Լեոն Բատիստա Ալբերտի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Լեոն Բատիստա Ալբերտի
անգլ.՝ Leon Battista Alberti
Դիմանկար
Ծնվել էփետրվարի 14, 1404[1][2][3]
ԾննդավայրՋենովա, Իտալիա[2]
Մահացել էապրիլի 25, 1472[4][2] (68 տարեկան)
Մահվան վայրՀռոմ, Պապական մարզ[2]
ԳերեզմանՍանտա Կրոչե եկեղեցի
ՔաղաքացիությունFlag of Genoa.svg Ջենովայի Հանրապետություն
ԿրոնՀռոմի Կաթոլիկ եկեղեցի
ԿրթությունՊադովայի համալսարան և Բոլոնիայի համալսարան
ԵրկերՍանտ Անդրեա եկեղեցի, Սան Սեբաստիանո եկեղեցի, De pictura? և Apologi centum?
Մասնագիտությունփիլիսոփա, լեզվաբան, գաղտնագիր, բանաստեղծ, ճարտարապետ, ճարտարապետության տեսաբան, երաժշտություն տեսաբան, երաժշտագետ, քանդակագործ, գրող, մեդալագործ, նկարիչ, մաթեմատիկոս, դրամատուրգ և երգեհոնահար
Commons-logo.svg Leon Battista Alberti Վիքիպահեստում

Լեոն Բատիստա Ալբերտի (Իտալերեն: [leˈon batˈtista alˈbɛrti], փետրվարի 14, 1404[1][2][3], Ջենովա, Իտալիա[2] - ապրիլի 25, 1472[4][2], Հռոմ, Պապական մարզ[2]), իտալացի գիտնական, նկարիչ, ճարտարապետ, փիլիսոփա, լեզվաբան, արվեստի տեսաբան, գրչագրության մասնագետ, կաթոլիկ հոգևորական, գրող և երաժիշտ, հումանիզմի գաղափարների ջատագով։ Վերածննդի մշակույթի և գիտության ականավոր գործիչ։ Բազմաթիվ ուսումնասիրողների կարծիքով նրան կարելի է համարել Վերածննդի դարաշրջանի բազմաքանքար մարդու մարմնացում։ Ալբերտիի կյանքի պատմությունը ներկայացված է Վերածննդի նշանավոր հեղինակ Ջորջո Վազարիի «Լավագույն նկարիչների, քանդակագործների, ճարտարապետների կյանքը» գրքում։

Հակիրճ տեղեկատվություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է 1404 թվականի փետրվարի 18-ին, Ջենովայում։ Տեսական տրակտատներում («Արձանի մասին», 1435 թ., «Գեղանկարչության մասին», 1435–1436 թթ., «Ճարտարապետության մասին», մոտ 1452 թ., հրատարակված 1485 թ.) ընդհանրացրել է գիտության նվաճումներով հարստացած իր ժամանակի արվեստի փորձը, արվեստի պատմության մեջ առաջին անգամ տվել հեռանկարի մաթեմատիկական հիմունքների ձևակերպումները[5]։ 1466 թվականին գրած «Տրակտատ գրչագրերի մասին» գրքում առաջ է քաշել բազմայբուբեն գրչագրեր գործածելու գաղափարը։ Գրել է «Փառասերը» (1426 թ.) կատակերգությունը։ «Ընտանիքի մասին» (1437–1441 թթ.) քառահատոր աշխատության մեջ զարգացրել է օրինակելի ընտանիքի և ներդաշնակ մարդու վերաբերյալ իր գաղափարը։

Առանձնապես նշանակալի է Ալբերտիի ներդրումը ճարտարապետության բնագավառում։ Լեոնի նախագծերով կառուցված շինությունները՝ Ֆլորենցիայի Ռաչելլաիի պալատը (1446–1451 թթ.), Ռիմինիի Սան Ֆրանչեսկո եկեղեցին (1447–1468 թթ.), Մանտուայի Սան Սեբաստիանո (1460 թ.) և Սանտ Անդրեա (1472–1494 թթ.) եկեղեցիները, կարևոր քայլ են Վաղ Վերածննդի ճարտարապետության կողմից անտիկ ճարտարապետության ավանդույթների յուրացման ու զարգացման գործում։ Լեոն Ալբերտին նաև հեղինակել է «Տասը գիրք ճարտարապետության մասին» տեսական աշխատությունը։

