Կալիֆոռնիայի գիտությունների ակադեմիա

Կալիֆոռնիայի գիտությունների ակադեմիա; անգլ.՝ California Academy of Sciences
Տեսակ	բնագիտական թանգարան, գիտությունների ակադեմիա, Պլանետարիում (հաստատություն), գիտական ընկերություն, 501(c)(3) organization? և հանրային ակվարիում
Երկիր	ԱՄՆ
Տեղագրություն	Սան Ֆրանցիսկո
Վայր	Golden Gate Park?
Կազմված է	Steinhart Aquarium?, Morrison Planetarium? և California Academy of Sciences Library?
Ղեկավարության նստավայր	Golden Gate Park, Սան Ֆրանցիսկո, Կալիֆոռնիա, ԱՄՆ
Հասցե	55 Music Concourse Drive, San Francisco, CA 94118
Հիմնադրվել է	1853
Այցելուներ	1 000 000 մարդ
Տնօրեն	Scott D. Sampson?
Կայք	calacademy.org(անգլ.)

Ակադեմիայի արտաքին տեսքը

Գլխավոր շենքի մուտքի մոտ

Թանգարանի կանաչ տանիքը

Թիթեռների հավաքածու

Բիոտուն

Գալապագոսյան կրիաներ

Կալիֆոռնիայի խորհրդանիշ։Արջի խրտվիլակ «Միապետը», որը ծառայել է որպես նախատիպ՝ պատկերված նահանգի դրոշի վրա։ Արջի սատկելուց հետո՝ 1911 թվականին, նրանից պատրաստվել է խրտվիլակ, որը ցուցադրվել է Կալիֆոռնիայի գիտությունների ակադեմիայում։

Կալիֆոռնիայի գիտությունների ակադեմիա (անգլ.՝ California Academy of Sciences), Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներում գտնվող գիտական կազմակերպություն՝ բնական պատմության խոշորագույն թանգարանի տեսքով («Ոսկե դարպասներ» զբոսայգի, Սան Ֆրանցիսկո, Կալիֆոռնիա)։ Կառուցվել է 1853 թվականին։ Զբաղվում է հետազոտություններով^[3], ցուցահանդեսներով^[4] և կրթությամբ^[5]։ Լիովին վերակառուցված նոր շենքը բացվել է 2008 թվականի սեպտեմբերի 27–ին Սան Ֆրանցիսկոյի Golden Gate Park զբոսայգում։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ակադեմիան հիմնվել է 1853 թվականին՝ The California Academy of Natural Sciences անվամբ, Կալիֆոռնիայի՝ ԱՄՆ–ի կազմում ընդգրկվելուց երեք տարի անց և դարձել իր տեսակի մեջ առաջին կազմակերպությունը ամբողջ Արևմուտքի պետությունների շարքում։ Նրա նպատակը բնության և ժողովված հավաքածուների համակարգված ուսումնասիրությունն է եղել։ 1868 թվականին ակադեմիան վերանվանվել և ժամանակակից անուն է ստացել։

Ակադեմիայի առաջին պաշտոնական թանգարանը բացվել է 1874 թվականին, California միկրոշրջանի և Dupont փողոցների (այժմ՝ Grant Avenue) անկյունում։ Այժմ այն հայտնի է Չայնա Թաուն անվամբ, որի այցելուների քանակը տարվա կտրվածքով կազմում է մինչև ութսուն հազար մարդ։ Հաշվի առնելով նրա աճող համբավը՝ ակադեմիան 1891 թվականին տեղափոխվել է Market փողոցում գտնվող նոր և ավելի մեծ շենք, ինչին օժանդակել է բարերար, Սան Ֆրանցիսկոյում անշարժ գույքի հանրահայտ մագնատ, 19–րդ դարի ձեռնարկատեր Ջեյմս Լիքը։ Սակայն տասնհինգ տարի անց Սան Ֆրանցիսկոյի ուժգին երկրաշարժը (1906 թվական) ավերել է ամբողջ փողոցը՝ ներառյալ՝ ակադեմիայի շենքը։ Քաղաքի բնակչության կեսը զոհվել է, քանդվել են շատ կառույցներ, որոնց թվում և ակադեմիայի գրադարանն ու ժողովված հավաքածուները։ Հնարավոր է եղել պահպանել միայն գրքերի մի մասը, ակադեմիայի անդամների հաշվետվությունները և 2000 տիպային նմուշ–օրինակներ^[6]։

