Մասնակից:Հակոբջանյան Լիլիթ/Ավազարկղ4
Հակոբջանյան Լիլիթ/Ավազարկղ4 |
---|
Միխայիլ Լեոնիդովիչ Գրումով () — խորհրդային, ֆրանսիական և հայկական ֆիզիկական և մաթեմատիկական գիտությունների դոկտոր, դափնեկիր Աբելի մրցանակակիր։ Մեծ ներդրում է ունեցել մետրիկական երկրաչափության, Ռիմանյան երկրաչափության, երկրաչափական խմբերի տեսության զարգացման մեջ։
Մեծ ազդեցություն է գործել մաթեմատիկայի շատ ոլորտներում նրա հիպերբոլական ֆունկցիաների տեսությամբ, ինչպես նաև հոմոտոպիայի սկզբունքի (մասնակի ածանցյալներով դիֆերենցիալ հավասարումներ) հետ կապված աշխատություններով։
Կենսագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծնվել է ռազմական բժիշկ-պաթոլոգների ընտանիքում՝ բժշկական ծառայության մայոր, բժշկական գիտությունների դոկտոր Լեոնիդ Ինոկենտևիչ Գրոիմովի(1899 թ․)[1] և բժշկական ծառայության ավագ լեյտենանտ Լիա Ալեքսանդրովնա Ռաբինովիչ (շախմատիստ Միխայիլ Բոտվիննիկի զարմուհին)[2][3]։ Երկրաբանական և հանքարդյունաբերական գիտությունների դոկտոր Վ․Ի․ Գրումովի դստեր եղբորորդին։
Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ նրա մայրը ծառայել է թիվ 341 տեսակավորման և տարհանման հիվանդանոցի պաթալոգիական բաժանմունքի վարիչ և ընդունիչ-տեսակավորման դասակի հրամանատար, որպես 44-րդ հրաձգային դիվիզիայի 78-րդ առանձին բժշկական գումարտակի կազմում, Լենինգրադյան պաշտպանության անդամ[4], որդու ծննդյան տարում նա ծառայել է Վոլխովի ռազմաճակատամարտի առողջապահական գումարտակում[5]։ Հայրը, ծնունդով Տրորցկովսկից , ծառայել է թիվ 3415 տարհանման հիվանդանոցի պաթալոգիական բաժանմունքի վարիչ, ապա թիվ 3412-ում[1], գիտական աշխատությունների հեղինակ՝ «Դատաբժշկական պատմագիտության ձեռնարկ» (1958թվական)։
Սովորել է Լենինգրադի 217-րդ դպրոցում։ 1965 թվականին ավարտել է Լենինգրադի համալսարանը։ 1969 թվականին պաշտպանեց դիսերտացիա՝ ֆիզիկական և մաթեմատիկական գիտությունների թեկնածուի աստիճանի համար[6], իսկ 1973 թվականին՝ ֆիզիկայի և մաթեմատիկայի դոկտորի աստիճանի համար[7]։
Նրա ղեկավարն էր Վլադիմիր Աբրամովիչ Ռոխլինը։ Նույն համալսարանում 1967 թվականից աշխատել է որպես ասիստենտ և դոցենտ, այնուհետև Լենինգրադի հիդրոօդերևութաբանական ինստիտուտում և ցելյուլոզա-թղթային արդյունաբերության կենտրոնական հետազոտության ինստիտուտում[8]։
1974 թվականին ընտանիքի հետ մեկնել է Իսրայել վիզայի հարցերով Սովետական Միությունից և Իտալիայի տարածքով տեղափոխվել ԱՄՆ[9][10]։ Մինչև 1981 թվականը եղել է Նյու Յորք նահանգի Սթոնի Բրուկ համալսարանի պրոֆեսոր, ապա 1981—1982 թվականներին՝ Փարիզի VI համալսարանի[11]։
1982 թվականից աշխատել է ֆրանսիայի բարձրագույն հետազոտությունների ինստիտուտում, որտեղ մշտական զբաղեցրել պրոֆեսորի պաշտոնը։ 1991—1996 թվականներից եղել է Մերիլենդի համալսարանի պրոֆեսոր։ 1996 թվականից՝ Նյու Յորքի համալսարանի պրոֆեսոր[12]։
Աշխատություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Կառուցվածքներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Սիմպլետիկ ծավալ