Մահացել է 1472 թվականի ապրիլի 25-ին, Հռոմում։

Աշխատություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Albertiana, Rivista della Société Intérnationale Leon Battista Alberti, Firenze, Olschki, 1998 sgg.
  • Альберти Леон Баттиста. Десять книг о зодчестве: В 2 т. — М., 1935—1937.
  • Альберти Леон Баттиста. Книги о семье. — М.: Языки славянских культур, 2008.
  • Гуманизм второй половины XIV века — первой половины XV века: Сборник источников / Сост. и пер. Ревякина Н. В. — Новосибирск. 1975.
  • Мастера искусств об искусстве. Т. 2: Эпоха Возрождения / Под ред. А. А. Губера, В. Н. Гращенкова. — М., 1966.
  • Сочинения итальянских гуманистов эпохи Возрождения (XV в.) / Под ред. Л. М. Брагиной. — М., 1985.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Абрамсон М. Л. От Данте к Альберти / Отв. ред. член-корр. АН СССР З. В. Удальцова. Академия наук СССР. — М.: Наука, 1979. — 176, [8] с. — (Из истории мировой культуры). — 75 000 экз. (обл.)
  • Леон Баттиста Альберти: Сб. статей / Отв. ред. В. Н. Лазарев; Научный совет по истории мировой культуры, Академия наук СССР. — М.: Наука, 1977. — 192, [24] с. — 25 000 экз. (обл.)
  • Леон Баттиста Альберти // История культуры стран Западной Европы в Эпоху Возрождения / Под ред. Л. М. Брагиной. — М.: Высшая школа, 1999. — С. 40—43.
  • Аникст А. Выдающийся зодчий и теоретик искусства // Архитектура СССР. — 1973. — № 6. — С. 33—35.
  • Венедиктов А. И. Ренессанс в Римини. — М.: Изобразительное искусство, 1970. — 131 с.: фот. — (Страницы истории искусств).
  • Гарэн Э. Исследование о Леоне Баттиста Альберти // Гарэн Э. Проблемы итальянского возрождения: Избранные работы. Пер. с ит. — М.: Прогресс, 1986. — С. 173—213.
  • Данилова И. Е. Альберти и Флоренция. — М., 1997. (Чтения по истории и теории культуры. Выпуск 18. Российский государственный гуманитарный университет. Институт высших гуманитарных исследований). (Перепечатано с приложением: Данилова И.Е. «Исполнилась полнота времен...». Размышления об искусстве. Статьи, этюды, заметки. — М., 2004. — С. 394—450).
  • Зубов В. П. Альберти и культурное наследие прошлого // Мастера классического искусства Запада. — М., 1983. — С. 5—25.
  • Зубов В. П. Архитектурная теория Альберти. — СПб.: Алетейя, 2001. — ISBN 5-89329-450-5.
  • Маркузон В. Ф. Место Альберти в архитектуре раннего Возрождения // Архитектура СССР. — 1973. — № 6. — С. 35—39.
  • Савченко М. Р. К истории становления архитектурной метафизики — категориальный подход (Витрувий) и проектный подход (Альберти) // Очерки истории и теории архитектуры Нового и Новейшего времени / Под. ред. И. А. Азизян. — СПб.: Коло, 2009. — 656с. — Гл. 2. — С.13—34.
  • Павлов В. И. Л.-Б. Альберти и изобретение живописной линейной перспективы // Итальянский сборник 3. — СПб., 1999. — С. 23—34.
  • Ревзина Ю. Е. Инструментарий проекта. От Альберти до Скамоцци. — М.: Памятники исторической мысли, 2003. — 159 с., илл.
  • Ревзина Ю. Е. Церковь Сан Франческо в Римини. Архитектурный проект в представлении Альберти и его современников // Вопросы искусствознания. XI(2/97). — М.,1997. — С. 428—448.
  • Эненкель К. Происхождение ренессансного идеала «uomo universale». «Автобиография» Леона Баттисты Альберти // Человек в культуре Возрождения. — М., 2001. — С. 79—86.

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Ռուչելաի պալատի ճակատամասը

    Ռուչելաի պալատի ճակատամասը

  • Ֆլորենցիայի Սանտա Մարիա Նովելլա եկեղեցու ճակատային մասը

    Ֆլորենցիայի Սանտա Մարիա Նովելլա եկեղեցու ճակատային մասը

  • Ռիմինիի Մալատեստիանո եկեղեցին

    Ռիմինիի Մալատեստիանո եկեղեցին

  • Մանտուայի Սանտ Անդրեա բազիլիկը

    Մանտուայի Սանտ Անդրեա բազիլիկը

  • Մանտուայի Սան Սեբաստիանո եկեղեցին

    Մանտուայի Սան Սեբաստիանո եկեղեցին

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 http://www.treccani.it/enciclopedia/leon-battista-alberti_(Dizionario-Biografico)/
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 Roux P. d. Nouveau Dictionnaire des œuvres de tous les temps et tous les pays (ֆր.) — 2 — Éditions Robert Laffont, 1994. — Vol. 1. — P. 42. — ISBN 978-2-221-06888-5
  3. ↑ 3,0 3,1 Arkitekter verksamma i Sverige — 2015.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Bell A. Encyclopædia Britannica (բրիտ․ անգլ.) — Encyclopædia Britannica, Inc., 1768.
  5. ↑ Williams Kim (օգոստոսի 27, 2010)։ The Mathematical Works of Leon Battista Alberti։ Birkhauser Verlag AG։ էջեր 1։ ISBN 978-3-0346-0473-4 – via Duke Libraries 

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Commons-logo.svg Leon Battista Alberti Վիքիպահեստում
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 1, էջ 148)։ CC BY-SA icon 80x15.png
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Լեոն_Բատիստա_Ալբերտի&oldid=8516677» էջից