Լյուդմիլա Ժիվկովա
Լյուդմիլա Ժիվկովա | |
---|---|
Ծնվել է | հուլիսի 26, 1942[1][2][3] |
Ծննդավայր | Գովեդարցի, Բուլղարիայի թագավորություն |
Մահացել է | հուլիսի 21, 1981[1] (38 տարեկան) |
Մահվան վայր | Սոֆիա, Բուլղարիայի Ժողովրդական Հանրապետություն |
Գերեզման | Սոֆիայի կենտրոնական գերեզմանատուն |
Քաղաքացիություն | Բուլղարիա[4] |
Կրթություն | Սոֆիայի համալսարան և Մոսկվայի պետական համալսարան |
Գիտական աստիճան | պատմական գիտությունների թեկնածու |
Մասնագիտություն | պատմաբան և քաղաքական գործիչ |
Ամուսին | Լյուբոմիր Ստոյչև և Իվան Սլավկով |
Ծնողներ | հայր՝ Տոդոր Ժիվկով, մայր՝ Մարա Մալեևա-Ժիվկովա |
Զբաղեցրած պաշտոններ | Բուլղարիայի մշակույթի նախարար, Բուլղարիայի Ազգային ժողովի անդամ և Բուլղարիայի Ազգային ժողովի անդամ |
Կուսակցություն | Բուլղարիայի կոմունիստական կուսակցություն |
Երեխաներ | Եվգենյա Ժիվկովա և Տոդոր Սլավկով |
Ստորագրություն | |
Lyudmila Zhivkova Վիքիպահեստում |
Լյուդմիլա Տոդորովա Ժիվկովա (բուլղար․՝ Людмила Живкова, հուլիսի 26, 1942[1][2][3], Գովեդարցի, Բուլղարիայի թագավորություն - հուլիսի 21, 1981[1], Սոֆիա, Բուլղարիայի Ժողովրդական Հանրապետություն), բուլղարացի պետական, հասարակական և մշակութային գործիչ։ Բուլղարիայի կոմունիստական կուսակցության քաղբյուրոյի անդամ (1979-1981), Մշակույթի և արվեստի կոմիտեի նախագահ (1975-1981)։ ԲԿԿ Կենտկոմի գլխավոր քարտուղար, Բուլղարիայի ժողովրդական հանրապետության պետական խորհրդի նախագահ Տոդոր Ժիվկովի դուստրը։ Պատմական գիտությունների թեկնածու։ Բուլղարիայի Ժողովրդական Հանրապետության մշակույթի վաստակավոր գործիչ։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Լյուդմիլա Ժիվկովան ծնվել է բուլղար հեղափոխական Թոդոր Ժիվկովի և Մարա Մալեևայի ընտանիքում, Սամոկով համայնքի Գովեդարցի գյուղում։ Ամուսնացել է Լյուբոմիր Ստոյչևի, հետագայում՝ Իվան Սլավկովի հետ։ Երեխաները՝ Եվգենիան (առաջին ամուսնությունից) և Թոդորը (երկրորդից)։
1958 թվականին այցելել է ԽՍՀՄ, այդ թվում Պետրոդվորեց քաղաքի պալատական և պուրակային համալիր։ 1965 թվականին ավարտել է Սոֆիայի համալսարանի պատմության ֆակուլտետը և աշխատանքի անցել Բուլղարիայի գիտությունների ակադեմիայի Բալկանագիտության ինստիտուտում՝ որպես ավագ գիտաշխատող։ Գրել է արվեստի և մշակույթի պատմության վերաբերյալ մի շարք մենագրություններ, ուսումնասիրություններ և հոդվածներ, որոնք հրատարակվել են Բուլղարիայում և նրա սահմաններից դուրս։
1967 թվականին անդամագրվել է Բուլղարիայի կոմունիստական կուսակցությանը, 1970 թվականին ստաժավորում է անցել արվեստի պատմության բնագավառում Մոսկվայի պետական համալսարանում և Օքսֆորդում։ 1971 թվականին պաշտպանել է թեկնածուական ատենախոսության «Անգլո-թուրքական հարաբերությունները 1933-1939 թվականներին» թեմայով։ 1971 թվականից եղել է Բուլղարիայի արտասահմանյան երկրների հետ բարեկամության և մշակութային կապերի կոմիտեի նախագահի տեղակալ, Բուլղարիայի Ժողովրդական Հանրապետության մշակույթի և արվեստի կոմիտեի նախագահի տեղակալ։ 1973 թվականի նոյեմբերի 12-ին ավտովթարի ծանր հետևանքներից հետո տեսողության հետ կապված խնդիրները վերականգնվել են արևելյան բժշկության միջոցով։
