որն իր գնորդներին արգելում է սպորտային հուդիներ կամ բեյսբոլի գլխարկներ կրել, չնայած այս հագուստները մնում են վաճառքում: Ջոն Պրեսկոտը ողջունեց այդ քայլը՝ նշելով, որ իրեն սպառնում է ավտոմայրուղու սպասարկման կայանում հուդի հագած դեռահասների ներկայությունը[20]: Այդ ժամանակ Վարչապետ Թոնի Բլերը բացահայտորեն աջակցում էր այս դիրքորոշմանը և խոստացավ ճնշել հակասոցիալական պահվածքը, որի հետ երբեմն ասոցացվում են հուդի հագնողները: Լոնդոնաբնակ ռեփեր Լեյդի Սովերենը, որպես բողոք, թողարկեց իր «հուդի» վերնագրով վանիլային ձայներիզը որպես «Պահել հուդին» քարոզարշավի մի մաս[21]:

2005 թվականին Անգլիայի հարավ-արևմուտքում գտնվող Կումբեսեդ քոլեջը թույլատրեց, որ հուդին դառնա տղաների դպրոցական համազգեստի մի մաս, բայց գլխարկը կարելի էր դնել միայն անձրևի ժամանակ: Տնօրենը՝ Ռիչարդ Հեյգը, նշել է, որ այդ քայլը կօգներ հանդարտեցնել հագուստի շուրջ ծավալվող «հիստերիա»-ն[22]:

ՋԻ.ԷՍ.ԲԻ ակադեմիան թույլատրում է կրել միայն մուգ կապույտ հուդիներ, որոնք վաճառվում են դպրոցի խանութում:

2006 թվականի փետրվարին, 58-ամյա ուսուցչուհուն, որը գլխարկով վերնազգեստ էր հագել, խնդրեցին հանել այն Սուինդոնում գտնվող Տեսկո խանութ մտնելու ժամանակ: Ըստ ուսուցչուհու՝ նա գլխարկով վերնազգեստ էր հագել որովհետև մազերը հարդարված չէին: Խանութը չուներ հուդի ապահովագրություն ուստի ներողություն խնդրեց ու ասաց, որ քայլեր են ձեռնարկվում համոզվելու համար, որ դա այլևս չի կրկնվի[23]:

2006 թվականի հուլիսին, Պահպանողական կուսակցության առաջնորդ Դեյվիդ Քեմերոնը հանդես եկավ ելույթով, որում ասվում էր, որ հուդին հագնում էին ավելի շատ պաշտպանական, քան հարձակվողական նպատակներով[24]: Լեյբորիստական կուսակցությունը այս ելույթը անվանեց «հագ ը հուդի»[25][26]:

Չնայած հակասություններին, հուդին ընդունվել է հասարակության բոլոր խավերի կողմից: Բրիտանական թագավորական ընտանիքի անդամ Զառա Ֆիլիպսը ներառել է հուդիները իր Մաստո ապրանքանիշի ձիասպորտի հագուստի տեսականու մեջ[27]:

2019 թվականին բրիտանական Բարբերի նորաձևության ապրանքանիշը ստիպված էր ներողություն խնդրել անհարմար հուդիի համար: Իր ցուցադրության ժամանակ նորաձևության ապրանքանիշը ցուցադրում էր մի հագուստ, որի վրա պարանոցի հատվածում պատկերված էր կախաղանի նման կապ, ինչը մեծ արձագանք ունեցավ սոցիալական ցանցերում[28][29]:

Միացյալ Նահանգներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պատկեր:Unabomber-sketch.png
1980-ական թվականներին Թեդ Քզինսկի Հետաքննությունների դաշնային բյուրոի էսքիզը:

ԱՄՆ-ի ամբողջ տարածքում դեռահասների և երիտասարդների համար սովորական է գլխարկով կամ առանց գլխարկի հուդիներ հագնելը, որոնց կրծքավանդակի հատվածում պատկերված են իրենց համապատասխան դպրոցական անունները կամ թալիսմանները, որպես համազգեստի մաս կամ անձնական նախապատվություն[30]: Հուդիները ԱՄՆ-ում դարձել են հիմնական նորաձևություն` գերազանցելով հագուստի ինքնատիպ հարմարավետ ոճին[31], որը նման է ջինսին: Հագուստի այս տեսակը գտել է իր ուրույն տեղը բազում ոճերի մեջ, որը մինչև այժմ հագնում են պիջակի տակից[32]:

Գլխարկով վերնազգեստը հարմարավետ հագուստ է, որը ստեղծվել է 1930-ական թվականներին՝ Նյու Յորքի սառը պահեստներում աշխատողների համար[6]: Հետագայում հուդիներն ընդունվեցին հիփ-հոփ մշակույթի կողմից` որպես խորհրդանիշ այն բանի, ինչը լրագրողներից մեկը անվանում էր «զարմանալի անանունություն և անորոշ սպառնալիք»[6]: Քանի որ հագուստը պատկերված էր Թեդ Քզինսկիի հետաքննությունների դաշնային բյուրոյի խառը գծագրերում, այն կապվեց «անհեթեթ սպառնացող հանցագործության» հետ, դրանով իսկ հետագայում պնդելով դրա ոչ հիմնական սիմվոլիկան[6]:

2012 թվականին Թրեյվոն Մարտինը գնդակահարվեց Ջորջ Զիմերմանի կողմից, քանի որ հուդի էր հագել, իսկ նրա մահվան շուրջ բողոքի ցույցերը կապված էին հուդիների հետ[6][33]: Ֆոքս նյուզ հեռուստաընկերության հաղորդավար Հերալդո Ռիվերան խրախուսեց երիտասարդ սևամորթներին դադարեցնել հուդիներ հագնելը[34], չնայած նա հետագայում ներողություն խնդրեց իր մեկնաբանությունների համար[35]: Զիմերմանի պաշտպանական թիմը առաջարկեց այն, ինչը կոչվում էր «Հուդիների պաշտպանություն»: Նրանք պնդում էին, որ Զիմերմանի համար խելամիտ է Մարտինի հուդին որպես սպառնալիք համարելը[36]: Ըստ «Ռասա և ռասիզմի» հեղինակ Քերոլին Ֆլուեր-Լոբբանի, Զրիմերմանի դատավարությունից հետո այդ հագուստը դարձավ «Սևմորթների կյանքը կարևոր է» շարժման խորհրդանիշը[37]: Հագուստի օրենսգրքերի հեղինակ, իրավագիտության պրոֆեսոր Ռիչարդ Թոմփսոն Ֆորդը ասել է. «Քանի որ հուդին ասոցացվում էր լրատվամիջոցներում սևամորթ խուլիգանների հետ, որոշ սևամորթներ խուսափում էին դրանցից, իսկ մյուսները ընդունում դրանք: Հուդիի հանրային կերպարը այն դարձրեց ռասայական հպարտության և անհնազանդության պնդում, համայնքի հետ համերաշխության, պատկանելության խորհրդանիշ և ամրապնդեց բացասական կարծիքները նրանց համար, ովքեր հակված էին վախենալ հաստատակամ սևամորթներց»[38]:

Ֆեյսբուք սոցիալական ցանցի գործադիր տնօրեն Մարկ Ցուկերբերգը հաճախ հագնում է սովորական մոխրագույն հուդի, այլ ոչ թե աշխատանքայն կոստյում, երբ մեկնաբանում է 2012 թվականին իր ընկերության սկզբնական բաժնետոմսերի մասին[39]:

2015 թվականին Օկլահոմա նահանգի ներկայացուցիչ Դոն Բարինգտոնն հանրությանն առաջարկել է Խալաթ, դիմակ կամ այլ քողարկող իրեր կրելու մասին օրինագիծ, ըստ որի հագուստը կրողի դիտավորյալ ինքնությունը թաքցնելը, քրեորեն կպատժվի: Այս օրնագիծը քննադատվել է որպես հուդի հագնելու քրեականացնելու փորձ[40]:

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ GROSSMAN, AVIDAN. «The Best Hoodies to Wear Whenever and Wherever You Want». Esquire. Վերցված է 5 June 2020-ին.
  2. ↑ 2,0 2,1 Planché, James Robinson (1876). A Cyclopaedia of Costume Or Dictionary of Dress, Including Notices of Contemporaneous Fashions on the Continent. Vol. 1. London: Chatto and Windus. էջ 291.
  3. ↑ Article "hood", in Online Etymology Dictionary.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Yusuf, Nilgin (12 August 2006). «The hoody grows up». Times Online. London. Վերցված է 28 June 2007-ին.
  5. ↑ Champion Hoodie (16 May 2019). «The Complete History Of Hoodie».
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 Koehn, Donna (24 March 2012). «Hoodie becomes symbol of injustice». The Tampa Tribune. Արխիվացված է օրիգինալից 29 April 2014-ին.
  7. ↑ 7,0 7,1 Wilson, Denis (23 December 2006). «A Look Under the Hoodie». The New York Times.
  8. ↑ "hoodie | hoody, n.". OED Online. November 2010. Oxford University Press. Accessed 11 February 2011.
  9. ↑ The Blockbuster film Rocky in (1976) Hoodie
  10. ↑ «POP CULTURE VS. GEEK CULTURE». 15 October 2013.
  11. ↑ Article in Washington Post
  12. ↑ «Hood-free zones in Brisbane west». AAP. 28 June 2011. Արխիվացված է օրիգինալից 1 July 2011-ին.
  13. ↑ «Saskatchewan slang video a big hit». Canadian Broadcasting Corporation. 5 May 2015.
  14. ↑ «Hoodies on Parliament challenging youth stereotype». Scoop. 29 May 2008. Վերցված է 7 December 2014-ին.
  15. ↑ «Politicians support Hoodie Day». TVNZ. TVNZ.co.nz. 30 May 2008. Վերցված է 7 December 2014-ին.
  16. ↑ Tait, Maggie (26 May 2008). «Youth Week Hoodie Day criticised». The New Zealand Herald. NZPA. Վերցված է 3 October 2011-ին.
  17. ↑ «Councillor stuns board with Ku Klux Klan outfit». The New Zealand Herald. 30 May 2008. Վերցված է 3 October 2011-ին.
  18. ↑ King, Kathryn (12 August 2009). «Oldies but hoodies». Wanganui Chronicle. Վերցված է 7 December 2014-ին.
  19. ↑ McLean, Gareth (13 May 2005). «In the hood». The Guardian. London.
  20. ↑ 20,0 20,1 McLean, Gareth (13 May 2005). «In the hood». The Guardian. London.
  21. ↑ Dan Hancox: Observations on style. New Statesman, 31 October 2005
  22. ↑ «School adopts 'hoodie' as uniform». BBC. 19 May 2005.
  23. ↑ «Shop regrets 'hoodie' humiliation». BBC. 21 February 2006.
  24. ↑ «Cameron 'hoodie' speech in full». BBC. 10 July 2006.
  25. ↑ «Cameron defends 'hoodie' speech». BBC. 10 July 2006.
  26. ↑ «Girl, 4, asked to remove 'hoodie'». BBC News. 7 September 2007.
  27. ↑ Zara Phillips, Musto clothing
  28. ↑ «The Hoodie Phenomenon». Champion. 19 August 2019.
  29. ↑ «Burberry Apologizes After Sending Model Down Runway in a Hoodie with a Noose Around the Neck». People. 19 February 2019.
  30. ↑ Geographies Of Indigenous-Based Team Name And Mascot Use In American Secondary Schools PDF, pp. 2–3
  31. ↑ Hoodies Hailed As Defining Fashion Trend The Huffington Post (28 January 2010). Retrieved on 12-28-10.
  32. ↑ A blazer with a hoodie? Deoveritas
  33. ↑ Jonsson, Patrik (6 July 2013). «George Zimmerman prosecution leaves jury to untangle lies and justification». The Christian Science Monitor. Արխիվացված է օրիգինալից 8 July 2013-ին.
  34. ↑ Geraldo Rivera: 'Leave the Hoodie At Home' Fox News Channel via Talking Points Memo (23 March 2012)
  35. ↑ Geraldo Rivera apologizes for 'hoodie' comment Politico (27 March 2012). Retrieved on 03-28-12.
  36. ↑ «Tragedy Gives The Hoodie A Whole New Meaning». NPR.org (անգլերեն). Վերցված է 2020-02-09-ին.
  37. ↑ Fluehr-Lobban, Carolyn (2018). Race and Racism: An Introduction. Rowman & Littlefield. էջ 240. ISBN 9781442274600.
  38. ↑ Elan, Priya (February 27, 2021). «Nine years after Trayvon Martin's killing, hoodies still spark debate». The Guardian. Արխիվացված օրիգինալից February 27, 2021-ին.
  39. ↑ Taulli, Tom (15 May 2012). «Mark Zuckerberg: The Power of the Hoodie». Forbes. Վերցված է 3 February 2013-ին.
  40. ↑ «Oklahoma lawmakers considering ban on wearing hoodies in public». ABA Journal online. 8 January 2015.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մասնակից:Angela_hovhannisyan/Ավազարկղ5&oldid=8381687» էջից