- ֆիլինգ-շառավիղ
- Գրումով — Հաուսդորֆի բազմություն
- Հիպերբոլիկ խմբեր
- Հիպերբոլիկությունը ըստ Գրումովի
Թեորեմներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Գրումովի թեորեմ (Ռիմանյան երկրաչափություն)
- Գրումովի թեորեմ(սիմպլետիկ երկրաչափություն)[en]
- Գրումովի թեորեմ Բեթթիի թվերի մասին
- Գրեթե հարթ բազմաձևություն
- Սիմպլետիկ ուղտերի թեորեմ
- Գրոմովի թեորեմը բազմամյա խմբերի աճի վերաբերյալ
- Բիշոպ-Գրոմովի Անհավասարությունը
- 2π- Գրումով Թերստոնի թեորեմ[en]
Ճանաչում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Մրցանակ Մոսկվայի մաթեմատիկական հասարակություն (1971 թվական)
- Վեբլենի երկրաչափության մրցանակ (1981 թվական)
- Էլի Քարթանի մրցանակ (Prix Élie Cartan[fr]) Փարիզ ԱՆ (1984 թվական)
- ՄրցանակՓարիզի ապահովագրական միություն[fr] (1989 թվական)
- Վոլֆի մրցանակ (1993 թվական)
- Ն.Ի.Լոբաչևսկու անվան մրցանակ (1997 թվական)
- Բալցանի մրցանակ (1999 թվական)[13]
- Կիտո մրցանակ (2002 թվական)
- Նեմերսի մաթեմատիկական մրցանակ (2004 թվական)
- Բոյայի մրցանակ Հունգարիայի գիտությունների ակադեմիայի մրցանակ (2005 թվական)
- Աբելի մրցանակ (2009)
- Եղել է Նիցայում (1970 թվական), Հելսինկում (1978 թվական), Վարշավայում (1982 թվական) և Բերկլիում (1986 թվական) մաթեմատիկայի միջազգային կոնգրեսներում հրավիրված զեկուցող։
- 2012 փվականին դասախոսություն է կատարել եվրոպական մաթեմատիկական կոնգրեսում։
Կոչումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Մշտական պրոֆեսոր ֆրանսիական բարձրագույն հետազոտական ինստիտուտում
- Ժնևի համալսարանի (1992 թվական) պատվավոր դոկտոր
- Թել Ավիվի համալսարանի մաթեմատիկական գիտությունների պատվավոր պրոֆեսոր
- Ֆրանսիայի Գիտությունների ակադեմիայի անդամ (1997 թվական) (1989 թվականից օտարերկրյա անդամ)[14]
- ԱՄՆ գիտությունների ազգային ակադեմիայի օտարերկրյա անդամ (1989 թվական)
- Ամերիկյան արվեստի և գիտությունների ակադեմիայի օտարերկրյա պատվավոր անդամ (1989 թվական)
- եվրոպական ակադեմիայի անդամ (1993 թվական)
- Լոնդոնի մաթեմատիկական ընկերության պատվավոր անդամ (2008 թվական)
- Նորվեգիայի գիտություններ ակադեմիայի օտարերկրյա անդամ
- Հունգարիայի գիտությունների ակադեմիայի օտարերկրյա անդամ (2010 թվական)
- Լոնդոնի թագավորական ընկերության[15] օտարերկրյա անդամ (2011 թվական)
- Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի[16] օտարերկրյա անդամ (2011 թվական)
Մատենագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Громов М. Дифференциальные соотношения с частными производными. — М.: Мир, 1990. — 536 с. — ISBN 5-03-001297-4, 3-540-12177-3
- Громов М. Гиперболические группы. — Ижевск: Институт компьютерных исследований, 2002. — 160 с. — ISBN 5-93972-103-6
- Громов М. Знак и геометрический смысл кривизны. — Ижевск: НИЦ «Регулярная и хаотическая динамика», 2000. — 128 с. — ISBN 5-93972-020-X