1975-1981 թվականներին եղել է Մշակույթի և արվեստի կոմիտեի նախագահ՝ նախարարի կարգավիճակով, Բուլղարիայի Ժողովրդական Հանրապետության Ժողովրդական Ժողովի պատգամավոր։ Ժիվկովան ձգտել է կատարելագործել մշակույթի կառավարման հասարակական-պետական սկզբունքը, եղել է «Գեղարվեստական ստեղծագործություն, մշակութային գործունեություն և զանգվածային լրատվության միջոցներ» համալիրի ստեղծման և զարգացման նախաձեռնողը։ Որպես «Բուլղարական պետության» 1300-ամյակի տոնակատարության կազմակերպման Ազգային համակարգող հանձնաժողովի և օպերատիվ բյուրոյի նախագահ՝ նա մեծ աշխատանք է կատարել մշակույթի, գիտության և կրթության զարգացման ուղղությամբ, նպաստել է Բուլղարիայի հաջողություններին խաղաղության և փոխըմբռնման համար պայքարում, եղել է բուլղարա-խորհրդային բարեկամության և մշակութային համագործակցության ջատագովներից մեկը։
1975 թվականի սեպտեմբերին հանդիպել է Տագանկայի թատրոնի դերասաններին, ովքեր հյուրախաղերով հանդես են եկել Բուլղարիայում՝ մեծ ուշադրություն դարձնելով Ռերիխ ընտանիքի ստեղծագործական ժառանգության ուսումնասիրությանը և հանրահռչակմանը։ Լյուդմիլա Ժիվկովայի նախաձեռնությամբ 1978 թվականը Բուլղարիայում հայտարարվել է «Ռերիխի տարի»։ 1978 թվականի մարտին նա ելույթ է ունեցել Մշակույթի և արվեստի կոմիտեի աշխատանքային խմբի նիստում «Նիկոլայ Ռերիխ» ծրագրով (հատված ելույթից․ «Ես ցանկանում եմ ասել, որ մեր Սվյատոսլավ Ռերիխի կողմից մեր երկիրը ունի լիակատար աջակցություն և օժանդակություն։ Նրա կնոջ կողմից նույնպես։ <…> Մենք պետք է առավելագույնս օգտագործենք այն բոլոր հնարավորությունները, որոնք մեզ տալիս է այդ համագործակցությունը»)[5]։
1979 թվականին Լյուդմիլա Ժիվկովան գլխավորել է Բուլղարիայի Ժողովրդական Հանրապետության պատվիրակությունը Նյու Յորքում ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայում և ելույթ ունեցել նրա լիագումար նիստում։ 1979 թվականին ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի հովանու ներքո անցկացվել է «Խաղաղության դրոշի» առաջին մանկական ասամբլեան, որը համընկել է ՄԱԿ-ի կողմից հռչակված Երեխաների միջազգային տարվա հետ, որին մասնակցել են ավելի քան 2500 երեխա 85 երկրներից։ Երեխաների միջազգային ասամբլեան անցկացվել է 1979 թվականի օգոստոսի 15-ից 25-ը ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի գլխավոր տնօրեն Ամադու Մահթար Մ'Բոուի և ՄԱԿ-ի մանկական հիմնադրամի «ՅՈՒՆԻՍԵՖ»-ի գործադիր տնօրեն Հենրի Լաբիուսի հովանավորությամբ։ Սոֆիայում կառուցվել է «Զանգակ» համալիրը, բացվել են բազմաթիվ մշակութային կենտրոններ, գրադարաններ, թանգարաններ, պատկերասրահներ։ Կյանքի վերջին տարիներին նա հետաքրքրություն է ցուցաբերել նաև արևելյան փիլիսոփայության նկատմամբ, «Յոգայի կրակներ»-ին, բազմիցս այցելել է գուշակ Վանգային։
Լյուդմիլա Ժիվկովան գրել է․
1976-1981 թվականներին եղել է Բուլղարիայի Ազգային ժողովի VII և VIII գումարումների պատգամավոր Գովեդարցի օկրուգից, 1979-1981 թվականներին՝ Բուլղարիայի կոմկուսի Կենտկոմի քաղբյուրոյի անդամ (1979 թվականի հուլիսի 17-ից)։ 1980 թվականին Բուլղարիայի 1300-ամյակի տոնակատարության շրջանակներում Վառնայում կազմակերպվել է անիմացիոն ֆիլմերի երկրորդ միջազգային փառատոնը, բացվել են Անհայտ զինվորի և Բուլղարիայի պետականության հիմնադիր Խան Ասպարուխի հուշարձանները, կայացել է «Խան Ասպարուխ» ֆիլմի եռերգության պրեմիերան։ Հոբելյանի պատվին Վելիկո Տիռնովոյում տեղի է ունեցել հանդիսավոր ժողով։ Պլովդիվում բացվել է վերականգնված Անտիկ թատրոնը։ Սոֆիայում ստեղծվել է Արտասահմանյան արվեստի ազգային պատկերասրահ, ստեղծվել է Երկրի և մարդկանց ազգային թանգարանը, հիմնադրվել է Հին լեզուների և մշակույթների ազգային գիմնազիան՝ լատիներեն, հին հունարեն և սանսկրիտ լեզուների ուսումնասիրությամբ, սկսվել է Մշակույթի ազգային պալատի կառուցումը, համաշխարհային կարգի եզակի ճարտարապետական համալիր՝ որմնանկարներով, քանդակներով, խճանկարներով, փայտե փորագրություններով և գոբելեններով (բացվել է 1981 թվականին)։ Տարեդարձի տոնակատարության շրջանակներում Մշակույթի կոմիտեի ենթածրագրերից մեկով նախատեսվում էր վերականգնել Բուլղարիայի բոլոր վանքերը և դրանք վերածել հոգևոր և զբոսաշրջային կենտրոնների[6]։