1916 թվականին ակադեմիան տեղափոխվել է «Ոսկե դարպասներ» (Golden Gate Park) զբոսայգու North American Hall of Birds and Mammals շենքը, որը դարձել է նրանց նոր տունը։ 1923 թվականին ավելացվել է Steinhart Aquarium–ը, իսկ 1934 թվականին ի հայտն է եկել Simson African Hall–ը։

Հետպատերազմյան տարիներին շինարարությունն ընդլայնվել է․ գոյացել են նոր շենքեր՝ Science Hall (ավելացվել է 1951 թվականին), Morrison Planetarium (1952 թվական․ այդ պլանետարիումը դարձել է յոթերորդն ԱՄՆ–ում), Malliard Library, Eastwood Hall of Botany, Livermore Room (բոլորը՝ 1959 թվականին), Cowell Hall (1969 թվական)։ 1989 թվականին տեղի ունեցած նոր երկրաշարժը հերթական վնասն է հասցրել ակադեմիայի շենքին․ նրա մի մասը ավերվել է^[7]։ Ելնելով այդ ամենից՝ կայացվել է որոշում․ կառուցել նոր շենք Սան Ֆրանցիսկոյի «Ոսկե դարպասներ» այգում, որի պաշտոնական բացումը նշանակվել էր 2008 թվականի սեպտեմբերի 27–ին^[7]։

Նոր, վիթխարի շենքը՝ կառուցված «Ոսկե դարպասներ» (Սան Ֆրանցիսկո, Կալիֆոռնիա) զբոսայգում և որի վրա ծախսվել է տասը տարի և 500 միլիոն դոլար, իր մեջ ներառել է ոչ միայն գիտական, գրասենյակային, վարչական և թանգարանային բաժանմունքներ, այլ նաև՝ ակվարիում, պլանետարիում, գիտական արխիվ, գրադարան, բուսաբանական այգի, դասախոսությունների դահլիճ, 3D կինոթատրոն, երկու ռեստորան, Naturalist Center, սիզամարգերով տանիք ունեցող պատշգամբ (այսպես կոչված՝ կանաչ տանիք), թռչունների մեծավանդակ, խանութներ^[8]։ Շնորհիվ շենքի նորագույն շինվածքի՝ Ակադեմիան հանդիսանում է աշխարհի ամենաժամանակակից թանգարաններից մեկը^[9]։

Ուսումնասիրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ակադեմիան իրականացնում է հետազոտություններ գիտության բնագավառում, գլխավորապես՝ մարդաբանություն, ծովային կենսաբանություն, բուսաբանություն, միջատաբանություն, սողունների և և երկկենցաղների կենդանաբանություն, ձկնաբանություն, անողնաշարավորների կենդանաբանություն, կաթնասունների կենդանաբանություն, օրնիթոլոգիա և կենսաբանության մնացած բաժինների ուսումնասիրություն։

Երկրաբանական և բնապահպանական հետազոտությունները նույնպես վաղեմի պատմություն ունեն ակադեմիայում՝ առանձնահատուկ ուշադրություն դարձնելով հնէաբանությանն ու կենսաբանական բազմազանությանն ու համակարգին^[3]։