- Громов М. Кольцо тайн: вселенная, математика, мысль. — МЦНМО, 2017. — 1000 экз. — ISBN 978-5-4439-117-5
Տես նաև
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 Наградной лист Л. И. Громова (Орден Красной Звезды), с. 115
- ↑ Վլադիմիր Ռոբինովիչի հուշերը (Մ․ Գրումովի ընտանիքի ծագումնաբանությունը մայրական կողմից)։ Լիա Ալեքսանդրովնա Ռաբինովիչը նաև Ռիգայի մաթեմատիկոս, պատմիչ և գիտույան ժողովրդականություն վայելող Ռաբինովիչ Իսահակի զարմուհին է։ Մ․ Գրումովի զարմիկը լատվիական իրավաբան և հասարակական գործիչ Ալեքսանդր Բերգման (Լեհաստան, 1925—2016 թթ)։
- ↑ Martin Raussen, Christian Skau. «Interview with Mikhail Gromov» (PDF) (անգլերեն). American Mathematical Society. Վերցված է 2013-09-14-ին.
- ↑ ,Лия Александровна Рабинович на сайте «Подвиг народа»: Մոր ընտանիքը Կրասլավայից էր ։
- ↑ Список награждённых медалью «За оборону Ленинграда»
- ↑ Գրումով, Մ. Լ. Стабильные отображения слоений в многообразия։ Автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата физико-математических наук. Ленинградский государственный университет имени А. А. Жданова. — Л., 1968. — 4 с.
- ↑ Գրումով, Մ. Լ. Изометрические погружения в многомерной геометрии։ Автореферат диссертации на соискание ученой степени доктора физико-математических наук. Ленинградский государственный университет имени А. А. Жданова. — Л., 1972. — 20 с.
- ↑ С. П. Новиков. «Рохлин». Արխիվացված է օրիգինալից 2011-05-15-ին. Վերցված է 2013-09-14-ին.
{{cite web}}
: Unknown parameter|deadlink=
ignored (|url-status=
suggested) (օգնություն); no-break space character in|author=
at position 3 (օգնություն) - ↑ The genius who came in from the cold: «The idea was to become obscure enough to be allowed, as a Jew, to emigrate to Israel. This happened in 1974, but Gromov changed route in Rome and came to Stony Brook instead»․
- ↑ The Mathematician Who Came in from the Cold(չաշխատող հղում) Կաղապար:Битая ссылка: «He flew to Rome under the auspices of the Hebrew Immigrant Aid Society. In Rome, he received a letter from Jim offering him a position at Stony Brook and in a couple of months he was here»
- ↑ «NYU Mathematician Mikhail Gromov Named Winner of Abel Prize» (անգլերեն). Physics Today. Վերցված է 2013-09-14-ին.(չաշխատող հղում)
- ↑ Страница на сайте NYU Արխիվացված 2009-04-08 Wayback Machine
- ↑ http://www.balzan.org/en/prizewinners/mikhael-gromov(անգլ.)(չաշխատող հղում)
- ↑ Mikhaël Gromov — Membre de l’Académie des sciences
- ↑ New Fellows 2011 | Royal Society
- ↑ Կաղապար:Сотрудник РАН
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Домашняя страничка на сайте IHES
- Кутателадзе С. С. Мир Миши Громова // Наука в Сибири. — 2009. — № 13 (2698).