1981 թվականի հունվարի 15-ին նա այցելել է ԽՍՀՄ՝ 1981-1985 թվականների մշակութային համագործակցության բուլղարա-խորհրդային համաձայնագրի հաստատման նպատակով։ Նույն թվականի փետրվարի 17-27-ը պետական այց է կատարելՀնդկաստան և հանդիպել վարչապետ Ինդիրա Գանդիի հետ։ Մարտին այցելել է Մեքսիկա, մարտի 31 -ից ապրիլի 4 -ը մասնակցել է Բուլղարիայի կոմունիստական կուսակցության XII համագումարի աշխատանքներին, հունիսին այցելություններ է կատարել ԳԴՀ և Ավստրիա, որտեղ ստորագրել է մշակույթի, գիտության և կրթության ոլորտում երկկողմ համագործակցության համաձայնագրեր։
1981թվականի հուլիսի 21 -ին ժամը 2-ին Լյուդմիլա Ժիվկովան հանկարծամահ է եղել Սոֆիայի հարավային ծայրամասում գտնվող «Բոյանա» կառավարական նստավայրի տարածքում։ Լյուդմիլա Ժիվկովայի դին գտել են լողավազանում։ Բժշկական հատուկ հանձնաժողովի եզրակացության համաձայն՝ մահը վրա է հասել «ծանր գերլարվածության, ուղեղի հանկարծակի արյունազեղության հետևանքով» (ինսուլտ)։ Բժշկական հանձնաժողովի եզրակացությունը (բուլղարերեն)․
Մահվանից որոշ ժամանակ առաջ նա մի քանի օր անցկացրել է Բորովեց հանգստավայրի մոտ գտնվող նստավայրում։ Հուլիսի 20-ին Թոդոր Ժիվկովն այցելել է դստերը։
Նրա հուղարկավորությունը տեղի է ունեցել հուլիսի 23-ին Սոֆիայի կենտրոնական գերեզմանատան 10-րդ տեղամասում0[7]։ Հուղարկավորության պետական արարողությանը ներկա են գտնվել Բուլղարիայի կոմկուսի կենտկոմի գլխավոր քարտուղար Թոդոր Ժիվկովը, Բուլղարիայի կոմկուսի կենտկոմի անդամներ և քարտուղարներ, արվեստագետներ և գիտնականներ, հասարակության ներկայացուցիչներ, օտարերկրյա պատվիրակներ և Լյուդմիլա Ժիվկովայի հարազատները։ ԽՍՀՄ պատվիրակությունը գլխավորում է ԽՄԿԿ Կենտկոմի քարտուղար, ԽՄԿԿ Կենտկոմի քաղբյուրոյի անդամության թեկնածու, ԽՍՀՄ մշակույթի նախարար Պյոտր Նիլովիչ Դեմիչևը, ով ելույթ է ունեցել հուղարկավորության արարողությանը։
Հիշատակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ժամանակակիցների կողմից Լյուդմիլա Ժիվկովայի գործունեության գնահատականները տարբեր են։
Լյուդմիլա Ժիվկովայի մահվան պաշտոնական հայտարարությունից (բուլղարերեն)[8]․
ԽՍՀՄ ՊԱԿ-ի գեներալ Ֆիլիպ Բոբկովը հիշել է[9]․
Բուլղարացիները... խոսում էին այն վնասի մասին, որ Լյուդմիլա Ժիվկովայի պահվածքը հասցրել է կուսակցության հեղինակությանը։ - «Իմ անունը կրակ է» գրքից (Սոֆիա-Պրես, 1985, էջ 38-40)
|
Լյուդմիլա Ժիվկովայի կյանքից հեռանալուց հետո նրա բազմաթիվ նախաձեռնություններ անկատար են մնացել։ Մեծ ուշադրություն է դարձվել Լյուդմիլա Ժիվկովայի անձին և գործունեությանը՝ որպես Բուլղարիայի ականավոր մշակութային գործչի։
1981 թվականի մարտի 31-ին Սոֆիայի կենտրոնում բացված Մշակույթի ազգային պալատը 1982-1990 թվականներին համարվել է Արևելյան Եվրոպայի ամենամեծ կոնգրեսային ցուցահանդեսային կենտրոնը, որը կոչվել է Լյուդմիլա Ժիվկովայի անունով։
Լյուդմիլա Ժիվկովայի կիսանդրին տեղադրվել է Սոֆիայի կենտրոնական գերեզմանատան նրա գերեզմանին։
1982 թվականին Բուլղարիայում թողարկվել է նամականիշ՝ 20 լև արժողությամբ կոլեկցիոն արծաթե մետաղադրամ, ինչպես նաև 5 լև անվանական արժեքով մետաղադրամ՝ ի հիշատակ Լյուդմիլա Ժիվկովայի ծննդյան 40-ամյակի։