Ակադեմիայի գիտական բաժանմունքներ
- Department of Anthropology ՝ մարդու էվոլյուցիոն և մշակույթների բազմազանության ուսումնասիրություն՝ հնագույն շրջանից մինչև արդի ժամանակներ^[10]։
- Department of Aquatic Biology ՝ կենսաբանության և ջրային կենդանիների էվոլյուցիոն ուսումնասիրություն։
- Department of Botany՝ կենսաբանության և երկրագնդի բազմատեսակ բույսերի ուսումնասիրություն։
- Department of Entomology ՝ միջատների և մնացած հատվածոտանիների ուսումնասիրություն։ Հիմնադրվել է 1862 թվականին^[11]։ Այստեղ պահպանվում են մոտ տասը միլիոն բոլոր տեսակի միջատների և հատվածոտանիների նմուշ–օրինակններ, որոնք իրենցից ներկայացնում են 250 000 տեսակ։ Նրանց շարքում 18 300 նմուշները համարվում են նոր տեսակի։ Որոշ ընտանիքների բոլոր նմուշները և էտիկետները ամբողջությամբ լուսանկարվել ու հասանելի են, օրինակ՝ մրջյունների (Մրջյուններ, Թաղանթաթևավորներ), գնայուկների (գիշատիչ բզեզներ) (Գնայուկ բզեզներ, Բզեզներ), երկթևանիների (Diptera) պարագայում^[12]։
- Department of Herpetology ՝ երկկենցաղների և սողունների ուսումնասիրություն։
- Department of Ichthyology ՝ ձկների ուսումնասիրություն (այստեղ պահպանվում է Հյուսիսային Ամերիկայի երրորդ ամենախոշոր ձկների հավաքածուն)։
- Department of Invertebrate Zoology and Geology՝ անողնաշարավորների կենսաբանության, երկրաբանության, հնէաբանության ուսումնասիրություն^[13]։
- Department of Ornithology & Mammalogy ՝ թռչունների և կաթնասունների (այստեղ պահվում է ջրային կաթնասունների ամենախոշոր հավաքածուներից մեկն ամբողջ աշխարհում և 135 000 թռչուններ և կաթնասուններ, այդ թվում նաև՝ 96 000 էկզոտիկ թռչուններ, 28 500 էկզոտիկ կաթնասուններ, 11 000 ձու և բույն) ուսումնասիրություն^[14]։
- Center for Applied Biodiversity Informatics^[15]։
- Center for Comparative Genomics ՝ գենոմիկայի համեմատական կենտրոնը հիմնադրվել է 2008 թվականին և կազմված է երեք լաբորատորիաներից՝ Genomics Sequencing Lab, CryoCollection, Computing Resources։
- Academy Library ՝ գիտական գրադարան^[16]։

Հրատարակություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

The Proceedings of the California Academy of Sciences՝ հրատարակված 1854 թվականից։ 2010 թվականին լույս է տեսել 61–րդ հատորը։
Occasional Paper. Scientific Publications of the California Academy of Sciences ՝հրատարակված 1854 թվականից։ 2010 թվականին լույս է տեսել 158–րդ հատորը։
Memoirs of the California Academy of Sciences

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թիթեռ
Կետի կմախք
Տիրանոզավր արքա
African Hall
Բիոտան առաջին հարկը
Ռաֆլեզիա
Ցուցահանդեսային գոտի
Այցելուներ
Ծովային գորշ ջրիմուռներ (Nereocystis^[en])
Բուստեր
Ակվարիումը և նրա բնակիչները
Պիրաններ
Մանդարինկա
Չակոյի ֆիլոմեդուզա
Ալիգատոր (ամերիկյան կոկորդիլոս)
Կրիա

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ԱՄՆ–ի Ազգային գիտությունների ակադեմիա