1982 թվականին ստեղծվել է Լյուդմիլա Ժիվկովայի միջազգային հիմնադրամը նրա ձեռնարկումները շարունակելու նպատակով (1990-ական թվականներին այն վերանվանվել է «Կիրիլ և Մեթոդիոս» հիմնադրամ)։
Մատենագիտություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Англо-турецкие отношения 1933—1939 гг. 1971.
- Казанлыкская гробница. 1974.
- Социалистическая культура и современные общественные процессы. 1977.
- Четвероевангелие царя Ивана-Александра. 1976.
- По законам красоты // М.: Правда, 1979. (Б-ка «Огонек», сост. В. М. Сидоров).
- По законам красоты // Культура и время, № ½, 2002.
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Людмила Живкова (некролог) // Софийские новости, 22 июля 1981 г.
- Валентин Митрофанович Сидоров: Людмила и Вангелия. Москва: «Мир через культуру», 1992.
- Людмила Васильевна Шапошникова: Людмила Живкова — государственный деятель и подвижник // Культура и время. № ½, 2002. С. 99-106.
- Богомил Райнов: Людмила — мечты и дела. 2-е изд. София, 2011.
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 http://www.fembio.org/biographie.php/frau/frauendatenbank?fem_id=24437
- ↑ 3,0 3,1 Munzinger Personen (գերմ.)
- ↑ LIBRIS — 2012.
- ↑ «Святослав Николаевич Рерих и Болгария. Марга Куцарова, Васил Стоилов, Искра Карпенева » Портал «Адамант»:: Мир Рерихов и Блаватской». www.lomonosov.org. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 17-ին. Վերցված է 2020 թ․ ապրիլի 23-ին.
- ↑ «Из прошлого иду в будущее… Памяти Людмилы Живковой». Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ փետրվարի 22-ին. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 20-ին.
- ↑ «Централния гробищен парк на град София». Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 24-ին. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 20-ին.
- ↑ «Людмила Живкова. Част 3: Фаталният край». Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ սեպտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.
- ↑ Издательский Дом «Новый Взгляд» «Жандармская мадонна»:
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Людмила Живкова — Белая Птица болгарской культуры (Юлия Владова)Արխիվացված 2020-09-28 Wayback Machine
- Валентин Сидоров. Людмила и ВангелияԱրխիվացված 2020-09-29 Wayback Machine
- Культурная миссия Людмилы ЖивковойԱրխիվացված 2013-11-27 Wayback Machine
- Книги Людмилы ЖивковойԱրխիվացված 2016-03-04 Wayback Machine
- К юбилею Л. Живковой
- Людмила Живкова. 70-летие
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լյուդմիլա Ժիվկովա» հոդվածին։ |
|
- Հուլիսի 26 ծնունդներ
- 1942 ծնունդներ
- Հուլիսի 21 մահեր
- 1981 մահեր
- Սոֆիա քաղաքում մահացածներ
- Սոֆիայի համալսարանի շրջանավարտներ
- Մոսկվայի պետական համալսարանի շրջանավարտներ
- Անձինք այբբենական կարգով
- Բուլղարիայի խորհրդարանի պատգամավորներ
- Բուլղարիայի քաղաքական գործիչներ
- Բուլղարացի կոմունիստներ
- Բուլղարիայի նախարարներ
- Պատմական գիտությունների թեկնածուներ
- Բուլղարացի պատմաբաններ
- Բուսակերներ
- «Իտալիայի Հանրապետությանը մատուցած ծառայությունների համար» շքանշանի մեծ խաչի ասպետներ
- Բուլղարացի պետական գործիչներ
- Բուլղարացի հասարակական գործիչներ
- Անձինք նամականիշերի վրա
- Անձինք մետաղադրամների վրա