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ archINFORM (գերմ.) — 1994.
↑ https://www.calacademy.org/press/releases/california-academy-of-sciences-appoints-dr-scott-sampson-as-new-executive-director
↑ ^3,0 ^3,1 «Research»։ California Academy of Sciences։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-07-10-ին
↑ «Exhibits»։ California Academy of Sciences։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-07-10-ին
↑ «Education»։ California Academy of Sciences։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-07-10-ին
↑ «A Look at the Cal Academy of Sciences of 1891-1906»։ Bearings։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-07-10-ին։ Վերցված է 2009-07-19
↑ ^7,0 ^7,1 Academy History. Archived 2013-01-16 at the Wayback Machine.(անգլ.)(Ստուգված է 24 Հուլիսի 2012)
↑ About the Building Archived 2011-01-14 at the Wayback Machine.(անգլ.)(Ստուգված է 24 Հուլիսի 2012)
↑ New California Academy of Sciences Receives Highest Possible Rating from U.S. Archived 2009-01-21 at the Wayback Machine.(անգլ.)(Ստուգված է 24 Հուլիսի 2012)
↑ Anthropology Archived 2010-06-28 at the Wayback Machine.(անգլ.)(Ստուգված է 10 հունվարի 2011)
↑ History of Department of Entomology Archived 2012-11-02 at the Wayback Machine.(անգլ.)(Ստուգված է 10 հունվարի 2011)
↑ Entomology Archived 2010-07-02 at the Wayback Machine.(անգլ.)(Ստուգված է 10 հունվարի 2011)
↑ Invertebrate Zoology and Geology Archived 2013-12-12 at the Wayback Machine.(անգլ.)(Ստուգված է 10 հունվարի 2011)
↑ Ornithology & Mammalogy Archived 2010-06-30 at the Wayback Machine.(անգլ.)(Ստուգված է 10 հունվարի 2011)
↑ Center for Applied Biodiversity Informatics Archived 2010-07-05 at the Wayback Machine.(անգլ.)(Ստուգված է 10 հունվարի 2011)
↑ Academy Library Archived 2010-12-20 at the Wayback Machine.(անգլ.)(Ստուգված է 10 հունվարի 2011)

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Калифорнийская Академия наук — официальный сайт(անգլ.)(Ստուգված է 10 հունվարի 2011)
Arup — Design Engineers for replacement building
Webcor Builders on replacement project
TEECOM Design Group project page(չաշխատող հղում)(չաշխատող հղում)
SWA Group
PDFs on national media reports on Academy’s ongoing construction

[_7ef1cc3ac49f298f-1] rchINFORM (գերմ.) — 1994.

[_e215acf162f7ca89-2] ttps://www.calacademy.org/press/releases/california-academy-of-sciences-appoints-dr-scott-sampson-as-new-executive-director

[Research-3] 3,0 ^3,1 «Research»։ California Academy of Sciences։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-07-10-ին

[:2-4] «Exhibits»։ California Academy of Sciences։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-07-10-ին

[:3-5] «Education»։ California Academy of Sciences։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-07-10-ին

[:4-6] «A Look at the Cal Academy of Sciences of 1891-1906»։ Bearings։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-07-10-ին։ Վերցված է 2009-07-19

[:5-7] 7,0 ^7,1 Academy History. Archived 2013-01-16 at the Wayback Machine.(անգլ.)(Ստուգված է 24 Հուլիսի 2012)

[:0-8] About the Building Archived 2011-01-14 at the Wayback Machine.(անգլ.)(Ստուգված է 24 Հուլիսի 2012)

[:1-9] New California Academy of Sciences Receives Highest Possible Rating from U.S. Archived 2009-01-21 at the Wayback Machine.(անգլ.)(Ստուգված է 24 Հուլիսի 2012)

[10] Anthropology Archived 2010-06-28 at the Wayback Machine.(անգլ.)(Ստուգված է 10 հունվարի 2011)

[11] History of Department of Entomology Archived 2012-11-02 at the Wayback Machine.(անգլ.)(Ստուգված է 10 հունվարի 2011)

[12] Entomology Archived 2010-07-02 at the Wayback Machine.(անգլ.)(Ստուգված է 10 հունվարի 2011)

[13] Invertebrate Zoology and Geology Archived 2013-12-12 at the Wayback Machine.(անգլ.)(Ստուգված է 10 հունվարի 2011)

[14] Ornithology & Mammalogy Archived 2010-06-30 at the Wayback Machine.(անգլ.)(Ստուգված է 10 հունվարի 2011)

[15] Center for Applied Biodiversity Informatics Archived 2010-07-05 at the Wayback Machine.(անգլ.)(Ստուգված է 10 հունվարի 2011)

[16] Academy Library Archived 2010-12-20 at the Wayback Machine.(անգլ.)(Ստուգված է 10 հունվարի 2011)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]